Του Βασίλη Διαμαντάκη
Ο Ράντοβαν Κάρατζιτς, ο ηγέτης των Σερβοβόσνιων στον εμφύλιο της πρώην Γιουγκοσλαβίας την περίοδο 1992-1995, καταδικάστηκε σήμερα σε κάθειρξη 40 ετών από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, ως υπεύθυνος για τη σφαγή 8.000 Βόσνιων μουσουλμάνων στη Σρεμπένιτσα.
Ο 70χρονος πρώην πολιτικός ηγέτης των Σερβοβοσνίων κρίθηκε ένοχος για τις 10 από τις 11 κατηγορίες που αντιμετώπιζε σχετικά με εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Απαλλάχθηκε μόνο για την κατηγορία της γενοκτονίας σε επτά κοινότητες της Βοσνίας. «Ράντοβαν Κάρατζιτς, το δικαστήριο σας καταδικάζει σε κάθειρξη 40 ετών», ανακοίνωσε ο πρόεδρος του δικαστηρίου Ο-Γκον Κουόν.
Ο ύπατος αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο Ζέιντ Ράαντ Αλ Χουσέιν, χαρακτήρισε «εξαιρετικά σημαντική» την απόφαση του δικαστηρίου για τον Κάρατζιτς. «Πρόκειται για μια προειδοποίηση στους εθνικιστές ηγέτες σε όλη την Ευρώπη, αλλά και αλλού, οι οποίοι επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν το εθνικιστικό συναίσθημα και να μετατρέψουν τις μειονότητες σε αποδιοπομπαίους τράγους. Το μήνυμα αυτής της δίκης είναι ότι κανείς δεν βρίσκεται υπεράνω του νόμου», κατέληξε ο Ζέιντ.
Ήταν μία από τις πιο σκοτεινές πράξεις του αιματηρού εμφυλίου πολέμου που στοίχισε περίπου 100.000 ανθρώπινες ζωές και άφησε 2,2 εκατομμύρια άστεγους από την οριστική διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας το 1991. Παρά το ότι από τον Απρίλιο του 1993 ο ΟΗΕ την είχε κηρύξει ως ασφαλή ζώνη, η κυρίως μουσουλμανική πόλη της Σρεμπρένιτσα ήταν για τα επόμενα δύο χρόνια υπό τον ασφυκτικό κλοιό των στρατιωτικών δυνάμεων των Σερβοβόσνιων.
Το πρωινό της 11ης Ιουλίου 1995, ο στρατός των Σέρβων της Βοσνίας τελικά κατέλαβε τη Σρεμπρένιτσα, υποχρεώνοντας δεκάδες χιλιάδες μουσουλμάνους πρόσφυγες να την εγκαταλείψουν και να καταφύγουν προς το ελεγχόμενο από τους κυανόκρανους των Ηνωμένων Εθνών Ποτοτσάρι, βόρεια της Σρεμπρένιτσα. Οι ειρηνευτικές δυνάμεις και περίπου 5.000 πρόσφυγες, κυρίως γυναίκες και παιδιά, παρέμειναν εκεί, χιλιάδες άλλοι, όμως, συγκεντρώθηκαν έξω από την ασφαλή ζώνη που ήλεγχε ο ΟΗΕ. Ξαφνικά, οι πρόσφυγες που ήταν στο εσωτερικό της βάσης βρέθηκαν να είναι στα χέρια των Σερβοβόσνιων στρατιωτών που παραμόνευαν. Εκείνοι, άρχισαν βίαια να διαχωρίζουν τους άνδρες και τα αγόρια από τις γυναίκες.
Τις επόμενες ημέρες σχεδόν 8.000 μουσουλμάνοι άνδρες και αγόρια συστηματικά σφαγιάστηκαν από τις σερβικές δυνάμεις της Βοσνίας υπό τη διοίκηση του στρατηγού Ράτκο Μλάντιτς και τα σώματά τους θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους. Περίπου 6.600 θύματα της σφαγής εντοπίστηκαν, έγινε εκταφή και θάφτηκαν ξανά. Πριν από τον Κάρατζιτς, ενώπιον του δικαστηρίου της Χάγης είχε οδηγηθεί και ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Ηταν ο τελευταίος πρόεδρος της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και μετέπειτα ηγέτης της Σερβίας. Πέθανε υπό κράτηση στο δικαστήριο της Χάγης τον Μάρτιο του 2006, ενώ αντιμετώπιζε τις κατηγορίες για γενοκτονία, εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Τέλος, ο τρίτος της παρέας, που πρόκειται να κάτσει σύντομα και αυτός στο εδώλιο του δικαστηρίου της Χάγης για τις ίδιες κατηγορίες, είναι ο στρατηγός των σερβοβοσνιακών δυνάμεων Ράτκο Μλάντιτς.
