Εκδηλώσεις για τον εορτασμό του μεξικάνικου εθίμου της «Μέρας των Νεκρών» πραγματοποιήθηκαν την Παρασκευή 30 και το Σάββατο 31 Οκτώβρη σε διάφορα μαγαζιά στο κέντρο της Αθήνας. Ένα έθιμο που γιορτάζεται 16 χρόνια στην χώρα μας και κρατάει από τις 31 Οκτώβρη μέχρι τις 2 Νοέμβρη, αλλά μόλις πρόσφατα άρχισε να γίνεται γνωστό. Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Παρασκευή 30 Οκτώβρη φτάνουμε με τον φωτογράφο Γιώργο Ξανθόπουλο στο φροντιστήριο Abanico με σκοπό να μάθουμε περισσότερα γι’ αυτό το έθιμο και το τι αντιπροσωπεύει. Όταν μπαίνουμε μέσα βλέπουμε τον χώρο διαμορφωμένο για την περίσταση. Στη μία άκρη στηνόταν ο βωμός, ενώ οι διαδικασία για το σεμινάριο μακιγιάζ για την «μέρα των νεκρών» είχε ξεκινήσει.
Συνομιλώντας με την κυρία Leonora Moreleón μάθαμε ότι η γιορτή οργανώνεται 16 χρόνια στην Ελλάδα, από τότε δηλαδή που άνοιξε το Abanico, αν και οι Έλληνες την αποδέχτηκαν τα τελευταία 4 με 5 χρόνια, καθώς στην αρχή το αντιμετώπιζαν επιφυλακτικά και το βλέπανε σαν κάτι μακάβριο. Μας τόνισε ότι το έθιμο προσπαθεί με έναν εύθυμο τρόπο να σε πλησιάσει. Το βλέπεις στο μακιγιάζ για παράδειγμα. Το μάτι είναι σαν ένα λουλούδι.
Όμως τι είναι τελικά η «Μέρα των Νεκρών»; Πιστεύεται πως τις μέρες αυτές οι νεκροί έρχονται να επισκεφθούν και πάλι τους δικούς τους και, για το λόγο αυτό, τους προσμένουν με λαχτάρα και τους υποδέχονται με μεγάλη στοργή και φροντίδα. Η αντίληψη των Μεξικανών για το θάνατο, που εκφράζεται χαρακτηριστικά στη λαϊκή τέχνη, συνδυάζει αγάπη, σεβασμό και μια αίσθηση του χιούμορ πολύ ευρηματική, στα όρια της σάτιρας, σε ένα περιβάλλον πρόσφορο για μια ευχάριστη και απελευθερωτική αίσθηση αναπόλησης.
Αφού μάθαμε το τι είναι η «Μέρα των Νεκρών», ρωτήσαμε ποιες θα είναι οι εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν. Την Παρασκευή 30 Οκτώβρη υπήρξε σεμινάριο μακιγιάζ στο οποίο βαφόσουν σαν σκελετός ώστε να μοιάζεις στην Κατρίνα, μια μορφή που δημιούργησε ο μεξικανός καλλιτέχνης Guadalupe Posada, πήρε το όνομά της από τον Diego Rivera και συνδέεται στενά με την αισθητική και τα έθιμα των εορταστικών αυτών ημερών.
Παράλληλα στήθηκε ο βωμός, ο οποίος τιμά και «προσκαλεί» τους νεκρούς του σπιτιού. Το Abanico, στήνει το βωμό του, πάντα αφιερωμένο σε προσωπικότητες, των γραμμάτων, των τεχνών και της επιστήμης από τον ιβηροαμερικανικό κόσμο. Φέτος τιμά τους μεξικανούς Hugo Gutiérrez Vega, Eraclio Zepeda και Vicente Leñero, τον ουρουγουανό Eduardo Galeano, τον ισπανό Rafael Chirbes και τον αργεντινό Daniel Rabinovich. Θα αποδοθεί ακόμη φόρος τιμής στους νεκρούς του πολέμου στη Συρία και σε όλες τις πολεμικές και βίαιες συγκρούσεις της σκληρής πραγματικότητας που βιώνουμε στον πλανήτη μας. Το κοινό θα μπορεί να επισκεφθεί το βωμό από τις 31 Οκτωβρίου έως και τις 7 Νοεμβρίου. Βωμοί στήθηκαν και σε άλλα μέρη στο κέντρο της Αθήνας, όπως στο cafe – bar Alico και στη Στέγη Προφορικότητας και Παράδοσης (Στέ.Π.Π.α) “Μυθολόγιο”.
Το Σάββατο 31 Οκτώβρη το πρόγραμμα του Abanico ξεκίνησε στης 20:00, με μια εισαγωγή στο τι είναι και τι συμβολίζει ο βωμός με τη βοήθεια power point. Ακολούθησε ομιλία του πρέσβη του Μεξικού, καθώς και ομιλία από τους ομιλητές της Στέγη Προφορικότητας και Παράδοσης (Στέ.Π.Π.α) “Μυθολόγιο”, η οποία κράτησε έως της 21:00. Στη συνεχεία στο χώρο έγινε ένα πάρτι, όπου υπήρξαν παραδοσιακά μεζεδάκια και ποτά. Παράλληλα στου Ψυρρή έγινε παρέλαση ‘μεξικάνικων σκελετών’, με συνοδεία μουσικής η οποία ξεκίνησε έξω από το cafe – bar Alico και έφτασε μέχρι την πλατεία του μοναστηρίου (μοναστηράκι). Από της 11:30 και μετά όσοι ήθελαν μπορούσαν να προσέλθουν στη Στέγη Προφορικότητας και Παράδοσης (Στέ.Π.Π.α) στον πρώτο όροφο της Κολοκοτρώνη 12, όπου θα βρισκόταν ο βωμός τους, για να ακούσουν ευχάριστες ιστορίες που η θεματολογία τους σχετίζεται με αυτές τις μέρες.
Όταν ρωτήσαμε για τη συμμετοχή της Στέ.Π.Π.α στις εκδηλώσεις της «Μέρας των Νεκρών» η Σύλβια Βενιζελέα και η Μάνια Μαρότου (υπεύθυνοι της ΣΤΕΠΠΑ) μας απάντησαν ότι ήταν απολύτως λογικό να βρίσκονται εδώ:
ΣΒ: Οι άνθρωποι φτιάχνουν συνέχεια ιστορίες για κάτι που είναι άγνωστο και πόσο μάλλον για τον θάνατο και για τους νεκρούς, άρα υπάρχουν αμέτρητες ιστορίες για αυτό το θέμα και ήταν μια πολύ καλή αφορμή. Βέβαια το φιλικό περιβάλλον και όλο αυτό που διοργανώνει το Abanico ταιριάζει με την δική μας φιλοσοφία και έτσι γεννήθηκε η σύμπραξη. Είμαστε και στην ίδια γειτονιά, κάτι που έπαιξε σημαντικό ρόλο.
ΜΜ: Να συμπληρώσω ότι μου φαίνετε αυτονόητο ένας φορέας που λέει ιστορίες να θέλει να συμμετάσχει σε μια τέτοια γιορτή, εφόσον και οι ιστορίες συνήθως ή όλη η ιδέα το να λέμε ιστορίες έχει να κάνει με το να θυμόμαστε και να γιορτάζουμε την ζωή που έζησε κάποιος λέγοντας την ιστορία του. Οπότε έτσι λειτουργεί η μνήμη και παραμένει ζωντανή και αυτό είναι το νόημα της «μέρας των νεκρών» και έτσι ταιριάζει απόλυτα με αυτό που κάνουμε εμείς. Είμαστε φορείς της μνήμης. Όλη μας η ονομασία είναι Στέγη Προφορικότητας και Παράδοσης.
Οι εκδηλώσεις στο Abanico θα συνεχιστούν στις 6 και 7 Νοέμβρη. Τη Παρασκευή 6 του μήνα, στις 11:00 το πρωί, θα υπάρξει εργαστήριο για το πώς παρασκευάζεται παραδοσιακό ψωμί για την «μέρα των νεκρών», ενώ το Σάββατο θα ακολουθήσει από τις 20:00 έως της 21:00 η απονομή των βραβείων για το διαγωνισμό ποιητικών “calaveras”, μετά από την απαγγελία κάποιων “calaveras” από ποιητικές ανθολογίες, με αποκορύφωμα τις βραβευόμενες φέτος. Στη συνέχεια, το κλείσιμο της γιορτής θα γίνει με μια συναυλία στην οποία θα τραγουδήσει η μεξικανή τραγουδίστρια Martha Moreleόn. Τη συνοδεύουν οι μουσικοί: Román Gómez και Herman Mayr από την Αργεντινή και Pedro Fabián από το Περού., ενώ προσκεκλημένη είναι η χορωδία του Abanico, Αbanicoro.
Και αν δεν έχετε αρκετή ενέργεια για να τα αντέξετε όλα αυτά, όπως μας είπε και ο πρέσβης του Μεξικού, ένα ποτήρι μεξικάνικη Τεκίλα είναι ότι χρειάζεστε.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ
