Ο σπουδαίος Ιταλός σκηνοθέτης, ηθοποιός και λογοτέχνης Ντάριο Φο, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1997, έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 90 ετών, από πνευμονία. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο Σάκο του Μιλάνου, λόγω σοβαρών πνευμονικών προβλημάτων.
Πρόκειται, όπως γράφει ο ιταλικός Τύπος, για έναν από τους πληρέστερους καλλιτέχνες της εποχής μας, ο οποίος είχε ασχοληθεί με επιτυχία και με τη λογοτεχνία και τη σκηνογραφία, ενώ ήταν και θιασάρχης. Για το σύνολο του έργου του, το 1997, ο Φο είχε βραβευθεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Σε όλη του σχεδόν την καλλιτεχνική σταδιοδρομία είχε στο πλευρό του τη σύζυγό του και ηθοποιό Φράνκα Ράμε, που έφυγε από τη ζωή το 2013.
Αντισυμβατικός, με μοναδικό ταλέντο στον αυτοσχεδιασμό, ο Ντάριο Φο είχε αναπτύξει και εντονότατη πολιτική δράση: στη δεκαετία του ’70 είχε στηρίξει, μεταξύ των άλλων, τον αγώνα των Ελλήνων αντιστασιακών κατά της χούντας των συνταγματαρχών. Το 1969 είχε υπερασπιστεί τον Ιταλό αναρχικό Tζουσέπε Πινέλι, ο οποίος είχε κατηγορηθεί αδίκως για θανατηφόρα βομβιστική έκρηξη στο Μιλάνο.
Ο Πινέλι έπεσε από παράθυρο της αστυνομικής διεύθυνσης του Μιλάνου κατά τη διάρκεια της ανάκρισής του και μεγάλο μέρος της ιταλικής κοινής γνώμης, αλλά και των διανοουμένων, υποστήριξε με έμφαση ότι ο θάνατός του δεν οφειλόταν σε αυτοκτονία. Ο Φο, για την όλη αυτή ιστορία, αποφάσισε να γράψει το έργο-καταγγελία «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού». Tην τελευταία περίοδο της ζωής του, ο Ιταλός σκηνοθέτης, συγγραφέας και ηθοποιός είχε αποφασίσει να στηρίξει το Κίνημα Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο.
Στις αμέτρητες συνεργασίες του Ντάριο Φο, πρέπει να θυμίσουμε και εκείνη με το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, που πρώτο ανέβασε στην Ελλάδα το έργο «Ισαβέλα, τρεις καραβέλες και ένας παραμυθάς», την περίοδο 1974-1975. Λόγω της αυτόνομης, ελεύθερης και ασυμβίβαστης σκέψης του, ο Ιταλός νομπελίστας είχε αναγκαστεί να διακόψει, για σειρά ετών, και τη συνεργασία του και με τη δημόσια τηλεόραση Rai.
Aμέσως μετά την ανακοίνωση της είδησης του θανάτου του, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι θέλησε να τονίσει σε δήλωσή του: «Με τον Ντάριο Φο η Ιταλία χάνει έναν από τους μεγάλους πρωταγωνιστές του θεάτρου, του πολιτισμού, της κοινωνικής ζωής της. Η σάτιρά του, η έρευνα και η διαρκής εργασία του επί σκηνής, η πολύπλευρη καλλιτεχνική του δραστηριότητα αποτελούν τη μεγάλη παρακαταθήκη ενός μεγάλου Ιταλού, προς όλο τον κόσμο».
Ο Ντάριο Φο γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου του 1926 στο Σαν Τζιάνο της επαρχίας Βαρέζε. Σπουδάζει στην Ακαδημία Τεχνών της Μπρέρα το Μιλάνο αλλά δεν αργεί να ανακαλύψει την έφεσή του για το θέατρο και τη σάτιρα. Γρήγορα γίνεται από τους γνωστότερους ηθοποιούς και συγγραφείς του ιταλικού θεάτρου, ένας γνήσιος απόγονος των μεσαιωνικών παλιάτσων και τροβαδούρων.
Μαζί με τη σύζυγό του Φράνκα Ράμε θα ανεβάσουν πολιτικά έργα που θα έχουν προβλήματα με τη λογοκρισία και θα εξασκηθούν σε ένα είδος λαϊκού θεάτρου που ανεβαίνει σε εργοστάσια, σε δρόμους, σε πλατείες. Το 1997 κερδίζει το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
