Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@gmail.com)
Η Μπρατισλάβα αποτελεί την αρχή μιας διαδικασίας, κατά τους Ευρωπαίους ηγέτες, που συνήλθαν άτυπα στην Μπρατισλάβα στις 16 Σεπτεμβρίου. Πρόκειται, πραγματικά, για ένα νέο ξεκίνημα, στη διαδικασία λήψης και εφαρμογής μέτρων που πρέπει να δώσουν απάντηση στα μεγάλα προβλήματα της Ε.Ε.
Για παράδειγμα, σε κάθε τομέα που εξέτασαν, πέρα από τις διαπιστώσεις και τις υποσχέσεις αναφέρουν συγκεκριμένα μέτρα, θέτουν προθεσμίες εφαρμογής και, επίσης, τα λόγια τους, συγκριτικά με άλλες, παρόμοιες συνόδους, είναι μετρημένα.
Η μεγάλη υπόσχεση
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έδωσαν μια μεγάλη υπόσχεση στους Ευρωπαίους πολίτες, η οποία έχει και χρονική προθεσμία εφαρμογής, τονίζοντας ότι «Δεσμευόμαστε στην Μπρατισλάβα να δώσουμε στους πολίτες μας κατά τους επόμενους μήνες το όραμα μιας ελκυστικής Ε.Ε. την οποία μπορούν να εμπιστεύονται και να στηρίζουν. Είμαστε πεπεισμένοι ότι έχουμε τη βούληση και την ικανότητα να το επιτύχουμε».
Σχετικά με το Ηνωμένο Βασίλειο, στη Δήλωση της Μπρατισλάβας αναφέρεται μόνο: «Αν και μία χώρα αποφάσισε να αποχωρήσει, η Ε.Ε. παραμένει απαραίτητη για εμάς τους υπόλοιπους».
Έπαινος στον πρόεδρο κ. Γιούνκερ
Εκφράσαμε την ικανοποίησή μας για την ομιλία του προέδρου της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση της Ένωσης, επισημαίνεται στη δήλωση, κάτι που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως αναγνώριση του έργου του, αλλά και αποδοχής των όσων ανέφερε στην ομιλία που έκανε προ ημερών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τα συγκεκριμένα μέτρα που αποφάσισαν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των 27 μελών της Ε.Ε., αφορούν τους ακόλουθους τομείς:
– Μετανάστευση και εξωτερικά σύνορα: Να μην επαναληφθεί ποτέ το περσινό φαινόμενο των ανεξέλεγκτων ροών, και να μειωθεί περαιτέρω ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών.
– Εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια: θα ξεκινήσει η δημιουργία συστήματος ταξιδιωτικών πληροφοριών και αδειοδότησης (ETIAS), ώστε να γίνονται εκ των προτέρων έλεγχοι. Θα αρχίσει να εφαρμόζεται αμέσως η κοινή δήλωση με το NATO.
– Οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, νεολαία: Παράταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων. που αποτελεί την ατμομηχανή του επενδυτικού Σχεδίου Γιούνκερ.
Στο κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύουμε τη Δήλωση της Μπρατισλάβας και τον Οδικό Χάρτη της Μπρατισλάβας, δηλαδή το πρόγραμμα εργασιών που πρότειναν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η προεδρία του Συμβουλίου και η Επιτροπή.
Η Δήλωση της Μπρατισλάβας
Σήμερα, συναντιόμαστε στην Μπρατισλάβα σε μια κρίσιμη στιγμή για το ευρωπαϊκό μας σχέδιο. Στη σύνοδο κορυφής των 27 κρατών μελών στην Μπρατισλάβα θα διαγνώσουμε από κοινού τη σημερινή κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα συζητήσουμε το κοινό μας μέλλον. Συμφωνήσαμε όλοι τις ακόλουθες γενικές αρχές.
Αν και μία χώρα αποφάσισε να αποχωρήσει, η ΕΕ παραμένει απαραίτητη για εμάς τους υπόλοιπους. Στον απόηχο των πολέμων και των βαθέων διχασμών στην ήπειρό μας, η ΕΕ διαφύλαξε την ειρήνη και τη δημοκρατία και επέτρεψε στις χώρες μας να ευημερήσουν. Πολλές χώρες και περιοχές εκτός ΕΕ ακόμη αγωνίζονται για τέτοια επιτεύγματα. Είμαστε αποφασισμένοι να οδηγήσουμε την ΕΕ με 27 κράτη μέλη στην επιτυχία, αξιοποιώντας την κοινή αυτή ιστορία.
Η ΕΕ δεν είναι τέλεια, αλλά είναι το καλύτερο μέσο που διαθέτουμε για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις που μας παρουσιάζονται. Χρειαζόμαστε την ΕΕ όχι μόνο για την εγγύηση της ειρήνης και της δημοκρατίας, αλλά και της ασφάλειας των πολιτών μας. Χρειαζόμαστε την ΕΕ για την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών και επιθυμιών μας να ζούμε, να σπουδάζουμε, να εργαζόμαστε, να κυκλοφορούμε και να ευημερούμε ελεύθερα εντός της ηπείρου μας και να επωφελούμαστε από την πλούσια ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά.
Πρέπει να βελτιώσουμε τη μεταξύ μας επικοινωνία – μεταξύ κρατών μελών, με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, αλλά πρωτίστως με τους πολίτες μας. Θα πρέπει να προσδώσουμε μεγαλύτερη σαφήνεια στις αποφάσεις μας. Να χρησιμοποιήσουμε ξεκάθαρη και ειλικρινή γλώσσα. Να εστιάσουμε στις προσδοκίες των πολιτών με ακλόνητη δύναμη για να αντιμετωπίσουμε την απλοϊκές λύσεις των ακραίων ή λαϊκιστικών πολιτικών δυνάμεων.
Δεσμευόμαστε στην Μπρατισλάβα να δώσουμε στους πολίτες μας κατά τους επόμενους μήνες το όραμα μιας ελκυστικής ΕΕ την οποία μπορούν να εμπιστεύονται και να στηρίζουν. Είμαστε πεπεισμένοι ότι έχουμε τη βούληση και την ικανότητα να το επιτύχουμε.
Εκφράσαμε την ικανοποίησή μας για την ομιλία του Προέδρου της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση της Ένωσης.
Συζητήσαμε διεξοδικά τις κύριες προτεραιότητες για τους επόμενους μήνες. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Προεδρία του Συμβουλίου και η Επιτροπή πρότειναν το ακόλουθο πρόγραμμα εργασιών («οδικός χάρτης της Μπρατισλάβας»):
Ο Οδικός Χάρτης της Μπρατισλάβας
I. Γενική διάγνωση και στόχος
• Είμαστε αποφασισμένοι να επιτύχουμε ως ΕΕ των 27
• Πολλές κοινές προκλήσεις μας περιμένουν: οι άνθρωποι ανησυχούν διότι θεωρούν ότι δεν υπάρχει έλεγχος και φοβούνται εξαιτίας της μετανάστευσης, της τρομοκρατίας και της οικονομικής και κοινωνικής ανασφάλειας. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα κατά προτεραιότητα τους επόμενους μήνες
• Μέσω της συνεργασίας, η ΕΕ διαθέτει τα μέσα για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις. Είμαστε αποφασισμένοι να βρούμε κοινές λύσεις και όσον αφορά ζητήματα για τα οποία είμαστε διχασμένοι· πρέπει εδώ και τώρα να φανούμε ενωμένοι και να διασφαλίσουμε τον πολιτικό έλεγχο επί των εξελίξεων, προκειμένου να οικοδομήσουμε το κοινό μας μέλλον
• Πρέπει να είμαστε σαφείς σχετικά με το τι μπορεί να κάνει η ΕΕ και τι πρέπει να κάνουν τα κράτη μέλη, ώστε να μπορέσουμε να τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας
II. Μετανάστευση και εξωτερικά σύνορα
Στόχος
• Να μην επαναληφθεί ποτέ το περσινό φαινόμενο των ανεξέλεγκτων ροών, και να μειωθεί περαιτέρω ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών
• Εξασφάλιση πλήρους ελέγχου στα εξωτερικά μας σύνορα και επάνοδος στο Σένγκεν
• Διεύρυνση της συναίνεσης της ΕΕ για τη μακροπρόθεσμη μεταναστευτική πολιτική και εφαρμογή των αρχών της ευθύνης και της αλληλεγγύης
Συγκεκριμένα μέτρα
α) πλήρης δέσμευση για την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας καθώς και συνεχής στήριξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων
β) να δεσμευθούν σήμερα ορισμένα κράτη μέλη για παροχή άμεσης βοήθειας για να ενισχυθεί η προστασία των συνόρων της Βουλγαρίας με την Τουρκία και συνέχιση της στήριξης άλλων κρατών πρώτης γραμμής
γ) πριν από το τέλος του έτους, δημιουργία πλήρους ικανότητας για την ταχεία ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής· ο σχετικός νόμος έχει πλέον υπογραφεί
δ) το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου θα αξιολογήσει τα σύμφωνα για τη μετανάστευση περί συνεργασίας και διαλόγου με τρίτες χώρες, με σκοπό τη μείωση των ροών παράνομων μεταναστών και την αύξηση του ποσοστού επιστροφών
ε) να συνεχιστούν οι εργασίες σχετικά με τη διεύρυνση της συναίνεσης της ΕΕ για τη μακροπρόθεσμη μεταναστευτική πολιτική, μεταξύ άλλων, όσον αφορά τον τρόπο εφαρμογής των αρχών της ευθύνης και της αλληλεγγύης στο μέλλον
III. Εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια
– Εσωτερική ασφάλεια
Στόχος
• Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να στηρίξουμε τα κράτη μέλη ώστε να εγγυηθούν την εσωτερική ασφάλεια και να πατάξουν την τρομοκρατία
Συγκεκριμένα μέτρα
α) ενισχυμένη συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ υπηρεσιών ασφαλείας των κρατών μελών
β) έγκριση των απαιτούμενων μέτρων ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των υπηκόων των κρατών μελών της ΕΕ, που διέρχονται από τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης θα ελέγχονται σύμφωνα με τις σχετικές βάσεις δεδομένων που πρέπει να είναι διασυνδεδεμένες
γ) θα ξεκινήσει η δημιουργία συστήματος ταξιδιωτικών πληροφοριών και αδειοδότησης (ETIAS), ώστε να γίνονται εκ των προτέρων έλεγχοι και, εφόσον απαιτείται, να μην επιτρέπεται η είσοδος σε ταξιδιώτες απαλλαγμένους από την υποχρέωση θεώρησης
δ) συστηματική προσπάθεια κατά της ριζοσπαστικοποίησης, μεταξύ άλλων, μέσω απελάσεων και απαγορεύσεων εισόδου σε δικαιολογημένες περιπτώσεις και υποστήριξη από την ΕΕ των προληπτικών δράσεων των κρατών μελών
– Εξωτερική Ασφάλεια και Άμυνα
Στόχος
• Σε ένα δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον, ενίσχυση της συνεργασίας της ΕΕ για την εξωτερική ασφάλεια και την άμυνα
Συγκεκριμένα μέτρα
α) το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου θα αποφασίσει συγκεκριμένο σχέδιο εφαρμογής για την ασφάλεια και την άμυνα και τη βέλτιστη χρήση των επιλογών που παρέχουν οι Συνθήκες, ιδίως όσον αφορά τις ικανότητες
β) θα αρχίσουμε να εφαρμόζουμε αμέσως την κοινή δήλωση με το NATO
IV. Οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, νεολαία
Στόχος
• Δημιουργία ελπιδοφόρου οικονομικού μέλλοντος για όλους, διαφύλαξη του τρόπου ζωής μας και παροχή καλύτερων ευκαιριών για τους νέους
Συγκεκριμένα μέτρα
α) τον Δεκέμβριο: απόφαση για παράταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων υπό το πρίσμα αξιολόγησης
β) Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο 2017: επισκόπηση της προόδου όσον αφορά τα αποτελέσματα των διαφόρων στρατηγικών της ενιαίας αγοράς (μεταξύ άλλων, Ψηφιακή Ενιαία Αγορά, Ένωση Κεφαλαιαγορών, Ενεργειακή Ένωση)
γ) το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου θα εξετάσει τον τρόπο εξασφάλισης ισχυρής εμπορικής πολιτικής η οποία θα δρέψει τα οφέλη των ανοικτών αγορών, λαμβάνοντας υπόψη τους προβληματισμούς των πολιτών
δ) τον Δεκέμβριο – αποφάσεις για τη στήριξη από την ΕΕ των κρατών μελών στην καταπολέμηση της ανεργίας των νέων και για βελτιωμένα ενωσιακά προγράμματα για τους νέους
V. Μελλοντική πορεία
• Τήρηση υποσχέσεων: ενίσχυση του μηχανισμού για την επισκόπηση της εφαρμογής ειλημμένων αποφάσεων. Ειλικρινής συνεργασία και επικοινωνία κρατών μελών και θεσμικών οργάνων
• Η Μπρατισλάβα αποτελεί την αρχή μιας διαδικασίας.
Οι επόμενες τυπικές σύνοδοι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα δώσουν συγκεκριμένη συνέχεια τα εν λόγω θέματα. Οι αρχηγοί των 27 κρατών και κυβερνήσεων θα συνέλθουν ατύπως στις αρχές του 2017 στη Βαλέτα. Οι αρχηγοί θα συναντηθούν επίσης τον Μάρτιο του 2017 για τον εορτασμό της 60ής επετείου των Συνθηκών της Ρώμης. Mε την ευκαιρία αυτή θα ολοκληρωθεί η διαδικασία που δρομολογήθηκε στην Μπρατισλάβα και θα καθοριστούν προσανατολισμοί για το κοινό μας μέλλον.
Πηγή: Blog:marina anastas.kourbela
