“Πολιτισμός: Ο βαθμός ανάπτυξης των υλικών και πνευματικών συνθηκών της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου”.
Δε ξέρω τί ακριβώς μου συμβαίνει, αλλά όταν βλέπω κάτι τέτοιες φωτογραφίες, με παιδιά, με προσφυγάκια τυλιγμένα σε σκουπιδοσακούλες, σε κάποια ελληνική παραλία, κλαμένα και απελπισμένα μεν, αλλά τυχερά δε, μιας και καμιά ογδονταριά σαν κι αυτά μέσα σε δύο μήνες μόνο, τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, κατέληξαν στον πάτο του Αιγαίου, στο υγρό, τελευταίο τους λίκνο, δεν ξέρω λοιπόν γιατί όταν σκέφτομαι αυτά τα παιδιά-σκουπίδια, αυτά τα παιδιά-αζήτητα, σαν να είναι αρκουδάκια που κάποιο βαριεστημένο παιδί τα πέταξε από την κουπαστή κάποιου κρουαζιερόπλοιου και τα κύματα τα έβγαλαν στη Λέσβο, μουσκεμένα και κατσιασμένα, όταν βλέπω λοιπόν κάτι τέτοιες εικόνες αμέσως σπεύδω στο λεξικό να διαβάσω τί σημαίνουν οι λέξεις “ευρωπαϊκός πολιτισμός”, αλλά αυτό που διαβάζω δεν με καλύπτει, κάτι δεν μου πάει καλά, κάπου σκαλώνει νοηματικά ο ορισμός, διότι, ναι μεν στην Ευρώπη μας έχει γεννηθεί η Δημοκρατία, οι Επιστήμες και το Θέατρο, ναι μεν εδώ είδε το φως της μέρας ο Ορθός Λόγος, ο Διαφωτισμός, η Αναγέννηση, ναι, εδώ για πρώτη φορά κάποιος σκέφτηκε πως, άκου να δεις, κι οι φτωχοί είναι κι αυτοί άνθρωποι, ανήκουστο, και έχουν κι αυτοί δικαίωμα στην ευτυχία, την ευζωία, τη δικαιοσύνη, τη μόρφωση και την Τέχνη, απίστευτο, ναι μεν εδώ γεννήθηκε ο Όμηρος, ο Πλάτωνας κι ο Μικελάντζελο, ο Μότσαρτ, ο Μπαχ, ο Μαρξ κι ο Σέξπιρ, ο Βερμέερ, ο Ρέμπραντ κι ο Βαν Γκογκ, ναι μεν εδώ γεννήθηκιαν οι μεγάλοι χρωστήρες και οι γιγάντιες πένες και τα θεϊκά δοξάρια, που άκουγαν τις ανάσες και τις σκέψεις των θεών και τα έκαναν μουσική και ζωγραφιές και γλυπτά εξαίσια και κτίρια περικαλλή, ναι μεν εδώ, σ’ αυτή την ήπειρο, έγιναν για πρώτη φορά τα ταυροκαθάψια και οι κοπελιές μαζί με τους μινωίτες εφήβους χόρευαν με τους ιερούς ταύρους χωρίς να τους σκοτώνουν, ναι μεν εδώ αντήχησε για πρώτη φορά ο ύμνος στο μεγαλείο του Ανθρώπου, κι εδώ, ναι εδώ, κάποια χέρια μαγικά έχτισαν Παρθενώνες, Θέατρα, κάστρα κι Όπερες, εδώ για πρώτη φορά το Εγώ στην διαχείριση των Κοινών αντικαταστάθηκε από το Εμείς, η Δεσποτεία γκρεμίστηκε από την Ισότητα, την Αδελφότητα και την Ελευθερία, και το Κεφάλαιο από τους Προλετάριους, ενώ εδώ αντήχησε για πρώτη φορά ο Ύμνος στην Χαρά από την Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν.
Πράγματι, μάλιστα, εδώ συνέβησαν όλα αυτά τα υπέροχα, ναι μεν, αλλά τα παιδάκια στις σκουπιδοσακούλες κι οι γονείς τους που τρέμουνε σαν βρεμένες γάτες μου θυμίζουν πως επίσης εδώ γεννήθηκε και ο Βίκτορ Όρμπαν, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, που δήλωσε πως οι πρόσφυγες θα σκορπίσουν την αναρχία στην Ευρώπη μας, χα, ναι, είπε στην “Ευρώπη μας”, δηλαδή εδώ, εδώ όπου γεννήθηκε και ο Αδόλφος Χίτλερ, εδώ, απ’ όπου ξεκίνησαν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, εδώ, στη Μητρόπολη πασών των αποικιών σ’ ολόκληρο τον πλανήτη, όπου οι Ευρωπαίοι άρμεξαν τον πλούτο της Οικουμένης, εδώ, όπου γεννήθηκαν οι Βελγίδες δεσποσύνες που μάθαιναν σκοποβολή στο Βελγικό Κογκό πυροβολώντας τους ντόπιους, χα, για την πλάκα τους οι κοπέλες, τί καλό σημάδι, τα μαύρα κεφάλια διαλύονταν σαν ρόδια που πετάς κάτω για το γούρι, ναι, εδώ λοιπόν, στην Ευρώπη μας γεννήθηκαν και αντρώθηκαν οι Ισπανοί, οι Πορτογάλοι και οι Άγγλοι που πέρασαν την Ασία, την Αφρική, την Αμερική και την Ωκεανία διά πυρός και σιδήρου για να τα κονομήσουν, εδώ γεννήθηκαν οι δουλέμποροι που έκαναν γερό μπαγιόκο πουλώντας κι αγοράζοντας ανθρώπους, εδώ έγιναν ένα σωρό θρησκευτικοί διωγμοί, εδώ θανατώθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι γιατί δεν ακολουθούσαν το σωστό θρησκευτικό δόγμα, από εδώ ξεκίνησαν οι Σταυροφορίες, που έδωσαν την ευκαιρία σε ένα σωρό ρεμάλια να γίνουν ευγενείς, πρώτες μούρες με οικόσημα πατώντας επί αραβικών και βυζαντινών πτωμάτων, εδώ, εν τέλει, οι Γερμανοί αξιωματικοί των Ες Ες, κομψότατοι μέσα στις καλοραμμένες στολές τους, έπαιζαν στο πιάνο το μαρς των Βαλκυριών, του Ρίχαρντ Βάγκνερ, από το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν, καθώς η τέφρα των καμένων -σε εξαιρετικής ποιότητας φούρνους- Εβραίων έβγαινε από τις καμινάδες του Άουσβιτς, για να ταξιδέψει, με τη βοήθεια των ανέμων, σε όλη την Ευρώπη, μεταλαμπαδεύοντας ένα και μόνο μήνυμα: Hier ist Europa, This is Europe, Ici est Europe, Ecco Europa, Acqui es Europa, εδώ είναι Ευρώπη, και αυτός είναι ο πολιτισμός μας.
