Της Νινέττας Κοντράρου-Ρασσιά
Δημοπρατούνται αύριο από τους Christie’s στη Νέα Υόρκη αρχαιότητες που έχουν περάσει από τα χέρια εμπόρων που ενέχονται σε πράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων. Πρόκειται για ένα μπρούντζινο άγαλμα θεάς, ένα σύμπλεγμα από τερακότα και ένα κέλτικο μπρούντζινο σπαθί τα οποία περιαμβάνονται στο κατασχεμένο από τις ιταλικές αρχές αρχείο του εμπόρου τέχνης Μπεκίνα (τα δύο) και από το αρχείο Σάιμς-Μιχαηλίδη (το τρίτο).
Θα θυμάστε ίσως τους δύο τελευταίους από την υπόθεση της Σχοινούσας που παρά την μεγάλη δημοσιότητα που πήρε δεν ευτύχησε να οδηγηθεί στις δικαστικές αίθουσες και ούτε πρόκειται πλέον αφού πέρασαν περίπου δέκα χρόνια από την εντυπωσιακή εκείνη επέμβαση της αστυνομίας στη βίλα Παπαδημητρίου όπου φυλάσσονταν οι αδήλωτες αρχαιότητες.
Ο μόνος που δεν ξεχνά αυτή την υπόθεση φαίνεται πως είναι ο δρ Χρήστος Τσιρογιάννης, ο οποίος είχε εργαστεί τότε για λογαρισμό του Υπουργείο Πολιτισμού στην καταγραφή και ταύτιση των κατασχεθέντων αρχαιοτήτων και τώρα ζει και εργάζεται στο Πανεπιστήμιο του Cambridge ως ερευνητής του διεθνούς δικτύου παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων. Ψάχνοντας στα αρχεία Μπεκίνα και Σάϊμς- Μιχαηλίδη διαπίστωσε ο κ. Τσιρογιάννης ότι οι τρεις παραπάνω αρχαιότητες έχουν περάσει από τα χέρια τους και ενημέρωσε σχετικά τόσο τον οίκο δημοπρασιών, όσο την Ιντερπόλ, τις ιταλικές και αμερικανικές αρχές και την πρεσβεία του Ισραήλ στη Νέα Υόρκη, για το χανανιτικό (canaanite) αντικείμενο.
Μετά την παρουσίαση των αποδείξεων που διαθέτει ο Ελληνας ερευνητής οι Christie’s απέσυραν από την δημοπρασία το ένα από τα τρία αντικείμενα. Μένουν μέχρι στιγμής τα άλλα δύο. Εκείνο που αποσύρθηκε είνα ένα κανοσικό (canosan) σύμπλεγμα από τερακότα, με Δία και Γανυμήδη. Δεν προέρχεται από τη χώρα μας. Είναι κατωιταλιωτικό από την Απουλία και χρονολογείται μεταξύ του 3ου-2ου αιώνα π.Χ.
Στην επιστολή που έστειλε ο κ. Τσιρογιάννης σε όλους τους ενδιαφερόμενους αναφέρει ότι υπάρχει φωτογραφία του αρχαίου στο αρχείο Μπεκίνα. Οι καραμπινιέροι που κάνουν εξαιρετική δουλειά στην πάταξη της αρχαιοκαπηλίας και έχουν κερδίσει την επιστροφή πολλών κλεμμένων αρχαιοτήτων από την ιταλική επικράτεια, είχαν εντοπίσει το υπό δημοπράτηση αρχαίο στον κατάλογο της αυριανής δημοπρασίας, που είχε ως τιμή εκκίνησης τα 8.000- 12.000 δολλάρια. Οι Christies ανέφεραν στον κατάλογο ότι η ιστορία του συγκεκριμένου αρχαίου ξεκινά πριν από το 1981 για να παρακάμψουν τον Μπεκίνα που το είχε στην κατοχή του το 1995.
Το δεύτερο αντικείμενο που απεικονίζεται στο αρχείο Μπεκίνα είναι ένα κέλτικο μπρούντζινο σπαθί του 8ου αιώνα π.Χ. Ο οίκος το περιγράφει ως ιταλικό από τη Βιλανόβα. Ως τιμή εκκίνησης για την δημοπράτησή του έχει ορίσει τα 10.000- 15.000 δολλάρια. Προέρχεται, σύμφωνα με τους Christie’s, από μια ιδιωτική συλλογή του Τέξας και η απόκτησή του από τον τωρινό του κάτοχο δηλώνεται πως έγινε το 1986.
Τέλος, το χανανιτικό ειδώλιο θεότητας σε θρόνο το έχει δει ο δρ Τσιρογιάννης στο αρχείο Σάιμς-Μιχαηλίδη σε έξη φωτογραφίες. Σε αυτές απεικονίζεται κολλημένο σε άλλη βάση. Στον κατάλογο της δημοπρασίας δεν αναφέρονται βέβαια οι Σάιμς-Μιχαηλίδης αλλά κάποιος άλλος, σήμερα θανών και ως χρονολογία απόκτησης το 1984 , δηλαδή μετά το έτος που έχει ορίσει η ΟΥΝΕΣΚΟ(1970) για τον έλεγχο προέλευσης των προς πώληση αρχαιοτήτων.
Το ειδώλιο φέρεται πως δημοπρατήθηκε το 1989 από τους Σόθμπις στη Νέα Υόρκη. Το ενδιαφέρον στην περίπτωση αυτή είναι η τεράστια τιμή εκκίνησης που έχει οριστεί (100.000-150.000 δολάρια), πράγμα που σημαίνει ότι τα λεφτά είναι πολλά και δύσκολα θα αποδεχθεί κανείς να το αποσύρει από την αγορά.
