Βασίλης Βασιλικός-Ζυράννα Ζατέλη. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα Αίθρια Λογοτεχνικά Μεσημέρια του Φεστιβάλ Δράμας είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν όσοι βρέθηκαν σήμερα στα γραφεία του Φεστιβάλ Δράμας -ασφυκτικά γεμάτα από φίλους του βιβλίου, του σινεμά και του Φεστιβάλ που ήρθαν να απολαύσουν τους δύο αγαπημένους συγγραφείς.
Οικοδεσπότης όπως πάντα ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Παύλος Μεθενίτης που προλόγισε το τελευταίο βιβλίο της Ζυράννας Ζατέλη «Τετράδια Ονείρων», και μίλησε για την συμπλήρωση 50 χρόνων από την πρώτη κυκλοφορία του «Ζ» του Βασίλη Βασιλικού.
* «Βρέθηκα ξανά μετά από πολλά χρόνια στην όμορφη Δράμα», είπε η κ.Ζατέλη η οποία κατάγεται από τη Β.Ελλάδα (Σοχός Θεσσαλονίκης). «Πριν λίγο, άκουσα μια νεαρή κοπέλα να λέει: «Έχεις να με δώσεις κάτι;». Και αυτό το «με» μου θύμισε πολλά…».
Εξηγώντας το πώς αποφάσισε να εκδώσει τα όνειρά της είπε πως τα κατέγραφε ήδη από την εφηβεία της.
«Το όνειρο είναι κάτι το άπιαστο, φτιαγμένο να μας διαφεύγει, κάτι το ανείπωτο, το άρρητο. Όταν κλείνουμε τα μάτια μας ζούμε μια δεύτερη ζωή. Η μάνα μου έλεγε πως ο, τι δεν βλέπουμε με ανοιχτά μάτια, το βλέπουμε με κλειστά…».
Στις 3 Μαρτίου 1997 είδε ένα όνειρο που δεν ξέχασε ποτέ. «Δύο φάλαινες πάλευαν με κάτι άγρια κύματα. Δεν καταλάβαινα αν ήθελαν να μπουν πιο βαθιά στην θάλασσα ή ήθελαν να βγουν στη στεριά για να ξεψυχήσουν. Ευχόμουν: ας μπούν μέσα… Και τελικά μπήκαν μέσα…».
Έκτοτε αποφάσισε να καταγράφει συστηματικά τα όνειρά της σε τετράδια ονείρων. «Τώρα γεμίζω το ενδέκατο. Στο βιβλίο άντλησα από τα τρία πρώτα τετράδια που καλύπτουν την περίοδο από 3/3/1997 έως 5/5/2001».
Ταυτόχρονα «εξασκούσα τη λεγόμενη νυχτερινή μνήμη. Προσπαθούσα να θυμάμαι τα όνειρά μου στο μέτρο του δυνατού, με όσο γίνεται περισσότερες λεπτομέρειες. Συχνά μάλιστα σηκωνόμουν και κρατούσα σημειώσεις στη μέση της νύχτας. Ακόμα και σε χαρτάκια από τσιγάρα Σαντέ τα κατέγραφα. Και τα άφηνα έτσι, τα ήθελα ακατέργαστα, δεν τα επεξεργαζόμουν. Κατέγραφα ο, τι προλάβαινα. Στα τετράδια αυτά βάζω εικόνες, ζωγραφιές. Είναι ένα ονειρογράφημα, ελκυστικό στην όψη».
Και στον παρελθόν της είχαν ρίξει την ιδέα να τα βγάλει σε ένα βιβλίο, «όμως αρχικά αυτό μου φαινόταν σχεδόν ανεπίτρεπτο. Σκεφτόμουν πως αν είναι να δουν το φως του ήλιου, αυτό θα έπρεπε να γίνει μετά την αποχώρησή μου, όταν περάσω στην αντίπερα όχθη…».
Ο Θανάσης Καστανιώτης, ο εκδότης της, την μετέπεισε.
«Τα μυθιστορήματά μου μου παίρνουν περίπου 7 χρόνια –καθένας έχει τους χρόνους του. Τώρα δουλεύω το τρίτο βιβλίο της τριλογίας, αλλά είδα την διορία να πλησιάζει χωρίς να είμαι ακόμα έτοιμη. Ο Καστανιώτης μου είπε: “άσε για λίγο το μυθιστόρημα, κι ας βγάλουμε τα όνειρα”. Τρόμαξα στην αρχή. Σκεφτόμουν: τι με περιμένει; Ως πού ήθελα να εκτεθώ; Λέω στον Καστανιώτη: Θα μπω στο τρελάδικο. Μετά όμως γλυκάθηκα…».
Ομως «έπεσα και στους μήνες που είχε πεθάνει η μάνα μου. Πριν καν συμβεί αυτό έβλεπα σχετικά όνειρα. Ένα μεγάλο μέρος των ονείρων ήταν φόρος τιμής στην μητέρα μου».
*Ο Βασίλης Βασιλικός, με καταγωγή από την γειτονική Καβάλα, άδραξε την ευκαιρία για να παρουσιάσει με τα θερμότερα λόγια το λογοτεχνικό περιοδικό «Δίοδος», που εδώ και χρόνια κυκλοφορεί στην Δράμα, και όπως εξήγησε ο Δραμινός συγγραφέας Βασίλης Τσιαμπούσης πλέον τα έξοδά του καλύπτονται εξ ολοκλήρου από την δραστήρια επιχείρηση Raycap.
Ο συγγραφέας του «Ζ» επέλεξε να διαβάσει στο κοινό του φεστιβάλ ένα συναρπαστικό κείμενο του με θέμα την σχέση λογοτεχνίας και τεχνολογίας.
«Από το ρομαντικό ραβασάκι φτάσαμε στο sms, οι απιστίες δεν αποκαλύπτονται πλέον από κάποια γυναικεία τρίχα στο πέτο, αλλά από το κινητό ή το μέιλ, ενώ ακόμα και οι αυτοκτονίες δεν γίνονται πια στον σιδηρόδρομο, αλλό στο μετρό…», μας θύμισε, μεταξύ άλλων.
Όχι πως δεν βοήθησαν τα νέα εργαλεία: “Επεξεργασία κειμένου, delete, αλλαγή παραγράφων. Παρ’ ολ’ αυτά εγώ ποτέ δεν έγραψα κείμενο της ψυχής κατευθείαν σε κομπιούτερ».
Αυτό άλλωστε, επεσήμανε, σε βοηθά και στην οικονομία της γραφής. Τα κομπιούτερ ενθαρρύνουν την «φλυαρία στα μυθιστορήματα. Ποτέ πριν δεν γράφονταν τόσα «τούβλα» από μπεστσελερίστριες κυρίες. Αν όλα αυτά τα έγραφαν στο χέρι, θα τους έπαιρνε χρόνια. «Παραλογοτεχνία»: η λογοτεχνία του παρά δηλαδή…».
Μόνο ένα βίβλίο, το «Κ» για τον Κοσκωτά, «το έγραψα στο κομπιούτερ. Και παρασύρθηκα. Έγινε μεγάλο…».
Το ίντερνετ, υποστηρίζει, δίνοντας πρόσβαση σε τόσες πληροφορίες μετέτρεψε τον συγγραφέα σε παντογνώστη. «Κι όμως, ίσως το καλύτερο βιβλίο για την Αμερική να παραμένει αυτό του Κάφκα που δεν τη επισκέφθηκε ποτέ…».
Η Ζυράννα Ζατέλη συμφώνησε πως «το γράψιμο είναι και χειρωνακτική εργασία. Προσωπικά γράφω πάντα με το χέρι ή στην ηλεκτρική πλέον γραφομηχανή μου. Μάλλον ανήκουμε στα είδη υπό εξαφάνιση…».
Η συγγραφέας αποκάλυψε στο κοινό του φεστιβάλ πως μεγάλωσε σε κινηματογραφικό περιβάλλον, καθώς ο πατέρας της από το 1952 είχε κινηματογράφο. «Μάλιστα είχα άδεια από το σχολείο να πουλάω σπόρια στους θεατές».
Σήμερα είναι φανατική κινηματογραφόφιλη. «Μόνο πέρυσι είδα 104 ταινίες –κρατώ αρχείο. Μου αρέσει να πηγαίνω μόνη σινεμά. Και καθώς είμαι τέτοια θαμώνας, πλέον όλοι οι κεντρικοί που με ξέρουν με βάζουν μέσα δωρεάν».
Ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε συμμαθητής του Τάκη Κανελλόπουλου ενώ στην Αμερική σπούδασε σκηνοθεσία τηλεόρασης. «Κινδύνεψα να γίνω σκηνοθέτης αλλά… σώθηκα», είπε χαριτολογώντας. Σκηνοθετώντας για την τηλεόραση την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου άλλωστε, την γνώρισε και την ερωτεύτηκε: «Την σκηνοθετώ, την ερωτεύομαι και την παντρεύομαι!». Καρπός του έρωτά τους υπήρξε η όμορφη Ευρυδίκη που τον συνοδεύει αυτές τις μέρες στη Δράμα.
Όπως εξομολογήθηκαν οι δύο συγγραφείς στο κοινό, μόνο δύο φορές στη ζωή τους έφυγαν πριν τελειώσει.
Ο Β. Βασιλικός στην πρώτη ταινία του Λάνθιμου και η Ζ.Ζατέλη στον «Σχιζοφρενή δολοφόνο με το πριόνι»!
