Συνέντευξη στον Συμεών Σολταρίδη
Μετά το πέρας της συνόδου της ΕΕ στις 10-11/12 ανέμενε η Ελληνική κοινή γνώμη τις αποφάσεις και ταυτόχρονα τις κυρώσεις που θα επιβάλλονταν στην Τουρκία. Αποφάσεις ελήφθησαν. Κυρώσεις όμως όχι. Οπότε σχολίασαν αρκετοί, θετικά και αρνητικά την μη λήψη αποφάσεων.
Για την καλύτερη κατανόηση απευθυνθήκαμε στο πολιτικό επιστήμονα και διεθνολόγο, Θόδωρο Τσίκα στον οποίο θέσαμε σχετικές ερωτήσεις .
– Κύριε Τσίκα, αναβλήθηκαν οι κυρώσεις στην Τουρκία από την Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. Πώς το σχολιάζετε;
Κύριε Σολταρίδη, δεν διαβάζουμε σωστά την πραγματικότητα. Ελλάδα και Κύπρος «έχουν βάλει όλα τα κεράσια τους στο καλάθι των κυρώσεων», μην έχοντας υπολογίσει τους συσχετισμούς στην Ευρώπη, και το ποιοι είναι οι στόχοι των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών.
Οι Ευρωπαίοι δεν επιθυμούν κατά βάση κυρώσεις στην Τουρκία. Αυτό είναι φανερό εδώ και μήνες. Απορώ γιατί Ελλάδα και Κύπρος δεν το έχουν αντιληφθεί ή παριστάνουν ότι δεν το αντιλαμβάνονται. Αν δεν το καταλάβουμε, αντί να απομονωθεί η Τουρκία, όπως θέλουν κάποιοι, κινδυνεύουμε να απομονωθούμε εμείς.
– Δεν είχε αποφασιστεί αυτό στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής ;
Η προηγούμενη απόφαση ήταν ότι τον Δεκέμβριο θα αποφασιζόταν το συνολικό πλαίσιο των ευρω-τουρκικών σχέσεων. Το αποκαλούσαν μάλιστα «θετική ατζέντα». Δηλαδή σύσφιξη των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, με εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης, νέα συμφωνία για το Προσφυγικό, απελευθέρωση του καθεστώτος της βίζας για είσοδο Τούρκων πολιτών στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. κλπ.
Μετά από δικές μας πιέσεις είχαν βάλει μια διατύπωση, που έλεγε ότι η ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα σε περίπτωση αρνητικής συμπεριφοράς της Τουρκίας, παραπέμποντας σε άρθρα ευρωπαϊκών κανονισμών, που αφορούν «περιοριστικά μέτρα». Δεν είχαν χρησιμοποιήσει τον όρο «κυρώσεις».
– Οι Ευρωπαίοι τι θέλουν τελικά;
Οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η Τουρκία είναι μια χώρα γειτονική και κατανοούν ότι αν προχωρήσουν σε κυρώσεις, θα διαμορφωθεί μια πολεμική ατμόσφαιρα. Γιατί αν επιβάλλουν κυρώσεις, θα επιβάλλει κυρώσεις και η άλλη πλευρά. Ο βασικός στόχος της Ευρώπης είναι να βρεθεί μια σωστή συμφωνία με την Τουρκία. Δεν είναι να μπει σε μια αέναη αντιπαλότητα.
Η ελληνική κοινή γνώμη έχει διαμορφωθεί με στρεβλό τρόπο και νομίζει ότι οι Ευρωπαίοι δεν μας καταλαβαίνουν. Δεν μπορούμε να υποχρεώσουμε τις άλλες χώρες για αλληλεγγύη. Μπορούμε να ζητήσουμε βοήθεια, ώστε να διαμορφωθεί το σωστό πλαίσιο για διάλογο με την Τουρκία. Η επίλυση των προβλημάτων μας με την Τουρκία περνά μέσω της βελτίωσης των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, και όχι μέσω της επιδείνωσης τους.
– Ποιο είναι το βασικό λάθος της Ελλάδας;
Κατά κάποιο τρόπο, η Ελλάδα έχει υποκαταστήσει την αναγκαία πολιτική διαλόγου και διαπραγμάτευσης με την πολιτική των κυρώσεων. Αυτό είναι λάθος. Διότι, ακόμα και στο μέλλον είναι πολύ δύσκολο να επιβληθούν κυρώσεις που «δαγκώνουν». Και αν ακόμα επιβληθούν, θα είναι ήπιες.
Αλλά ας υποθέσουμε ότι πετυχαίνουμε την πολιτική μας και επιβάλλονται κυρώσεις στην Τουρκία. Το αποτέλεσμα θα είναι η περαιτέρω όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Διότι η Τουρκία δεν θα μείνει με σταυρωμένα χέρια και θα αυξήσει ακόμα περισσότερο την ένταση στην περιοχή μας. Αυτό επιθυμούμε; Ή επιθυμούμε να καθίσουμε στο τραπέζι για την επίλυση των διαφορών μας ;
Το να νομίζουμε ότι θα επιβληθούν κυρώσεις που θα σταματήσουν την Τουρκία, είναι αυταπάτη. Δηλαδή, όταν ο Ερντογάν ξεκίναγε να εφαρμόσει την πολιτική του, δεν είχε συνυπολογίσει το ενδεχόμενο των κυρώσεων;
– Ναι, αλλά για το «Ορούτς Ρέϊς» δεν έπρεπε να γίνει κάτι;
Το κείμενο των Συμπερασμάτων της Συνόδου, όταν γίνεται αναφορά στις μονομερείς και προκλητικές δραστηριότητες της Τουρκίας, αναφέρεται ρητά στην περίπτωση της Κύπρου, και όχι στην Ελλάδα. Γιατί στα ανοιχτά της Κύπρου η Τουρκία έκανε γεωτρήσεις στον βυθό. Για το θέμα των γεωτρήσεων αυτών επεκτάθηκαν κάποια ήδη υπάρχοντα περιοριστικά μέτρα.
Αλλά κι εκεί είναι συγκρατημένοι οι Ευρωπαίοι, διότι ξέρουν τις ευθύνες της ελληνοκυπριακής πλευράς, τόσο με την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν το 2004, όσο και για την στάση της στις τελευταίες διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το 2017. Αν είχε λυθεί τότε το Κυπριακό, δεν θα είχαμε αυτές τις εξελίξεις τώρα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, το «Ορούτς Ρέϊς» έπλεε σε διεθνή ύδατα. Στο βυθό τους δεν υπάρχει μέχρι σήμερα οριοθετημένη ελληνική υφαλοκρηπίδα. Το δε «Ορούτς Ρέϊς» έκανε σεισμικές έρευνες στην επιφάνεια των διεθνών υδάτων. Απέφυγε τις γεωτρήσεις στον βυθό. Από την στιγμή που δεν έχει οριοθετηθεί η υφαλοκρηπίδα, δεν υπάρχει παραβίαση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Και γι’ αυτό δεν μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις.
– Και τώρα…;
Πρέπει να σπεύσουμε να ορίσουμε ημερομηνία έναρξης διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία. Το είχε πει η επισήμως η Ελλάδα: θα υπάρξει διάλογος, αν αποσυρθεί το «Ορούτς Ρέϊς». Το να ονομάζουμε την απόσυρση «προσχηματική», προκαλεί καχυποψία στον διεθνή περίγυρο για την πραγματική βούληση μας για διάλογο. Ακούω ότι περιμένουμε την Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου για …κυρώσεις ! Μόνο οι συνομιλίες θα μας απαλλάξουν από την ένταση και τα προβλήματα στην περιοχή μας. Όχι οι κυρώσεις. Ούτε οι «άξονες» που δημιουργούν «αντι-άξονες».
Αν νομίζουμε ότι με συμμαχίες, είτε με τον Μακρόν που ανταγωνίζεται με την Τουρκία για σφαίρες επιρροής στη Μεσόγειο, είτε με Ισραήλ, Αίγυπτο κλπ, θα έχουμε αποτελέσματα στο θέμα της Τουρκίας, είμαστε γελασμένοι. Οι μόνοι τρόποι που υπάρχουν για την επίλυση των διμερών διαφορών είναι ο διάλογος, η διαπραγμάτευση και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Χωρίς τον μύθο της «μίας και μοναδικής διαφοράς» με την Τουρκία. Με έμπρακτη βούληση για συνολική συμφωνία και εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων.
