ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Το αισθησιακό καλοκαίρι μιας ομάδας εφήβων
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Mektoub, αγάπη μου
Mektoub, My Love: Canto Uno. Γαλλία, 2017. Σκηνοθεσία: Αμπντελατίφ Κεσίς. Σενάριο: Αμπντελατίφ Κεσίς. Φρανσουά Μπεγκοντό, Γκαλιά Λακρουά. Ηθοποιοί: Σαϊν Μπουμεντίν, Οφελί Μπο, Σαλίμ Κετσιούς. 186΄
Με τη ζωή μιας ομάδας νεαρών, στη διάρκεια του καλοκαιριού του 1994, στη Σέτε, μια μικρή παραλιακή γαλλική πόλη της Μεσογείου, καταπιάνεται ο τυνησιακής καταγωγής Γάλλος σκηνοθέτης Αμπντελαντίφ Κεσίς, στη νέα του ταινία «Μεκτούμπ, αγάπη μου – πρώτο τραγούδι», που πρωτοπροβλήθηκε στο φεστιβάλ Βενετίας το 2017, που τελικά φτάνει σε μας έστω και καθυστερημένα.
Αφηγηματικά η ταινία του Κεσίς (σκηνοθέτη που το 2013 είχε κερδίσει το Χρυσό Φοίνικα των Κανών για την εξαιρετική ταινία του «Το μπλε είναι ρο πιο ζεστό χρώμα») δεν ακολουθεί κάποια κεντρική ιστορία, προτιμώντας να παρακολουθεί τα διάφορα πρόσωπα στις καθημερινές σχέσεις τους (στο κολύμπι, τα φλερτ, το σεξ, τους χορούς και γενικά τις διασκεδάσεις, μαζί και τις μικρές απογοητεύσεις τους), δημιουργώντας μια αισθησιακή ατμόσφαιρα και καταφέρνοντας, με τους ζωντανούς διαλόγους και τις διάφορες καταστάσεις που αναπτύσσει να σε κρατήσει καθηλωμένο στη θέση σου, από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, παρά τη μεγάλη διάρκεια (186 λεπτά) της ταινίας.
Κύρια πρόσωπα, στο γαϊτανάκι αυτό του έρωτα, ο ντροπαλός Αμίν, ένας φιλόδοξος σεναριογράφος που ζει στο Παρίσι αλλά που βρίσκεται προσωρινά στη Σέτε, η παλιά του φίλη Οφήλια (με την οποία δείχνει να είναι κρυφά ερωτευμένος), ο ξάδερφός του Τονί, ιδιοκτήτης ρεστοράν και ο οποίος έχει επιτυχία με τις γυναίκες, η Σαρλότ, μια νεαρή τουρίστρια από τη Νίκαια, που έχει ένα περιστασιακό δεσμό με τον Τονί, και διάφοροι άλλοι, φίλοι ή και συγγενείς του Αμίν και του Τονί.
Η ταινία, που προαναγγέλλεται ως πρώτο μέρος μιας τριλογίας (ήδη έχει γυριστεί και το δεύτερο μέρος), θα έχει, όπως φαίνεται, για βασικό θέμα της την ωρίμανση, την οποία ο Κεσίς σχεδιάζει ν’ αναπτύξει στα επόμενα δυο μέρη της τριλογίας του. Στο μεταξύ καταφέρνει με μια, δοσμένη με λεπτότητα και διεισδυτικότητα σκηνοθεσία, να συλλάβει, με ένα ωραία αναπτυγμένο σενάριο, με άμεσους, πειστικούς διαλόγους, με μια κάμερα σε συνεχή κίνηση, που αγκαλιάζει και χαϊδεύει τα πρόσωπα και τα κορμιά (ιδιαίτερα των γυναικών), συλλαμβάνοντας τόσο την ομορφιά και τη ζωντάνια του καλοκαιριού, όσο και το σφρίγος, τον ενθουσιασμό, μαζί και τον αισθησιασμό, και γενικά τον τρόπο ζωής των νεαρών εφήβων του.
*** Ευτυχισμένος Λάζαρος
Felice Lazzaro/Happy as Lazzaro. Ιταλία, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο: Αλίτσε Ρορβάκερ. Ηθοποιοί: Άλμπα Ρορβάκερ, Σερζί Λοπέζ, Ντέιβιντ Μπένετ, Αντριάνο Ταρντίολο, Νικολέτα Μπράσκι. 127΄
Η ζωή στην επαρχία και η μαγική (με πολλές έννοιες) έλξη της είναι στο επίκεντρο της ιταλικής ταινίας, «Ευτυχισμένος όπως ο Λάζαρος» της Άλις Ρορβάκερ (βραβείο σεναρίου στο περσινό φεστιβάλ Κανών). Στο πρώτο μέρος της ταινίας μεταφερόμαστε σε μια αγροτική περιοχή (θυμίζοντας ταινίες όπως το «1900¨του Μπερτολούτσι), όπου φτωχοί κολίγοι εργάζονται, στην πραγματικότητα ως αληθινοί δούλοι, στα κτήματα μιας πλούσιας αριστοκράτισσας που τους εκμεταλλεύεται με διάφορους τρόπους. Ανάμεσά τους και ο έφηβος Λάζαρος, ένας αθώος, καλοκάγαθος νέος που εξαιτίας της σωματικής του δύναμης, τον εκμεταλλεύονται οι υπόλοιποι κολίγοι.
Εκείνο που πετυχαίνει πάνω απ’ όλα η σκηνοθέτρια (που μας έδωσε παλιότερα «Τα θαύματα», Μέγα Βραβείο Κανών, 2014) είναι να συνδυάσει τα στοιχεία του ιταλικού νεορεαλισμού του πρώτου μέρους (στο νου φέρνει το «Θαύμα στο Μιλάνο» του Ντε Σίκα) με ντοκιμαντεριστικά στοιχεία καθώς και με ένα μαγικό ρεαλισμό (ο Λάζαρος, όπως και ο βιβλικός, επανέρχεται μαγικά στη ζωή μετά από το θάνατό του σε ατύχημα), ρεαλισμό, που θυμίζει ταινίες σκηνοθετών όπως οι Ταβιάνι και ο Παζολίνι και από τον οποίο δεν λείπει και το χιούμορ (αναφέρω, χαρακτηριστικά τις σκηνές με τον Σερζί Λοπέζ στο ρόλο ενός κλέφτη ή εκείνη όπου ο Λάζαρος κλέβει το μουσικό όργανο από τις καλόγριες μιας εκκλησίας). Με την Ρορβάκερ να μετατρέπει σταδιακά την ταινία της σε μια ωραία κοινωνική αλληγορία, με την αδερφή της, Άλμπα, εξαιρετική σε έναν από τους κεντρικούς ρόλους.
*** Επιστροφή στην κορυφή
Ελλάδα, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο: Στρατής Χατζηελενούδας. Φωτογραφία: Βασίλης Χριστοδούλου. Μοντάζ: Γιώργος Ζαφείρης. Μουσική: Vodka Juniors. 96΄
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κινηματογράφος μας παρουσιάζει τα εντυπωσιακά, απίθανα, σχεδόν παράλογα, κατορθώματα απλών ανθρώπων. Πρόσφατα παραδείγματα είχαμε με τα ντοκιμαντέρ «Man o Wire», όπου ένας ισορροπιστής κατόρθωσε να περπατήσει σε σχοινί ανάμεσα στους Δίδυμους Πύργους και το πολύ πρόσφατο «Free Solo», όπου ένας άλλος απίθανος ήρωας κατάφερε χωρίς βοηθήματα ή δίκτυ να σκαρφαλώσει στην κορυφή του Ελ Καπιτάν της Καλιφόρνια. Και να τώρα που, στο ντοκιμαντέρ «Επιστροφή στην κορυφή» του Στρατή Χατζηεληνούδα, ένας Έλληνας, ο 30χρονος, πανκ παραπληγικός Λεωνίδας κατάφερε να σκαρφαλώσει στον Όλυμπο με το αναπηρικό του αμαξίδιο, βοηθούμενος από πέντε φίλους (υποστηρικτές του crowdfunding της ταινίας).
Ο Χατζηεληνούδας παρακολουθεί με την κάμερά του τον Λεωνίδα στις καθημερινές ασχολίες του, στις συζητήσεις του με τους φίλους του, στη συμμετοχή του σε μια μουσική μπάντα, και στις διάφορες προσπάθειές του να προετοιμαστεί για μια ακόμη κατάκτηση του Ολύμπου (το είχε κατακτήσει αρτιμελής δυο άλλες φορές στο παρελθόν), τη φορά αυτή μεταφερμένος στο αμαξίδιο. Χωρίς συναισθηματισμούς, με μια απλή, στραμμένη πάντα στο βασικό θέμα, γραφή, ο Χατζηεληνούδας κατάφερε να φτιάξει μια πολύ όμορφη, συγκινητική ταινία.
