ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Το Θέλημα Θεού και η σιωπή του θεού
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Θέλημα Θεού
Grace a Dieu/By the Grace of God. Γαλλία, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο: Φρανσουά Οζόν. Ηθοποιοί: Μελβίλ Πουπό, Ντενίς Μινοσέ, Σουάν Αρτό, Ερίκ Καραβακά, 137΄
Η παιδεραστία στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας, που μόνο πρόσφατα, και χάρη στην τολμηρή θέση που πήρε ο νέος Πάπας, άρχισε να παίρνει θετικά αποτελέσματα, είναι το θέμα της γαλλικής ταινίας «Θέλημα Θεού» του Φρανσουά Οζόν (“Η πισίνα”, “8 γυναίκες”, “Η καινούργια φιλενάδα”, “Φραντζ”). Η ιστορία της ταινίας στηρίζεται σε μια αληθινή υπόθεση, εκείνη του ιερέα Πρενά της Λιόν, που συγκλόνισε την κοινή γνώμη της γαλλικής επαρχίας, οδηγώντας το 2016 στα δικαστήρια, χωρίς ακόμη, από τότε, να έχει τελειώσει, ενώ, μόλις πρόσφατα (στις 7 Μαρτίου), το δικαστήριο τελικά, για την ίδια υπόθεση. έκρινε ένοχο τον Καρδινάλιο Μπαρμπαρέν για την κάλυψη σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στην περιοχή του.
«Εκείνο που αρχικά έψαχνα να φτιάξω ήταν μια ταινία για άντρες που υποφέρουν, στοιχεία που συνήθως συναντάμε στις γυναίκες. Και όταν έμαθα για την ιστορία του ιερέα Πρενά, αποφάσισα να εστιάσω σ’ αυτήν το σενάριό μου», ανάφερε ο Οζόν στη συνέντευξη τύπου, στη διάρκεια του φετινού φεστιβάλ του Βερολίνου, όπου προβλήθηκε και βραβεύτηκε η ταινία του (Αργυρή Άρκτος του Μεγάλου Βραβείου της Επιτροπής). «Με συγκίνησε ο Αλεξάντρ (ο πρωταγωνιστής της ταινίας, και ο άνθρωπος που στάθηκε υπεύθυνος για να ξεκινήσει η έρευνα που οδήγησε στη σύλληψη του ιερέα), τόνισε ο σκηνοθέτης, «που σε ηλικία 40 χρονών αποφάσισε να αποκαλύψει τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη (όπως και δεκάδες άλλα αγόρια) από τον ατιμώρητο από την εκκλησία παπά».
Ο Οζόν έκανε μια μεγάλη, δημοσιογραφικού τύπου, έρευνα, για να γράψει το τελικό του σενάριο, ψάχνοντας σε αρχειακό υλικό και μιλώντας με τα θύματα αλλά και τους συγγενείς τους, για να καταλήξει στην αποκαλυπτική αυτή, δοσμένη με πάθος, ειλικρίνεια και δύναμη, ταινία του.
Αντίθετα με το μυθοπλαστικό σενάριο της ταινίας “Spotlight” του Τομ Μακάρθι (γύρω από μια παρόμοια αποκάλυψη στις ΗΠΑ από την εφημερίδα Globe), ο Οζόν εστίασε την αφήγησή του στην ιστορία του Αλεξάντρ (ένας πολύ καλός Μελβίλ Πουπό), ενός πιστού Καθολικού, παντρεμένου σήμερα και με πέντε παιδιά, που δέχτηκε να αποκαλύψει την κακοποίησή του, στη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, για να μας οδηγήσει στον Πρενά και τους ανώτερους του, μαζί και τον Καρδινάλιο της περιοχής, που επιμένει στη συγχώρεση και όχι στην καταγγελία (σε μια, δοσμένη με ειρωνεία, σκηνή, όταν ο Αλεξάντρ του αναφέρει πως ο ιερέας είναι παιδόφιλος, εκείνος του ζητά να μην αναφέρει τη λέξη αυτή γιατί παιδόφιλος θα πει αυτός που αγαπά τα παιδιά και όχι εκείνος που τους κάνει κακό).
Ένα σημαντικό τμήμα της ταινίας στρέφεται στις διάφορες μαρτυρίες από τα υπόλοιπα θύματα, από τον Φρανσουά (Ντενίς Μενοσέ), τον Ζιλ (Ερίκ Καραβακά, τον Εμανουέλ (Σουάν Αρλό) που αρχίζουν σταδιακά να εμφανίζονται στο προσκήνιο και που, για να κάνουν την υπόθεσή τους γνωστή και να οδηγήσουν τον ιερέα στα δικαστήρια, για να αποδοθεί δικξαιοσύνη, ίδρυσαν ομάδα στο διαδίκτυο (αυτοί που δέχτηκαν τελικά να αποκαλύψουν την αλήθεια ξεπέρασαν τους 70), καταγράφοντας με λεπτομέρεια τις αντιδράσεις τους, τον πόνο, την ψυχολογική τους κατάσταση, τις κατεστραμμένες οικογενειακές σχέσεις (οι γονείς, όπως μαθαίνουμε, απέφυγαν να καταγγείλουν τον παπά, για να αποφύγουν το σκάνδαλο και να σώσουν, όπως πίστευαν την εκκλησία) και το δράμα που πέρασαν τόσες δεκαετίες ζώντας με τον παιδικό αυτό εφιάλτη.
Όλα δοσμένα με ένα λιτό, αυστηρό θα έλεγα ύφος, με τον Οζόν να αποφεύγει την άμεση βία, προτιμώντας να την υποβάλει μέσα από τη ψυχολογική πλευρά της, για να μας αποκαλύψει πως πίσω από το υποτιθέμενο θέλημα Θεού κρύβεται η σιωπή, το ψέμα και η υποκρισία.
*** ½ – Επαφή
Ελλάδα, 2018. Σκηνοθεσία: Τώνης Λυκουρέσης. Σενάριο: Δημήτρης Εμμανουηλίδης, Δομνίκη Μητροπούλου, Τώνης Λυκουρέσης. Ηθοποιοί: Νένα Μεντή, Άκης Σακελλαρίου Χρήστος Λούλης, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Βασίλης Κουκαλάνι, Γιώργος Χριστοδούλου, Δομνίκη Μητροπούλου, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος, Ναταλία Σουίφτ. 89΄
Την κρίση, μέσα από πρόσωπα παγιδευμένα σε ανελκυστήρες, σταματημένους εξαιτίας ενός γενικού μπλακάουτ, παρουσιάζει στην ταινία του, «Επαφή», ο Τώνης Λυκουρέσης (“Σκλάβοι στα δεσμά τους”, “Το αίμα των αγαλμάτων”, “Η Χρυσομαλλούσα”): μια ακτιβίστρια που θέλει να ξεσκεπάσει τα άπλυτα μιας πολυεθνικής, μπαίνοντας κρυφά στο ασανσέρ, μαζί με φίλο της, και μέλος της διεύθυνσης της εταιρίας, μια ηλικιωμένη γυναίκα που έχει αποφασίσει να ξοδέψει τα λεφτά που μάζευε τόσα χρόνια για να πάει στη Νορβηγία και να δει το Βόρειο Σέλας, ένας Αλβανός κι ένας Ιρανός, και οι δυο μουσουλμάνοι, που ζουν εδώ και χρόνια στην Αθήνα, και που αρχίζουν να τσακώνονται για την ιδιωτική χρήση του κοινόχρηστου νερού από τον Ιρανό, ένας τραυματιοφορέας κλεισμένος στο ασανσέρ μαζί με ένα ετοιμοθάνατο τραυματία κι ένα νέο ζευγάρι που έχει αποφασίσει να ανέβει με το τρενάκι στο Λυκαβηττό για να αυτοκτονήσει.
Με βάση ένα αρκετά καλογραμμένο, με έξυπνα επεισόδια, σενάριο (των Δημήτρη Εμμανουηλίδη, Δομνίκης Μητροπούλου και Τώνη Λυκουρέση), ο φακός του Λυκουρέση καταγράφει διεξοδικά, με κάθε λεπτομέρεια, τα διάφορα προσωπικά τους προβλήματα (η κόρη που εναντιώνεται στην ηλικιωμένη μητέρα της που για το ταξίδι της έχει τραβήξει όλα της τα λεφτά από την τράπεζα, ο Αλβανός που η τράπεζα ετοιμάζεται να του πάρει το σπίτι, η ακτιβίστρια που προσπαθεί να πείσει το φοβισμένο φίλο της να συμμετάσχει στο ξεσκέπασμα της εταιρίας του, ο τραυματιοφορέας με τα οικογενειακά προβλήματα), εκμεταλλευόμενος τους κλειστούς, σκοτεινούς χώρους των ασανσέρ για να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα κλειστοφοβίας, αφήνοντας να διαφανεί, πίσω από τα διάφορα προσωπικά προβλήματα των προσώπων, την επίδραση της πρόσφατης οικονομικής κρίσης στη ζωή τους. Με ένα αρκετά μεγάλο καστ να δίνει πολύ καλές ερμηνείες, με επικεφαλής τους: Νένα Μεντή, Άκη Σακελλαρίου, Χρήστο Λούλη, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Γιώργο Χριστοδούλου, κ.ά.
*** The Waiter
Ελλάδα, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο: Στηβ Κρικρής. Ηθοποιοί: Άρης Σερβετάλης, Γιάννης Στάνκογλου, Chiara Gensini, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Mαρία Καλλιμάνη, Αντώνης Μυριάγκος, Γιώργος Γλάστρας, Ελεάνα Φινοκαλιώτη. 97΄
Στο φιλμ νουάρ στρέφεται ο Στηβ Κρικρής στην ταινία του “The Waiter” (“Ο σερβιτόρος”), για να αφηγηθεί την ιστορία ενός σερβιτόρου που τυχαία μπλέκεται σε ένα έγκλημα (ανακαλύπτει, στον κάδο των σκουπιδιών, το κομμένο χέρι του θύματος, που ήταν γείτονας του), και που, αντί να το καταγγείλει στην αστυνομία, προσπαθεί να το ξεχάσει, με αποτέλεσμα να βρεθεί στο κέντρο ενός αλλόκοτου παιχνιδιού, με τον, φαινομενικά ευγενικό, δολοφόνο γείτονά του, να προσπαθεί ν’ ανακαλύψει πόσα γνωρίζει ο σερβιτόρος.
Εκείνο που πέτυχε, πάνω απ’ όλα ο Κρικρής είναι να δημιουργήσει μια πολύ ωραία, οργανωμένη με μεθοδικότητα, απειλητική ατμόσφαιρα, με το σασπένς να δημιουργείται σταδιακά, με αργό, ελεγχόμενο ρυθμό, για να μας οδηγήσει αναπόφευκτα σ’ ένα χιτσκοκικού τύπου, χωρίς όμως εξάρσεις, σασπένς που φέρνει στο νου τόσο τη “Σκιά της αμφιβολίας” όσο και τη “Θηλιά” του μετρ της αγωνίας. Με τον Άρη Σερβετάλη να φτιάχνει, με τρόπο εξαιρετικό, το πορτρέτο του σερβιτόρου.
