ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
Άτομα σε αναζήτηση αξιών σε αποξενωμένες κοινωνίες
**** Το τρίτο έγκλημα
The Third Murder/Santome no satsujin. Ιαπωνία, 2017. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κόρε-Έντα Χιροκάζου. Ηθοποιοί: Μασαχάρου Φουκουγιάμα, Κότσι Γιακούσο, Σινοσούκε Μιτσουσίμα. 124´
Ο βραβευμένος σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ (Βενετία, Κάνες, και αλλού) Ιάπωνας σκηνοθέτης Κόρε-Έντα Χιροκάζου μας έχει συνηθίσει σε ταινίες nπαράξενες που καταπιάνονται με θέματα όπως η μνήμη, η απώλεια και ο θάνατος («Η μικρή μας αδερφή», «Πατέρας και γιος», «Κανείς δεν γνωρίζει», «After Life»). Στη νέα του, βραβευμένη ταινία «Το τρίτο έγκλημα», που πρωτοείδαμε στο περσινό φεστιβάλ Βενετίας, η ιστορία τριών φόνων (οι 2 φόνοι έγιναν 30 χρόνια πριν, όταν σκότωσε δυο τοκογλύφους), ο Χιροκάζου χρησιμοποιεί ένα δικαστικό θρίλερ για να αμφισβητήσει την ορθότητα του δικαστικού συστήματος, βάζοντας ερωτήματα πάνω στον καθορισμό της αλήθειας και την ορθή απόδοση δικαιοσύνης.
Μέσα από ωραίους διαλόγους, γεμάτους φιλοσοφικές συχνά έννοιες, (δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο Χιροκάζου είναι και συγγραφέας), ο σκηνοθέτης καταγράφει τις προσπάθειες ενός νέου δικηγόρου να σώσει έναν άντρα από σίγουρη εκτέλεση (ο τρίτος φόνος δεν αφήνει περιθώρια), για ένα φόνο που παραδέχεται πως διέπραξε, μετά την αποφυλάκισή του ύστερα από 30 χρόνια, φόνο για τον οποίο όμως αρνείται να αποκαλύψει τον πραγματικό λόγο.
Παράλληλα με τις προσπάθειες του δικηγόρου να πείσει τον πελάτη του να αποκαλύψει την αλήθεια, παρακολουθούμε τις σχέσεις του δικηγόρου με την αποξενωμένη κόρη του, σχέσεις που ο Χιροκάζου αντιπαραβάλλει, με λεπτότητα, με τις σχέσεις του δολοφόνου με τη δική του, αποξενωμένη κόρη. Το δικαστήριο θα βγάλει τελικά τη δική του απόφαση, ο Χιροκάζου όμως μας αφήνει με αρκετά ουσιαστικά ερωτήματα, στο οποία ο θεατής πρέπει να δώσει τη δική του απάντηση. Στη δημιουργία της σωστής ατμόσφαιρας συμβάλλει και η εξαιρετική μουσική του Λουντοβίκο Εϊνάουντι.
*** Πόθος
Longing/Ga’agua. Ισραήλ, 2017. Σκηνοθεσία-σενάριο: Σάβι Γκάμπιζον. Ηθοποιοί: Έλα Αρμόνι, Σάι Αβίβι, Σμιλ Μπεν Άρι. 100´
Συγκλονιστική, ταυτόχρονα πικρή και τρυφερή, είναι η πολυβραβευμένη από την Ισραηλινή Ακαδημία Κινηματογράφου ταινία «Πόθος» του Σάβι Γκάμπιζομ, που πρωτοείδαμε στις «Μέρες των Δημιουργών» του περσινού φεστιβάλ Βενετίας. Η ιστορία εστιάζεται στο δράμα ενός μεσήλικα εργοστασιάρχη, ο οποίος ξαφνικά ανακαλύψει πως ο γιος που δεν γνώριζε και που είχε αποκτήσει πριν από 20 χρόνια με την πρώην φιλενάδα του, τώρα είναι νεκρός.
Η συνάντηση του Αριέλ (έξοχος στο ρόλο ο Σάι Αβίβι, γνωστός στους συμπατριώτες του από μια σειρά κωμωδίες) με την πρώην φιλενάδα του, Ρόνιτ (Έλα Αρμόνι) θα ανατρέψει τη μοναχική ζωή του, αναγκάζοντάς τον να αντιμετωπίσει, έστω και καθυστερημένα, το θέμα της πατρότητας και της ευθύνης.
Θα αρχίσει να ερευνά και να συναντά πρόσωπα που γνώρισαν το γιο του (τη νεαρή φιλενάδα του, ένα φίλο του, και άλλους) για να ανακαλύψει σταδιακά την πορεία του παιδιού του, τόσο τα προβλήματά του (τη σχέση του με τα ναρκωτικά) όσο και τις αρετές του: το πάθος του για τη μουσική (ο ιδιος έπαιζε πολύ ωραία στο πιάνο έργο του Μπαχ), την αγάπη του για την ποίηση και τον έρωτά του για τη δασκάλα του και τα ποιήματα που της έγραφε.
Έρευνα που θα είναι και ένα εσωτερικό ταξίδι του Αριέλ στον εαυτό του και σε μια (βασανιστική συχνά αλλά αναγκαία) πορεία μέσα από τη μοναξιά του στην ανάγκη αυτογνωσίας, κατανόησης αλλά και εξόδου από τη μοναξιά του και συμφιλίωση με τον κόσμο γύρω του. Πορεία που ο Γκάμπιζον καταγράφει με ειλικρίνεια, λεπτότητα, ζεστασιά αλλά και χιούμορ – από τις πιο ωραίες, συγκινητικές σκηνές αναφέρω αυτή του «γάμου» του νεκρού γιου με ένα νεκρό, που αγαπούσε επίσης τη μουσική, κορίτσι, «γάμος» σύμφωνα με την παράδοση των Τάο.
*** Μενάσε: ένας ξεχωριστός άνθρωπος
Menashe. ΗΠΑ, 2017. Σκηνοθεσία: Τζόσουα Γουέινστιν. Σενάριο: Άλεξ Λίπσουλτζ, Μούσα Σίεντ. Τζόσουα Γουέινστιν. Ηθοποιοί: Μενάσε Λούστιγκ, Γιόελ Φάλκοβιτς, Χέρσι Φίσμαν. 82´
Στην ορθόδοξη χασιδική εβραϊκή κοινότητα του Μπρούκλιν διεισδύει ο γνωστός ντοκιμαντερίστας Τζόσουα Γουέινστιν για να μας δώσει, μέσα από αυτή την πρώτη του ταινία μυθοπλασίας, για να εξερευνήσει θέματα οπως αυτά της πίστης και των παραδόσεων, μέσα από την ιστορία ενός κάπως ανορθόδοξου μέλους της, που έρχεται σε σύγκρουση με αρκετές από τις συντηρητικές απόψεις του ραβίνου εκπροσώπου της.
Με ερασιτέχνες ηθοποιούς, που μιλούν την εβραϊκή γλώσσα, με ένα στιλ σχεδόν ντοκιμαντεριστικό, ο Γουέινστιν ακολουθεί από κοντά τον Μενάσε, τον συμπαθητικό χήρο (που δεν θέλει να παντρευτεί μια από τις γυναίκες που του προτείνει η προξενήτρα της κοινότητας), ανθρωπάκο του, στις καθημερινές απασχολήσεις του, στην άχαρη δουλειά του, στις προσπάθειες του να φροντίσει το μικρό, ορφανό από μητέρα γιο του (η σχέση του με τη γυναίκα του, όπως μαθαίνουμε, ήταν άλλο παρά ευχάριστες) και να πείσει τον ραβίνο να μην αναθέσει τη φροντίδα του γιου του στο γαμπρό του.
Ο Μενάσε είναι ένας αντι-ήρωας, που προσπαθεί να φτιάξει τη ζωή του όσο καλύτερα μπορεί,α ακόμη και αν αυτό τον φέρνει σε σύγκρουση με την κοινότητά του, ένα πρόσωπο που δεν είναι έτοιμο να δεχτεί τους κανόνες μιας αυστηρά οργανωμένης κοινωνίας που στη θέση της αγάπης, της φροντίδας, της συμπόνιας και γενικότερα μιας πιο ανθρώπινης ζωής, στηρίζει τη ζωή και την επιτυχία της σε υλιστικής και άλλες, συχνά απάνθρωπες, αξίες – και στη συγκεκριμένη περίπτωση στις παραδόσεις της χασιδικής κοινότητας, με τους αυστηρούς θρησκευτικούς και άλλους κανόνες της. Ένας αντι-ήρωας, που ο ερασιτέχνης Μενάσε Λούστιγκ ερμηνεύει με ξεχωριστή δύναμη και ειλικρίνεια.
*** Ο πρώτος άνθρωπος
First Man. ΗΠΑ, 2018. Σκηνοθεσία: Ντάμιεν Σαζέλ. Σενάριο: Τζος Σίνγκερ, από βιβλίο Τζέιμς Ρ. Χάνσεν. Ηθοποιοί: Ράιαν Γκόσλινγκ, Κλερ Φόι, Τζέισον Κλαρκ, Κάιλ Τσάντλερ. 141´
Την ιστορία του Νιλ Άρμστρονγκ, του πρώτου αστροναύτη που πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι, αφηγείται στην ταινία του αυτή, ο γνωστός μας από την εμπορική επιτυχία του, «La La Land», σκηνοθέτης Ντάμιεν Σαζέλ. Μπορεί να πέρασαν 120 χρόνια από τότε που ο Ζορζ Μελιές μας έδινε μια φανταστική (ποιητικη) εικόνα της άφιξης ανθρώπου στη Σελήνη, και 40 χρόνια από τότε που ο πρώτος αστροναύτης μπόρεσε τελικά να βγει από το διαστημόπλοιο του και να περπατήσει στη Σελήνη, το ταξίδι όμως παραμένει πάντα συναρπαστικό, όπως το κατάφερε στην ταινία του ο Σαζέλ.
Από την εισαγωγική κιόλας σκηνή, με τα πολύ κοντινά πλάνα και μια κάμερα να τονίζει τα σκαμπανεβάσματα και τους κλονισμούς του Άρμστρονγκ στον θάλαμο δοκιμών μέχρι την ιστορική προσελήνωση στις 2 Ιουλίου 1969, ο Σαζέλ πετυχαίνει, από το πρώτο δευτερόλεπτο ως το τελευταίο, και παρά τη μεγάλη διάρκεια της ταινίας, να δημιουργήσει το σασπένς, και να συνδυάσει αρμονικά τις εντυπωσιακές σκηνές της όλης προετοιμασίας και της τελικής άφιξης, με στοιχεία από την ιδιωτική ζωή του ήρωά του, καθηλώνοντας το θεατή στη θέση του. Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας της ταινίας οφείλεται στον Ράιαν Γκόσλινγκ, που με την ερμηνεία του καταφέρνει να μεταδώσει την ειλικρίνεια, το πάθος, την αγωνία αλλά και την αφοσίωση του Άρμστρονγκ.
*** Κτήνος
Beast. Βρετανία, 2017. Σκηνοθεσία-σενάριο: Μάικλ Πιρς. Ηθοποιοί: Τζόνι Φλιν, Τζέσι Μπάκλι, Τζέραλντιν Τζέιμς. 107´
Στην κλειστή κοινότητα ενός μικρού νησιού (του Τζέρσι), η καταπιεσμένη από μια αυταρχική μητέρα, Μόλ θα γνωρίσει και θα ερωτευτεί ένα μυστηριώδη, ατίθασο νέο, που σύντομα θα γίνει ο βασικός ύποπτος για τις δολοφονίες γυναικών από ενα σίριαλ κίλερ.
Στην πρώτη του αυτή ταινία, ο Βρετανός Μάικλ Πιρς εμπνεύστηκε από την ιστορία του Έντουαρντ Πέισνελ, γνωστού ως «κτήνος του Τζέρσι», του κατά συρροήν δολοφόνου που τρομοκρατούσε τους κατοίκους του νησιού στη δεκαετία του ‘60, συνδυάζει το παραμύθι («Η πεντάμορφη και το κτήνος» αλλά και «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων») με τον ερωτισμό και το φανταστικό, για να φτιάξει μια ταινία που ξεπερνάει τα είδη.
Η Μολ του (πραγματική αποκάλυψη η Ιρλανδή Τζέσι Μπάκλι) είναι το αθώο κορίτσι που διεισδύει στο δάσος για να βρει, όπως πιστεύει, τον πρίγκιπα του παραμυθιού, και να ανακαλύψει στη συνέχεια πως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως τα φαντάστηκε. Αν και, παρόλο που για τους κατοίκους ο μυστηριώδης νέος (με τον Τζόνι Φλιν να δημιουργεί τη «χημεία» που απαιτεί ο ρόλος) δεν είναι άλλος από τον κατά συρροήν δολοφόνο, για την απελευθερωμένη μέσω του έρωτά της, Μόλ, το ερώτημα, όπως κα για το θεατή, παραμένει ανοιχτό. Κι αυτό είναι ένα από τα ατού της ταινίας του Πιρς. Με τη φωτογραφία του Μπέντζαμιν Κράκουν να δημιουργει την κλειστοφοβική ατμόσφαιρα που απαιτούν πολλές από τις σκηνές της ταινίας.
*** Loro
Ιταλία, 2018. Σκηνοθεσία: Πάολο Σορεντίνο. Σενάριο: Πάολο Σορεντίνο, Ουμπέρτο Κονταρέλο. Ηθοποιοί: Τόνι Σερβίλο, Ρικάρντο Σκαμάρτσιο, Έλενα Σοφία Ρίτσι, Κάζια Σμούτνιακ. 104´
Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι (ένας εξαίρετος Τόνι Σερβίλο) και οι πολιτικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις του, η απληστία και η πολιτική διαφθορά, στην περίοδο της διακυβέρνησης του, είναι στο επίκεντρο της νέας ταινίας του Πάολο Σορεντίνο («Νιότη», «Η τέλεια ομορφιά», «Il Divo»).
Η ταινία, που αποτελείται από δυο διαφορετικά στην πραγματικότητα μέρη (στην Ιταλία προβλήθηκαν ως δυο ξεχωριστές ταινίες), ξεκινάει με ένα πρώτο μέρος αφιερωμένο στα ερωτικά γλέντια/όργια του σόουμαν πολιτικού, ιδιαίτερα στο μεγάλο πάρτι που διοργανώνει σε μια βίλα στη Σαρδηνία, ένας πανέξυπνος νταβατζής πολυτελείας (που ερμηνεύει με τρόπο απολαυστικό ο Ρικάρντο Σκαμάρτσιο) για να καταλήξει, στο δεύτερο μέρος, στο πολυτελές σπίτι του Μπερλουσκόνι στη Σαρδηνία, και τις καθόλου φιλικές σχέσεις του μεγαλοεπιχειρηματία με τη γυναίκα του. Με τον Σορεντίνο να φτιάχνει μιαν ακόμη σαρκαστική, διανθισμένη με μαύρο χιούμορ, εικόνα της σύγχρονης ιταλικής πολιτικής πραγματικότητας.
