Ο Καβάφης στην «Ιθάκη» του κάνει λόγο για τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, τα άγρια τέρατα που κουβαλάμε στην ψυχή μας και μας καταστρέφουν τη ζωή. Τα καβαφικά αυτά τέρατα ξορκίζει ο ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας αλλά και ζωγράφος Μιχάλης Καλιότσος με το πρώτο του θεατρικό έργο το «Τέρας». Ένα έργο για τα τέρατα που δημιουργούν η υποκρισία, η ομοφοβία και ο ρατσισμός και διαλύουν τις ζωές των ανθρώπων, κυρίως των νέων. Ηδη έχουν ξεκινήσει οι πρόβες και η πρεμιέρα προγραμματίζεται για τις 14 Φεβρουαρίου 2022.
Ο Μιχάλης Καλιότσος σπούδασε υποκριτική στην Ανωτέρα Δραματική Σχολή του Κωνσταντίνου Καζάκου και Κοινωνικές Επιστήμες και Τέχνες στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης στη Σκωτία. Τα τελευταία χρόνια πρωταγωνίστησε στις παραστάσεις Καθώς ψυχορραγώ (2017), Ίων (2016), Ο άνθρωπος ελέφαντας (2019) και Πελεκάνος (2019), αλλά και στην ταινία «Ο αόρατος» (2015) του Δημ. Αθανανίτη.
Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης της παράστασης Μιχάλης Καλιότσος, λέει στο enetpress:
Το Τέρας γράφτηκε στη περίοδο της καραντίνας σε σχετικά σύντομο διάστημα. Υπήρχε μια ροή μέσα μου όταν έγραφα το έργο που δεν σκεφτόμουν πολύ πως θα πήγαινε παρακάτω.
Μπορώ να πω ότι δυσκολεύτηκα περισσότερο όταν ολοκλήρωσα το έργο διότι μετά άρχισαν να γεννιούνται μέσα μου διαφορά ερωτήματα όπως: Τι θέλω να πω με το έργο αυτό; Γιατί Τέρας; Γιατί να γίνει και παράσταση και τι θα αποκομίσει ο θεατής από το έργο αυτό; Μετά άφησα ένα μικρό διάστημα να το δω όλο αυτό από κάποια απόσταση και κατέληξα στο ότι ως καλλιτέχνης η δουλειά μου είναι να επικοινωνώ και να θέτω ερωτήματα στο κοινό μέσα από την δική μου οπτική ματιά. Αφησα τις ερωτήσεις αναπάντητες να τις διαχειριστεί όπως θέλει ο κόσμος που θα έρθει να δει τη παράσταση. Η διαδικασία πάντως της συγγραφής είναι κάτι που με ενδιαφέρει πολύ. Πιστεύω πως θα έχει και συνέχεια.
Λίγα λόγια για την υπόθεση:
Το Τέρας αναφέρεται στο τέλος της σχέσης δύο αντρών, του Άρη και του Κρις, και στην δυσκολία αποδοχής της διαφορετικότητας από την πλευρά της μητέρας του Άρη. Ο Άρης που είναι ο μικρότερος στην ιστορία έχει απομονωθεί σε κάποιο υπόγειο που έχει κάνει για σπίτι του, και μακριά από την μητερα του πια, ζει μια δύσκολη καθημερινότητα στο κλειστό δωμάτιο επειδή δεν μπορεί να διαχειριστεί το τέλος της σχέσης του με τον Κρις. Δεν μπορεί να δει το φως και δεν μπορεί να βγει έξω. Στο δωμάτιο όμως δεν είναι μόνος. Υπάρχει και κάτι που τον παρακολουθεί, τον ελέγχει και τον στοιχειώνει. Ένα τέρας που τον κοιτάζει διαρκώς μέσα στα μάτια του χωρίς εκείνο να έχει μάτια.
Το Τέρας εμφανίζεται με την μορφή της υγρασίας,της βροχής και του βόμβου. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η οντότητα αυτή είναι το αρνητικό, το δυσάρεστο, το θαμπό στις σκέψεις του Άρη. Ωστόσο τον επισκέπτεται ο Κρις για να τον βοηθήσει ‘να βγει έξω από το δωμάτιο να ανοίξει το παράθυρο να μπει λίγο φως’ όπως του λέει. Τον παροτρύνει να πιστέψει περισσότερο στις δυνατότητες του, να κάνει μια νέα αρχή στην ζωή του, να ξαναθυμηθεί τις ωραίες στιγμές τους, όπως η αναβίωση της πρώτης τους συνάντησης σε ένα παραδοσιακό καρναβάλι στην Ιταλία, να του θυμίσει πως ότι και να συμβαίνει στην ψυχή του, πάντα από πάνω του θα υπάρχει ένας καθαρός ουρανός που αν τον κοιτάζεις επίμονα σου έρχεται να γελάσεις.
Το τέρας όμως δεν φεύγει τόσο εύκολα απ την ζωή του Αρη. Θα βρίσκεται εκεί να του υπενθυμίζει τις φοβίες του και να του λέει ότι πάνω από το κεφάλι του βρίσκεται απλώς ένα ταβάνι με μούχλα. Στη δεύτερη πράξη εμφανίζεται και η μητέρα του σε μια προσπάθεια να ξανάρθουν πιο κοντά, θυμούνται τις στιγμές που ζούσαν «χωρίς τέρατα» όπως του λέει εκείνη όμως στο τέλος αδυνατεί να αποδεχτεί την ιδιαιτερότητα του γιου της και φεύγει οριστικά. Το έργο κρύβει και μια έκπληξη που την αφήνω για εκείνους που θα έρθουν να δουν την παράσταση. Κατ’ εμέ το έργο δίνει στο τέλος ένα φως μια ελπίδα στον θεατή, τουλάχιστον εγώ έτσι το είχα στο μυαλό μου όταν το έγραφα.
Γιατί ο τίτλος Τέρας; Τι είναι αυτό το Τέρας;
Θα μπορούσε να είναι πολλά πράγματα αλλά κυρίως αυτό που με απασχολεί είναι τα εσωτερικά τέρατα που που σε οδηγούν στο σκοτάδι, που σε τρώνε σιγά σιγά σε αλλοιώνουν σε στραγγίζουν και σε πεθαίνουν. Εκείνα τα τέρατα που σε εμποδίζουν να εξελιχθείς. Το θέμα της αποδοχής της ιδιαιτερότητας και κυρίως της σεξουαλικής ταυτότητας από την πλευρά των γονέων προς τα παιδιά τους,πιστεύω πως είναι η αιτία πολλών κοινωνικών προβλημάτων και ψυχικών διαταραχών. Φανταστείτε τι μπορεί να σημαίνει για ένα παιδί να σε απορρίπτει η μάνα και ο πατέρας σου επειδή είσαι ομοφυλόφιλος. Δυστυχία αρχικά, και ένας μεγάλος αγώνας επιβίωσης! Είναι φοβερό να σε απορρίπτει ο άνθρωπος που σε έφερε στην ζωή.
Η υποκρισία της κοινωνίας;
Υπάρχει γενικά μια υποκρισία. Όλοι ‘παίζουμε’ τον ρόλο του εξελιγμένου, του μορφωμένου πολίτη που η μόρφωση και οι επιρροές μας από την τηλεόραση τα κοινωνικά δίκτυα κλπ δεν μας επιτρέπουν να είμαστε εχθροί της διαφορετικότητας. Έχει γίνει κάτι σαν μόδα. Είμαι in όταν δείχνω δημόσια υποστηρικτής του διαφορετικού! Οι περισσότεροι δηλώνουν θερμοί υποστηριχτές σε όλα αυτά, πάνε σε διαδηλώσεις για την ισότητα και τα Ανθρώπινα δικαιώματα, αρκεί όμως όλα αυτά να συμβαίνουν έξω και μακρυά από το σπίτι τους. Δεν είμαι αντίθετος με τις συγκεντρώσεις και τα φεστιβάλ Περηφάνιας.
Είναι αισιόδοξο που έχει μπει στη ζωή μας αυτός ο αγώνας. Έχω όμως την αίσθηση ότι πολλά από αυτά δημιουργούν πολύ θόρυβο χωρίς ουσιαστικές αλλαγές. Σκέφτομαι επίσης μήπως τα κινήματα των Pride τελικά φτιάχνουν από μόνα τους μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ των ‘διαφορετικών ανθρώπων και των κανονικών’ όπως τα ορίζει η κοινωνία. Θέλω να πω πως όλα αυτά είναι σίγουρα αισιόδοξα που συμβαίνουν όμως προσωπικά δεν θα ήθελα η εικόνα ενός γκέι στα pride να ταυτίζεται με πολύχρωμες κορδέλες, εκκεντρικά ρούχα και επιδεικτικά φιλιά και χειρονομίες δημόσια με τον σύντροφο τους για να δείχνουν άνετοι στους περαστικούς. Ο καθένας έχει δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και ο ερωτισμός είτε μεταξύ ομοφυλόφιλων είτε ετερόφιλων ζευγαριών, όταν εκφράζεται σε δημόσιο χώρο είναι από τα πιο αισιόδοξα πράγματα που μπορεί να δω στο δρόμο. Αναφέρομαι μόνο για ακραίες και προκλητικές εκδηλώσεις στα pride επειδή νομίζω ότι κάποιες συμπεριφορές υποδηλώνουν μια έντονη επιθετικότητα από κάτω.
Δεν άλλαξαν οι συνθήκες τα τελευταία χρόνια;
Μου αρέσει που στη τηλεόραση και τα κοινωνικά δίκτυα προωθούν δημόσια τον ερωτισμό και την αγάπη μεταξύ δύο αντρών η γυναικών. Είναι πολύ ωραίο αυτό γιατί έτσι είναι η κοινωνία μας, αυτή είναι η αλήθεια μας και αυτή είναι η πραγματικότητα μας. Πολλές φορές μάλιστα γίνονται ιδιαίτερα αγαπητοί στους τηλεθεατές. Όμως φαίνεται να είναι εξαιρετικά δύσκολο οι ίδιοι αυτοί τηλεθεατές να αποδεχτούν το δικό τους παιδί ως ομοφυλόφιλο. Η μη αποδοχή της σεξουαλικότητας συνήθως δίνει πνοή στα ‘τέρατα’ να μιλήσουν. Να ξυπνήσουν ενοχές τύψεις, και να δημιουργήσουν τραύματα. Και έρχομαι πάλι στο έργο όπου στην περίπτωση του Άρη το τέρας εμφανίστηκε στην ζωή του χωρίς να το θέλει. Ο φόβο του να μην αποκαλύψει την σεξουαλική του ταυτότητα στην μητέρα του, τον έκανε να φτιάξει μέσα στο μυαλό του ‘ένα τέρας με επίμονα ματιά χωρίς να έχει μάτια’ ένα τέρας που του αφαιρεί κάθε επιθυμία για ζωή.
Ποια είναι η ευθύνη των γονέων;
Οι γονείς αγαπούν πολλές φορές με λάθος τρόπο. Η αγάπη τους πολλές φορές πνίγουν τα παιδιά, δεν τα αφήνουν να εξελιχθούν όπως τα πηγαίνει η φύση τους με αποτέλεσμα να τους δημιουργούν στη πορεία νευρώσεις.
Ονειρεύομαι μια εποχή που τα παιδιά δεν θα σκέφτονται με ποιο τρόπο να πουν στους γονείς τους ότι είναι γκέι η να το κρύβουν μεθοδικά. Απλά θα συμβαίνει, θα το εκφράζουν ελεύθερα χωρίς φοβίες και οι γονείς θα δείχνουν αγάπη στις προτιμήσεις των παιδιών τους. Δεν χρειάζεται ίσως και ποτέ να τους πουν είμαι αυτό η εκείνο σαν να απολογούνται για την φύση τους, με τον ίδιο τρόπο που δεν χρειάστηκε ποτέ μέχρι τώρα να πει ένα αγόρι στην μάνα του ότι του αρέσουν τα κορίτσια.
Λυπάμαι όταν σκέφτομαι πως υπάρχουν άτομα που ζουν με τέρατα στην ψυχή τους. Που έχουν σεξουαλικές επιθυμίες και δεν μπορούν να τις εκπληρώσουν.Που βλέπω απομακρυσμένες οικογένειες για αυτό τον λόγο. Πάντως η φράση «η μάνα ξέρει» δεν είναι τυχαία. Ολοι οι γονείς καταλαβαίνουν τι συμβαίνει στα παιδιά τους ακόμη και αν δεν έχουν μιλήσει ποτέ ανοιχτά. Οταν μια μάνα γνωρίζει από μέσα της τι τρέχει αλλά συνεχίζει να αγκαλιάζει το παιδί της με το ίδιο ζεστο χαμόγελο θεωρώ ότι αυτό λέγεται μεγαλείο της αγάπης.
Το θέατρο αλλά και γενικά η τέχνη στον καιρό της καραντίνας άλλαξε θεαματικά. Πως το βλέπετε;
Φοβήθηκα όταν είδα πως το θέατρο λόγω καραντίνας πήγε να γίνει ιντερνετικό. Δεν μου άρεσε η ιδέα ότι μπαίνουμε σε μια νέα εποχή θεάτρου όπου οι παραστάσεις θα παίζονται πια χωρίς κοινό. Σταμάτησα για μεγάλο διάστημα να ασχολούμαι και να διαβάζω για το θέατρο. Μου έφυγε η διάθεση. Δεν είδα καμιά παράσταση on line και σκεφτόμουν να τα παρατήσω, να ασχοληθώ με κάτι άλλο. Αυτή η δυνατή επαφή που έχεις με το κοινό όταν παίζεις μπροστά του δεν αντικαθιστάται με καμία τεχνολογία. Γι αυτό άρχισα να γράφω. Κάποια στιγμή είπα αυτό θα κανω, θα γράφω έργα θεατρικά λογοτεχνικά, θα γίνω συγγραφέας και μετά γελούσα με τον εαυτό μου που πήραν τα μυαλά μου αέρα επειδή έγραψα ένα θεατρικό έργο. Είναι αλήθεια όμως οτι η καραντίνα με βοήθησε να πιστέψω περισσότερο στην κλίση του γραψίματος που είχα από παλιά και θέλω να κρατήσω αυτή την πίστη!
Μήπως ζούμε πλέον στην ιντερνετική ζωή;
Δεν πιστεύω στην ιντερνετική ζωή! Όσο χρήσιμο να είναι το ίντερνετ σαν εργαλείο στη δουλειά μας, αντιλαμβάνομαι πως αυτή η προσήλωση μπροστά σε μια οθόνη αυξάνει την μελαγχολία και επιβαρύνει σοβαρά την υγεία μας. Αν μετρούσαμε σε πάχος την καθιστική ζωή μπροστά από τον υπολογιστή θα ήμασταν όλοι υπέρβαροι με καρδιαγγειακά νοσήματα! Εκτός αυτού νομίζω ότι η ζωή στο ίντερνετ σε κάνει να ξεχνάς ποιος είσαι. Συνήθως βλέπεις ζωές άλλων σε φωτογραφίες και αφομοιώνεσαι στις ξένες ζωές ενώ ξεχνάς την δική σου. Λες ωραίο αυτό που κάνει εκείνος, θα το κάνω και εγώ. Ωραίο το μέρος που πήγε διακοπές θα πάω και εγώ εκεί. Δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό αλλά βλέπε βλέπε τι κάνουν και που πάνε οι άλλοι μήπως ξέχασες που αρχικά ήθελες να πας εσύ;
Πείτε μας για τους ηθοποιούς;
Οι πρόβες έχουν ξεκινήσει και από την πρώτη ανάγνωση κατάλαβα πως οι ηθοποιοί που επέλεξα για τους ρόλους ο Γιώργος Λιάκος και ο Νεκτάριος Παπαλεξίου έκαναν το θέμα του έργου αμέσως δικό τους. Βρισκόμαστε στην πιο ωραία φάση των προβών, σε αυτήν που δοκιμάζουμε διαφορά πράγματα και απελευθερώνει την φαντασία. Η πρόβα τελειώνει και νιώθουμε ότι θέλουμε κι άλλο. Αισθάνομαι συνδημιουργός με τα παιδιά και όλη αυτή η διαδικασία μου είχε λείψει πάρα πολύ. Με τον covid μου πέρασε από το μυαλό ότι ίσως να μην ξαναζούσα την χαρά της πρόβας αλλά μπορεί αυτή η αποχή να μας κάνει όλους εμάς που ασχολούμαστε με το θέατρο να χυμήξουμε ξανά στις σκηνές σαν παθιασμένοι εραστές που πέφτουν για πρώτη φορά στο κρεβάτι!
Η παράσταση Τέρας θα κάνει πρεμιέρα στις 14 Φεβρουαρίου 2022 στο θέατρο Δρόμος (Αγίου Μελετίου 25) και θα παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 20:30.
