Της Ζωής Τόλη
Το έργο «Οι Άτρωτοι», του Άγγλου Torben Betts, παρουσιάζεται από τις 7/12 στο Αγγέλων βήμα, σε μετάφραση της Μαργαρίτας Δαλαμάγκα – Καλογήρου και σκηνοθεσία Σταύρου Στάγκου.
Το «Invincible», όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος του, ανεβαίνει πρώτη φορά στην Ελλάδα, με πρωταγωνιστές τους Μαριλίτα Λαμπροπούλου, Μιχάλη Μαρκάτη, Ειρήνη Μπαλτά και Γιάννη Μπουραζάνα.
Ο προβληματισμός του συγγραφέα που κατατίθεται με χιούμορ και συναίσθημα, αφορά στη σύγκρουση των κοινωνικών τάξεων και την πολιτισμική τους διαφορά. Κάτι κλασικό, ως θέμα, αφού συναντάται σε όλες τις ιστορικές περιόδους και σε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης δράσης.
Παρατηρούμε τη ζωή ενός ζευγαριού, την Έμιλυ, μία πολιτικοποιημένη και εναλλακτική εικαστικό και τον Όλιβερ, πρώτην δημόσιο υπάλληλο από οικονομικά εύρωστη οικογένεια, όταν μετακομίζουν σε μικρή επαρχιακή πόλη της βόρειας Αγγλίας, για λόγους οικονομικούς.
Μια ιστορία τόσο σημερινή, τόσο διαχρονική, που αφορά στον τρόπο που βλέπουμε τη ζωή, στο πως βιώνουμε τον έρωτα, στην ικανότητα της επικοινωνίας μέσα σε διαφορετικές πολιτισμικά συνθήκες, στην προσπάθεια να αποδεχτούμε την πραγματικότητα, προστατεύοντας τον εαυτό μας από τη γενικά κολασμένη ατμόσφαιρα του σύγχρονου κόσμου. Μία εμβριθής μελέτη πάνω στην ελευθερία – όπως την αντιλαμβάνεται ο καθένας – και το συμβιβασμό.
Παρακολουθούμε κάτι τόσο ζωντανά πολιτικό που δεν αφήνει περιθώρια για άλλου είδους αναλύσεις πέραν αυτού του ίδιου του νοήματος της ζωής. Ένα πολυσήμαντο κείμενο, με βαθιά φιλοσοφική ματιά, μεταφράζεται εύστοχα από τη Μαργαρίτα Δαλαμάγκα – Καλογήρου, σκηνοθετείται ρεαλιστικά από τον Σταύρο Στάγκο και ερμηνεύεται από ηθοποιούς που ιχνογραφούν με περίσσεια αλήθεια τα προφίλ των ηρώων.
Χείμαρρος συναισθηματικών κλιμακώσεων και ανατροπών, συνθέτουν τη βάση, όπου τέσσερις «ξένοι» μεταξύ τους άνθρωποι, με κοινό παρονομαστή την επιθυμία να αλλάξουν τη ζωή τους, συγκρούονται δείχνοντας την απόσταση της διανουμενίστικης βιοθεωρίας από το λαϊκό αυθεντικό στοιχείο. Στο βάθος, όλοι διψούν για αναγνώριση, ειλικρίνεια, αγάπη, χαρά και νοιάξιμο.
Το πως το αντιμετωπίζουν όλο αυτό, έχει σημασία, καθώς, ο καθένας υφαίνει τον ιδεαλισμό του, ανάλογα με την αυτογνωσία και το πλαφόν της παιδείας του.
Ο θεατής νιώθει το δίλημμα των ηρώων που αναρωτιούνται, αν πρέπει να αντιμετωπίσουν την πραγματική αλήθεια της ζωής τους, αποκαλύπτοντας τα όνειρά τους και τις ματαιώσεις τους ή να μείνουν αμετακίνητοι στα όσα πιστεύουν. Κωμικές καταστάσεις, ανατροπές, εικόνες κυνισμού, αμηχανία, μηχανισμοί άμυνας, αντιδραστικότητα, στιγμές ανθρωπιάς, συγκίνηση, όλα αποτελούν ένα άρτιο παζλ που το συνθέτει αριστοτεχνικά ο Σταύρος Στάγκος.
Γήινη σκηνοθεσία, σωστά σκηνικά (Αρετή Μουστάκα), ενδεικτικά κοστούμια (Χριστίνα Πανοπούλου), υποβλητικοί φωτισμοί (Βαγγέλης Μούντριχας), μουσική (Δημήτρης Φριτζαλάς) και επιμέλεια μουσικής ( Σταύρος Στάγκος). Ολοκληρωμένες ερμηνείες από όλους που απλόχερα καταθέτουν τη θέληση και τη σκηνική τους ευρωστία.
Πραγματικά ο καθένας ενσαρκώνει τον ήρωά του με σεβασμό στο υπέροχο κείμενο, ξεδιπλώνοντας τις αναμφισβήτητες υποκριτικές του ικανότητες.
Μαριλίτα Λαμπροπούλου, απλώς εξαιρετική, λαμπερή, μέσα στο ρόλο, ταυτισμένη με το είναι και το φαίνεσθαι της Έμιλυ. Άνθρωπος της τέχνης, ακτιβίστρια με τον τρόπο της, αφοσιωμένη στα συλλογικά όνειρα και στο «ρομαντικό» διεθνισμό της. Τόσο ευαίσθητη και δυναμική, υποστηρίζει τα «πιστεύω» της με σθένος που αγγίζει ενίοτε το φανατισμό, τόσο απειλητικό και ξένο για τους άλλους, που δεν τα συμμερίζονται. Ενοχική, μερικές φορές, ωμή, με τις πολιτικές της πεποιθήσεις να χτυπάνε κόκκινο, κάνει τους άλλους να αναμετρώνται με τις εμμονές της. Η αξιόλογη ηθοποιός με την ήρεμη δύναμη «διεξάγει» έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας της.
Η Ειρήνη Μπαλτά, ως Ντων, πολύ σωστή, με τις ανάλογες κλιμακώσεις του ψυχισμού της νεαρής Αγγλίδας μητέρας που την πνίγει η ρουτίνα της καθημερινότητας, ξυπνάει από το λήθαργό της με το ανάλογο κόστος βέβαια. Η έμπειρη ηθοποιός κινείται με το απαραίτητο μέτρο, όπου χρειάζεται και «λικνίζεται» στη σκηνή με έντονα λυρικό τρόπο.
Ο Όλιβερ του Μιχάλη Μαρκάτη, προσγειωμένος, μέσα στην πραγματικότητα, σαφώς συμβιβασμένος με τα συμβαίνοντα, αλλά πιο πραγματιστής «βλέπει», αλλιώς. Βάζει τον εαυτό του και την οικογένειά του πιο πάνω από την οποιαδήποτε ιδεολογία. Παίζει συνετά και με πειστικότητα το νεαρό άντρα που προσπαθεί να πάει μπροστά και να αποδράσει από το οδυνηρό παρελθόν.
Ο χαρακτηριστικός τύπος της αγγλικής επαρχίας, ο Άλαν που τον υποδύεται ο Γιάννης Μπουραζάνας, ερμηνεύει με αρτιότητα, κατάνυξη και φυσικότητα που σε κερδίζει. Ρόλος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα του. Άμεσος, αυθόρμητος, λαϊκός, απαίδευτος, θαυμαστής του ποδόσφαιρου, του στρατού και της μπύρας.
Αναδεικνύει πεντακάθαρα τον πυρήνα της περσόνας που υπηρετεί, φωτίζοντας την τρυφερότητα, την απλοϊκότητα και το ευσυγκίνητο της ύπαρξής του.
Τέσσερις διαφορετικοί άνθρωποι, συνυπογράφουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την «υποταγή» του σύγχρονου ανθρώπου, σε μια επικίνδυνη πρόοδο χωρίς επιστροφή. Με ή χωρίς συνείδηση του κινδύνου, αισθάνονται την ψύχρα του κέρδους που έχει κατακυριεύσει τον πλανήτη, κόντρα στην συμπαντική ισορροπία και τη νομοτέλεια της φύσης.
Μία θεατρική δημιουργία με το δικό της ύφος και τις δικές της προσδοκίες, φέρνει το κοινό μπροστά στις ευθύνες του, για το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή, την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τη βία, τον πόλεμο, τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, την ισοτιμία και το δικαίωμα στη μόρφωση.
Ζούμε το τέλος της ιδεολογίας μέσα σε μία σαρωτική παγκοσμιοποίηση που μας καταπίνει; Είμαστε άτρωτοι και θα επιβιώσουμε ή αιώνια ευάλωτα θύματα μιας στρατηγικής που χαιδεύει και εξυπηρετεί μόνο τα δικά της τέκνα;
Αναπάντητα ίσως ερωτήματα, αλλά υπάρχουν, και είναι τουλάχιστον αναλγησία να τα αγνοούμε. Αυτός εξάλλου είναι και ο πρωταρχικός νοηματικός άξονας του συγγράμματος, πολιτική συνείδηση, ανεκτικότητα στα μη στερεοτυπικά και απουσία κάθε μορφής διάκρισης και ρατσισμού.
Επειδή φαντάζει μελλοντικά απίθανο να συγκλίνουν οι ταξικές διαφορές, σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, ας κατανοήσουμε τουλάχιστον τη μεγάλη αξία της έννοιας ατομικότητα.
Πραγματικά μία παράσταση που προβάλλει τις ευαισθησίες, τα αδιέξοδα και τα βαθιά υπαρξιακά προβλήματα του σύχρονου ανθρώπου που θέλει να λέγεται Άνθρωπος.
