Πριν από την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τις ερωταπαντήσεις για την έκθεση, επισημαίνεται το θέμα που αφορά το καθεστώς αιρεσιμότητας, το οποίο και δημοσιεύεται στο κείμενο ερωτήσεων και απαντήσεων, που ακολουθεί:
Μηχανισμός αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου (σ.σ.:έχει τεθεί σε εφαρμογή)
Το γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας είναι ένα δημοσιονομικό μέσο που έχει σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων των παραβιάσεων των αρχών του κράτους δικαίου στα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης.
Στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται, ότι παραβιάζονται οι αρχές του κράτους δικαίου που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, μετά από σχετική διαδικασία, μπορεί να διακοπεί η χρηματοδότηση στο κράτος μέλος της ΕΕ, στό οποίο διαπιστώνεται η παράβαση.
Η ανακοίνωση της Επιτροπής
Η Επιτροπή ανακοίνωσε, ότι δημοσίευσε σήμερα την τρίτη ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου. Η έκθεση περιλαμβάνει μια επισκόπηση των τάσεων σε όλη την ΕΕ και κεφάλαια 27 χωρών που εξετάζουν τις εξελίξεις σε κάθε κράτος μέλος από τον Ιούλιο του 2021.
Η φετινή έκθεση, αναφέρει, μεταξύ άλλων η Επιτροπή, περιέχει συγκεκριμένες συστάσεις για πρώτη φορά που απευθύνονται σε κάθε κράτος μέλος, και αποσκοπούν στο να ενθαρρύνουν τα κράτη μέλη να προωθήσουν τις τρέχουσες ή προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις και να τα βοηθήσουν να εντοπίσουν τομείς στους οποίους χρειάζονται βελτιώσεις.
Η έκθεση δείχνει ότι οι μεταρρυθμίσεις του κράτους δικαίου συνεχίστηκαν σε πολλά κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που εντοπίστηκαν στις δύο προηγούμενες εκδόσεις.
Ταυτόχρονα, εξακολουθούν να υπάρχουν συστημικές ανησυχίες σε ορισμένα κράτη μέλη.
Η έκθεση παρακολουθεί τις προκλήσεις που εντοπίστηκαν σε προηγούμενες εκθέσεις, εμβαθύνει την αξιολόγηση της Επιτροπής και περιέχει επίσης παρατηρήσεις για θέματα όπως τα δημόσια μέσα ενημέρωσης, η χρήση λογισμικού κατασκοπείας ή η εφαρμογή αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Τι είναι η έκθεση για το κράτος δικαίου;
Η ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου αποτελεί προληπτικό εργαλείο και μέρος του ετήσιου ευρωπαϊκού μηχανισμού για το κράτος δικαίου. Συμπληρώνει άλλους μηχανισμούς και μέσα σε επίπεδο ΕΕ, τη λεγόμενη «εργαλειοθήκη της ΕΕ για το κράτος δικαίου», το καθένα με τον δικό του σκοπό.
Στόχος της έκθεσης είναι να εξετάσει τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές εξελίξεις στον τομέα του κράτους δικαίου σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και την ειδική κατάσταση σε κάθε κράτος μέλος. Το κράτος δικαίου ωφελεί όλους στην ΕΕ, καθώς εγγυάται θεμελιώδη δικαιώματα και αξίες, διασφαλίζει την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ και στηρίζει ένα φιλικό προς τις επενδύσεις επιχειρηματικό περιβάλλον. Είναι μία από τις θεμελιώδεις αξίες πάνω στις οποίες οικοδομείται η ΕΕ.
Στόχος της έκθεσης είναι η προώθηση και η διασφάλιση του κράτους δικαίου στην ΕΕ και σε κάθε κράτος μέλος της. Η αμοιβαία άντληση διδαγμάτων από την εμπειρία του άλλου εξοπλίζει καλύτερα τα κράτη μέλη ώστε να βρουν τον καλύτερο τρόπο για να προχωρήσουν και να αποτρέψουν την εμφάνιση ή την εμβάθυνση προκλήσεων για το κράτος δικαίου. Η έκθεση καλύπτει τις εξελίξεις σε τέσσερις βασικούς τομείς για το κράτος δικαίου:
. Τα συστήματα απονομής δικαιοσύνης,
. Το πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς,
. Την πολυφωνία και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης,
. Καθώς και άλλα θεσμικά ζητήματα που συνδέονται με τους ελέγχους και τις ισορροπίες.
Η έκθεση του 2022 παρουσιάζει μια επισκόπηση της κατάστασης του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη και των σημαντικών εξελίξεων σε επίπεδο ΕΕ από τον Ιούλιο του 2021. Αποτελείται από μια γενική έκθεση και 27 κεφάλαια ανά χώρα, και για πρώτη φορά περιλαμβάνει επίσης συγκεκριμένες συστάσεις προς τα κράτη μέλη.
Τι νέο υπάρχει στην έκθεση του 2022 για το κράτος δικαίου;
Η έκθεση του 2022 περιλαμβάνει για πρώτη φορά συγκεκριμένες συστάσεις προς τα κράτη μέλη, όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021. Στόχος των συστάσεων είναι να στηρίξουν τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να προωθήσουν τις εν εξελίξει ή προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις, να ενθαρρύνουν θετικές εξελίξεις και να τα βοηθήσουν να εντοπίσουν πού ενδέχεται να χρειαστούν βελτιώσεις ή παρακολούθηση των πρόσφατων αλλαγών ή μεταρρυθμίσεων.
Στις ειδικές ανά χώρα εκθέσεις, η Επιτροπή συνέχισε να εμβαθύνει τις αξιολογήσεις της και να παρακολουθεί τις προκλήσεις και τις εξελίξεις που εντοπίστηκαν στις δύο προηγούμενες εκθέσεις. Για παράδειγμα, η Επιτροπή έχει συλλέξει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πλαίσιο για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μέσω στοχευμένης διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και συστηματικής συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών στις επισκέψεις ανά χώρα.
Η έκθεση καλύπτει επίσης, για πρώτη φορά, ορισμένα νέα θέματα που έχουν αναδειχθεί ως σημαντικά για τη διασφάλιση του κράτους δικαίου, όπως τα δημόσια μέσα ενημέρωσης, η χρήση λογισμικού υποκλοπής spyware και μια επισκόπηση της εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η προσθήκη αυτών των θεμάτων αντιστοιχεί επίσης σε αιτήματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των ενδιαφερόμενων μερών.
Γιατί να προσθέσετε τις συστάσεις; Πώς αναπτύχθηκαν;
Η συμπερίληψη συγκεκριμένων, ειδικών ανά χώρα, συστάσεων ανακοινώθηκε για πρώτη φορά από την πρόεδρο φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021.
Σύμφωνα με τον προληπτικό χαρακτήρα της έκθεσης και με βάση τον συνεχή διάλογο με τα κράτη μέλη, στόχος αυτών των νέων συστάσεων είναι:
i) να υποστηριχθούν τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις· ii) να ενθαρρύνουν τις θετικές εξελίξεις· και
iii) προσδιορίζει τους τομείς στους οποίους ενδέχεται να απαιτούνται βελτιώσεις ή παρακολούθηση των μεταρρυθμίσεων, μεταξύ άλλων με σκοπό την αντιμετώπιση των συστημικών προκλήσεων σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι συστάσεις απορρέουν άμεσα από την ανάλυση που περιλαμβάνεται στα κεφάλαια ανά χώρα και έχουν ως στόχο να καθοδηγήσουν τα κράτη μέλη να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση των ανησυχιών που εκφράστηκαν. Οι συστάσεις δεν προδικάζουν με κανέναν τρόπο τυχόν διαδικασίες που μπορεί να κινήσει η Επιτροπή βάσει άλλων νομικών πράξεων, όπως οι διαδικασίες επί παραβάσει ή ο κανονισμός περί αιρεσιμότητας.
Κατά την προετοιμασία των συστάσεων που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση, τηρήθηκαν οι ακόλουθες αρχές:
Όλα τα κράτη μέλη υπόκεινται σε ειδικές ανά χώρα συστάσεις με πλήρη σεβασμό των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της αναλογικότητας.
Οι συστάσεις της έκθεσης βασίζονται σε εμπεριστατωμένη αξιολόγηση των κεφαλαίων ανά χώρα και στην εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων που βασίζονται στο δίκαιο της ΕΕ ή στα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα.
Οι συστάσεις είναι ανάλογες προς τις προκλήσεις που έχουν εντοπιστεί. Ενθαρρύνουν επίσης τη συνέχιση των θετικών μεταρρυθμιστικών προσπαθειών.
Οι συστάσεις είναι επαρκώς συγκεκριμένες ώστε να επιτρέπουν στα κράτη μέλη να δίνουν συγκεκριμένη και εφαρμόσιμη παρακολούθηση, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις εθνικές αρμοδιότητες, τα νομικά συστήματα και το θεσμικό πλαίσιο, ανάλογα με την περίπτωση.
Κατά την προετοιμασία των συστάσεων, η Επιτροπή έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στη συνέπεια και τις συνέργειες με άλλες διαδικασίες, όπως το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ο κανονισμός για τις προϋποθέσεις και τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Οι επόμενες εκδόσεις της έκθεσης για το κράτος δικαίου θα καλύψουν τη συνέχεια που θα δοθεί στις συστάσεις.
Πώς θα δώσει συνέχεια στην Επιτροπή στις συστάσεις;
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που προσδιορίζονται στην έκθεση και είναι έτοιμη να βοηθήσει τα κράτη μέλη στις προσπάθειες εφαρμογής των συστάσεων. Η έκθεση του επόμενου έτους θα καλύπτει την παρακολούθηση των εξελίξεων και θα αξιολογεί την εφαρμογή των συστάσεων. Καθώς ο νέος ετήσιος κύκλος διαλόγου για το κράτος δικαίου θα ξεκινήσει τώρα, η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεχίσουν να διοργανώνουν γενικές και ειδικές ανά χώρα συζητήσεις με βάση την παρούσα έκθεση. Αυτό θα δώσει επίσης την ευκαιρία να εξεταστεί περαιτέρω η συγκεκριμένη εφαρμογή των συστάσεων.
Πώς εκπόνησε η Επιτροπή την έκθεση του 2022 για το κράτος δικαίου;
Η έκδοση του 2022 είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας χωρίς αποκλεισμούς με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη και ακολουθεί την ίδια μεθοδολογία με τις προηγούμενες εκθέσεις, οι οποίες επικαιροποιήθηκαν κατόπιν συζητήσεων με τα κράτη μέλη.
Τον Νοέμβριο του 2021 ζητήθηκε η γνώμη των κρατών μελών σχετικά με το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε για τη συλλογή στοιχείων σχετικά με την τρίτη έκθεση. Μεταξύ Δεκεμβρίου 2021 και Ιανουαρίου 2022, η Επιτροπή έλαβε γραπτές παρατηρήσεις από τα κράτη μέλη και περισσότερες από 250 γραπτές εισηγήσεις από τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με συγκεκριμένες εξελίξεις στα κράτη μέλη, καθώς και σε επίπεδο ΕΕ.
Μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου 2022, πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 500 επισκέψεις σε χώρες διαδικτυακά και στα 27 κράτη μέλη, και η Επιτροπή συζήτησε τις εξελίξεις όσον αφορά το κράτος δικαίου με σχεδόν 700 εθνικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών αρχών, των αρχών επιβολής του νόμου, καθώς και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, όπως ενώσεις δημοσιογράφων και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Τα κράτη μέλη είχαν την ευκαιρία να παρέχουν τεκμηριωμένες επικαιροποιήσεις σχετικά με τα κεφάλαιά τους ανά χώρα πριν από την έγκριση της τρίτης έκθεσης για το κράτος δικαίου.
Το δίκτυο για το κράτος δικαίου, το οποίο δημιουργήθηκε το 2020, συνέχισε να παρέχει έναν δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών.
Πώς αξιολόγησε η Επιτροπή τις εξελίξεις που σχετίζονται με το κράτος δικαίου στα 27 κράτη μέλη;
Οι αξιολογήσεις που περιέχονται στα 27 κεφάλαια ανά χώρα εκπονήθηκαν σύμφωνα με τη μεθοδολογία που συζητήθηκε με τα κράτη μέλη. Οι εργασίες βασίζονται σε ποικίλες πηγές και επικεντρώνονται και πάλι σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: το δικαστικό σύστημα, το πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης και άλλους θεσμικούς ελέγχους και ισορροπίες. Για κάθε πυλώνα, η μεθοδολογία υπενθύμιζε τις διατάξεις του δικαίου της ΕΕ που σχετίζονται με την αξιολόγηση. Αναφέρεται επίσης σε γνώμες και συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, το οποίο παρείχε χρήσιμη καθοδήγηση.
Τα κεφάλαια ανά χώρα βασίζονται σε ποιοτική αξιολόγηση που διενήργησε η Επιτροπή, εστιάζοντας στη σύνθεση σημαντικών εξελίξεων μετά την έγκριση της τελευταίας έκθεσης. Η αξιολόγηση καλύπτει τόσο τις προκλήσεις όσο και τις θετικές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένων των ορθών πρακτικών. Σε κάθε κεφάλαιο ανά χώρα, η ανάλυση επικεντρώνεται ιδίως σε θέματα στα οποία έχουν σημειωθεί σημαντικές εξελίξεις ή όπου έχουν εντοπιστεί σημαντικές προκλήσεις στην προηγούμενη έκθεση και εξακολουθούν να υπάρχουν κατά την περίοδο αναφοράς.
Τα ειδικά ανά χώρα κεφάλαια δεν φιλοδοξούν να περιγράψουν διεξοδικά την κατάσταση του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη, αλλά να επικεντρωθούν στις σημαντικότερες εξελίξεις.
Οι ειδικές συστάσεις που είναι προσαρμοσμένες σε κάθε κράτος μέλος απορρέουν άμεσα από τις αξιολογήσεις που περιλαμβάνονται στα ειδικά ανά χώρα κεφάλαια.
Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της έκθεσης για το κράτος δικαίου;
Καθ’ όλη τη διάρκεια του περασμένου έτους, το κράτος δικαίου αποτέλεσε εξέχον θέμα στην ευρωπαϊκή ατζέντα, με την έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου να συμβάλλει σημαντικά στην ενημέρωση τόσο του πολιτικού όσο και του τεχνικού διαλόγου τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. » ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου είναι πράγματι κεντρικής σημασίας στις προσπάθειές μας να έχουμε πρακτικό αντίκτυπο στην προώθηση και τη διασφάλιση του κράτους δικαίου στην ΕΕ.
Τα πορίσματα των εκθέσεων για το κράτος δικαίου συνέβαλαν σημαντικά στην ενημέρωση των συζητήσεων σχετικά με το κράτος δικαίου τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Στη βάση του, οι σύνοδοι του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, για παράδειγμα, διεξήγαγαν εποικοδομητικές συζητήσεις και αντάλλαξαν με επιτυχία βέλτιστες πρακτικές.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδραμάτισε επίσης ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στη συζήτηση για το κράτος δικαίου, μια τάση που συνεχίστηκε τα τελευταία χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει παράσχει στην Επιτροπή αρκετές συστάσεις σχετικά με τον τρόπο περαιτέρω ανάπτυξης των εκθέσεων. Η απόφαση να συμπεριληφθούν συστάσεις στην έκθεση του 2022 ανταποκρίνεται επίσης σε αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στο ίδιο πνεύμα, μετά τη δημοσίευση της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου, η Επιτροπή επισκέφθηκε τα περισσότερα εθνικά κοινοβούλια για να παρουσιάσει και να συζητήσει τη μεθοδολογία και τα ειδικά ανά χώρα πορίσματα της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου.
Ζητήθηκε η γνώμη για ποια ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με την εν λόγω έκθεση;
Η Επιτροπή διεξήγαγε στοχευμένη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη, η οποία παρείχε γενικές και ειδικές ανά χώρα συνεισφορές από διάφορους οργανισμούς της ΕΕ, ευρωπαϊκά δίκτυα, εθνικές, ευρωπαϊκές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και επαγγελματικές ενώσεις, καθώς και από διεθνείς και ευρωπαϊκούς φορείς.
Σε αυτές περιλαμβάνονταν: ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δικαστικών Συμβουλίων (ENCJ), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Οργανισμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ENNHRI), το Συμβούλιο των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρώπης (CCBE), το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), καθώς και η εθνική και διεθνής κοινωνία των πολιτών και δημοσιογραφικές οργανώσεις.
Η έκθεση βασίζεται επίσης σε μια σειρά μελετών και εκθέσεων, όπως το παρατηρητήριο για την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης, το Ευρωβαρόμετρο ή ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης.
Πώς θα στηρίξει η Επιτροπή τα κράτη μέλη στην αντιμετώπιση των προκλήσεων;
Υπάρχουν ήδη διάφορα μέσα και ευκαιρίες χρηματοδότησης για τη στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μέσω της τεχνικής βοήθειας και της χρηματοδότησης έργων. Για παράδειγμα, από το 2017, η Επιτροπή διαθέτει ειδικό πρόγραμμα (Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης) για την τεχνική υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη. Η στήριξη μπορεί να λάβει τη μορφή επιτόπιων αποστολών εμπειρογνωμόνων και διερευνητών, με την ανταλλαγή σχετικών βέλτιστων πρακτικών, διαγνωστικών αναλύσεων και την ανάπτυξη και εφαρμογή στοχευμένων λύσεων.
Επιπλέον, οι συστάσεις έχουν ως στόχο να καθοδηγήσουν τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ανησυχιών που εγείρονται στην έκθεση. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να βοηθήσει τα κράτη μέλη στην εφαρμογή τους.
Άλλα προγράμματα της Επιτροπής, όπως τα προγράμματα για τη δικαιοσύνη και τους πολίτες, την ισότητα, τα δικαιώματα και τις αξίες, βοηθούν επίσης τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις, μεταξύ άλλων μέσω προσκλήσεων υποβολής προτάσεων ανοικτών στην κοινωνία των πολιτών και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.
Η Επιτροπή έχει διασφαλίσει ότι ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας χρησιμοποιείται για την προώθηση των μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίες για την υλοποίηση των συστάσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών περιλαμβάνουν σημαντικές μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες, όπως η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσω αποτελεσματικών συστημάτων δημόσιας διοίκησης και δικαιοσύνης.
Τι είναι ο μηχανισμός για το κράτος δικαίου;
Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός για το κράτος δικαίου παρέχει μια διαδικασία ετήσιου διαλόγου μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, καθώς και με τα κράτη μέλη, τα εθνικά κοινοβούλια, την κοινωνία των πολιτών και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη. Η έκθεση για το κράτος δικαίου αποτελεί το θεμέλιο αυτής της διαδικασίας.
Η έκθεση για το κράτος δικαίου, καθώς και οι προπαρασκευαστικές εργασίες με τα κράτη μέλη, αποτελούν ετήσια άσκηση του μηχανισμού και χρησιμεύουν ως βάση για συζητήσεις στην ΕΕ με σκοπό την πρόληψη της εμφάνισης ή της εμβάθυνσης προβλημάτων, καθώς και τον εντοπισμό και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Ο εντοπισμός των προκλήσεων το συντομότερο δυνατόν με την αμοιβαία υποστήριξη της Επιτροπής, άλλων κρατών μελών και ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Επιτροπής της Βενετίας, βοηθά τα κράτη μέλη να διαφυλάξουν και να προασπίσουν το κράτος δικαίου.
Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός για το κράτος δικαίου αποτελεί μέρος ευρύτερων προσπαθειών της ΕΕ για την προώθηση και την προάσπιση των θεμελιωδών αξιών της. Το έργο αυτό πραγματοποιείται επίσης μέσω του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για τη δημοκρατία, της ανανεωμένης στρατηγικής για την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, καθώς και στοχευμένων στρατηγικών για την οικοδόμηση μιας Ένωσης ισότητας.
Πώς σχετίζεται η ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου με άλλες διαδικασίες;
Η ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου είναι ένας προληπτικός μηχανισμός που αποσκοπεί στη βελτίωση της κατάστασης του κράτους δικαίου σε ολόκληρη την ΕΕ, στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις και στη διευκόλυνση της έγκαιρης εξεύρεσης λύσεων για την πρόληψη της υποβάθμισης. Συμπληρώνει μια σειρά άλλων μηχανισμών και μέσων σε επίπεδο ΕΕ, ο καθένας με τον δικό του σκοπό.
Κατά την κατάρτιση των συστάσεων, η Επιτροπή έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στη συνέπεια και τις συνέργειες με άλλες διαδικασίες, όπως το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ο γενικός κανονισμός για τις αιρεσιμότητες και τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Άρθρο 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ)
Η διαδικασία του άρθρου 7 της ΣΕΕ παραμένει ένα έκτακτο μέσο αντίδρασης για να ενεργεί η ΕΕ όταν υπάρχει σαφής κίνδυνος σοβαρής παραβίασης ή ύπαρξης σοβαρής και διαρκούς παραβίασης των αξιών του άρθρου 2 της ΣΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του κράτους δικαίου.
Διαδικασίες επί παραβάσει
Οι διαδικασίες επί παραβάσει έχουν συγκεκριμένο στόχο, δηλαδή τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ από τα κράτη μέλη. Σύμφωνα με τις Συνθήκες, η Επιτροπή μπορεί να προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά κράτους μέλους που δεν εφαρμόζει το δίκαιο της ΕΕ, κινώντας διαδικασία επί παραβάσει και παραπέμποντας τελικά την υπόθεση στο Δικαστήριο.
Μηχανισμός αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου
Το γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας είναι ένα δημοσιονομικό μέσο που έχει σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων των παραβιάσεων των αρχών του κράτους δικαίου στα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης.
Η Επιτροπή μπορεί να λαμβάνει υπόψη την έκθεση για το κράτος δικαίου, καθώς και άλλες πηγές από άλλα θεσμικά όργανα (για παράδειγμα, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο), κατά τον εντοπισμό και την αξιολόγηση παραβιάσεων των αρχών του κράτους δικαίου που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ.
Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Η Επιτροπή έχει διασφαλίσει ότι ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας χρησιμοποιείται για την καθοδήγηση των μεταρρυθμίσεων του δικαστικού συστήματος, των πλαισίων καταπολέμησης της διαφθοράς, της δημόσιας διοίκησης και της ψηφιοποίησης των συστημάτων δικαιοσύνης τους από τα κράτη μέλη, ώστε να ενισχυθεί το επενδυτικό τους κλίμα.
Ο μηχανισμός συνεργασίας και ελέγχου
Όταν προσχώρησαν στην ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2007, η Ρουμανία και η Βουλγαρία έπρεπε ακόμη να σημειώσουν πρόοδο στους τομείς της δικαστικής μεταρρύθμισης, της διαφθοράς και (για τη Βουλγαρία) του οργανωμένου εγκλήματος. Η Επιτροπή θέσπισε τον μηχανισμό συνεργασίας και ελέγχου (ΜΣΕ) ως μεταβατικό μέτρο για να βοηθήσει τις δύο χώρες να διορθώσουν αυτές τις ελλείψεις.
Το πεδίο εφαρμογής του νέου μηχανισμού για το κράτος δικαίου είναι ευρύτερο από τον ΜΣΕ, καθώς καλύπτει όχι μόνο τη δικαστική μεταρρύθμιση και την καταπολέμηση της διαφθοράς, αλλά και την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, καθώς και τους θεσμικούς ελέγχους και ισορροπίες.
Η ανακοίνωση για την ενίσχυση του κράτους δικαίου αναφέρει ότι, μόλις λήξει ο ΜΣΕ, η παρακολούθηση θα πρέπει να συνεχιστεί στο πλαίσιο οριζόντιων μέσων. Ως εκ τούτου, ο μηχανισμός για το κράτος δικαίου παρέχει το πλαίσιο για την προώθηση αυτών των ζητημάτων στο μέλλον.
Ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης
Ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης παρουσιάζει συγκριτικά στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης. Είναι μία από τις πηγές πληροφοριών που τροφοδοτούν την έκθεση για το κράτος δικαίου, τον μηχανισμό αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου και το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.
Πηγή: Κομισιόν, pelazkarabo.blogspot.com – Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με αναφορά της πηγής
