ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Το πορτρέτο μιας ανώριμης γυναίκας – κι επανέκδοση ενός μικρού τσεχικού διαμαντιού
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
*** ½ – Ο χειρότερος άνθρωπος στον κόσμο
The Worst Person in the World/Verdens verste menneske. Νορβηγία/Γαλλία/Σουηδία/Δανία, 2021. Σκηνοθεσία: Γιοακίμ Τρίερ. Σενάριο: Γιοακίμ Τρίερ, Έσκιλ Βογκτ. Ηθοποιοί: Ρενάτε Ρέινσβε, Άντερς Ντάνιελσεν Λίε, Χέρμπερτ Νόρτρουμ. 128´
Η Τζούλι στην υποψήφια για 2 Όσκαρ αυτή ταινία του Γιοακίμ Τρίερ, γνωστού μας από το «Όσλο, 31 Αυγούστου» (Κάνες 2011) είναι μια νέα, αν και κάπως ανώριμη για τα 30 της χρόνια, γυναίκα που αντιμετωπίζει διάφορα ερωτικά και άλλα προβλήματα, που θα τη βοηθήσουν τελικά να ενηλικιωθεί και να βρει το δρόμο της.
Αρχικά παρακολουθούμε τη Τζούλι να έχει αρχίζει δεσμό με τον Άξελ, ένα πετυχημένο σχεδιαστή κόμικς, όταν όμως αυτός επιμένει πως πρέπει να κάνουν παιδιά, η Τζούλι τον εγκαταλείπει για τον Εβίντ, έναν άντρα που συναντά τυχαία σε μια δεξίωση γάμου. Αλλά κι εδώ τα πράγματα, κάποια στιγμή, δεν φαίνονται να πηγαίνουν και τόσο καλά.
Σε μια ατμόσφαιρα που μου θύμισε κάπως ορισμένες ταινίες της γαλλικής νουβέλ βαγκ, και συγκεκριμένα εκείνες του Τριφό και του Ζαν Γιουστάς, κινείται η δραματική αυτή αυτή κομεντί του Τρίερ. Με τον σκηνοθέτη να παρουσιάζει την πρωταγωνίστρια του μέσα από διάφορα επεισόδια και καταστάσεις που καθορίζουν την τόσο ακαθόριστη, χωρίς κανένα σχέδιο, πορεία της. Ύστερα από μια συνηθισμένη, κάπως απογοητευτική αρχή, η ταινία αποκτά και ρυθμό και ζωντάνια, με τον Τρίερ να καταγράφει με λεπτομέρεια αλλά και διεισδυτικότητα τα προβλήματα, τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις της ηρωίδας του (μια πολύ καλή Ρενάτε Ρέινσβε).
Ανάμεσα στις καλύτερες και πιο πρωτότυπες σκηνές του αναφέρω εκείνες της πρώτης συνάντησης της Τζούλι με τον Εβίντ, σκηνές δοσμένες με αρκετό χιούμορ, όπου, ενώ έχουν δεσμό με άλλο πρόσωπο, προσπαθούν να κάνουν κάποιου είδους επαφές, χωρίς όμως αυτές να φτάνουν στο όριο της απιστίας.
ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ
**** Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΒΛΕΠΕ ΤΑ ΤΡΕΝΑ ΝΑ ΠΕΡΝΟΥΝ (Ostre sledovane vlaki/The Man Who Watched the Trains Go By). Τσεχοσλοβακία, 1966. Σκηνοθεσία: Γίρι Μένζελ. Σενάριο: Γίρι Μένζελ, Μποχουμίλ Χράμπαλ. Ηθοποιοί: Βάκλαβ Νέκαρ, Γιόζεφ Σομρ, Βλαστιμίρ Μπρόντσκι. 92´
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Γίρι Μένζελ (βραβείο Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας) παραμένει, μαζί με τις πρώτες ταινίες των νέων συναδέλφων του, Μίλος Φόρμαν («Πέτρος και Παύλα», 1964, «Οι έρωτες μιας ξανθιάς», 1965), Βέρα Χιτίλοβα («Μαργαρίτες», 1966), Ίβαν Πάσερ («Διακριτικός φωτισμός», 1965) και μερικών άλλων (Γιαρομίλ Γίρες, Βόιτεχ Γιάσνι,Έβαλτ Σορμ, Γιουράι Γιακουμπίσκο), ένας από τους βασικούς δημιουργούς του τσεχικού νέου κύματος, που έκαναν μια λαμπρή εμφάνιση στη Τσεχοσλοβακια της δεκαετίας του ‘60, στην περίοδο της διακυβέρνησης του Ντούμπτσεκ, προσφέροντας μας μια σειρά εξαίρετων ταινιών και κερδίζοντας διάφορα διεθνή βραβεία χάρη στη φρεσκάδα, την τόλμη, και πολύ συχνά το ευπρόσδεκτο, καταλυτικό χιούμορ τους.
Η ταινία του Μένζελ παρακολουθεί την αντιηρωική ζωή ενός νεαρού, αφελή υπαλλήλου στο σταθμό τρένου μιας επαρχιακής πόλης, που παρακολουθεί τα τρένα να περνούν: αποτυχημένος στον έρωτα, έτοιμος να αυτοκτονήσει, τελικά θα χάσει την παρθενιά του στην αγκαλιά μιας αγωνίστριας (βρισκόμαστε την εποχή του β´ παγκόσμιου πολέμου και της γερμανικής κατοχής της Τσεχοσλοβακίας) και θα οδηγηθεί σε μια ηρωική πράξη: στην ανατίναξη του τρένου που μεταφέρει τους ναζί. Μια όμορφη πικρόγλυκη ταινία, γύρω από την αθωότητα, δοσμένη με φρεσκάδα, χιούμορ, και μια ελευθερία στην έκφραση που λίγο μετά θα διακόψει η απάνθρωπη εισβολή των σοβιετικών τανκ στην Πράγα.
