Της Ζωής Τόλη
Μια άρτια και αυθεντική παράσταση, η «Υπόθεση Λάραμι», σε σκηνοθεσία και μετάφραση Άρη Λάσκου, φιλοξενείται στο θέατρο Σφενδόνη.
Το έργο:
Η άγρια κακοποίηση και δολοφονία του ομοφυλόφιλου φοιτητή Μάθιου Σέπαρντ, λίγο έξω από την πόλη Λάραμι, στο Γουαϊόμινγκ της Αμερικής, στις 7/10/1998, αποτελεί τη βάση αυτής της θεατρικής επιλογής. Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης του θεάτρου – ντοκουμέντο Μοϊσές Κάουφμαν και μέλη του Τectonic Theatre Project, μετά από έρευνα δημιουργούν το υλικό παράστασης που αποκτά τεράστια δημοτικότητα σε όλη την Αμερική (2000).
Από δεύτερη έρευνα δέκα χρόνια μετά, βγαίνει η παράσταση «The Laramie Project : ten years after», που ανέβηκε σε εκατό θεατρικές σκηνές ταυτόχρονα. Η «Υπόθεση Λάραμι», είναι έργο που εστιάζει στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, στην ελεύθερη επιλογή αυτοπροσδιορισμού, χωρίς ποινικοποίηση της όποιας σεξουαλικής προτίμησης από τον καθένα. Πίστη στον άνθρωπο, ως αξία, χωρίς αγκυλώσεις, προκαταλήψεις, αναχρονισμούς και κάθε είδους «ταμπέλες», απηχούν την πρόθεση των συντελεστών.
Προβάλλεται η ανάγκη διαλόγου, για ανυπόκριτη αυτοκριτική του κοινωνικού ιστού που κάθε άλλο παρά συμπαγής είναι. Βεβαίως μιλάμε για την εθελοτυφλία της κάθε κοινότητας, απέναντι στα εγκλήματα μίσους, οπουδήποτε / οποτεδήποτε και αυτό είναι που κάνει το έργο επίκαιρο και διαχρονικό.
Το μήνυμα του ανθρωπισμού οφείλει να είναι απυρόβλητο και άχρονο. Δεν μπορεί να περιορίζεται σε χρονικά διαμετρήματα και σε μισαλλόδοξα σχέδια ανάνηψης της «καταρρέουσας ηθικής».
Συντελεστές:
Τη μετάφραση συνυπογράφει η Ελένη Ζαχοπούλου, τη δραματουργική επιμέλεια έχουν οι Άρης Λάσκος και Κόνυ Ζήκου. Τα σκηνικά η Τίνα Τζόκα, τα κοστούμια ο Χαράλαμπος Νικολάου, τους φωτισμούς η Σεσίλια Τσελεπίδη και τη μουσική ο Κορνήλιος Σελαμσής.
Όλη η ομάδα εργάστηκε σκληρά και αυτό φαίνεται.
Σκηνοθεσία:
Ο τρόπος που υλοποιείται η σκηνοθετική οπτική, προκαλεί άμεσα την απαραίτητη σκηνική έλξη. Τη συναισθηματική κλίμακα διαχειρίστηκε έτσι ο Άρης Λάσκος, ώστε η ροή να μην αναστέλλεται, καθώς η αφήγηση αποτελεί τον κύριο μοχλό του σκηνοθετικού συντονισμού. Ο λόγος είναι ο εφαλτήρας, η έκφραση καθόλα θελκτική, ενώ η κίνηση κόβει και ράβει επαρκώς το πατρόν της θεατρικής ένδυσης.
Η ομάδα των έξι ηθοποιών συντονισμένη, ανταλλάσσει ενέργειες, ενισχύοντας το πάθος και τον παλμό, λειτουργώντας ως ένα είδος «αρχαίου χορού», ( αν μπορούμε να το πούμε).
Παράλληλα οι περιγραφές της κακοποίησης, οι συνεντεύξεις των αυτοπτών μαρτύρων, ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε το «θέμα», από τον τύπο, τη δικαιοσύνη και τους κατοίκους της πόλης, φαντάζουν τουλάχιστον πολύπλοκες.
Η προσπάθεια του Άρη Λάσκου και της ομάδας του, να αποκαλυφθούν τα κίνητρα συμπεριφοράς, η βάση των ιδεοληψιών και η παράθεση αίολων επιχειρημάτων για συγκάλυψη του εγκλήματος μίσους, είναι εμφανώς αναγνωρίσιμη. Και όλο αυτό ως σκηνική συνθήκη, παράγει μια δραματικότητα χωρίς φτιασίδια και υπερβολές, απλή και ευθύβολη με μοναδικό στόχο να αποδυναμωθούν τα όργανα πάνω στα οποία στηρίζεται όλο το «σύστημα» φανατισμού και μικρόνοιας.
Οι νοηματικοί άξονες εστιάζουν στη διαδικασία διερεύνησης της αλήθειας και πώς αυτή πολεμάει – σε άνισο αγώνα-, το φαρισαϊσμό, τη μεροληψία, την αμάθεια και το βόλεμα σε μεσαιωνικά στερεότυπα.
Ερμηνείες:
Ελένη Ζαχοπούλου, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Αλέξανδρος Σιάτρας, Ελεάνα Στραβοδήμου, Θάνος Τσακαλίδης και Ειρήνη Φαναριώτη.
Όλοι τους αφοσιωμένοι, αλλά και ο καθένας ξεχωριστά τονίζει με ήθος, πνευματικότητα και υψηλό αίσθημα ευθύνης, τη σοβαρότητα του θεματικού πυρήνα. Αξιοπρόσεκτο το κατανυκτικό μουσικό «μουρμούρισμα» των ερμηνευτών, κυρίως, στην αρχή και στο τέλος της παράστασης. Δίνει εσωτερικότητα και ερέθισμα, ώστε ο θεατής αβίαστα να επικοινωνήσει με την έκταση και το βάθος των πράξεων, σε όλη τη διάρκεια της δράσης.
Αξιολόγηση:
Η «Υπόθεση Λάραμι», είναι ένα έργο που μας αφορά όλους. Δεδομένης της δίνης ενός επικίνδυνου νεοπαγούς συντηρητισμού, που κατακλύζει το σύγχρονο κόσμο, με τους δείκτες του ρατσισμού να χτυπάνε κόκκινο, παραστάσεις σαν αυτή επιτελούν έργο.
Οι ενστάσεις αφορούν στη χρονική διάρκεια του πονήματος και ότι σε κάποια σημεία η λυρικότητα εκπέμπει κάτι το γλαφυρό, έτσι ώστε να μειώνεται, ευτυχώς για πολύ λίγο, ο πλούτος της δραματικής ακρίβειας. Και αυτό είναι σημαντικό, καθώς έχουμε μπροστά μας ένα αξιόλογο θεατρικό δημιούργημα, από το οποίο λείπει η πρόζα και ο καμβάς του είναι πρωτίστως αφηγηματικός.
Η σκηνοθετική γνώση του Άρη Λάσκου, παράγει μία παράσταση με εμπνευσμένη ενορχήστρωση, πιστή στο ρεαλισμό ενός θεάτρου – ντοκουμέντο, που αρνείται τις όποιες ηθικοπλαστικές συνταγές.
«Το μίσος δεν είναι μια αξία που ταιριάζει στο Λάραμι».
