Μια μαύρη σελίδα του Χόλιγουντ κι… ένα ποιητικό ταξίδι με νεκρούς
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Ταξίδι στην άλλη όχθη
Kishibe no tabi. Ιαπωνία, 2015. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κιγιόσι Κουροσάβα. Ηθοποιοί: Ερι Φουκάτσου, Τατανόμπου Ασάνο, Μασαάκι Ακαχόρι. 127΄
Στην ταινία του, «Ταξίδι στην άλλη όχθη» (βραβείο σκηνοθεσίας στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» του φεστιβάλ Κανών), ο γνωστός μας από διάφορα φεστιβάλ Ιάπωνας σκηνοθέτης Κιγιόσι Κουροσάβα (δημιουργός του θαυμάσιου «Τόκιο Σονάτα») παρουσιάζει το παράξενο ταξίδι μιας γυναίκας με το νεκρό της σύζυγο στα μέρη που πέρασε ο τελευταίος πριν πεθάνει και που αναζητά τα πρόσωπα που είχε τότε συναντήσει.
Ένα παράξενο ρόουντ-μούβι, βασισμένο σε μυθιστόρημα του Καζούμι Γιουμότο, με θέμα την αυτογνωσία αλλά και την αποδοχή του θανάτου, με τον Κουροσάβα να ανανεώνει το φανταστικό κινηματογράφο, καταγράφοντας με καθαρά ρεαλιστικό τρόπο την επιστροφή των νεκρών, που την παρουσιάζει με απλές όμορφες σκηνές, στο στιλ των κλασικών Γιαπωνέζων σκηνοθετών, σκηνές βουτηγμένες σε μια ελεγειακή, ποιητική ατμόσφαιρα.
Η ταινία αρχίζει με μια όμορφη, ήρεμη σκηνή, με τη Μιζούκι να φτιάχνει κάποιο γλυκό. Παρόλο που ξαφνιάζεται όταν ξαφνικά στο σπίτι μπαίνει ο Γιουσούκε, ο νεκρός εδώ και τρία χρόνια άντρας της, η Μιζούκι (εξαιρετική στο ρόλο η Έρι Φουκάτσου) τον υποδέχεται, του ζητά να βγάλει τα παπούτσια του, του προσφέρει γλυκό και ύστερα ακούει την ιστορία του για το πώς πνίγηκε στη θάλασσα.
Αν και αρχικά νομίζει πως όλο αυτό ήταν όνειρο, όταν ξυπνά την άλλα μέρα, θα τον ξαναβρεί εκεί σωματικά άθικτο τον Γιουσούκε (παρόλο που στην πραγματικότητα τον είχαν κατασπαράξει και φάει τα καβούρια), ο οποίος θα την καλέσει να πάει μαζί του σ’ ένα ταξίδι, για να της δείξει τα όμορφα μέρη κα τους ανθρώπους που συνάντησε στην επιστροφή του. Ταξίδι με τις ενδιάμεσες συναντήσεις με νεκρά πρόσωπα, που προσφέρουν στο καθένα απ’ αυτά την αναμενόμενη γαλήνη.
Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί το ταξίδι αυτό εξορκισμού για να φτιάξει ταυτόχρονα και μια όμορφη ιστορία έρωτα. Ένα ταξίδι με την ηρωίδα να απελευθερώνεται από τους όποιους δεσμούς, σε σκηνές όπου το αλλόκοτο αυτό ζευγάρι, ύστερα από διάφορες τραυματικές εμπειρίες, καταφέρνει να δημιουργήσει μια πνευματικότητα και μια γαλήνη, στην οποία εισβάλλει, με τρόπο θαυμάσιο, το φανταστικό, που αναπτύσσει και ελέγχει με εκπληκτική μαεστρία ο Κουροσάβα.
*** Τράμπο
Trumbo. ΗΠΑ, 2015. Σκηνοθεσία: Τζέι Ρόουτς. Σενάριο: Τζον ΜακΝαμάρα, από βιβλίο του Μπρους Κουκ. Ηθοποιοί: Μπράιαν Κράνστον, Νταϊάν Λέιν, Χέλεν Μίρεν, Μάικλ Στάλμπαργκ, Τζον Γκούντμαν. 124΄
Το δράμα των σεναριογράφων, σκηνοθετών, ηθοποιών και άλλων καλλιτεχνών του αμερικανικού κινηματογράφου που έπεσαν θύματα του μακαρθισμού αποτελεί μια από τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας του Χόλιγουντ. Είναι αρκετές οι ταινίες, τα ντοκιμαντέρ και οι τηλεταινίες που έχουν γυριστεί τα τελευταία χρόνια με τη μαύρη λίστα (ανάμεσά τους «Η βιτρίνα», «Το Χόλιγουντ δικάζεται», «Καληνύχτα και καλή τύχη»), για πρώτη όμως φορά μια ταινία, όπως ο «Τράμπο» του Τζέι Ρόουτς, εστιάζεται σ’ ένα ειδικά πρόσωπο, και συγκεκριμένα στον σεναριογράφο Ντάλτον Τράμπο, που ήταν επικεφαλής των «Δέκα του Χόλιγουντ», των δέκα δηλαδή σεναριογράφων και σκηνοθετών που, αρνήθηκαν (με βάση μια τροπολογία του Συντάγματος) να κατονομάσουν συντρόφους τους και καταδικάστηκαν και φυλακίστηκαν για περιφρόνηση του Κογκρέσου.
Η ταινία παρακολουθεί τον Τράμπο από το 1947, όταν ακόμη ήταν από τους πιο περιζήτητους και καλοπληρωμένους σεναριογράφους του Χόλιγουντ. Φίλος με πολλούς σκηνοθέτες και ηθοποιούς (ανάμεσά τους και τον Εντουαρντ Ρόμπινσον, που είχε πρωταγωνιστήσει σε ταινία με σενάριο του Τράμπο), ο Τράμπο έγινε στόχος του Προέδρου της Επιτροπής Αντι-αμερικανικών Ενεργειών, Τζ. Παρνέλ Τόμας και στη συνέχεια της φαρμακερής κουτσομπόλας του Χόλιγουντ, Χάντα Χόπερ (μια έξοχη Χέλεν Μίρεν), που προσπαθούσαν να αποδείξουν πως το Χόλιγουντ, μέσα από τις με φιλελεύθερες απόψεις ταινίες που γύριζε, πρόβαλλε τις κομουνιστικές ιδέες και έβαζε σε κίνδυνο την αμερικανική κοινωνία!
Για τα κομουνιστικά του πιστεύω και την άρνησή του να συνεργαστεί με την Επιτροπή του Παρνέλ Τόμας (ο γερουσιαστής Μακάρθι θα προστεθεί αργότερα στην Επιτροπή), ο Τράμπο θα φυλακιστεί μαζί με τους άλλους 9 για ένα διάστημα και θα χάσει τους φίλους του, ακόμη και ένα πολύ στενό φίλο όπως ο Εντι Ρόμπισον, που, για να συνεχίσει να παίζει σε ταινίες, αναγκάζεται να τον αποκηρύξει και να καταδώσει τους υπόλοιπους συντρόφους του.
Η φυλάκιση και το «κυνηγητό των μαγισσών» που ξεκίνησε και που κράτησε για περισσότερο από μια δεκαετία, δεν εμποδίζει τον Τράμπο από του να συνεχίσει να αγωνίζεται και να φτιάξει, μαζί με τους άλλους «μαυροπινακισμένους» σεναριογράφους, μιαν ομάδα που, για να επιβιώσει, συνεχίζει να γράφει σενάρια για μικρά αρχικά στούντιο, χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα (ανάμεσα στις πιο απολαυστικές σκηνές αναφέρω αυτή με τον διευθυντή ενός τέτοιου στούντιο, που τον ερμηνεύει ο Τζον Γκούντμαν, και που έχει τη σωστή απάντηση για όσους, μαζί και την Χόπερ, που προσπαθούν να τον εκφοβίσουν).
Σκάνδαλο θα προκαλέσει στο Χόλιγουντ το 1957 όταν στην απονομή των Οσκαρ, η ταινία «Ο ατρόμητος» (The Brave One) του Ερβινγκ Ράπερ, κέρδισε το βραβείο σεναρίου που είχε γράψει ο άγνωστος Ρόμπερτ Ριτς (ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε ο Τράμπο) και που, βέβαια, δεν μπορούσε να εμφανιστεί για να το παραλάβει. Το πρώτο λιώσιμο των πάγων θα ξεκινήσει όταν ο Κερκ Ντάγκλας ζητάει από τον Τράμπο να γράψει το σενάριο του «Σπάρτακου», στους τίτλους του οποίου τελικά βάζει το αληθινό του όνομα, όπως θα κάνει στη συνέχεια και ο Οτο Πρέμιντζερ με την ταινία «Εξοδος» – ενώ ο πρώτος παραμερισμός της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών ξεκινά όταν ο ίδιος ο Κένεντι είδε και επαίνεσε τον «Σπάρτακο» σε ιδιωτική προβολή.
Ο Ρόουτς ακολουθεί το στιλ των βιογραφικών ταινιών, με ένα σενάριο με ωραίους, απολαυστικούς συχνά διαλόγους (ο Τράμπο ήταν άνθρωπος με χιούμορ), καταγράφοντας την πορεία του Τράμπο από το 1947 μέχρι τη βράβευσή του πρώτα από την Εταιρία Σεναριογράφων του Χόλιγουντ και στη συνέχεια, τo 1975, από την Ακαδημία στην τελετή των Οσκαρ (όταν αναγνώρισε το σενάριό του στον Ατρόμητο» και του παρέδωσε το Οσκαρ), διανθίζοντάς την με ωραίες σκηνές – ανάμεσά τους αναφέρω εκείνη της συνάντησης του Τράμπο με τον Παρνέλ Τόμας στη φυλακή, όπου είχε καταλήξει και ο πρόεδρος της Επιτροπής, έχοντας καταδικαστεί για φοροδιαφυγή, ή την ομιλία του Τράμπο στην Ενωση Σεναριογράφων όταν μίλησε για θύματα (και όχι ήρωες) και από τις δυο πλευρές, εκείνων που αντιστάθηκαν κι εκείνων που υπέκυψαν. Το μεγαλύτερο πάντως ατού της ταινίας είναι οι ερμηνείες, με επικεφαλής αυτή του Μπράιαν Κράνστον, γνωστού μας από την τηλεοπτική σειρά Breaking Bad, που αναπτύσσει με δεξιοτεχνία τον χαρακτήρα, προσφέροντάς μας ένα θαυμάσιο ρεσιτάλ ηθοποιίας.
{source}
<iframe width=»640″ height=»360″ src=»https://www.youtube.com/embed/n0dZ_2ICpJE» frameborder=»0″ allowfullscreen></iframe>
{/source}
