Πανηγυρίζει το υπουργείο Πολιτισμού γιατί ενέταξε εννέα έργα -κάποια από τα οποία έχουν εδώ και μια διετία δρομολογηθεί και ένα έχει ξεκινήσει- στο νέο ΕΣΠΑ 2014-2020.
Μη φανταστείτε πως έγινε κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια από τη νυν ηγεσία του ΥΠΠΟΑ, καθώς οι σχετικοί φάκελοι ήταν έτοιμοι από το 2014 και περίμεναν την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για να δώσει την έγκρισή της να προχωρήσουν. Ωστόσο, έχει μια συμβολική αξία ότι η έναρξη του ΕΣΠΑ σε ό,τι αφορά τον Πολιτισμό ξεκινά από το Αιγαίο. Και επειδή οι εντάξεις γίνονται μέσω των Περιφερειών της χώρας -το ΥΠΠΟΑ δεν διαθέτει αυτόνομο πρόγραμμα- τον περασμένο Ιούλιο η περιφερειάρχης και η Διαχειριστική Αρχή Βορείου Αιγαίου ενέταξαν έξι έργα πολιτισμού με φορείς υλοποίησης τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Λέσβου, Χίου και την κεντρική Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών Μνημείων του υπουργείου (συνολικού προϋπολογισμού 7.247.112 ευρώ).
Παράλληλα, ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου με την αρμόδια Διαχειριστική Αρχή ενέταξαν άλλα τρία έργα πολιτισμού, τα οποία θα υλοποιήσουν με αυτεπιστασία ο Εφορείες Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Δωδεκανήσου (συνολικού προϋπολογισμού 3.100.000 ευρώ.
Τα έργα αυτά είναι:
Πολιόχνη, η αρχαιότερη ευρωπαϊκή πόλη
Πρόκειται για ένα σπουδαίο κέντρο της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, που βρίσκεται απέναντι από τα μικρασιατικά παράλια και την Τρωάδα και διαδραμάτισε σημαίνοντα ρόλο κατά την 3η χιλιετία π.Χ. Η Πολιόχνη ήταν ένα μικρό χωριό με καμπυλόγραμμα κτίσματα. Ήδη όμως από την αρχή της 3ης χιλιετίας ο οικισμός επεκτάθηκε σε όλη την έκταση του πλατώματος του παράκτιου λόφου. Στη λεγόμενη Κυανή περίοδο (3200-2700 π.Χ.) οικοδομήθηκαν μεγάλα, πιθανώς δημόσιου χαρακτήρα κτήρια, όπως η Σιταποθήκη και το Βουλευτήριο. Στο τελευταίο, η διπλή σειρά εδράνων κατά μήκος της μακράς πλευράς του κτηρίου οδήγησε στην ταύτιση του οικοδομήματος με χώρο συναθροίσεων. Η υπόθεση αυτή καθιέρωσε την Πολιόχνη ως την αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης.
Ο αρχαιολογικός αυτός χώρος βρισκόταν σε κακή κατάσταση και χρειαζόταν άμεσα μέτρα προστασίας, όπως είχε διαπιστώσει η πρώην γ.γ. του ΥΠΠΟΑ Λίνα Μενδώνη όταν τον είχε επισκεφθεί το 2014. Γι΄ αυτό συντάχθηκαν μελέτες οι οποίες ήταν έτοιμες προς ένταξη στο νέο ΕΣΠΑ με προϋπολογισμού 2,8 εκατ. ευρώ.
Το ιερό των Καβείρων
Το Ιερό των Καβείρων στη ΒΑ Λήμνο ανασκάφηκε από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή (όπως και η Πολιόχνη) μεταξύ των ετών 1937-1997. Οι Κάβειροι λατρεύονταν ως θεοί της γονιμότητας, του αμπελιού και της θάλασσας στη Σαμοθράκη, στη Λήμνο και στη Θήβα. Η λατρεία τους ήταν διαδεδομένη από την 3η χιλιετία π.Χ.
Το ιερό είχε τελεστήρια από την αρχαϊκή εποχή έως τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια. Η μελέτη ερειπίων από το υστερορωμαϊκό τελεστήριο (τη λεγόμενη «βασιλική») μαρτυρά τη μακρά επιβίωση της λατρείας των Καβείρων στη Λήμνο. Ίσως η καταστροφή του οικοδομήματος και το οριστικό τέλος του ιερού να οφείλονται στην καταστροφική μανία των πρώτων χριστιανών στα τέλη του 3ου ή στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ.
Θα γίνουν έργα ανάδειξης του ιερού με σκοπό της προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών ύψους 1.638.400 ευρώ.
Κάστρο Μυτιλήνης
Το Κάστρο της Μυτιλήνης, που αποτελεί ένα αξιόλογο παράδειγμα πόλης-κάστρου, από τα ισχυρότερα κάστρα της Ανατολικής Μεσογείου, χρειάζεται έργα στερέωσης και αποκατάστασης τμημάτων (περιοχές Α-Γ και Δ) του ΒΑ περιβόλου του (800.000 ευρώ).
Ιερός Ναός Αγ. Γεωργίου Συκούση
Η αποκατάσταση του Ι. Ναού Αγ. Γεωργίου Συκούση στον ομώνυμο οικισμό στη Χίο έχει προϋπολογισμό 1.574.000 ευρώ. Την υλοποίηση του έργου έχει αναλάβει η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του ΥΠΠΟΑ. Οι εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει από το 2014 με την προϋπόθεση ότι το έργο θα αντλήσει πόρους από το ΕΣΠΑ. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χίου στο πλαίσιο του ίδιου έργου θα προβεί σε συντήρηση τοιχογραφιών στο βυζαντινό τμήμα του ναού, καθώς ο παλαιός πυρήνας του μνημείου χρονολογείται στους μεσοβυζαντινούς χρόνους.
Πρόκειται για έναν οκταγωνικό τύπο ναού, το πιστότερο αντίγραφο του Καθολικού της Νέας Μονής Χίου. Κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους ο ναός επεκτάθηκε προς τα βόρεια και προς τα δυτικά.
Καθολικό Νέας Μονής Χίου
Έργα στη Νέα Μονή Χίου γίνονται χρόνια, καθώς το μοναστηριακό συγκρότημά της χρονολογείται στα μέσα του 11ου αιώνα και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του ελλαδικού χώρου. Το Καθολικό του ανήκει στον τύπο των οκταγωνικών ναών και διατηρεί λαμπρό ψηφιδωτό διάκοσμο. Το μνημείο είναι εγγεγραμμένο στο Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Τώρα, θα γίνει συντήρηση μαρμαροθετημένων δαπέδων.
Κάστρο Χίου
Το Κάστρο της Χίου αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο της πόλης και το σπουδαιότερο οχυρωματικό μνημείο του νησιού. Η αποκατάσταση και ανάδειξη χερσαίων τειχών του Κάστρου Χίου θα γίνει από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χίου με προϋπολογισμό 800.000 ευρώ.
Ιερός ναός Επισκοπής Σικίνου
Πρόκειται για ένα ρωμαϊκό μαυσωλείο που μετασκευάστηκε σε χριστιανικό ναό. Η σημερινή μορφή του ναού της Επισκοπής χρονολογείται στα μεταβυζαντινά χρόνια. Παρουσιάζει σημαντικά στατικά προβλήματα υγρασίας, μορφολογικές αλλοιώσεις λόγω των μεταγενέστερων επεμβάσεων και εικόνα εγκατάλειψης, λόγω έλλειψης συντήρησης.
Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου
Η ανασκαφική δραστηριότητα στο νησί με τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ευρημάτων επέβαλε την ίδρυση Αρχαιολογικού Μουσείου στην Κύθνο. Η μεσολιθική εγκατάσταση του Μαρουλά (περ. 9η χιλιετία π.Χ.), οι αρχαιομεταλλουργικές θέσεις της 3ης χιλιετίας π.Χ. και πιο πρόσφατα η έρευνα στην αρχαία πόλη των ιστορικών χρόνων στη θέση Βρυόκαστρο (10ος αι. π.Χ.-6ος/7ος αιώνας μ.Χ.) που έφερε στο φως ιερά και δημόσια κτήρια, ανάμεσα στα οποία τα πολύτιμα αναθήματα ασύλητου ιερού, συνθέτουν, μεταξύ άλλων, τη διαχρονική πολιτισμική της ταυτότητα.
Ο τοπικός δήμος έχει παραχωρήσει για το σκοπό αυτό το παλαιό δημοτικό σχολείο.
Αρχαία Ακρόπολη Ρόδου
Η αρχαία Ακρόπολη Ρόδου είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της πόλης, από την κλασική εποχή και την ίδρυση της πόλης το 408 π.Χ., οπότε αξίζει να συντηρηθεί και να αναδειχθεί. Καλύπτει απαλλοτριωμένη έκταση 900 στρεμμάτων και στην αρχαιότητα ήταν αφιερωμένος στη λατρεία, στην εκπαίδευση και στην ψυχαγωγία. Διαμορφώθηκε όπως και η υπόλοιπη πόλη σύμφωνα με την ιπποδάμεια ρυμοτομία, ενώ διασώζει μέχρι σήμερα τόσο τα αρχαία άνδηρα και τα πλατώματα και το ρυμοτομικό σύστημα της αρχαίας πόλης που ξεκινώντας από τα ψηλότερα σημεία της διαχέεται στο σύγχρονο ιστό.
