Του Συμεών Σολταρίδη
«Στην Ρουμανία πλέον καταφθάνουν συνεχώς Έλληνες, σε βαθμό η χώρα να μετατρέπεται σε «Μεγάλη Ελλάδα» του Ιταλικού Νότου και ο Ελληνικός πολιτισμός να προωθείται καλλιεργώντας έναν έντονο φιλελληνισμό», μας ενημερώνει η Έλενα Λαζάρ, ιδιοκτήτρια του εκδοτικού οίκου «Ομόνοια» που εδρεύει στο Βουκουρέστι.
Είναι μια πραγματικότητα, ότι εκτός των περίπου 10.000 Ελλήνων που ζουν στην Ρουμανία, οι οποίοι κατάγονται από του Φαναριώτες, από αστούς Έλληνες που είχαν καταφθάσει στα τέλη του 19ου αιώνα, από την περίοδο του εμφυλίου, ζούνε και άλλοι περίπου 6.000 Ελλαδιτών , οι οποίοι παρέμειναν στην χώρα δημιουργώντας οικογένειες και επιχειρήσεις από το 1990 όταν οι διμερείς εμπορικές και οικονομικές σχέσεις Ελλάδας και Ρουμανίας , είχαν βελτιωθεί.
Σήμερα στην Ρουμανία εδρεύουν 5.750 Ελληνικές επιχειρήσεις από τις οποίες, όπως μας δήλωσε ο υπεύθυνος του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στο Βουκουρέστι, Ιωάννης Μάρκος, οι περίπου 1.500 είναι ενεργές. Στην πραγματικότητα οι περίπου 400 είναι αυτές που είναι πολύ δυναμικές με ανάληψη μεγάλων έργων και μεγάλες δραστηριότητες μέσα στην Ρουμανία.
Από τα στοιχεία που παρουσιάζονται στις μηνιαίες εκθέσεις της σχετικής υπηρεσίας το ελληνικό επενδυμένο κεφάλαιο στις 31.12.2014 έφτανε τα 1,72 δισ. ευρώ έναντι 1,69 δισ. € στις 31.12.2013. Το ελληνικό μερίδιο στις συνολικές άμεσες ξένες επενδύσεις ήταν σε 4,55 %. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 6η θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης ξένων άμεσων επενδύσεων, μετά την Ολλανδία, Αυστρία, Γερμανία, Κύπρο και Γαλλία.
Εκτός των φρούτων-λαχανικών και τροφίμων, η ρουμανική αγορά έχει ανάγκες και από άλλα ελληνικά προϊόντα, όπως προϊόντα χαλκού, καλώδια, ηλεκτρολογικό υλικό, προϊόντα αλουμινίου, μονωτικά, καλλυντικά, φαρμακευτικά, πλαστικά, είδη κουζίνας, παιχνίδια, τηλεπικοινωνιακό υλικό, ενδύματα κλπ.
Σχετικά με την ανταγωνιστικότητα των Ελληνικών προϊόντων στην Ρουμανία, ο υπεύθυνος Οικονομικών Υποθέσεων κ. Μάρκος, μας είπε «Ο κύριος ανταγωνισμός που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά προϊόντα προέρχεται κυρίως από τρίτες χώρες. Για παράδειγμα, στον τομέα φρούτων και λαχανικών, ο κύριος ανταγωνιστής είναι η Τουρκία. Σε άλλους τομείς, όπως των τροφίμων ιδίως ελαιόλαδο, ελιές) κύριος ανταγωνιστής παραμένει η Τουρκία, καθώς και η Ιταλία και η Ισπανία».
Ελληνικές Τράπεζες στη Ρουμανία
Η μεγάλη δυναμική των Ελληνικών επενδύσεων στην Ρουμανία παρουσιάζεται στις τράπεζες. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον ρουμανικό οικονομικό τύπο, οι τράπεζες ελληνικών συμφερόντων στη Ρουμανία (Alpha Bank. Banca Romaneasca, Bancpost, Piraeus Bank) είναι καλά κεφαλαιοποιημένες και τηρούν τους κανόνες και τις διαδικασίες που θέτει η Κεντρική Τράπεζα της Ρουμανίας. Σημειώνεται ότι, το 2014, στο ρουμανικό τραπεζικό σύστημα λειτουργούσαν 41 πιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων 36 ξένου κεφαλαίου και 5 ρουμανικών κεφαλαίων.
Οι αυστριακές τράπεζες κατέχουν μερίδιο αγοράς 36,7%, οι γαλλικές 13,3% και οι ελληνικές 12,4%. Ως προς το κεφάλαιο, οι ελληνικές παρέμειναν, τον Αύγουστο 2014, στην πρώτη θέση στο ρουμανικό τραπεζικό σύστημα, με μερίδιο 20,6% και ελαφρώς πτωτική τάση, οι αυστριακές με μερίδιο 20,3% και οι εγχωρίου κεφαλαίου με μερίδιο 21,1%.
Ο Γιάννης Κουγιώνας, Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας , που μετονομάστηκε σε « Banca Romaneasca» , δήλωσε ότι η επενδυτική σταθερότητα, το επενδυτικό φιλικό περιβάλλον και η ασφάλεια προσέλκυσε τους Έλληνες επενδυτές. Και συνέχισε « το πέρασμα από το Κομμουνιστικό στο Καπιταλιστικό σύστημα , η Ρουμανία το πέρασε χαλαρά και πιο ομαλά από άλλες Βαλκανικές χώρες. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής κατάστασης ήταν η σταθερότητα που προσέλκυσε το ξένο κεφάλαιο».
Στην Ρουμανία υπάρχουν ισχυρές 4 Ελληνικές Τράπεζες που κατέχουν το 13-14% του συνόλου του ρουμάνικου τραπεζικού συστήματος. Παρά δε την Ελληνική οικονομική κρίση, δήλωσε ο κ. Κουγιώνας «οι εδώ ελληνικές Τράπεζες έχουν ρευστότητα και είναι αξιόλογες στην αγορά. Βέβαια η ελληνική κρίση επηρέασε και εμάς, αφού απέσυραν κάποιοι τα χρήματα που είχαν στις ελληνικές Τράπεζες».
Συνεχίζοντας είπε ότι η τράπεζα του έχει 115 υποκαταστήματα σε όλη την Ρουμανία με περίπου 1.300 εργαζόμενους. Τέλος ομιλώντας για την χώρα που τους φιλοξενεί, είπε , ότι «είναι χώρα φιλική, με παραπλήσια κουλτούρα» και ότι « η ύπαρξη των παλαιών φοιτητών που παρέμειναν στην Ρουμανία δημιουργώντας οικογένειες, των σημερινών φοιτητών, των επενδυτών, των γηγενών Ελλήνων και του μεγάλου αριθμού Ρουμάνων πολιτών που επισκέπτονται την Ελλάδα, συμβάλλουν ώστε να καλλιεργείται μια φιλική διάθεση μεταξύ των δύο λαών».
Σχετικά με το διμερές εμπόριο, η Ρουμανία είναι μια σημαντική αγορά για τα Ελληνικά προϊόντα , αλλά κυρίως στις κατηγορίες «Σύρματα από χαλκό» «Εσπεριδοειδή», «ράβδοι από σίδηρο», «χονδρόσυρμα», «Προϊόντα χημικών βιομηχανιών και συναφών βιομηχανιών», «Λάδια και πετρελαιοειδή», «πλαστικά», άλλα φρούτα, τρόφιμα κ.λ.π. Ειδικότερα, στον τομέα φρούτων και λαχανικών, η Ρουμανία αποτελεί την δεύτερη αγορά εξαγωγών μας με 142.000 τόνους».
Οι Ελληνικές δραστηριότητες δίνουν εργασία σε 35.000 εργαζόμενους, ενώ το επενδυτικό κεφάλαιο των 1.500 ενεργών Ελληνικών επιχειρήσεων ξεπερνά τα 4 δις ευρώ. Από συνομιλίες που είχαμε με επενδυτές , εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι ανάγκες της ρουμανικής αγοράς είναι μεγάλες, κυρίως στα φρούτα και λαχανικά, δεδομένου ότι η χώρα εισάγει περίπου το 60% της σχετικής κατανάλωσης, αλλά και εν γένει στον τομέα τροφίμων, όπου οι εισαγωγές καλύπτουν περίπου το 50% της κατανάλωσης.
Πρόσφατα, όμως, ξένες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών συμφερόντων, δραστηριοποιούνται στον τομέα παραγωγής τροφίμων (3Ε, Chipita, Olympus, Karamolegos κλπ).Σημειώνουμε ότι η Ρουμανία κατέχει τη δεύτερη θέση μεταξύ των εισαγωγέων ελληνικών φρούτων. Συγκεκριμένα, το 2014 οι ελληνικές εξαγωγές φρούτων προς τη Ρουμανία ανήλθαν σε 142.000 τόνους περίπου, εκ των οποίων 97.540 ήταν εσπεριδοειδή, 15.981 ροδάκινα, 9.070 καρπούζια, 5.905 ακτινίδια. Σήμερα υπολογίζεται ότι στο τέλος του 2015 θα ξεπεράσει τις 165.000 τόνους.
Ο Παναγιώτης Σημιτσής γενικός διευθυντής της εταιρίας «Chipita», σημείωσε ότι η επιχείρηση ιδρύθηκε το 2000 , εδρεύει στο Νομό Ιλφόβ, 15 χιλιόμετρα από το Βουκουρέστι, ενώ εργάζονται σε αυτή περίπου 800 άτομα. Τόνισε δε ότι το προϊόν εξάγεται σε 28 κράτη, μεταξύ αυτών σε Ευρωπαϊκά και Αραβικά. Επίσης σημείωσε ότι όλες οι ελληνικές επιχειρήσεις στηρίζουν την Ρουμανική οικονομία, η οποία με την σειρά της έλκει ξένους και δη Έλληνες επενδυτές, αφού στηρίζει τις επενδύσεις και ότι από 1/1/2016 θα μειώσει από 24 % σε 20% τον ΦΠΑ. Δεν παρέλειψε δε να τονίσει ότι η «Chipita» στηρίζει ταυτόχρονα και την Ελληνική οικονομία αφού χρησιμοποιεί Ελληνικά μέσα μεταφοράς για το προϊόν της και προμηθεύεται τις πρώτες της ύλες σε μεγάλο βαθμό από την Ελλάδα.
Η Ελληνική Κοινότητα
Η Ελληνική Κοινότητα στην Ρουμανία δραστηριοποιείται μέσα στα πλαίσια του Ρουμανικού Συντάγματος και μέσα στο πνεύμα των μειονοτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων που παρέχει το κράτος. Αναγνωρίζει την Ελληνική κοινότητα , σαν μειονότητα, όπως και άλλες 17 μέσα στην Ρουμανική επικράτεια και τις στηρίζει οικονομικά και ηθικά . Οι Έλληνες μέχρι το 1990 εκπροσωπούνταν από κοινότητες οι οποίες είχαν δημιουργηθεί στο διάβα των ετών.
Έκτοτε ιδρύθηκε η Ένωση Ελλήνων Ρουμανίας η οποία ίδρυσε και κατά τόπου παραρτήματα. Πρόεδρος της Ένωσης ο Ντράγκος Γκαμπιέλ Ζησόπουλος, δραστήριος και δημιουργικός, ο οποίος είναι και βουλευτής, μέλος της ομάδας ανεξάρτητων μειονοτικών βουλευτών.
Σήμερα στην Ρουμανία ιδρύθηκαν 25 παρατήματα της Ένωσης Ελλήνων Ρουμανίας , από τα οποία τα 21 ανήκουν στην Ένωση, τα 4 για λόγους ιστορικούς και αντιπολιτευτικούς προς την Ένωση διατηρούν την αυτοτέλεια τους, ενώ άρχισαν να ιδρύονται και σύλλογοι από Ελλαδίτες που ζούνε κυρίως στο Βουκουρέστι.
Η Ένωση και τα παρατήματα καταβάλουν προσπάθειες για την διάδοση του Ελληνικού πολιτισμού και της Ελληνικής γλώσσας με χορευτικά συγκροτήματα που έχουν ιδρύσει και με μαθήματα που διδάσκουν στα εντευκτήρια των παραρτημάτων της Ένωσης. Βέβαια , μαθήματα Ελληνικής γλώσσας και Ελληνικού πολιτισμού παραδίδονται και στα δημόσια σχολεία της Ρουμανίας, αν το απαιτήσουν οι γονείς , όχι μόνο Ελληνικής καταγωγής, αλλά και Ρουμανικής, οπότε το κράτος ιδρύει τμήματα στα σχολεία και διδάσκει εβδομαδιαία 4 ώρες γλώσσα και 1 ώρα πολιτισμό.
Σχετικά με την Ένωση Ελλήνων Ρουμανίας, ο πρόεδρος κ. Ζησόπουλος σημείωσε ότι μέσω της επιδότησης της Ένωσης από το Ρουμανικό κράτος και με την βοήθεια των Ρουμανικών εθνικών και Ευρωπαϊκών προγραμμάτων , η Ένωση στηρίζει το κοινωνικό και πολιτιστικό πρόγραμμα των κοινοτήτων και διοργανώνει φεστιβάλ παραδοσιακών χωρών και Ολυμπιάδα Ελληνισμού. Επίσης στηρίζονται οι κοινότητες για την διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας σε όλες τις ηλικίες .
Έδρες Ελληνικών σπουδών υπάρχουν και στα Πανεπιστήμια Ιασίου και Βουκουρεστίου, όπου διδάσκεται η Ελληνική γλώσσα. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει στο Βουκουρέστι και το Ελληνικό σχολείο «Αθηνά» στο οποίοι φοιτούν 52 παιδιά και είναι από Νηπιαγωγείο μέχρι και Γυμνάσιο. Ανήκει στο ΕλληνοΡουμανικό Επιμελητήριο το οποίο ίδρυσαν Έλληνες επιχειρηματίες το 2008.
Παρά την δημοκρατικότητά της όμως η Ρουμανία δεν επιστρέφει στις κατειλημμένες από την εποχή του καθεστώτος Εκκλησίες , παρά τις προσπάθειες που έκαναν οι σχετικές Κοινότητες. Το κράτος ζητά από την κοινότητα να αποδείξει ότι αποτελεί συνέχεια της ιστορικής και παλιάς κοινότητας, κάτι το οποίο αποδεικνύεται , οπότε τότε προσκρούει στην αντίδραση του Ορθόδοξου Πατριαρχείου Ρουμανίας το οποίο δεν επιθυμεί την επιστροφή των Ναών. Το χειρότερο όμως όλων είναι ότι το Ρουμανικό κράτος, όπως μας είπαν επιφανείς Έλληνες κοινοτικοί παράγοντες, είναι ότι η Ένωση Ελλήνων το 1994 υπέγραψε παραχωρητήριο για τους Ναούς , υπέρ των τοπικών Μητροπόλεων και κατ επέκταση του Ρουμανικού Πατριαρχείου, οπότε και μετέβαλλε την κοινότητα σε «ενορία».
Έτσι ο μόνος Ναός που λειτουργεί στα Ελληνικά είναι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Βουκουρέστι , μια και βρίσκεται στον αυλόγυρο της Ελληνικής Πρεσβείας, ενώ σε κάποιες Ελληνικές Κοινότητες όπως της Βραϊλας, του Μπρασόβ, της Ιζβοαρέλε με την άδεια του οικείου Μητροπολίτη επιτρέπεται κάποιες φορές να προσκληθεί Έλληνας κληρικός για τα τελέσει την θεία λειτουργία στα Ελληνικά.
Σχετικά με την εκπροσώπηση της Ελληνικής μειονότητας αυτή γίνεται από έναν πολιτικό, αφού κανένας άλλος δεν μπορεί να πάρει από το κράτος την «δεδηλωμένη» , για να συμμετάσχει στις εκλογές. Η ενέργεια αυτή του Ρουμανικού κράτους χαρακτηρίζεται από πολλούς σαν ένα εμπόδιο , οπότε και αρκετοί γηγενείς Έλληνες αναζητούν τρόπο για να το ξεπεράσουν. Ήδη Ελλαδίτες πολιτεύονται σε άλλα πολιτικά Ρουμανικά κόμματα και περιμένουν να πάρουν την ιθαγένεια για να κατέβουν στον πολιτικό στίβο. Πάντως αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι άρχισε να διαφαίνεται μια αντίδραση μέσα στους κόλπους της Ελληνικής κοινότητας , καθώς και μία μη αποδοχή ατόμων.
Η Ελληνική διπλωματική αποστολή , τέλος, παρά την μείωση του προσωπικού που υπέστη, παρά το κλείσιμο του γραφείου Tύπου της πρεσβείας και το κλείσιμο του προξενείου στην Κωνστάντζα, συνεχίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και στηρίζει τους επενδυτές και επιχειρηματίες. Δεν παρεμβαίνει στην Ένωση Ελλήνων Ρουμανίας, παρά μόνο με κάποιους αποσπασμένους εκπαιδευτικούς και κάποια βιβλία και προσπαθεί να συνδράμει με τους ανύπαρκτους οικονομικούς πόρους συμβουλευτικά και εξισορροπώντας τις όποιες αντιδράσεις .
