Τις συνθήκες θανάτου του δημοσιογράφου Αλέξανδρου Βέλιου θα διερευνήσει εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών, προκειμένου να εξακριβωθεί εάν και ποιος βοήθησε το δημοσιογράφο να θέσει τέρμα στη ζωή του.
Αφορμή για την εισαγγελική παρέμβαση στάθηκε δημοσίευμα στον ηλεκτρονικό Τύπο, στο οποίο γίνεται αναφορά, μεταξύ άλλων, σε σύριγγα με δηλητήριο αλλά και σε γιατρό που προθυμοποιήθηκε να συνδράμει στην επιθυμία του δημοσιογράφου να φύγει από τη ζωή διά της «μη υποβοηθούμενης ευθανασίας».
Η είδηση του θανάτου του δημοσιογράφου Αλέξανδρου Βέλιου έφερε στην επιφάνεια το ευαίσθητο ζήτημα της ευθανασίας για περιπτώσεις που κάποιος είναι αποδεδειγμένα κλινικά αδύνατο να επανέλθει. Είναι απαραίτητο να γίνει μια ευρύτατη συζήτηση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων και να καθοριστεί ένα αυστηρότατο πλαίσιο ανοχής της κοινωνίας μας σε αυτή την επιλογή.
Ως γνωστόν ο δημοσιογράφος πάλευε με τον καρκίνο και είχε μιλήσει ο ίδιος για την επιθυμία του να πεθάνει με αξιοπρέπεια, όπως και έπραξε.
Ακούμε όλοι τον όρο «μη υποβοηθούμενη ευθανασία» που δεν συγκαταλέγεται στους ιατρικούς όρους, ωστόσο μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς με ποιο τρόπο επέλεξε να πεθάνει ο γνωστός δημοσιογράφος. Στην ευθανασία, ή ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία, ο ασθενής μπορεί να θανατωθεί -κατ’ απαίτησή του- με δύο τρόπους: είτε ενεργητικά είτε παθητικά.
Οι διαφορές
Στην πρώτη περίπτωση ο γιατρός ενεργεί για να επιφέρει το τέλος του ασθενούς, στη δεύτερη, αντίθετα, δεν λαμβάνει τα προβλεπόμενα ή προσήκοντα μέτρα ώστε να το αποτρέψει.
Η ενεργητική ευθανασία συνήθως διενεργείται με τη χορήγηση κάποιου θανατηφόρου σκευάσματος.
Η παθητική, αντίθετα, συνίσταται στη μη προσφυγή στα μέσα εκείνα τα οποία θα μπορούσαν να διατηρήσουν τον ασθενή στη ζωή. Η παύση χορήγησης τροφής και νερού, η διακοπή της λειτουργίας του αναπνευστήρα, η αποσύνδεση από την καρδιακή υποστήριξη, όλα τα παραπάνω αποτελούν τα μέσα που έχει στη διάθεσή του ο γιατρός ώστε να διενεργήσει παθητική ευθανασία.
Στην περίπτωση του Αλέξανδρου Βέλιου λειτούργησε η παθητική ευθανασία, δηλαδή του σταμάτησαν τη χορήγηση των μέσων που θα τον κρατούσαν στη ζωή.
Πού επιτρέπεται η ευθανασία
Σήμερα, η ευθανασία ή η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία ασκείται νόμιμα στην Ολλανδία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, τον Καναδά και την Κολομβία. Είναι, επίσης, νόμιμη σε πέντε πολιτείες των ΗΠΑ (Όρεγκον, Ουάσινγκτον, Μοντάνα, Βερμόντ και Καλιφόρνια).
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κοινή γνώμη στη Δυτική Ευρώπη εμφανίζει αυξανόμενη υποστήριξη σε αυτές τις πρακτικές, ενώ το αντίθετο συμβαίνει στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Έχει παρατηρηθεί ότι όπου και όποτε μειώνεται το θρησκευτικό αίσθημα, η υποστήριξη στην ευθανασία αυξάνεται, ενώ ισχύει και το αντίστροφο. Σε όσες χώρες ή πολιτείες η ευθανασία ή η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμες, το 0,3% έως 4,6% των θανάτων λαμβάνουν χώρα με αυτόν τον τρόπο. Επίσης, όπου αυτές οι πρακτικές νομιμοποιούνται, καταγράφεται αμέσως αύξηση των σχετικών θανάτων.
Πάνω από το 70% των θανάτων με ευθανασία ή υποβοηθούμενη αυτοκτονία αφορούν καρκινοπαθείς.
Σε χώρες όπως η Ολλανδία και το Βέλγιο, το 50% έως 60% των γιατρών δηλώνουν ότι έχουν δεχθεί αιτήματα για ευθανασία ή για υποβοηθούμενη αυτοκτονία.
Σε άλλες οκτώ χώρες στον κόσμο, η ευθανασία είναι νόμιμη για παιδιά ηλικίας από 12 ετών και πάνω και μόνο αν δώσουν τη συγκατάθεσή τους οι γονείς. Οι γονείς-κηδεμόνες, γιατροί και ψυχολόγοι απαιτείται να έχουν συμφωνήσει, προτού ληφθεί η σχετική απόφαση.
Έγκλημα στη χώρα μας
Στην Ελλάδα, όπως και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν υπάρχει εξειδικευμένη νομοθεσία, συνεπώς το αξιόποινο της ευθανασίας κρίνεται με βάση τους γενικούς κανόνες για την ανθρωποκτονία με δόλο και τη συμμετοχή σε αυτοκτονία.
Ο νόμος είναι εξαιρετικά σαφής στο άρθρο 300 του Ποινικού Κώδικα όπου προβλέπεται φυλάκιση.
Όποιος αποφάσισε και εκτέλεσε ανθρωποκτονία ύστερα από σπουδαία και επίμονη απαίτηση του θύματος και από οίκτο γι’ αυτόν που έπασχε από ανίατη ασθένεια, τιμωρείται με φυλάκιση.
Για συμμετοχή σε αυτοκτονία – Άρθρο 301 ΠΚ (Ποινικού Κώδικα)
Όποιος με πρόθεση κατέπεισε άλλον να αυτοκτονήσει, αν τελέστηκε η αυτοκτονία ή έγινε απόπειρά της, καθώς και όποιος έδωσε βοήθεια κατ’ αυτήν, τιμωρείται με Φυλάκιση.
Η ποινική αντιμετώπιση της κάθε μορφής ευθανασίας εξαρτάται από τον τρόπο που οδηγούν στο αποτέλεσμα του θανάτου, τον τρόπο που εκδηλώνεται η συμπεριφορά του υπαιτίου (με πράξη ή με παράλειψη), αλλά και τη συμπεριφορά του θύματος απέναντι στη συμπεριφορά του δράστη. Στο πλαίσιο αυτό, άλλες μορφές ευθανασίας θεωρούνται στο δίκαιό μας ανεκτές ή δικαιολογημένες και άλλες παραμένουν σε κάθε περίπτωση εντελώς άδικες.
