«Παιχνίδια στη Σοφίτα», της Aμερικανίδας Λίλλιαν Χέλμαν (1905- 1984), σε μετάφραση και σκηνοθεσία Αλέξανδρου Κοέν, είναι ένα δράμα που αφορά στις οικογενειακές σχέσεις, όταν γίνονται για διάφορους λόγους και αιτίες, ανθρωποφαγικές.
Η υπόθεση διαδραματίζεται στο σπίτι των Μπέρνιερς στον αμερικάνικο νότο, στην Νέα Ορλεάνη. Ο θεατής αναγνωρίζει στοιχεία γνώριμα, καθώς πρόκειται για μια ιστορία που γράφτηκε τον προηγούμενο αιώνα, αλλά τα μηνύματα και οι συμβολισμοί, παραμένουν σε ισχύ.
Οι οικογενειακοί δεσμοί, τα δυσάρεστα συναισθήματα, οι ίντριγκες, τα μυστικά και η συγκάλυψη της αλήθειας, έχουν διαχρονική εμβέλεια και αφορούν σε κάθε στρουθοκαμηλισμό της σύγχρονης εποχής. Πλεονεξία, τοξικότητα και εμπάθεια ξεδιπλώνονται, βγάζοντας στη φόρα, όσα ήταν κρυμμένα, ως απαγορευτικά, σαν τα «παιχνίδια στη σοφίτα» που πρέπει πάση θυσία να μείνουν εκεί, θαμμένα για πάντα.
Είναι τόσα τα αδιέξοδα σε προσωπικό επίπεδο και οι ψυχαναγκασμοί των ηρώων που η απεξάρτηση και ο απεγκλωβισμός φαντάζουν όνειρο θερινής νύχτας. Κατανόηση και αμοιβαιότητα είναι ανύπαρκτες, έτσι ώστε να διαφαίνεται ρεαλιστικά η προβληματική υφή των σχέσεων, με τα πρόσωπα να μη καθαίρονται και να παραμένουν πνιγμένα στις οικείες «δοσοληψίες» τους.
Παιχνίδια εξουσίας και αυταπάτες, προκαλούν οδύνη και σύγχυση στις δύο αδελφές, οι οποίες αφιέρωσαν τη ζωή τους, στηρίζοντας τον «αποτυχημένο» αδελφό τους. Μια αρρωστημένη σύνδεση, βασισμένη σε ενοχικά σύνδρομα, αισθήματα κτητικότητας, ναρκισσισμού και ανυπαρξία δόμησης ανεξαρτησίας και αυτοδιαχείρισης εαυτού.
Σκηνοθεσία:
Στη σκηνοθετική οργάνωση ο Αλέξανδρος Κοέν, εστιάζοντας στην έκταση της ιδιοσυγκρασίας των χαρακτήρων, πετυχαίνει τη δημιουργία ατμόσφαιρας ψυχικά εξαντλητικής. Στο διαμορφούμενο δραματικότατο σύμπαν στηρίζεται η πρόθεση του σκηνοθέτη να αναδείξει ένα τραυματικό παρελθόν και ένα χαοτικό παρόν, με τους πρωταγωνιστές να αποδομούν και να αποδομούνται, σε κλίμα κανιβαλικής αρένας.
Η αλληλοεξάρτηση και οι συμβιωτικές σχέσεις απεικονίζονται καθαρά, υπογραμμίζοντας την αξία του κειμένου και τη δραματική ακρίβεια της σκηνικής πράξης. Κτίζεται μια τοιχογραφία κοινωνίας, με την εξέλιξη της πλοκής να αγγίζει ειδική ψυχαναλυτική ερμηνεία.
Η πυκνότητα και τα ευρηματικά στιγμιότυπα, διάσπαρτα μέσα στην εκφραστική ευωχία του έργου, δίνουν μια νότα ψυχολογικού θρίλερ, κατά ένα τρόπο. Με μία καθαρή μετάφραση και καρποφόρα σκηνοθετική ενορχήστρωση, ο Αλέξανδρος Κοέν, μας παραδίδει μία αξιόλογη θεατρική παράσταση.
Τα υποδηλωτικά σκηνικά του Γιάννη Μεντζικώφ, ομόπνοα με το σκηνοθετικό στόχο και τα ενδεικτικά / καλαίσθητα κοστούμια του ίδιου, δίνουν λάμψη στα πρόσωπα και μαζί με τον εύφορο σχεδιασμό των φωτισμών της Κατερίνας Μαραγκουδάκη, εικονοποιούν άριστα τον αφηγηματικό λόγο.
Η μουσική, επιλογή του Αλέξανδρου Κοέν, αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στη διαχείριση του πάθους και των παθών, συμπληρώνοντας το θεατρικό τοπίο. Βοηθός σκηνοθέτη Χριστιάννα Μαργιόλη. Παραγωγή Βάσιας Παναγοπούλου.
Ερμηνεύουν οι Τζούλη Σούμα, Θεοδώρα Σιάρκου, Γεωργία Μαυρογεώργη, Μαριάννα Κιμούλη και Σόλων Τσούνης. Και οι πέντε ηθοποιοί ακολούθησαν με πιστότητα τη σκηνοθετική κατεύθυνση. Υποκριτικά εντοπίζουμε πολύ καλές ερμηνείες με κάποιες να ξεχωρίζουν.
Η Τζούλη Σούμα με το υποκριτικό εύρος που τη διακρίνει και την εμπειρία στο θεατρικό σανίδι, υπηρετεί αξιόπιστα το ρόλο της Άννας, κατανέμοντας με εύγλωττη ισορροπία το σαρκασμό με το λυρικό ύφος. Ευέλικτη, εύθραυστη και ανθεκτική, αποκαλύπτει όλες τις πτυχές της περσόνας που ενσαρκώνει, με την πληθωρικότητα του σοφού ταλέντου της. Αποτελεί μία αξιοπρόσεκτη παρουσία, με τη στόφα της ηθοποιού που έχει να προσφέρει ακόμη περισσότερα στο μέλλον.
Πολύ καλές η Θεοδώρα Σιάρκου, ως Κάρι και η Γεωργία Μαυρογεώργη, ως Άλμπερτιν, αληθινές, γόνιμες και εύκαμπτες. Η Θεοδώρα Σιάρκου, αγέρωχη και αμετακίνητη στα αισθήματά της, ενώ η σνομπ Άλμπερτιν της Γεωργίας Μαυρογεώργη, απειλητική και απαθής.
Η Μαριάννα Κιμούλη, υποδύεται τη Λίλυ, τη σύζυγο του Τζούλιαν, μια νεαρή ευάλωτη, ανασφαλή και ευμετάβλητη συναισθηματικά, χωρίς αυτοπεποίθηση. Παίζει με πηγαία πνοή και ευαισθησία και εμβαθύνει στην προσωπικότητα της ηρωίδας της με ευθυβολία.
Ο Σόλων Τσούνης πολύ καλός στο ρόλο του, ως Τζούλιαν, συνεπής, καίριος, άμεσος και σε αρκετά σημεία αφοπλιστικός.Το σπουδαίο είναι πως σύσσωμη η θεατρική διανομή δεν κατέφυγε σε μελό αντιδράσεις, αλλά αντιθέτως οι χαρακτήρες κινήθηκαν με μέτρο, καλλιεργώντας με συνεκτικότητα το δραματουργικό βάθος.
Αξιολόγηση:
«Παιχνίδια στη Σοφίτα», της Λίλλιαν Χέλμαν, σε στέρεη σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Κοέν, είναι μια παράσταση συμπαγής, αιχμηρή, με πνεύμα που σπάει τη συναισθηματική ακαμψία και με εύπλαστη κινητικότητα, νοηματοδοτεί επαρκώς τους κώδικες της θεατρικής δράσης.
