54ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΡΛΟΒΙ ΒΑΡΙ
Η υποκρισία και ο συντηρητισμός στο στόχαστρο μιας θαυμάσιας ανεξάρτητης αμερικανικής ταινίας
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
Τελευταία μέρα σήμερα του 54ου κινηματογραφικού φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι με την τελετή λήξης και την απονομή των επίσημων βραβείων της εκδήλωσης να διεξάγεται το βράδυ στη Μεγάλη Αίθουσα του φεστιβάλ.
Στο μεταξύ, το απόγευμα σήμερα, ανακοινώθηκαν τα τρία παράλληλα βραβεία του φεστιβάλ, εκείνα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI), τα Οικουμενικά Βραβεία που απονέμουν Καθολικοί και Προτεστάντες κριτικοί και τα βραβεία της FEDEORA, των Ευρωπαίων Κριτικών. Στην ισπανική ταινία «»Η παρθένα του Αυγούστου» του Γιόνας Τρουέμπα απονεμήθηκε το βραβείο της FIPRESCI, ταινία στο πνεύμα εκείνων του Ζακ Ριβέτ, «μια σεμνή, ταπεινή ταινία που με δεξιοτεχνία ανοίγει έναν αριθμό θεμάτων και καταπιάνεται με μια μεγάλη γκάμα συναισθημάτων, ενώ διατηρεί μια εμπνευσμένη, θετική άποψη για τον κόσμο», όπως αναφέρει στο σκεπτικό της η επιτροπή της FIPRESCI.
Το Οικουμενικό Βραβείο απονεμήθηκε στη γερμανική «Λάρα» του Γιαν-Όλε Γκέρστερ, με την Κορίνα Χάρφουρ εξαιρετική στο ρόλο μιας 60χρονης, ζηλιάρας μητέρας που προσπαθεί να αντιμετωπίσει την επιτυχία του συνθέτη γιου της στη μουσική, κάτι στο οποίο αυτή απέτυχε. Ενώ, οι κριτικοί της FEDEORA απένειμαν το δικό τους βραβείο στη σλοβάκικη ταινία, «Και εγένετο φως» του Μάρκο Σκοπ, Όσο για το βραβείο/label των Europa Cinemas, αυτό κέρδισε η ταινία «Σκανδιναβική σιωπή» του Μάρτι Χέςλντε από την Εσθονία.
«Για μένα ο ανεξάρτητος αμερικανικός κινηματογράφος είναι το αίμα, η καρδιά και η ψυχή της βιομηχανίας μας», ανάφερε η γνωστή για τους ρόλους της σε ανεξάρτητες ταινίες, υποψήφια για Όσκαρ, Αμερικανίδα ηθοποιός Πατρίσια Κλάρκσον, που στη χτεσινή τελετή, στο πλαίσιο του φετινού 54ου κινηματογραφικού φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι, της απονεμήθηκε η Κρυστάλλινη Σφαίρα για τη συμβολή της στον παγκόσμιο κινηματογράφο. «Όπως βλέπετε πολλές ανεξάρτητες ταινίες κερδίζουν Όσκαρ. Κρατάνε σε εγρήγορση τη βιομηχανία μας και μας υπενθυμίζουν που πρέπει να είμαστε».
Η Κλάρκσον, γνωστή από διάφορες σημαντικές ταινίες (ανάμεσά τους και το «Καληνύχτα και καλή τύχη» που σκηνοθέτησε ο Τζορτζ Κλούνι) αλλά και διάφορες ωραίες τηλέοπτικές σειρές («House of Cards» και «Sharp Objects»), ήρθε ειδικά στο Κάρλοβι Βάρι με αφορμή την προβολή της ανεξάρτητης ταινίας της, «Μαθαίνοντας οδήγηση», που σκηνοθέτησε η Ιζαμπέλ Κουασέτ.
Πρόκειται για την ιστορία μας επιτυχημένης Νεοϋορκέζας κριτικού λογοτεχνίας που η οικογένειά της διαλύεται και η οποία αρχίζει να αναπτύσσει μια σχέση μ’ ένα Ινδό ταξιτζή και δάσκαλο οδήγησης που ερμηνεύει ο Μπεν Κίνγκσλεϊ. «Είναι η πολύ δυνατή ιστορία μιας γυναίκας που είχε τα πάντα και τα έχασε» ανάφερε, σχολιάζοντας την ταινία της. «Είχε σύζυγο και μια όμορφη κόρη αλλά ξέχασε να σταματήσει να βλέπει μόνο στην οθόνη και τις σελίδες των βιβλίων και να ασχοληθεί με τη ζωή της. Θα βρει τελικά τη γαλήνη μέσα από την οδήγηση σε μια πολυσύχναστη πόλη από αυτόν τον θαυμάσιο άνθρωπο που τη βοηθά να ξαναβρεί τη ψυχή της και ν’ ανακαλύψει τη δύναμη που έχασε».
Μιλώντας για τον συμπρωταγωνιστή της, Κέβιν Σπέισι, που εξαιτίας της καταγγελίας για κακοποίηση των γυναικών, και του ρόλου της κίνησης #MeToo, αποβλήθηκε από τη σειρά, η Κλάρκσον τόνισε πως ύστερα από 30 χρόνια σ’ αυτή τη δουλειά «ο κινηματογράφος έχει αρχίσει να αλλάζει με γρήγορο ρυθμό. Δεν ανεχόμαστε ακατάλληλη συμπεριφορά για τους άντρες ή τις γυναίκες προς τις γυναίκες ή τους άντρες. Τέλειωσε πια η κακοποίηση από ισχυρά πρόσωπα. Δεν έχουμε ακόμη αρκετές γυναίκες σκηνοθέτες, αρκετές γυναίκες έχουν αρχίσει να παίρνουν υψηλές θέσεις αλλά ακόμη δεν έχουμε αρκετές γυναίκες στο τιμόνι».
Ο ανεξάρτητος αμερικανικός κινηματογράφος μας έδωσε ένα από τα καλύτερά του δείγματα με την ταινία «To the Stars» της Μάρθας Στίβενς. Μες φόντο την Οκλαχόμα της δεκαετίας του ’60 και με μαυρόασπρη φωτογραφία, η σκηνοθέτρια αφηγείται την ιστορία της Άιρις, μιας μαθήτριας λυκείου, θύματος εκφοβισμού από τους συμμαθητές της, ώσπου η φιλία της με μια νεοφερμένη μαθήτρια, την Μάγκι, τη βοηθά να ξεπεράσει τις φοβίες της και να αντισταθεί στους άλλους γύρω της. Μόνο που γι’ αυτό πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ξεπερασμένες αντιλήψεις μιας συντηρητικής, συχνά και επικίνδυνης, κοινωνίας, όπου η διαφορετικότητα είναι έγκλημα και η οποία εξακολουθεί να βάζει τη γυναίκα, παρά την απατηλή επιφάνεια, σε δεύτερη θέση.
Η Στίβενς καταγράφει την πορεία των δυο νεαρών κοριτσιών με σιγουριά (σ’ αυτό συμβάλλουν και οι εξαιρετικές ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστριών της), με εικόνες που συνδυάζουν το ρεαλισμό με μια ποιητική, ονειρική ματιά (ιδιαίτερα στις σκηνές των δυο κοριτσιών στη λίμνη), τοποθετώντας τις σ’ ένα συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον, βγάζοντας στην επιφάνεια την υποκρισία και τη στενοκεφαλία μιας συντηρητικής ανδροκρατούμενης κοινωνίας, με τη γυναίκα να είναι πάντοτε το θύμα, σίγουρα της ίδιας κοινωνίας που έχει σήμερα συμβάλει στην επικράτηση του Τραμπ και της πολιτικής του. Ταινία που σίγουρα θα είναι στα φαβορί για ένα από τα μεγάλα βραβεία της εκδήλωσης.
Στην «Ετεροθαλή αδελφή», ο Σλοβένος σκηνοθέτης Νταμιάν Κοζόλε (γνωστός μας από τις ταινίες «Το κορίτσι από τη Σλοβενία» και «Νυχτερινή ζωή») επιστρέφει με μια δοσμένη σε βάθος και με διορατικότητα μελέτη πάνω στην αποξένωση και τη σταδιακή ανάπτυξη μιας φιλίας, μέσα από την ιστορία δυο νεαρών κοριτσιών, ετεροθαλών αδερφών, που αναγκάζονται να συμμεριστούν ένα διαμέρισμα στη Λουμπλιάνα.
Αρχικά, η κάθε μια ακολουθεί το δικό της τρόπο ζωής, χωρίς να νοιάζεται για την άλλη, συχνά και να έρχεται σε σύγκρουση, ώσπου τελικά, η ζωή και η στάση των άλλων ανθρώπων γύρω τους (ανάμεσά τους και ο επίμονος πρώην σύζυγος της μιας) τις αναγκάζουν να επανεξετάσουν τη θέση τους και να βρουν τον τρόπο επαφής. Με χιούμορ (συχνά μαύρο), με ένα ήρεμο, χωρίς εξάρσεις ρυθμό (που αφήνει χώρο για την ανάπτυξη λεπτομερειών που εμβαθύνουν και μας αποκαλύπτουν το χαρακτήρα της κάθε γυναίκας), και με εξαιρετικές ερμηνείες από τις δυο πρωταγωνίστριές του, ο Κοζόλε έφτιαξε μια από τις πιο ωραίες, τρυφερές ταινίες που είδαμε στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ.
