Την εικόνα του σοβαρού επιστήμονα και σεβαστού δασκάλου, του Χαράλαμπου Μπούρα (1933-2016) που όταν μιλούσε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο όλοι σιωπούσαν για να ακούσουν και να μάθουν, έρχεται να συμπληρώσει μια σχεδόν άγνωστη πτυχή της προσωπικότητάς του, όπως είναι αυτή του καλλιτέχνη. Ενός ευαίσθητου ονειροπόλου με αρχές και στόχους που υπηρετούσε σε όλη του τη ζωή με θρησκευτική ευλάβεια.
Ο Χαράλαμπος Μπούρας, διακεκριμένος καθηγητής της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Ε.Μ.Π., θεωρούσε δημοκρατικό καθήκον του να μετέχει σε συλλογικά όργανα προστασίας των μνημείων όπως είναι το ΚΑΣ και η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, προσφέροντας δωρεάν τις υπηρεσίες του για τριάντα χρόνια και πλέον, αλλά και στο Συμβούλιο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρίας.
Στις πολύωρες, κουραστικές και ως επί το πλείστον ανιαρές, συνεδριάσεις τους, ξεπερνούσε την πλήξη και την αμηχανία του σκιτσάροντας στα περιθώρια των έντυπων ημερησίων διατάξεων, ανακοινώσεων ή προσκλήσεων που μοιράζονταν στα μέλη. Κάποια από τα σχέδια αυτά αποτελούσαν σχόλια, προτάσεις για την ανάδειξη κάποιων μνημείων ή σχεδιαστικές λεπτομέρειες: κιονόκρανα, πτυχώσεις αγαλμάτων, αλλά και ναοί, νησιωτικοί οικισμοί, οχυρά, ακροπόλεις κλπ. Το υλικό αυτό το είχε συγκεντρώσει υπό τον τίτλο “έργα σχόλης” και ουδείς γνώριζε αν ο ίδιος θα σκεπτόταν ποτέ να τα δημοσιεύσει.
Εξι χρόνια μετά το θάνατό του και κατά την τακτοποίηση του αρχείου του που έχει δωρίσει η οικογένειά του, η σύζυγός του Κορνηλία Χατζηασλάνη και ο γιος του Νιλκίας Χ. Μπούρας, στο Μουσείο Μπενάκη, ήρθαν στο φως αυτά τα σχέδια που επανεκτιμήθηκαν όπως τους άξιζε. Τα ανέλαβε η Αθηνά Ραγιά γνωστή για την επιμέλεια και την ποιότητα των εκδόσεων “Μέλισσα” και μόλις δημοσίευσε ένα κομψό μικρό τόμο με τον τίτλο που είχε δώσει ο ίδιος ο Χ. Μπούρας σε αυτή τη δουλειά “έργα σχόλης”. Δεν είναι ένα λεύκωμα με σχέδια. Επτά ερευνητές που γνώριζαν καλά τον αφοσιωμένο επιστήμονα, έγραψαν ισάριθμα κείμενα για τα διάφορα πεδία που ασχολήθηκε.
Για το μνημείο και την τεκμηρίωσή του, ως προϋπόθεση για την διάσωση ενός μνημείου, γράφει η Ναταλία Μπούρα, υπεύθυνη Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής Μουσείου Μπενάκη. Για την σημασία που έδινε στην φωτογραφική τεκμηρίωση ως αδιάψευστο μάρτυρα της κατάστασης ενός μνημείου, (πολλοί θα τον θυμούνται με μια φωτογραφική μηχανή στα χέρια σε κάθε περιοδεία από το 1965 – 2014), γράφει η Αλίκη Τσίργιαλου, υπεύθυνη του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη.
Ο πολεοδόμος Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς στο σημείωμά του με τίτλο “Σχεδιάσματα εις εαυτόν” αναφέρεται σε ένα εικαστικό συναξάρι, μια οιονεί «αυτόματη»εικαστική γραφή, ένα απάνθισμα μορφών οικείων και αγαπητών που συνοδεύουν τον αρχιτέκτονα σε όλη τη ζωή του.
Ο ομ. Καθηγητής Αρχιτεκτονικής Δημήτρης Φιλιππίδης εστιάζει στη διαύγεια και διανοητική απόλαυση του Μπούρα, ο οποίος λάτρευε την ακριβολογία και τον καθαρό επιστημονικό λόγο, καθώς ήταν γνωστός για την διαύγεια των κειμένων του, αλλά και την στοχαστική σχεδίαση μνημείων που μελετούσε.
Αναμνήσεις με τον Χαράλαμπο Μπούρα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο μεταφέρει και ο τέως γεν. Διευθυντής Αρχαιοτήτων Λάζαρος Κολώνας ο οποίος είχε εκτιμήσει τα θαυμάσια αυτά έργα τέχνης και του είχε ζητήσει μετά από κάποιες συνεδριάσεις να τα παίρνει. Ετσι, περιέχονται στο βιβλίο και κάποια από εκείνα τα σχέδια. Τον Χαράλαμπο Μπούρα ως καλλιτέχνη σχεδιαστή παρουσιάζει ο ομ. Καθηγητής, ακαδημαϊκός Μανόλης Κορρές ο οποίος αξιολόγησε, ταύτισε, κατέταξε σε ομάδες και σχολίασε όλα τα σχέδια στο δεύτερο μέρος του βιβλίου.
Η έκδοση ανοίγει με την αυτοπροσωπογραφία του Μπούρα, το 1952, όταν νέος και ωραίος με στοχαστικό βλέμμα, ατένιζε το μέλλον και κλείνει με μια σειρά από παιγνιώδεις καρικατούρες και άλλα σχεδιάσματα. Τις μέρες της σχόλης μας αυτό το βιβλίο είναι πραγματικά μια μικρή απόλαυση.
