Σκέψεις πάνω στη θεατρική παράσταση «Βατράχια», σε διασκευή των Κωνσταντίνου Μπλάθρα, Άρη Σερβετάλη και Έφης Μπίρμπα, στο Κατράκειο Νίκαιας
«Βατράχια», με DNA τραγωδίας, θεατρική παράσταση/ διασκευή πάνω στην κωμωδία του Αριστοφάνη που διδάχθηκε το 405 πΧ, σε περίοδο ιδιαίτερης κοινωνικοπολιτικής και ηθικής κατάπτωσης της πόλης – κράτους της Αθήνας, ένα χρόνο πριν το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου.
Η μετάφραση του Κωνσταντίνου Μπλάθρα καίρια και καθαρή, εναρμονισμένη, όσο το δυνατόν, στη βάση της αριστοφανικής κωμωδίας, με τα απαραίτητα πολιτικά στοιχεία.
Η σκηνοθεσία της Έφης Μπίρμπα στηρίζει τον πυρήνα της διασκευής, με σεβασμό και αφοσίωση στους νοηματικούς κώδικες, κατασκευάζοντας μία κωμωδία σύγχρονη, με ιδεολογικό προσανατολισμό τη σπουδαιότητα της ποίησης και της τέχνης ολιστικά στην κοινωνία και την ανθρωπότητα.
Σε πολλά σημεία φάνηκε αυτό και ενισχύθηκε από τις ερμηνείες των ηθοποιών πλην κάποιων σκηνών, όπου ορισμένες υπερβολές δεν εξυπηρετούσαν το στόχο της σκηνικής αφήγησης. Και αυτό «μεταμόρφωσε», ορισμένες υποκριτικές εκδηλώσεις, σε καρικατούρες, δύσκολα ενσωματωμένες στο όλον της πιθανής πρόθεσης της σκηνοθέτιδος, στο πλαίσιο μιας διασκευής.
Σε γενικές γραμμές όμως, δεν ακυρώνεται η προσπάθεια να φανεί ο τραγικός οντολογικός προβληματισμός του Αριστοφάνη. Το εύρημα με την πορφυρή καρδιά που ηχεί ολοζώντανη, στο τέλος της παράστασης, ορίζεται και το αίτημα για αναζωογόνηση και ξανακτίσιμο ενός κόσμου αυτογνωσιακού.
Ερμηνείες:
Παίζουν οι Άρης Σερβετάλης, Μιχάλης Σαράντης, Αργύρης Ξάφης, Ηλέκτρα Νικολούζου, Μαίρη Μηνά, Έκτορας Λιάτσος, Μιχάλης Θεοφάνους, Αλεξάνδρα Καζάζου, Νάνσυ Μπούκλη και Κυριάκος Σαλής.
Ο Άρης Σερβετάλης υποδυόμενος το Διόνυσο, το θεό της ευφορίας και του θεάτρου, με την ερμηνεία του, φανερώνει αφοπλιστικά και το συμβολισμό της κατάβασης στον Άδη, δηλαδή την ελεύθερη πτώση στο σύμπαν του θεάτρου. Στην προσπάθειά του να βρει εκείνον τον ποιητή που θα σώσει τον κόσμο από την εξαχρείωση, οδηγεί το κοινό σε ενδοσκόπηση για την αξία της ζωής, με γνώμονα την αισθητική, την αξία της ποίησης, το όραμα και τη σοφία των Μυστών.
Ο σύννους θεατής διακρίνει σε αυτό το ταξίδι του θεού Διόνυσου, τη δική του προσωπική μύχια κατάβαση, σε ένα σύγχρονο περιβάλλον που τόσες ομοιότητες έχει με την τότε εποχή. Ο Σερβετάλης μαζί με τον Μιχάλη Σαράντη, έναν υπέροχο, χυμώδη, ευθύβολο Ξανθία, αποτελούν ένα δίδυμο αξεπέραστο.
Πολύ καλοί οι Έκτορας Λιάτσος ( Ηρακλής – Ευριπίδης) και Αργύρης Ξάφης (Αιακός – Αισχύλος).Η ομάδα του χορού ανήκει στα συν της παράστασης. Όλες εξαιρετικές ήσαν, καθώς αποδίδουν τους ύμνους με συντονισμένη καλλιέπεια. Λειτουργούν θετικά και με το κατανυκτικό τους ύφος αγγίζουν το θεατή.
Η εύθραυστη αλλά και ανθεκτική Ηλέκτρα Νικολούζου ξεχωρίζει με την υποκριτική της αξιοπιστία και τον απόλυτο τρόπο της σκηνικής της παρουσίας. Θύμισε παρελθοντικές επιδαύριες κλασικές ερμηνείες.
Συντελεστές:
Τα σκηνικά της Έφης Μπίρμπα, με τους ποικίλους / ατμοσφαιρικούς φωτισμούς του Γιώργου Καρβέλα, τονίζουν τις λεπτομέρειες και τους συμβολισμούς του κειμένου, παρουσιάζοντας τον υποδηλωτικό χαρακτήρα της έμπνευσης.
Τα εντυπωσιακά κοστούμια επιμελήθηκαν η Έφη Μπίρμπα και η Βασιλεία Ροζάνα, υπογράφοντας μία συνθήκη που προσδίδει στον ενδυματολογικό άξονα πρόσημο καλαισθησίας. Τη θεαματική χορογραφία / επιμέλεια κίνησης σχεδίασε ο Μιχάλης Θεοφάνους. Η επιβλητική μουσική του Constantine Skourlis τελειοποιεί τη μεταφυσική διάσταση του έργου.
Συμπέρασμα:
Τα «Βατράχια» της Έφης Μπίρμπα, πρωτόλεια εμφάνιση στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, βρίσκει τις ισορροπίες ανάμεσα στο Φως του πνεύματος και το Σκοτάδι του εκμαυλισμού, κατασκευάζοντας μια ζεστή, ονειρική, ποιοτική παράσταση, με καλλιτεχνικό στίγμα, συνομιλώντας με το τώρα, σε μία παραπαίουσα σύγχρονη παγκόσμια κοινωνία.
