Μια μαύρη μέρα ξημέρωσε σήμερα για τον πολιτισμό γιατί έφυγε μια σπάνια και πολυδιάστατη προσωπικότητα, ο καθηγητής και πρόεδρος του Μουσείο της Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής. Υπήρξε μια ήρεμη δύναμη ο Δ. Παντερμαλής που κατάφερε να υπερβεί χιλιάδες κακόβουλες ενέργειες και τελικά να χτίσει το Μουσείο της Ακρόπολης, να υποδεχθεί διεθνείς σταρ, αρχηγούς κρατών και εστεμμένους κι έτσι η Αθήνα να ξαναγίνει -ύστερα από πολλά χρόνια- τουριστικός προορισμός.
Την θλιβερή είδηση του θανάτου του ανακοίνωσε το πρωί το Υπουργείο Πολιτισμού. Τις τελευταίες μέρες νοσηλευόταν στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης με καρδιολογικό πρόβλημα. Εισήχθη εσπευσμένα από το Δίον, την περιοχή που αγάπησε, ερεύνησε και οργάνωσε, εκτός από το τοπικό μουσείο, ένα τεράστιο αρχαιολογικό πάρκο. Στο Δίον επέστρεφε με κάθε ευκαιρία για ολιγοήμερες διακοπές, όπως συνέβη και τώρα.
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη που σύρθηκε μαζί του στα δικαστήρια πάνω από 130 φορές από την εποχή που ήταν γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ για να κτιστεί το Μουσείο, τον αποχαιρετά τώρα με ειλικρινά αισθήματα θλίψης με την ακόλουθη δήλωση:
”Αποχαιρετούμε με συντριβή έναν σπάνιο επιστήμονα, έναν εμπνευσμένο δάσκαλο, έναν πολύτιμο συνεργάτη, έναν καλό φίλο.
Η πορεία του Δημήτρη Παντερμαλή είναι γεμάτη από κορυφαία επιτεύγματα στην επιστήμη της Αρχαιολογίας. Υπήρξε πρωτοπόρος, διευθύνοντας τις ανασκαφές στο Δίον, όπου ανέπτυξε ένα καινοτόμο αρχαιολογικό και φυσικό πάρκο. Έφερε νέες, σύγχρονες ιδέες, ως Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το μεγάλο του έργο όμως, το όραμα ζωής του, υπήρξε το Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο υπηρέτησε από την πρώτη στιγμή, με όλες του τις δυνάμεις.
Ήταν η ψυχή του Μουσείου, όταν αυτό ήταν ακόμη μόνο στα χαρτιά. Βρισκόταν εκεί, σε κάθε στάδιο της δημιουργίας του και μέχρι την τελευταία του στιγμή. Του οφείλουμε ότι η Ελλάδα έχει ένα από τα σπουδαιότερα και πιο αγαπημένα στους επισκέπτες μουσεία του κόσμου, ένα μουσείο πρότυπο πολιτιστικής διαχείρισης, που τιμά τον Πολιτισμό μας και την πατρίδα μας.
Ένα μουσείο που στα 13 χρόνια λειτουργίας του, καθημερινά, στα εκατομμύρια επισκεπτών που έρχονται από κάθε άκρη του κόσμου, μεταδίδει με τον πιο ουσιαστικό τρόπο το μήνυμα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα στη γενέθλια γη.
Επένδυσε στον στόχο της άριστης λειτουργίας του Μουσείου την προσωπικότητα, το κύρος, το πάθος, την φιλοσοφία και την αφοσίωση του. Του οφείλουμε πολλά. Η απώλειά του είναι οδυνηρή για όλους εμάς που τον γνωρίσαμε, που δουλέψαμε μαζί του για περισσότερα από είκοσι χρόνια, που ήταν αγαπημένος φίλος. Στον Στέφανο τα θερμά μου συλλυπητήρια’.
Ποιος ήταν ο Δημήτρης Παντερμαλής
Ο Δημήτριος Παντερμαλής γεννήθηκε το 1940 στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησε από Β΄Γυμνάσιο Αρρένων της πόλης και σπούδασε στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα του ΑΠΘ, με καθηγητές τους Γεώργιο Μπακαλάκη και Μανόλη Ανδρόνικο. Σπούδασε επίσης στο τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας και έκανε μεταπτυχιακά στο πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ στη Γερμανία, του οποίου αναγορεύτηκε διδάκτωρ το 1968. Τον επόμενο χρόνο με απόφαση της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ διορίστηκε στη θέση του επιμελητή του Μουσείου Εκμαγείων. Αργότερα, εξελέγη επίκουρος καθηγητής και, το 1979, Καθηγητής της Κλασικής Αρχαιολογίας. Δίδαξε μαθήματα αρχαίας αρχιτεκτονικής, γλυπτικής, ζωγραφικής και επιγραφικής.
Από το 1973 ήταν Διευθυντής των αρχαιολογικών Ανασκαφών του Πανεπιστημίου στο Δίον, εκπαιδεύοντας επί του πεδίου χιλιάδες φοιτητές. Την ανασκαφή εκεί είχε ξεκινήσει ο Γεώργιος Μπακαλάκης. Πίστευε πως οι αρχαιότητες πρέπει να γίνουν κτήμα του κοινού γι αυτό μετέτρεψε τον χώρο ων ανασκαφών σε μεγάλο αρχαιολογικό πάρκο. Στο αρχαίο Δίον, ένα θρησκευτικό κέντρο των αρχαίων Μακεδόνων, στην περιοχή του Μακεδονικού Ολύμπου (Πιερία), ανέσκαψε μεγάλα τμήματα του αρχαίου οικισμού και των ιερών έξω από τα τείχη της πόλης και ανέδειξε το Δίον ως έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, με πλήθος κινητών ευρημάτων που εκτίθενται στο τοπικό μουσείο.
Αξιόλογα εκθέματα αποτελούν τα γλυπτά που κοσμούν σήμερα το Μουσείο και ιδιαίτερο έκθεμα η ύδραυλις, αρχαίο μουσικό όργανο και σπανιότατο αρχαιολογικό εύρημα.
Διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και είναι Πρόεδρος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Υπήρξε τακτικό μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας των Αθηνών και του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου του Βερολίνου.
Από το 1997 έως το 2000 υπήρξε βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ επί Κυβερνήσεως Κώστα Σημίτη.
Από το Μάιο του 2000 ήταν Πρόεδρος του Οργανισμού που κατασκεύασε το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης και από τον Μάιο του 2009 Πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονταν στο χώρο της αρχαίας γλυπτικής και αρχιτεκτονικής όπου αναφέρονταν και στις περισσότερες από τις συνολικά 60 δημοσιεύσεις του: Untersuchungen zu den klassischen Strategenköpfen, Capita transformata, ein Severus Alexander-Bildnis in Thessaloniki, Das Portät im kaiserzeitlichen Makedonien, Zur Statuenausstattung in der Villa dei Papiri, Fassadenarchitektur und Aussichtsveranda im hellenistischen Makedonien, Ο νέος Μακεδονικός τάφος της Βεργίνας, Η κεράμωση του ανακτόρου της Βεργίνας, Ein neues Heiligtum in Dion, Λατρείες και ιερά στο Δίον Πιερίας, Inscriptions of Dion: addenda et corrigenda, Οι επιγραφές του Δίου, κ.ά..
Το διδακτικό του έργο ξεκίνησε το 1966 στη Γερμανία όπου με εντολή της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Freibourg δίδαξε σε ξένους φοιτητές τρία χρόνια ελληνική γλώσσα και πολιτισμό. Διοργάνωσε μαζί με συναδέλφους του πολλές αρχαιολογικές εκδρομές των φοιτητών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και πραγματοποίησε μαθήματα μπροστά στα αντικείμενα της έρευνας σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.
Πήρε μέρος με ανακοινώσεις του σε πολλά επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό. Ακόμη, παρέδωσε ομιλίες και σεμινάρια σε ξένα Πανεπιστήμια, ερευνητικά Ινστιτούτα και Μουσεία: στο Βερολίνο, στο Μόναχο, στο Freibourg, στην Ιένα, στο Αμβούργο, στη Φραγκφούρτη, στη Βόννη, στην Κολωνία, στο Marburg, στη Χαϊδελβέργη, στο Göttingen, στην Karlsruhe, στη Ρώμη, στη Φλωρεντία, στο Lecce, στο Παλέρμο, στην Padova, στο Λουξεμβούργο, στις Βρυξέλλες, στο Λονδίνο, στο Δουβλίνο, στο Toronto, στο Montreal, στην Ottawa, στο Yale, στο Princeton, στη Washington, στο Chicago, στο San Francisco, στο Los Angeles, στο Berkeley, στο San Diego, στη Μελβούρνη, στο Σίδνεϋ, στην Αδελαϊδα, στην Camberra και στο Κάιρο.
Είχε παντρευτεί την επίσης αρχαιολόγο Ε. Πουλάκη Παντερμαλή, με την οποία χώρισε. Είχαν αποκτήσει ένα γιο.
Το όνομα του Δημήτρη Παντερμαλή θα φέρει στο εξής το αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης και θεσπίζεται μια υποτροφία στην Κλασική Αρχαιολογία που θα φέρει το όνομά του.
