Της Ζωής Τόλη
Είδαμε τη δραματική παράσταση «Τζένη και Μαρξ», της Σοφίας Αδαμίδου, στο θέατρο Όλβιο, σε σκηνοθεσία της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη.
Το καινούριο έργο της Σοφίας Αδαμίδου, «Τζένη και Μαρξ», που παρουσιάζεται στο Όλβιο στηρίζεται στην πληθωρική επιστολογραφιία της Τζένης Μαρξ, με το σύντροφό της φιλόσοφο, κοινωνιολόγο και οικονομολόγο Καρλ Μαρξ. Τη σκηνοθεσία και τη δραματουργική επεξεργασία επιμελείται η Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη και πρωταγωνιστεί η Μαρία Κανελλοπούλου. Συμμετέχουν ο Γιώργος Παππάς που υποδύεται το νεαρό Καρλ Μαρξ και η Ματίνα Κοστιώνη, ως νεαρή Τζένη.
Την πρωτότυπη μουσική υπογράφει ο Σταμάτης Κραουνάκης, τα κατάλληλα σκηνικά και τα ταιριαστά κοστούμια η Μαρίλια Λέζου, τις υπαινικτικές φωτιστικές δημιουργίες ο Νίκος Βούλγαρης και την κίνηση η Νατάσα Παπαμιχαήλ. Συνολικά, η ομάδα των συντελεστών, παρήγαγε ένα αξιοσημείωτο αισθητικό προϊόν. Η παραγωγή ανήκει στο θέατρο Όλβιο.
Υπόθεση:
Η Βαρόνη Τζένη φον Βεστφάλεν (1814 – 1881 ), αφηγείται την κοινή ζωή με το σύντροφό της Καρλ Μαρξ, (1818 – 1883 ), στους τόπους εξορίας που είχαν σταδιακά καταφύγει, στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι και τέλος στο Λονδίνο. Μέσα από την πλούσια επιστολογραφία της, αναβιώνεται μία ταραγμένη περίοδος για την Ευρώπη, από το 1839 έως το 1869. Τους σκληρούς αγώνες της εργατικής τάξης και το αδήριτο αίτημά της για πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, παρακολουθούμε σε αυτό το σεισμικό μονόλογο της ηρωίδας.
Σκηνοθεσία:
Η Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη σχεδίασε το σκηνικό της πλάνο, έτσι ώστε και οι νοηματικοί κώδικες να αναδειχθούν και τα στάδια δράσης και αφήγησης να κρατήσουν θερμό το θεατή. Γιατί ένας μονόλογος είναι πάντοτε δύσκολο εγχείρημα και χρειάζεται πίστη στο ουσιώδες και το αληθινό, για να φανεί το βάθος της θεατρικής ποιότητας. Προσεγμένη η προσέγγιση της σκηνοθέτιδας στο ήθος και την υποδειγματική συμπεριφορά της Τζένης, τόσο στην οικογένεια όσο και στην κοινωνικοπολιτική πάλη των εξαθλιωμένων χαμηλών στρωμάτων.
Η ουσιαστική και αφτιασίδωτη αυτή απεικόνιση καθιστά την προσωπικότητά της σύμβολο ειλικρίνειας, αντοχής και αγωνιστικότητας.
Ερμηνείες:
Η Μαρία Κανελλοπούλου, ως Τζένη Μαρξ, σκιαγραφεί ένα εξαίσιο πορτραίτο μιας μαχήτριας σε πολλαπλά επίπεδα. Δυνατή, τρυφερή, ανθρώπινη, ακούραστη, καλλιεργημένη, αξιοπρεπής και ευαίσθητη. Μία γυναίκα αυθεντική, τολμηρή και ασυμβίβαστη, μέσα σε μια άκρως συντηρητική και ανδροκρατούμενη Ευρώπη του 19ου αιώνα. Έμπρακτα απέδειξε την αφοσίωσή της στη δυναμική της συλλογικότητας και όχι στην αυταπάτη του «εγώ».
Ένας ρόλος ιδιαίτερος, που καλείται να ενσαρκωθεί με λεπτότητα και σεβασμό στο άτομο που υπήρξε τα πάντα για τον Μαρξ. Το ηχόχρωμα και η εσωτερική συν-κίνηση γίνονται απτά, και κάνουν το κοινό συμμέτοχο στο όλο δρώμενο. Πειστική, καταιγιστική και ρέουσα η ερμηνεία της Μαρίας Κανελλοπούλου.
Ο Γιώργος Παππάς στο θεατρικό του ντεμπούτο, προσπάθησε πολύ να σταθεί αξιοπρεπώς δίπλα στην πολύπειρη και ταλαντούχα Μ. Κανελλοπούλου. Η υποκριτική του κατάθεση υπογραμμίζεται ως θετική, παρά τις αδυναμίες, που παρατηρήθηκαν. Πρόκειται για ρόλο που αφορά σε ένα χαρακτήρα, πληθωρικό και ανατρεπτικό, όπως ήταν ο οραματιστής Καρλ Μαρξ.
Η Ματίνα Κοστιώνη, ως νεαρή Τζένη φον Βεστφάλεν, καλή, στην ελαχιστότατη παρουσία της στη σκηνή. Δεν είχε το περιθώριο να δείξει κάτι περισσότερο.
Αξιολόγηση:
«Τζένη και Μαρξ», μία γερά θεμελιωμένη παράσταση με συνημμένη την ασυναγώνιστη γοητεία που προσφέρει η πηγαία πρόθεσή της, να μιλήσει χωρίς περιστροφές. Εξάλλου, όταν ένα έργο μιλάει για ιδανικά και επανάσταση, ποτέ δεν είναι ανεπίκαιρο. Η στόφα αυτού του θεατρικού πονήματος της Σοφίας Αδαμίδου, εκπέμπει την αύρα της άρθρωσης της αλήθειας, που από μόνη της είναι πολιτική πράξη. Αποτελεί το «μανιφέστο», της αγάπης και της υπομονής, της σπουδαίας αυτής αγωνίστριας με το αδιάρρηκτο σύστημα αξιών. Η φωνή αυτής της θαραλλέας αντικομφορμίστριας, ταυτίστηκε απόλυτα και πολιτικά και συναισθηματικά με τον άνθρωπο που ήθελε να αλλάξει τον κόσμο.
Η δραματουργική επεξεργασία της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη, απογειώνει τη θεατρική εμπειρία, καθώς τη σμίλεψε με διαφάνεια, αποφεύγοντας παγίδες μελοδραματικού ύφους.
Σε μια δημόσια σφαίρα, όπου βαθμηδόν μειώνονται ή χάνονται παγιωμένα εργατικά δικαιώματα, η αξία του ανθρώπου συνεχώς φθίνει και ο σκληρός ανταγωνισμός διαλύει τον κοινωνικό ιστό, πώς να αρνηθείς τη διαχρονικότητα του λόγου και την εμβέλεια των συναισθημάτων, αυτής της παράστασης;
«Θα ήθελε ο αγαπητός μου Καρλ να μπορούσε να ασχοληθεί λίγο και με την απόκτηση κεφαλαίου εκτός από τη συγγραφή του;». Αναρωτιέται με χιούμορ η Τζένη, όταν πνιγόταν από τα αδιέξοδα των οικονομικών στερήσεων που πέρασε η οικογένειά της, ταλαιπωρούμενη από το συχνό πογκρόμ και τις απελάσεις.
