Του Συμεών Σολταρίδη
Ελληνοτουρκικές σχέσεις, Κυπριακό, Συριακό , θέματα που ενδιαφέρουν την Ελληνική πολιτική ατζέντα, τέθηκαν στο μικροσκόπιο από επιστημονικής πλευράς, με την πεποίθηση ότι όχι μόνον θα γίνουν κατανοητά , αλλά και θα αναλυθούν επαρκώς ,για να χαράξουν μια νέα πολιτική και ερμηνεία. Και αυτό γιατί κατά καιρούς ακούγονται τοποθετήσεις οι οποίες πόρρω απέχουν από την πραγματικότητα.
Πέντε επιστήμονες, διεθνολόγοι, διεθνούς δικαίου, διεθνών Σχέσεων τοποθετούνται στα θέματα, όπου πολλές φορές οι απόψεις ταυτίζονται αλλά είναι και αντίθετες. Επειδή λοιπόν, ιδιαίτερα οι αντίθετες απόψεις, επιστημονικά τεκμηριωμένες παράγουν έργο, θεωρώ ότι χρήζουν μεγαλύτερης εμβαθύνσεως .
Ψυχρή ειρήνη
Ο Κώστας Υφαντής , καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης, σημειώνει ότι «Τα προβλήματα με την Τουρκία είναι τα ίδια επί 5 δεκαετίες. Παραμένουν άλυτα. Καταφέρνουν όμως και οι δύο πλευρές να σταματούν τις στρατιωτικές κρίσεις, τις συγκρούσεις. Είναι μια ψυχρή ειρήνη».
Συνεχίζοντας , σημειώνει «Το γεωπολιτικό παιχνίδι που παίζει ο Ερντογάν με τη Δύση , μας βρίσκει στη μέση και πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή. Για κανένα λόγο δεν πρέπει να ανεχθούμε τον εκβιασμό της Τουρκίας. Η Αθήνα πολύ σωστά διαχωρίζει το Αιγαίο από την Ανατολική Μεσόγειο. Και γι’ αυτό χρειάζεται να υπερασπιστούμε με κάθε τρόπο την σημασία του Καστελόριζου ώσπου να καθίσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Άγκυρα. Μόνο αφελείς πιστεύουν ότι αυτό δεν θα συμβεί. Γι’ αυτό, όταν θα έλθει αυτή η ώρα, οφείλουμε να έχουμε διατηρήσει όλα τα διπλωματικά και γεωστρατηγικά όπλα μας».
Σε άλλο σημείο αναφέρθηκε στο δόγμα «πολιτική της αποτροπής και της εμπλοκής» που ακολουθεί η Αθήνα και τόνισε ότι «αυτό που λείπει από εμάς είναι μια ηθελημένη πλήρης εξομάλυνση των σχέσεων μας με την Τουρκία. Είναι ένας φόβος του Ελληνικού πολιτικού συστήματος. Πρέπει να κατευθύνουμε τις προτάσεις μας , αλλά φοβούμενοι δεν το κάνουμε. Φοβούμενοι το πολιτικό κόστος».
Σχετικά με την Συρία ο Κώστας Υφαντής σημείωσε ότι «Η Τουρκία δεν πραγματοποίησε καμία φιλοδοξία της να γίνει ηγέτιδα δύναμη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής στους κόλπους των Μουσουλμανικών λαών. Και αυτό γιατί η επικράτηση των συγγενών δυνάμεων του Πολιτικού Ισλάμ, όπως των Αδελφών Μουσουλμάνων δεν υλοποιήθηκε. Η Τουρκία εξαρτάται από την Ρωσία και Αμερική, στην Συρία. Και αυτό γιατί η Ρωσία προσφέρει μόνο όταν αποκομίζει συμφέροντα. Στην πραγματικότητα η Ρωσία παίζει με την Τουρκία».
Για την Κύπρο και την επίλυση του προβλήματος σε σχέση με την Αν.Μεσόγειο, τόνισε ότι «Το Τουρκικό Πολιτικό Ισλάμ δεν αντέχει μια πολιτική ήττα, όπως λανθασμένα το εννοεί εκείνο , στην Κύπρο και Αιγαίο. Πιστεύει , λανθασμένα, ότι δεν θα μπορέσει να διατηρηθεί εάν κάνει κάποιες υποχωρήσεις , που θα εννοούνται σαν ήττες έναντι της Κύπρου και Ελλάδας».
Τέλος , για την Αν. Μεσόγειο σημειώνοντας ότι η Τουρκία από μόνη της δεν μπορεί να επιβάλει τις θέσεις της και ότι η Τουρκία πιστεύει λανθασμένα ότι μια συνθηκολόγηση θα είναι μία ήττα, σημείωσε ότι και οι Ελληνοκύπριοι δεν θα πρέπει αισθάνονται φόβο εκφράζοντας τις προτάσεις τους.
Αλλαγή Τουρκικής Πολιτικής
«Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια έκανε μια στροφή απομακρυνόμενη από την Δύση. Ήταν φιλελεύθερη και είχε κάνει πολλές και σοβαρές μεταρρυθμίσεις. Μετά όμως είδε ότι οι Ευρωπαίοι δεν ήθελαν πλήρη ένταξη. Παίζει γεωπολιτικά , λόγω στροφής της Αμερικανικής πολιτικής, μετά τον Obama. Αποφεύγει στρατιωτικές παρεμβάσεις , αλλά με ανάλογες συμμαχίες κλείνει ανάλογα με τα συμφέροντα της» , δήλωσε ο Σωτήρης Σέρμπος, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, στην Σχολή Κοινωνικών, Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών, στο Δ.Π.Θράκης.
Για την επομένη μέρα στο Συριακό, είπε ότι μάλλον θα υπάρξουν ζώνες. Η Τουρκία , είπε, θέλει να αλλοιώσει τον εκεί πληθυσμό , ενώ οι Ρώσοι που δεν θέλουν την Τουρκία σαν εξισοροπιστή, προβάλλουν την δική τους πολιτική. Και συνέχισε « Η Τουρκία είναι μια ισχυρή χώρα και η Αμερική θεωρεί ότι η Τουρκία μπορεί να γίνει ικανή να εξισορροπήσει την Συρία. Όχι ο Ερντογάν, αλλά η Τουρκία σε βάθος χρόνου. Η Τουρκία παίζει με παγκόσμιους παίχτες και επηρεάζει παγκόσμια. Ιδιαίτερα την περίοδο αυτή που μειώνει αισθητά την εξάρτηση της και κάνει προβολή ισχύος».
Σχετικά με το Κυπριακό, είπε ότι « ο χρόνος δεν είναι υπέρ της Ελλάδας και των Ελληνοκυπρίων. Οι Ελληνοκύπριοι θέλουν, μια λύση που δεν είναι εφικτή. Η Τουρκία πρέπει να είναι μέσα στο παιχνίδι. Ο Ερντογάν είναι καλύτερος από όλους. Να θυμηθούμε τι συνέβησαν την εποχή της σημερινής Τουρκικής αντιπολίτευσης; Δεν εκμεταλευόμαστε, με την καλώς εννοούμενη λέξη, το καθεστώς Ερντογάν. Δεν κάνουμε το πρώτο βήμα».
Υποστήριξε δε ότι «η Τουρκία στο πλαίσιο της επίλυσης του Κυπριακού θα θέσει από μηδενική βάση πολλά θέματα πρώτο και καλύτερο δε το θέμα της ΑΟΖ, μια και η Τουρκία ενδιαφέρεται περισσότερο για την ενέργεια, παρά πολιτικά. Θα επιδιώξουν στο κομμάτι του Κυπριακού «χαλαρή συνομοσπονδία» ή δύο κράτη. Αν αυτό αποτύχει μπορεί να βρεθεί λύση στην ενέργεια χωρίς λύση στο Κυπριακό. Η Τουρκία προτάσσει ατζέντα. Η Ελλάδα και η Κύπρος μπορεί να προτάσσει; Η Ελλάδα και η Ελληνοκυπριακή πλευρά δεν έχει ατζέντα». Και κατέληξε « η Ελλάδα πρέπει να ευθυγραμμίσει τα εθνικά της συμφέροντα με τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Αμερικής η οποία βλέπει την Κύπρο γεωπολιτικά».
Η Τουρκία δεν θα φύγει από την Κύπρο
«Η Τουρκία επένδυσε οικονομικά και πολιτικά στην Κύπρο πολλά. Ξόδεψε πολιτικό κεφάλαιο. Δεν θα δούμε ποτέ αποστρατικοποίηση από Τουρκικά στρατεύματα . Οι Κύπριοι αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουνε ότι η Τουρκία δεν θα φύγει ποτέ από την Κύπρο, όπως αυτοί επιθυμούνε», σημείωσε ο Θάνος Ντόκος, γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Συνεχίζοντας τόνισε ότι η Τουρκία έχει απομονωθεί και ότι αισθάνεται μια ανασφάλεια , ότι βγάζει μία επιθετικότητα και διερωτήθηκε «πότε θα αλλάξει αυτό το κλίμα». Υποστήριξε ότι με την πολιτική της πήρε απέναντι της πολλές χώρες και ότι «δεν ακολουθεί τους όρους του παιχνιδιού».
Σε άλλο σημείο τόνισε ότι το διακύβευμα της Τουρκίας είναι γεωπολιτικό, λόγω της παρουσίας της περιφερειακά. Υποστήριξε ότι πρέπει ο διάλογος να συνεχιστεί ακόμη και σε ανεπίσημα επίπεδα και κατέληξε: «Αν για την Τουρκία υπάρχει ο φόβος ότι κάποια υποχώρηση της θα θεωρηθεί ήττα, για την Ελληνοκυπριακή πλευρά υπάρχει μια παρεμπόδιση και διστακτικότητα για επίλυση».
Σχετικά με την Συρία, υποστήριξε ότι «Ο Ερντογάν φέρει ευθύνες στο Συριακό, γιατί στήριξε μονόπλευρα δυνάμεις. Οι κινήσεις του είναι επιθετικές. Φοβάται μην επαναληφθεί η συνθήκη των Σεβρών. Φοβάται και μαζί του όλο το πολιτικό σύστημα, μια Κουρδική οντότητα που θα ανοίγει τον δρόμο διαμελισμού της Τουρκίας».
Νομικό καθεστώς
Για το νομικό καθεστώς που δημιούργησε η Κύπρος με αποτέλεσμα να κάμνει συμφωνίες με το Λίβανο, Ισραήλ, Αίγυπτο , διασφαλίζοντας τον ορυκτό της πλούτο, έκανε λόγο ο Άγγελος Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ενώ δεν παρέλειψε να πει ότι «είναι γνωστό ότι η Τουρκία δαπάνησε πολλά χρήματα, 830 εκατομμύρια δολάρια για γεωτρύπανα, μελέτες κ.λ.π και νομίζω ότι θα συνεχίσει να δραστηριοποιείται στην Κυπριακή ΑΟΖ».
Σε άλλο σημείο υποστήριξε ότι η Τουρκία θέλει τρία πράγματα 1) Να έχει συμμετάσχει στο ποιος θα πάρει τα κοιτάσματα 2) Το Τουρκικό κράτος να είναι εταίρος στην διανομή του πετρελαίου με Τουρκική εταιρία 3) να περάσουνε οι αγωγοί από την Τουρκία».
Σχετικά με την Συρία, υποστήριξε ότι η Τουρκία επιθυμεί την δημιουργία ζώνης υπό την δική της επικυριαρχία με σκοπό να εγκαταστήσει Σύρους σουνίτες σαν ανάχωμα στους Κούρδους της Συρίας. Συνεχίζοντας είπε «η Τουρκία δεν έχει συμμάχους. Με όλους τα έχει χαλάσει εξαιτίας της πολιτικής Ερντογάν. Η Τουρκία φεύγει από την Δύση. Κανένας δεν την διώχνει. Ούτε και η Αμερική για την οποία είπε πολλούς χαρακτηρισμούς ο Τούρκος Πρόεδρος». Και κατέληξε «Τώρα προσπαθεί να τα γυρίσει αλλά δεν την εμπιστεύονται, αφού οι τοποθετήσεις της είναι ακραίες. Ας μου επιτραπεί να πω ότι ούτε η Ρωσία, ούτε το Ιράν είναι πραγματικός σύμμαχος με την Τουρκία».
Εξόρυξη , χωρίς λύση Κυπριακού δεν θα γίνει !
Σχετικά με το Κυπριακό και την εξόρυξη, ο Δημήτρης Καιρίδης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, είπε ότι «αν και είναι νόμιμο και αναφαίρετο δικαίωμα της Κύπρου, εν τούτοις θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι εξόρυξη δεν θα γίνει χωρίς λύση του Κυπριακού».
Σε άλλο σημείο υποστήριξε ότι «Η Τουρκία, ζητά το λογικό και ταυτόχρονα φθηνότερο, ο αγωγός του φυσικού αερίου Ισραήλ, Αιγύπτου, Κύπρου να περάσει από την Τουρκία». Και κατέληξε « Πώς όμως θα γίνει αυτό αφού συνεχίζει και δεν αναγνωρίζει η Τουρκία την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Ερντογάν, παρά το ότι είναι πολύ καλός πολιτικός, τελευταία έχει κάνει τεράστια λάθη που μας ωφέλησαν. Λύση όμως χωρίς την Τουρκία δεν γίνεται. Η Τουρκία είναι μεγάλη και σοβαρή χώρα».
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι οι πέντε διαπρεπείς επιστήμονες τοποθετήθηκαν στα θέματα που ενδιαφέρουν την Ελλάδα, αλλά με το μάτι ενός αντικειμενικού κριτή και τόνισαν ότι λύση χωρίς Τουρκία αφενός μεν δεν θα υπάρξει, αφετέρου δε ότι παρατηρώντας τις διεθνείς συγκυρίες αναφερόμενη η Αθήνα στα παραπάνω να βλέπει τα θέματα κάτω από διεθνή ατζέντα και όχι διμερή, ανανεώνοντας τις θέσεις της χωρίς τον φόβο του πολιτικού κόστους.
