Μια συγκλονιστική εικόνα της σύγχρονης αποξενωμένης κοινωνίας στη ρώσικη ταινία «Loveless» του Αντρέι Σβιαγκίντσεβ («Έλενα», «Λεβιάθαν») και το όμορφο, μαγικό και μαγευτικό ταξίδι δυο παιδιών, ενός κοριτσιού κι ενός αγοριού, στην Αμερική, με διαφορά 50 χρόνων (το ένα στα 1927 και το άλλο στα 1977), στην ταινία Wonderstruck του Τοντ Χέινς, ήταν τα θέματα των δυο πρώτων εξαιρετικών ταινιών του διαγωνιστικού τμήματος του 70ου κινηματογραφικού φεστιβάλ των Κανών.
Στη χτεσινοβραδινή επίσημη έναρξη κυριάρχησε η μορφή της Μόνικα Μπελούτσι, η οποία, ως «οικοδέσποινα» παρουσίασε το σκηνοθέτη Αρνό Ντεπλεσέν και τους πρωταγωνιστές της ταινίας του, «Τα φαντάσματα του Ισμαήλ» καθώς και τα εννιά μέλη της διεθνούς κριτικής επιτροπής:
Τον Πέδρο Αλμοδόβαρ (πρόεδρο και τακτικό με τις ταινίες του στις Κάνες), την Αμερικανίδα ηθοποιό Τζέσικα Τσαστέιν, τον Ιταλό σκηνοθέτη Πάολο Σορεντίνο (άλλο τακτικό των Κανών), τη Γερμανίδα σκηνοθέτρια Μάρε Αντε (γνωστή για την εξαιρετική περσινή ταινία της «Τόνι Ερντμαν»), τη Γαλλίδα ηθοποιό Ανιές Ζιαουί, την Κινέζα ηθοποιό Φαν Μπινγκμπίνγκ (που απολαύσαμε και στο πρόσφατο αμερικανικό μπλοκ-μπάστερ Χ-Men), τον γαλλο-λιβανέζο μουσικοσυνθέτη Γκάμπριελ Γιάρεντ και τον Νοτιοκορεάτη σκηνοθέτη Παρκ Τσαν-Γουκ και τον Αμερικανό ηθοποιό Γουίλ Σμιθ – ηθοποιό πρέπει να πω που οι διαφορετικού τύπου ταινίες του έκαναν ορισμένους δημοσιογράφους να γράψουν πως η φετινή διαμόρφωση των εννιά συνολικά μελών της επιτροπής που θα δουν και θα κρίνουν τις 19 ταινίες του διαγωνιστικού είναι ανομοιογενής και ίσως προκαλέσει προβλήματα.
Μια κοινωνία που τα μέλη της σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους σε βάρος όχι μόνο των άλλων αλλά και των υπόλοιπων μελών της οικογένειας τους, με άλλα λόγια μια κοινωνία πλήρους αποξένωσης, είναι η κοινωνία που μας παρουσιάζει στην ταινία του ο Αντρέι Ζβιαγκίντσεβ.
Οι πρωταγωνιστές του, ένα αποξενωμένο ζευγάρι, που μόλις έχει πάρει διαζύγιο και ετοιμάζεται να αρχίσει, όπως πιστεύει μια καινούρια, καλύτερη ζωή με νέους συντρόφους, είναι έτοιμο να θυσιάσει το μοναχοπαίδι τους, ένα 12χρονο αγόρι, το οποίο κανένας τους δεν θέλει να αναλάβει. Οταν όμως το αγόρι, που ανακαλύπτει την αδιαφορία των γονιών του γι’ αυτόν, εξαφανίζεται, η ζωή τους ανατρέπεται και αρχίζουν μια αγωνιώδη προσπάθεια να τον βρουν πριν είναι αργά. Στον αγώνα τους αυτό βρίσκουν απρόσμενη βοήθεια από μια ομάδα εθελοντών.
Ο Ζβιαγκίντσεβ σκιαγραφεί με δύναμη, αλλά και ωμότητα, τα πορτρέτα των δυο γονιών, που αλληλοσπαράσσονται αδιάκοπα, σε μια κοινωνία όπου κυριαρχεί το χρήμα αλλά και η προσωπική καλοπέραση σε βάρος οποιασδήποτε ηθικής ή άλλης αξίας.
Με ένα στιλ απλό (στο νου έρχονται ορισμένες ταινίες του Μπέργκμαν), με την κάμερα να επιμένει στα πρόσωπα, πάντα τοποθετημένα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον, με σκηνές από τις οποίες δεν λείπει και ένας λυρισμός αναφέρω ιδιαίτερα εκείνες με το παιδί, στο πρώτο μέρος, να αναζητά κάποια ασφάλεια στο δάσος, κοντά στα δέντρα και το ποτάμι), με σωστα αναπτυγμένο το σασπένς στο δεύτερο μέρος, ο Ζβιαγκίντσεβ κατάφερε να φτιάξει μιαν αλληγορία πάνω στην κατάσταση της σύγχρονης ρωσικής κοινωνίας, ,μιας κοινωνίας απομακρυσμένης από οποιαδήποτε ιδεώδη, προσκολλημένης στην ελεύθερη οικονομία και στον καταστροφικό φιλελευθερισμό που διακηρύσσει ένας νεόκοπος καπιταλισμός.
Η αμερικανική κοινωνία και τα δικά της προβλήματα κρύβονται πίσω και από την ταινία «Wonderstruck» του Τοντ Χέινς («Κάρολ», «Far From Home»). Ενα είδος παραμυθιού για μικρούς και μεγάλους, βασισμένο σε ένα μυθιστορήμα του Μπράιαν Σλέζνικ, που αφηγείται την παράλληλη περιπέτεια δυο παιδιών, του Μπεν (που, μετά από πρόσφατο ατύχημα, χάνει την ακοή του) και της κωφάλαλης Ρόουζ, πυ ξεκινούν σ’ ένα ταξίδι αναζήτησης, που θα τους αποκαλύψει τις απαντήσεις που ψάχνουν. Οι ιστορίες τους κινούνται παράλληλα, αν και με διαφορά 50 χρόνων, εκείνη της Ρόουζ το 1927 (χρονιά που θα οδηγήσει στο μεγάλο οικονομικό ντιπρέσιον, αλλά και χρονιά που σημαδεύει το τέλος του βωβού κινηματογράφου), εκείνης του Μπεν το 1977, χρονιά αμφισβήτησης και εξέγερσης της μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ αμερικανικής νεολαίας.
Το ταξίδι των δυο παιδιών, ταξίδι μαγικό, που τελικά θα τους φέρει κοντά και θα τους αποκαλύψει κρυμμένα για χρόνια μυστικά, είναι αφορμή για τον Χέινς να φτιάξει μια όμορφη, ποιητική, δοσμένη με έξοχο ρυθμό και το ίδιο έξοχες ερμηνείες, ταινία. Ταινία ταυτόχρονα σχόλιο πάνω στη σημερινή έλλειψη κατανόησης και αλληλεγγύης που αναζητούν και βρίσκουν τα δυπ παιδιά, αντίθετα με την εποχή μας και τις όποιες πολιτικές αποφάσεις (τύπου Τραμπ) που οδηγούν σε ένα αντίθετο, αντικοινωνικό, τελικά απάνθρωπο, αποτέλεσμα.
Δυο ιστορίες με διαφορά 50 χρόνων, η μια (εκείνη της κωφάλαλης Ρόουζ) να εκτυλίσσεται το 1927 και η άλλη (εκείνη του Μπεν, ο οποίος ύστερα από κεραυνό χάνει προσωρινά την ακοή του) να εκτυλίσσεται το 1977. Δυο χρονιές σημαδιακές στην πρόσφατη ιστορία της Αμερικής, η πρώτη, στις παραμονές της μεγάλης ύφεσης, αλλά και τέλος του βωβού κινηματογράφου και εμφάνιση του Ομιλούντος, και η δεύτερη στη μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ περίοδο, περίοδο αμφισβήτησης και εξέγερσης της νεολαίας.
Με μαυρόασπρο φιλμ και χωρίς διάλογο στην αφήγηση της πρώτης ιστορίας, με έγχρωμο φιλμ και ένα στιλ εμπνευσμένο από τις καλύτερες ταινίες της τότε περιόδου, ο Χέινς αφηγείται με άνεση, ωραίο ρυθμό, και με εικαστικά όμορφες εικόνες, την μαγική πρέπει να πω πορεία των δυο μικρών του ηρώων, που τελικά θα βρουν την κατανόηση, θα ανακαλύψουν τον πολιτισμικό πλούτο των διάφορων κοινωνιών τους και θα βρουν τις απαντήσεις που ψάχνουν. Σε αντίθεση με την εποχή μας και τα εμπόδια που δημιουργούν και στήνουν οι πολιτικοί (τύπου Τραμπ) στην οποιαδήποτε προσπάθεια αλληλοκατανόησης και αποδοχής μιας διαφορετικής κουλτούρας.
