Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Ο φάρος
The Lighthouse. Καναδάς/ΗΠΑ, 2029. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ρόμπερτ Έγκερς. Ηθοποιοί: Γουίλεμ Νταφόε, Ρόμπερτ Πάτινσον, Βαλέρια Καραμάν. 109΄
Τον «Μόμπι Ντικ» του Χέρμαν Μελβίλ φέρνει στο νου, από τα πρώτα κιόλας πλάνα, η νέα ταινία «Ο φάρος» (βραβείο FIPRESCI στις Κάνες και υποψήφια για Όσκαρ φωτογραφίας), του production designer και σκηνοθέτη Ρόμπερτ Έγκερς, γνωστού για την πολυβραβευμένη (ανάμεσά τους και στο φεστιβάλ του Σάντανς) ταινία του «Η μάγισσα» («The Witch: A New England Tale»).
Και όχι μόνο για τις αναφορές που γίνονται στην ταινία στον πλοίαρχο Ahab, τον ήρωα του «Μόμπι Ντικ» αλλά και στη δημιουργία της όλης ατμόσφαιρας, ακόμη και στη χρήση της γλώσσας όπως τη μιλούσαν στη διάρκεια του 19ου αιώνα. Ατμόσφαιρα, ακόμη, που κερδίζει χάρη τόσο στη χρήση μιας αλλόκοτης μουσικής, από τον Μαρκ Κόρβεν και στη εξαιρετική χρήση του ήχου (των πουλιών, των κυμάτων που χτυπάνε στους βράχους, της βροχής) όσο και στην ατμοσφαιρική μαυρόασπρη, όπου κυριαρχούν οι γκρίζοι τόνοι, φωτογραφία του Jarin Blaschke. Φωτογραφία γυρισμένη στο τετράγωνο κάδρο των παλιών ταινιών της δεκαετίας του ’30, δίνοντάς της μια γοτθική, τρομακτική όψη, κάτι ανάμεσα στις ταινίες του γερμανικού εξπρεσιονισμού και τις κλασικές ταινίες τρόμου της δεκαετίας του ’40.
Τοποθετημένη στη Νέα Σκωτία του Καναδά, γύρω στα 1890, η ταινία αφηγείται την ιστορία δυο αντρών, του ηλικιωμένου Τόμας Γουέιτ (Γουίλεμ Νταφόε) και του νεότερου Εφρέμ Γουίνσλοου (Ρόμπερτ Πάτινσον), φρουρούς, για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, στον φάρο του απομονωμένου, ανεμοδαρμένου νησιού. Η παραμονή τους στο νησί θα προκαλέσει διαφωνίες και συγκρούσεις, οδηγώντας τους μέχρι και την παράνοια, στο αδιάκοπο, εξοντωτικό παιχνίδι εξουσίας που αρχίζει να παίζεται ανάμεσά τους.
Με τον Εφρέμ να κάνει τις καθημερινές και πιο δύσκολες χειρωνακτικές δουλειές (σε μια σειρά πλάνα τον βλέπουμε να κουβαλάει κάρβουνα, μέσα στη βροχή, τσαλαβουτώντας στις λάσπες, ενώ σε άλλες ξενυχτάει γεμίζοντας με κάρβουνα το καζάνι του φάρου), ενώ ο Τόμας αφηγείται διάφορες περίεργες ιστορίες και να χρησιμοποιεί τον Εφρέν σαν σκλάβο δίνοντάς του, κάθε τόσο, διαταγές (συχνά εξευτελιστικές), περιορίζοντας τη δική του ευθύνη στον έλεγχο και τη διατήρηση του απρόσιτου για τον Εφρέμ φανού. Ενός φωτεινού («μαγικού» θα έλεγα) φανού, που η εμμονή του Εφρέμ να τον πλησιάσει και να μπορέσει να τον χειριστεί θα τον οδηγήσει σταδιακά στην παράνοια και την τρέλα.
Το παιχνίδι εξουσίας δίνει την ευκαιρία στον Έγκερς να χρησιμοποιήσει φαντασιώσεις, αρχαίους θρύλους, μύθους (όπως εκείνο του Προμηθέα) και παραδόσεις, για να δημιουργήσει μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, με σκηνές που κινούνται ανάμεσα άλλοτε στο σουρεαλισμό και το ιδιόμορφο χιούμορ κι άλλοτε τον πειραματικό κινηματογράφο, για να τονίσει τη μοναξιά και τον υπαρξιακό τρόμο των δυο του ηρώων, με μια σκηνοθεσία που ελέγχει πλήρως από το πρώτο ως το τελευταίο πλάνο.
Με τους δυο πρωταγωνιστές του να δίνουν συναρπαστικές ερμηνείες: με τον Νταφόε, από τη μια, αυστηρό, επιβλητικό, να απολαμβάνει με ένα παράξενο τρόπο τις διαταγές του (με τον διευθυντή φωτογραφίας Blaschke να φωτογραφίζει συχνά από χαμηλά, τον Νταφόε, με τη ποσειδωνική γενειάδα του, όπως στη σκηνή που ο Τόμας καταριέται τον Εφρέμ, θυμίζοντας όχι μόνο τον πλοίαρχο Ahab του Μελβίλ αλλά και τον Γουέλς στον «Κύριο Αρκάντιν) και τον Πάτινσον, από την άλλη (στην καλύτερη, πρέπει να πω, ερμηνεία του), να τονίζει την απελπισία αλλά και τα αδιέξοδα, και την όλη ψυχολογική του κατάσταση (από τις καλύτερες σκηνές του αναφέρω εκείνες που μεθοκοπάει μαζί με τον Τόμας καθώς και τις εφιαλτικές «συγκρούσεις» του με ένα γλάρο).
Με αποτέλεσμα να έχουμε μια ξεχωριστή, ασυνήθιστη, αν και ευπρόσδεκτη, για την εποχή μας, δοσμένη με λυρισμό, ταινία, μια ταινία επίθεση στις αισθήσεις μας, που απαιτεί ιδιαίτερη αντιμετώπιση αλλά και που προσφέρει μια ξεχωριστή απόλαυση.
** ½ – Cosmic Candy
Ελλάδα, 2019. Σκηνοθεσία: Ρηνιώ Δραγασάκη. Σενάριο: Κατερίνα Κακλαμάνη, Ρηνιώ Δραγασάκη. Ηθοποιοί: Μαρία Κίτσου, Μάγια Πιπερά, Δημήτρης Δρόσος. 100΄
Με τη μοναξιά, την έλλειψη του πατέρα, αλλά και την ενηλικίωση καταπιάνεται στη βουτηγμένη σε μια φαντεζίστικη ατμόσφαιρα ταινίας της, “Cosmic Candy” η Ρηνιώ Δραγασάκη. Η ήρεμη, καλά οργανωμένη και ασφαλής ζωή της 30χρονης Άννας, υπαλλήλου σε ένα κατάστημα τροφίμων, ανατρέπεται όταν αναγκάζεται να φιλοξενήσει στο σπίτι της μια μικρή γειτόνισσά της, τη 10χρονη Πέρσα, της οποίας ο πατέρας έχει εξαφανιστεί. Η Πέρσα θα περάσει σα σίφουνας, καταστρέφοντας την καθημερινή ρουτίνα της, σκορπώντας το χάος και αναγκάζοντας την Άννα να ξανασκεφτεί και τελικά ν’ αλλάξει τη ζωή της.
Η Δραγασάκη έφτιαξε μια γοητευτική ταινία, με ένα γρήγορο ρυθμό, με όμορφες φαντεζίστικες, σουρεαλιστικές, ωραία γυρισμένες, σκηνές (η Άννα να αιωρείται στο κατάστημα ή να ταξιδεύει στο διάστημα μέσα σε μια φούσκα καραμέλας), με ωραία, φανταχτερά χρώματα, και δυο καλές ερμηνείες, από την Μαρία Κίτσου (‘Αννα) και Μάγια Πιπερά (Πέρσα).
ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
** THE GENTLEMEN. ΗΠΑ, 2019. Σκηνοθεσία-σενάριο: Γκάι Ρίτσι. Ηθοποιοί: Μάθιου ΜακΚόναχι, Τσάρλι Χάναμ, Μισέλ Ντόκερι, Τζέρεμι Στρονγκ. 113΄
Χιουμοριστική γκανγκστερική περιπέτεια με τον Μάθιου ΜακΚόναχι στο ρόλο του Αμερικανού βαρόνου των ναρκωτικών που προσπαθεί να πουλήσει την αυτοκρατορία του στο Λονδίνο για να μπλέξει με Κινέζους και Ρώσους μαφιόζους, με τον Γκάι Ρίτσι («Δυο καπνισμένες κάνες», «Βασιλιάς Αρθούρος: ο θρύλος του», «Αλαντίν»), να περιπλέκει έντεχνα δολοπλοκίες, προδοσίες και απρόσμενες ανατροπές, μαζί και μια έμμεσες κριτική της λονδρέζικης κοινωνίας. Παρά τις κάποιες κοινοτοπίες στο σενάριο και την αναμενόμενη, χωρίς εκπλήξεις σκηνοθετική προσέγγιση (το «Δυο καπνισμένες κάνες» παραμένει η καλύτερη μ3χρι στιγμής ταινία του), η ταινία βλέπεται ευχάριστα, ιδιαίτερα χάρη στην ερμηνεία του ΜακΚόναχι.
** ΤΟ ΑΠΙΘΑΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΝΟΣ ΦΑΚΙΡΗ (The Extraordinary Journey of the Fakir). Γαλλία/Ινδία/Βέλγιο/Σιγκαπούρη/ΗΠΑ, 2018. Σκηνοθεσία: Κεν Σκοτ. Σενάριο: Ρομέν Πουερτολάς, Λικ Μποσί, Κεν Σκοτ. Ηθοποιοί: Ντάνους, Μπερενίς Μπεζό, Έριν Μοριάρτι, Μπεν Μίλερ. 92΄
Ένας φτωχός, αλλά αισιόδοξος Ινδός, ο οποίος στη γειτονιά του στη Μουμπάι διασκέδαζε τον κόσμο με τα φακιρικά του τρικ, φτάνει στο Παρίσι σ’ αναζήτηση του αποξενωμένου πατέρα του αλλά και μιας καλύτερης ζωής, για να ανακαλύψει πολύ σύντομα πως τα πράγματα δεν είναι και τόσο ρόδινα στην πόλη του φωτός και του έρωτα. Με βάση ένα γαλλικό χιουμοριστικό και με σουρεαλιστικές πινελιές μυθιστόρημα, ο Κεν Σκοτ έφτιαξε μια διασκεδαστική κωμωδία που συνδυάζει στοιχεία του «Μπόλιγουντ», με τον ήρωά του (στο ρόλο ο γνωστός σταρ των ταινιών του Μπόλιγουντ, Ντάνους) να προσφέρει την απαιτούμενη ενέργεια στις διάφορες (αν και συχνά κοινότυπες) κωμικές και ρομαντικές καταστάσεις.
