Tου Βασίλη Κ. Καλαμαρά [vasillis.kalamaras@gmail.com]
Στη μέση «έκοψαν» φέτος το διεθνοποιημένο βραβείο Μπούκερ, αφού η αγγλόφωνη λογοτεχνία αντηχεί τις φωνές όχι μόνο του μεγάλου νησιού. Μοιρασμένο και το χρηματικό ποσόν που ανέρχεται σε 50.000 λίρες.
Οι δύο γυναίκες συγγραφείς έρχοντα διαφορετικά πολιτισμικά συμφραζόμενα: Η 79χρονη Καναδή Μάργκαρετ ‘Ατγουντ πηγαίνει γενιές πίσω, όταν η χώρα της ανήκε στους ιθαγενείς, προτού οι δυτικοί, λευκοί και χριστιανοί πατήσουν το πόδι τους στον Νέο Κόσμο. Η 60χρονη Νιηγηριανή από πατέρα και Βρετανίδα από μητέρα Μπερναρντίν Εβαρίστο θυμάται ακόμη τον ξεριζωμένο μαύρο πατέρα της να αναζητάει μια καλύτερη τύχη σε μία από τις προβελημένες δυτικές μητρόπολεις των λευκών.
Ο ψυχρός τόνος της της μίας κι ο θερμός της άλλης, συστεγάζονται κάτω από τον ακτιβισμό υπέρ των δικαιωμάτων της γυναίκας. Η ‘Ατγουντ υπέρ της λευκής, η Εβαρίστο υπέρ της μαύρης. Δυστοπική η Καναδή συνεχίζει με το βραβευμένο «The Testaments» (θα κυκλοφορεί στα ελληνικά ως «Οι «Οι Διαθήκες», σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ από τον «Ψυχογιό») την «Ιστορία μιας θεραπαινίδας» (1985) σε μία κι όχι και τόσο μακρινή Αμερική -όπως αποδεικνύεται-, όπου ο δυτικός φονταμενταλισμός έχει εγκαθιδρύσει τη Γαλαάδ.
Σ’ αυτή όλα επιτρέπονται κι όλο απαγορεύονται, γιαυτό το μυθιστόρημα κινείται στην κόψη ενός ξυραφιού. Η νομιμότητα είναι μία πρόφαση, η οποία είναι ώς την τελευταία λεπτομέρεια προσχεδιασμένη, ώστε ενώ όλα φαντάζουν να πραγματοποιούνται σε πραγματικό χρόνο, αυτός διασαλεύεται ψυχεδελικά ώς τα ακρότατα όρια της παραίσθησης. Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από το απαγορευμένο βιβλίο του καρδινάλιου Τζον Χένρι Νιούμαν, «Apologia pro vita sua».
Κοινωνιολόγος του σύγχρονου βρετανικού τρόπου ζωής με τα απομεινάρια του ένδοξου παρελθόντος και του BREXITικού παρόντος στο «Girl, Woman, Other» -είναι το όγδοο βιβλίο της- βάζει πάνω στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης το κρίσιμο ερώτημα τι σημαίνει να είσαι μαύρη εργαζόμενη γυναίκα, ετεροφυλόφιλη, λεσβία ή τρανσέξουαλ. Δώδεκα γυναικεία προσωπεία πίσω από τα οποία η αυτοσυνειδησία κλιμακώνει τον αγώνα της μέσα από την επιβίωση για έμφυλο αυτοπροσδιορισμό. Ορισμένα από τα θέματα που διερευνά είναι ο φεμινισμός, η πολιτική, η πατριαρχία, η επιτυχία, οι σχέσεις και η σεξουαλικότητα.
Η μοιρασιά του μεγάλου βρετανικού βραβείου ξανάγινε 1974, όταν μοιράστηκε ανάμεσα στη Ναντίν Γκόρντιμερ και sτον Στάνλεϊ Μίντλετον, και το 1992 όταν το πήραν ο Μάικλ Οντάατζε και ο Μπάρι ‘Ανσγουερθ. ‘Εκτοτε άλλαξε ο κανονισμός με την προϋπόθεση ότι το βραβείο δεν μπορεί να μοιράζεται, αλλά να που φέτος παραβιάστηκε υπέρ της γυναικείας χειραφέτησης.
