Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) έχει προτείνει μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την προώθηση της αγροοικολογίας στην ΕΕ. Η αγροοικολογία μειώνει το αποτύπωμα άνθρακα της γεωργίας, προωθεί την ανάκτηση της βιοποικιλότητας, αποκαθιστά τη γονιμότητα των εδαφών, αποτρέπει τη ρύπανση του αέρα και των υδάτων και αυξάνει την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων με υγιεινά και προσβάσιμα τρόφιμα.
Η γεωργία καλύπτει το ήμισυ του εδάφους της Ευρώπης και εκπέμπει το 10 % των ετήσιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της ΕΕ. Η μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής με σκοπό τη μετατόπιση των γεωργικών πρακτικών είναι καίριας σημασίας για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, της στρατηγικής της Ένωσης για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωσή της, η εν εξελίξει μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) αποτελεί μια αδιαμφισβήτητη ευκαιρία για το πράσινο; τον γεωργικό τομέα, τον περιορισμό των αρνητικών περιβαλλοντικών του επιπτώσεων και τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας στην ΕΕ, συμφωνούν τα μέλη.
Όπως δήλωσε ο Guillaume Cros (FR/Greens), Αντιπρόεδρος του περιφερειακού συμβουλίου της περιοχής της Οξιτανίας — Μεσογείου και εισηγητής της γνωμοδότησης της ΕτΠ με θέμα την αγροοικολογία, : «Η παρούσα πανδημία έχει αποκαλύψει τις αδυναμίες του παγκοσμιοποιημένου συστήματος γεωργίας και τροφίμων. Η ευρωπαϊκή γεωργία χρειάζεται μια γεωπονική, κοινωνική και εδαφική μετάβαση που θα επιφέρει μεγαλύτερη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα.
Η αγροοικολογία είναι η απάντηση στις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε: την ανάγκη να απαλλαγεί η γεωργία μας από τις ανθρακούχες εκπομπές, να ανακτηθεί η βιοποικιλότητα, να αποκατασταθεί η γονιμότητα του εδάφους και να ενισχυθεί η οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα των γεωργικών μας εκμεταλλεύσεων, ώστε να εξασφαλιστούν υγιεινά, τοπικά και οικονομικά προσιτά τρόφιμα για όλους. Με βάση ένα δίκτυο μικρών και μεσαίων γεωργικών εκμεταλλεύσεων, η αγροοικολογία μπορεί επίσης να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών σε ολόκληρη την ΕΕ».
Η ΕτΠ επικροτεί την έκκληση για σημαντικό μετασχηματισμό της γεωργικής πολιτικής που έχει προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» (F2F). Ωστόσο, η ΕτΠ ζητεί η νέα νομοθεσία για τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων που εξαγγέλθηκε στη στρατηγική F2F να ενσωματώσει ένα δεσμευτικό νομικό πλαίσιο για την έναρξη μιας γνήσιας αγροοικολογικής μετάβασης.
Με βάση τις μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, η αγροοικολογία δεν μπορεί να αναπτυχθεί εάν οι άμεσες ενισχύσεις της ΚΓΠ εξακολουθούν να χορηγούνται ανά εκτάριο και όχι ανά ενεργό άτομο στην εκμετάλλευση. Η ΕτΠ προτείνει τη σταδιακή μετάβαση από τη βασική ενίσχυση ανά εκτάριο σε μια βασική ενίσχυση που συνδέεται με τον αριθμό των ενεργών ατόμων και την κατά προτεραιότητα καταβολή των άμεσων ενισχύσεων στις μικρές και μεσαίες αγροοικολογικές εκμεταλλεύσεις.
Προτάσεις της ΕτΠ
Στο πλαίσιο της γνωμοδότησης, ψηφίστηκαν οι ακόλουθες επιχειρησιακές προτάσεις:
. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νέα οδηγία σχετικά με τα γεωργικά εδάφη για να σταματήσει η μείωση της περιεκτικότητας σε οργανική ύλη, να σταματήσει η διάβρωση και να δοθεί προτεραιότητα στη ζωή του εδάφους στις γεωργικές πρακτικές.
. Περαιτέρω προώθηση της ανάπτυξης βραχειών αλυσίδων εφοδιασμού και της μικρής κλίμακας μεταποίησης γεωργικών προϊόντων.
. Επέκταση προστατευόμενων γεωργικών περιοχών, δημιουργία αγροοικολογικών εκμεταλλεύσεων επίδειξης και εργαλεία για την παρακολούθηση της εφαρμογής της αγροοικολογικής μετάβασης.
. Νομοθεσία της ΕΕ για τον αποκλεισμό των γενετικά τροποποιημένων ή μεταλλαξιογόνων σπόρων και για την παύση της εισαγωγής γεωργικών προϊόντων που δεν συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα παραγωγής.
. Την εισαγωγή ενός συστήματος πριμοδοτήσεων και κυρώσεων στο πλαίσιο των οικολογικών προγραμμάτων της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Τα οικολογικά προγράμματα πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 30 % των κονδυλίων του πρώτου πυλώνα.
. Διασφάλιση της καλής διαβίωσης των ζώων και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής με την αλλαγή της υφιστάμενης κτηνοτροφίας σε ανθρώπινη κλίμακα, την εξασφάλιση όσο το δυνατόν περισσότερης ελεύθερης βοσκής και αυτάρκειας στη σίτιση των ζώων. Ήρθε η ώρα να σταματήσει η εκτροφή σε κλωβούς, όπως ζητήθηκε από πρόσφατη πρωτοβουλία πολιτών και από τη γνωμοδότηση της ΕτΠ σχετικά με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ.
.Μείωση του ΦΠΑ (φόρος προστιθέμενης αξίας) για τα οργανο-τοπικά εποχιακά προϊόντα μαζί με τα «τοπικά» κουπόνια γευμάτων και εισαγωγή σημαντικού ποσοστού τέτοιων προϊόντων στη μαζική εστίαση.
. «Μακροχρόνιες συμβάσεις αγροοικολογικής καινοτομίας» μεταξύ ομάδων γεωργών και τοπικών ή περιφερειακών αρχών.
. Η ΕΕ να συντονίσει και να διευκολύνει ένα δίκτυο δήμων που δεσμεύονται να λάβουν μέτρα για την προώθηση ανθεκτικών, βιώσιμων γεωργικών και επισιτιστικών συστημάτων, όπως το Σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια.
