ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Ο κόσμος του bullying μέσα από μια δοσμένη με φρεσκάδα και πρωτοτυπία ταινία
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Στην αυλή του σχολείου
Un monde. Βέλγιο, 2021. Σκηνοθεσία-σενάριο: Λορά Βαντέλ. Ηθοποιοί: Μάγια Βαντερμπέκ, Γκούντερ Ντιρέ, Λένα Ζεράρ Βος. 72´
Με το βραβείο καλύτερης ταινίας στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» του περσινού φεστιβάλ των Καννών, από την Διεθνή Ομοσπονδία Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI), και υποψήφια στη λίστα των φιναλίστ για το ξενόγλωσσο Όσκαρ, μας έρχεται η δοσμένη με φρεσκάδα και πρωτοτυπία ταινία της Λορά Βαντέλ γύρω από τα αποτελέσματα των σχολικών bullying στη συμπεριφορά και τη ψυχολογία των παιδιών – προαγγελία του ρόλου τους στη μετέπειτα κοινωνική ζωή τους.
Η ιστορία παρουσιάζεται μέσα από τα μάτια – άλλοτε έκπληκτος και συγκινημένα και άλλοτε αποφασιστικά – της 7χρονης Νόρας, στην πρώτη σχολική της μέρα που αντιμετωπίζει όταν ο μεγαλύτερος αδελφός της Αμπέλ πέφτει θύμα του bullying που τους συμμαθητές του. Η Λορά θα προσπαθήσει να τον βοηθήσει αν και εκείνος της αρνείται, ζητώντας μάλιστα να μην πει τίποτα στον πατέρα τους. Ένα bullying που σταδιακά αντιστρέφεται για να μας δίνει πως το θύμα αναγκάζεται – ή αν θέλετε, οδηγείται – να μετατραπεί σε θύτη για να επιβιώσει.
Εκείνο που σε κρατάει σε διαρκή εγρήγορση και σε συγκινεί στην ταινία είναι ο τρόπος με τον οποίο η μικρή Λορά αντιμετωπίζει την όλη κατάσταση – γενναία, αποφασιστική, αδιάφορη για τα τυχόν δραματικά αποτελέσματα – στην προσπάθεια της να βοηθήσει τον αδερφό της από τον συνεχή εκφοβισμό των συμμαθητών του, ένα πέρασμα βασανιστικό, που την αναγκάζει, θέλοντας και μη, να δεχτεί τους άγραφους κώδικες των εφήβων στη μικρή «κλειστή» κοινωνία των μαθητών (και μικρόκοσμος της κοινωνίας των ενηλίκων στην οποία μεγαλώνουν και μιμούνται), και να περάσει με τρόπο ξαφνικό και βίαιο σ’ ένα κόσμο χωρίς σεβασμό, αλληλεγγύη ή δικαιοσύνη.
Στην πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία, η Βελγίδα Λορά Βαντέλ χρησιμοποιεί ένα καθαρά ρεαλιστικό στιλ, σχεδόν θα έλεγα ντοκιμαντεριστικό, που έκανε τους Γάλλους κριτικούς να το συγκρίνουν με εκείνο των αδερφών Νταρντέν, αν και προσωπικά μου θύμισε περισσότερο εκείνο του ιταλικού νεορεαλισμού (στο νου έρχονται τα παιδιά στις ταινίες του Ντε Σίκα: «Κλέφτης των ποδηλάτων» και «Θαύμα στο Μιλάνο»), και φτάνει ως τις ταινίες της νουβέλ βαγκ (από τα «400 χτυπήματα» μέχρι το «Αντίο παιδιά»), τόσο χάρη στο θέμα της αίσθησης της αδικίας και της δικαιοσύνης, όσο και στον τρόπο που η κάμερα (του Φρεντερίκ Νουαρόμ) πλησιάζει τα πρόσωπα και καταγράφει τις εκφράσεις τους, για να μας κάνει να αισθανθούμε την απορία, την οργή, τα ερωτήματα αλλά και την επιμονή της μικρής Νορά (αισθήματα που εκφράζει τέλεια με την εκπληκτική ερμηνεία της η μικρή Μάγια Βάντερμπεκ).
Αισθήματα και αποχρώσεις που εκφράζονται και μέσα από τα υπόλοιπα νέα πρόσωπα, σε μια ταινία δοσμένη με ειλικρίνεια και δύναμη, με την Βαντέλ να αποφεύγει τους συναισθηματισμούς και τις μελοδραματικές καταστάσεις που θα περίμενε κανείς από ένα τέτοιο θέμα.
** ½ – Ένας μεταφραστής
Un traductor. Κούβα, 2018. Σκηνοθεσία: Ροντρίγκο και Σεμπαστιάν Μπαριούσο. Ηθοποιοί: Ροντρίγκο Σαντόρο, Μαρισέλ Αλβαρέζ, Γιοάντα Σουαρέζ. 107 λεπτά.
Η ήρεμη μεσοαστική ζωή του Μάλιν, καθηγητή της ρωσικής γλώσσας και λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Αβάνας, της γυναίκας του Ιζόνα, ζωγράφου και υπεύθυνης γκαλερί, και του μικρού τους γιου, Χάβι, αλλάζει όταν, το 1989, μετά τη συμφωνία του Φιντέλ Κάστρο με τον τότε ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, Γκομπαρτσόφ, τα νοσοκομεία της Κούβας αναλαμβάνουν την ιατρική περίθαλψη θυμάτων (βασικά παιδιών) της πυρηνικής τραγωδίας του Τσερνόμπιλ.
Παρά το εξαιρετικό ιατρικό επίπεδο των κουβανικών νοσοκομείων, οι ιατροί και οι νοσοκόμες δεν μιλούν τη ρώσικη γλώσσα, γι’ αυτό ο Μάλιν αναγκάζεται να εγκαταλείψει το πανεπιστήμιο και να γίνει μεταφραστής.
Από την αρχική απροθυμία το, ο Μάλιν, με τη βοήθεια της Γκλάντις, μιας από την Αργεντινή νοσοκόμας, αρχίζει σταδιακά να μπλέκει συναισθηματικά στον κόσμο των παιδιών, χρησιμοποιώντας ιστορίες και παραμύθια, αλλά και ζωγραφική για να δώσει χαρά και ελπίδα στα ανήμπορα αυτά παιδιά, πολλά από τα οποία βρίσκονται στο κατώφλι του θανάτου. Εμπλοκή με αποτέλεσμα να παραμελεί την οικογένειά του, βάζοντας σε κίνδυνο τις σχέσεις τους.
Οι αδελφοί Ροντρίγκο και Σεμπαστιάν Μπαριούσο φτιάχνουν, με βάση μια αληθινή ιστορία, μια δοσμένη με ευαισθησία, ανθρώπινη ταινία (η οποία πρωτοπροβλήθηκε στο Σάντανς), συνδυάζοντας τη μελέτη χαρακτήρων με μια ερωτική ιστορία και χρησιμοποιώντας βασικά μια παραδοσιακή, χωρίς ιδιαίτερες εκπλήξεις, σκηνοθεσία.
