Υστερα από 25 χρόνων τεράστιες προσπάθειες για να αρθούν πλήθος από προσκόμματα, άνοιξε επιτέλους χτες το Μουσείο Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στο Παγκράτι.
Το όνειρο του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή να κτίσουν ένα Μουσείο στο κέντρο της Αθήνας προκειμένου να στεγάσουν την πλούσια συλλογή Σύγχρονης Τέχνης που διέθεταν στο εξωτερικό, έμελλε να περάσει από χίλια κύματα. Πολιτικές ήταν οι πρώτες αντιδράσεις κι άρχισαν να εκδηλώνονται αμέσως μετά την ανακοίνωση ότι παραχωρείται από το Δημόσιο το οικόπεδο της οδού Ρηγίλλης για την ανέγερση του Μουσείου με σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα Μινκ Πέι. Το κτήριο σχεδιάστηκε και παρουσιάστηκε δημόσια.
Πριν την έναρξη του έργου και κατά την διάρκεια των σωστικών ανασκαφών του οικοπέδου εντοπίστηκε και αποκαλύφθηκε (1996-1997) από την αρχαιολόγο Εφη Λυγγούρη της Γ΄Εφορείας Αρχαιοτήτων το λεγόμενο Λύκειο του Αριστοτέλη. Το εύρημα ήταν πολύ σημαντικό και το έργο ανέγερσης του Μουσείου σε αυτό το σημείο, ματαιώθηκε. Ακολούθησε προσπάθεια να παραχωρηθεί χώρος στο γειτονικό πάρκο Ριζάρη. Η ιδέα τορπιλίστηκε από κύκλους της Αριστεράς και δεν προχώρησε.
Παράλληλα, υπήρχαν κάποιοι που διακινούσαν πληροφορίες του τύπου ότι τα έργα της συλλογής Γουλανδρή φυλάσσονται καλά σε Θησαυροφυλάκεια Ελβετικών Τραπεζών και δεν πρόκειται να έρθουν στην Αθήνα. Παράλληλα, μερικοί έλεγαν για «ποιά συλλογή μιλάμε… Εχετε τον κατάλογο των έργων να μας τον δείξετε;», «Εχει κατατεθεί ο κατάλογος των έργων στο Υπουργείο Πολιτισμού;» «Γιατί δεν δημοσιοποιείται;»
Εν τω μεταξύ, από την πλευρά του Ιδρύματος Γουλανδρή συνεχιζόταν η αναζήτηση οικοπέδου για να κτιστεί το Μουσείο. Η προσπάθεια συνεχίστηκε και μετά το θάνατο του Ελίζας Γουλανδρή από την ανιψιά της, πρόεδρο του Ιδρύματος Φλωρέτ Καραδόντη και τον διευθυντή του ομώνυμου Μουσείου Ανδρου Κυριάκο Κουτσομάλλη. Ωσότου, βρέθηκε το νεοκλασικό κτήριο της οδού Ερατοσθένους στο Παγκράτι. Και ενώ επρόκειτο να αρχίσει η διαμόρφωσή του κτηρίου αυτού για τις ανάγκες του Μουσείου το 2010, χρειάστηκε να περάσουν άλλα τρία χρόνια για την έναρξη του έργου.
Ξαφνικά το 2013, μία από τις έξι κληρονόμους του ζεύγους Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, η ανηψιά τους Ασπασία Ζαΐμη, σύμφωνα με δημοσίευμα του “Bloomberg”, διεκδίκησε μέσω ελβετικών δικαστηρίων μέρος της περίφημης συλλογής έργων Πικάσο, Κλέε, Τζιακομέτι, Βαν Γκογκ, Σεζάν, Γκογκέν, Μοντιλιάνι, Σαγκάλ, Μιρό, Ροντέν κ.ά.
Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που γινόταν λόγος για διεκδικήσεις διαφόρων κληρονόμων του ζεύγους και ουδείς γνωρίζει από ποιούς υποκινούνταν.
Η κατασκευή του μουσείου «πάγωσε» άλλη μια φορά για το υπόγειο πάρκινγκ που θα κατασκευαζόταν στο διπλανό παρκάκι του νεοκλασικού, ιδιοκτησίας του Δήμου Αθηναίων ώσπου φτάσαμε αισίως στα χτεσινά εγκαίνια από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ας δούμε τώρα τι κέρδισε και τι έχασε απ΄όλη αυτή την υπόθεση η πόλη των Αθηνών. Κέρδισε ένα Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που μαζί με την Εθνική Πινακοθήκη και το Εθνικό Μουσείο Σύχρονης Τέχνης θα δίνει μια πλήρη γεύση των κινημάτων της τέχνης του 19ου, 20ού και 21ου αιώνα. Η Αθήνα όμως έχασε ένα κτήριο με την υπογραφή του Μινκ Πέϊ.
Η αναμόρφωση του κτηρίου έγινε από τον αρχιτέκτονα Ιωάννη Βικέλα (το έργο ανέλαβε τελικά ο γιός του Αλέξης). Η συλλογή που αριθμεί 180 έργα παρουσιάζεται τώρα σε 3.500 τ.μ. Ο εκθεσιακός χώρος συνδέεται λειτουργικά με τους χώρους της βιβλιοθήκης, την αίθουσα διαλέξεων, το video room, το παιδικό εργαστήρι, το καφέ-εστιατόριο και την υπαίθρια προστατευμένη αυλή.
