Tης Ζωής Τόλη
Η «Πανούκλα», του νομπελίστα Αλμπέρ Καμύ, (1913- 1960), στο θέατρο 104, μία εμπειρία προς επίρρωση του ποιοτικού θεάτρου, από αυτές που αφήνουν αποτύπωμα στο χρόνο.
Η Σοφία Καραγιάννη σκηνοθετεί την παράσταση με σθένος και έμπνευση, παρέχοντας την ανάλογη δραματική υπόσταση στους νοηματικούς άξονες.
Συντελεστές:
Με τη μετάφραση και τη δραματουργική επεξεργασία ασχολήθηκαν η Σοφία Καραγιάννη και ο Μιχάλης Βραζιτούλης.
Παίζουν οι Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Κωνσταντίνος Πασσάς και Δημήτρης Μαμιός.
Σκηνικά και κοστούμια η Κωνσταντίνα Κρίγκου, μουσική ο Στάθης Δρογώσης, επιμέλεια κίνησης η Μαργαρίτα Τρίκκα, φωτισμοί ο Νίκος Βλασόπουλος, η Ευσταθία Λαγιόκαπα στο ακορντεόν και παραγωγή η ομάδα Gaff.
Σκηνοθεσία:
Η σκηνοθετική δομή «ανοίγει» το πλαίσιο δράσης των ερμηνευτών, έτσι ώστε το δραματοποιημένο αφήγημα να αναπτύξει τον αλληγορικό του χαρακτήρα.
Ο καταιγισμός των εικόνων, η ποικιλία των ανατροπών και το πολυσύνθετο των συναισθημάτων, στοιχειοθετούν τον πλούτο και την ευθυβολία της πλοκής.
Το μαύρο σκηνικό με την ποντικοφωλιά υποβάλλει το θεατή στη δυναμική της εξορίας και της σκοτεινιάς που φυλακίζουν το άτομο, όταν η θέληση για προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αντικαθίσταται από τους νόμους της αγοράς και τη συσσώρευση υλικών αγαθών.
Υπόθεση:
Το κείμενο είναι πολύ δυνατό, γεμάτο συμβολισμούς και υπαρξιακά ερωτήματα.
Εστιάζει στο φόβο του θανάτου, στην απόγνωση της απομόνωσης, στην αδυναμία του ανθρώπου απέναντι στην απειλή του κακού κάθε μορφής και ύφους. Και όλα αυτά συμβαίνουν στην πόλη Οράν της Αλγερίας, τη δεκαετία του ´40, στα χρόνια της επιδημίας της πανούκλας που μεταδόθηκε από τους ποντικούς και κοστίζει σε αθρόες ανθρώπινες ζωές.
Η πάλη για επιβίωση, απεικονίζει τον αγώνα για επαγρύπνηση και συνειδητότητα σε κάθε τόπο, χρόνο και εποχή, πολεμώντας την απάθεια, την προκατάληψη, την πνευματική οξείδωση και στενομυαλιά.
Εν τη ρύμη της σκηνικής αφήγησης και μέσα στο σκοτάδι της αρρώστιας και των παρελκομένων της, διαφαίνεται η πίστη για ένα αύριο ευοίωνο, η ελπίδα να νικηθεί η κατάρα και το θανατικό. Η χαραμάδα φωτός που έχει επίκεντρο τον άνθρωπο και τους αγώνες του για ηθική και όχι μόνο αντίσταση, είναι και η πολιτική διάσταση του μυθιστορήματος. Από αυτή την έποψη η θεατρική μεταφορά πετυχαίνει το στόχο της, ως ένα πολιτικοκοινωνικό μανιφέστο με διαχρονική εμβέλεια.
Ερμηνείες:
Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Κωνσταντίνος Πασσάς και Δημήτρης Μαμιός, δίνουν ρεσιτάλ υποκριτικής. Ενσαρκώνοντας αντίστοιχα το γιατρό Ρέι, την Πόλη και την Πανούκλα, υπηρετούν τη σκηνική συνθήκη, με τρόπο που ενδυναμώνουν το δραματουργικό πυρήνα του συγγράμματος. Οι υποκρίσεις είναι μεστές, γλαφυρές σε ορισμένα σημεία, καυστικές, αληθινές. Η έκφραση, ο λόγος και η κίνηση των ηρώων, οπτικοποιούν τόσο τα διαφορετικά γνωρίσματα των ανθρώπων, όσο και την άμυνά τους να ξαναβρούν τη χαμένη τους ζωή.
Αξιολόγηση:
«Πανούκλα», του Αλμπέρ Καμύ, συμπαγής παράσταση, με ευρηματική σκηνοθεσία, εύστοχες ερμηνείες, ενδεικτικά σκηνικά, επιβλητική μουσική και εύφορους φωτισμούς που συνάγουν ένα αξιόλογο θεατρικό εγχείρημα. Ενστάσεις η διάρκεια του έργου και η έντονη μουσική που κάποιες φορές σκέπαζε το λόγο.
Φράσεις του έργου:
«Σήμανε η ώρα να σκεφτείτε. Οι δίκαιοι δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν, όμως οι φαύλοι έχουν κάθε λόγο να τρέμουν».
«Και πια ήξεραν πως υπάρχει κάτι που πάντοτε μπορείς να λαχταράς και καμμιά φορά να το κερδίζεις……η ανθρώπινη τρυφερότητα».
