Να διατηρηθεί ολόκληρο το κρηναίο οικοδόμημα στη θέση που βρέθηκε κατά τις εργασίες του μετρό Θεσσαλονίκης στη βόρεια είσοδο του σταθμού Αγία Σοφία υποστηρίζει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ενώ η Αττικό μετρό επιμένει ότι δημιουργεί πρόβλημα στο έργο καθώς στο σημείο εκείνο πρέπει να γίνει το σύστημα εξαερισμού.
Από την κρήνη αυτή που ήταν διώροφη και στολισμένη στις κόγχες με αγάλματα «ξεδίψαγε η πόλη και τα πλήθη των περαστικών στην καρδιά του θρησκευτικού-διοικητικού κέντρου της κοσμοπολίτικης μεγαλούπολης της Θεσσαλονίκης, συμβασιλεύουσας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας» αναφέρει ο ΣΕΑ διαπιστώνοντας προσπάθεια διατήρησης ενός μόνο τμήματος του μνημείου.
Ας εξευρεθούν τεχνικές λύσεις ανάλογες με εκείνες που κατέληξαν στη διατήρηση της βυζαντινής γειτονιάς με το σταυροδρόμι στο σταθμό Ελ. Βενιζέλος. Το θέμα συζητήθηκε χτες στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αλλά η τελική λήψη απόφασης μετατέθηκε για την άλλη Τρίτη, ώσπου να υπάρξει χρόνος για μια πιό νηφάλια αντιμετώπιση του προβλήματος. Τόσο η αρχαιολογική υπηρεσία όσο και η Αττικό Μετρό πρέπει να συγκεράσουν τις απόψεις τους το συντομότερο, γιατί χρόνος για παραιτέρω καθυστερήσεις δεν υπάρχει.
Η βυζαντινή αυτή κρήνη βρίσκεται στα ανατολικά της στοάς της μαρμαρόστρωτης πλατείας που έχει βρεθεί κάτω από την σημερινή Εγνατία οδό. Μετά από την αποκάλυψη του μνημείου διαπιστώθηκε, σύμφωνα με το ΣΕΑ, ότι πρόκειται για «ένα νυμφαίο με δύο ορόφους που δέσποζε σε κομβικό σημείο της πόλης, δυτικά από το σταυροδρόμι που σχημάτιζαν ο επιβλητικός Decumanus Maximus της πόλης με τον Cardo.
Στολισμένο με κόγχες που φιλοξενούσαν αγάλματα, όπως και άλλα σημαντικά νυμφαία της Κωνσταντινούπολης και της Αντιόχειας, φαίνεται ότι ήταν η κύρια κρήνη όπου ξεδίψαγε η πόλη και τα πλήθη των περαστικών στην καρδιά του θρησκευτικού-διοικητικού κέντρου της κοσμοπολίτικης μεγαλούπολης της Θεσσαλονίκης, συμβασιλεύουσας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
»Στο διώροφο μνημείο, διαστάσεων 15,45×1,80 μ. και ύψους 2,84 μ., διακρίνονται αλλεπάλληλες κατασκευαστικές φάσεις από τον 4ο έως τον 7ο αι. μ.Χ. Το οικοδόμημα αρχικά είχε ευθύγραμμη πρόσοψη. Αργότερα, όμως, αποκτά πολυπλοκότερη μορφή με κάτοψη σε σχήμα Π και ορθοστάτες αποτελούμενους από εντυπωσιακά ανάγλυφα φατνώματα. Εννέα ημικυκλικές κόγχες διαμορφώνονται στο χαμηλότερο τμήμα του, ενώ ψηλότερα στον όροφο εναλλάσσονται ορθογώνιες, ημικυκλικές και ελλειψοειδείς κόγχες. Από τα δύο σκέλη του Π παραμένει για τεχνικούς λόγους άσκαφο το ανατολικό.
»Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση του Μαΐου 2017, ύστερα από σχετική γνωμοδότηση του ΚΑΣ, είχε αποφασιστεί η διατήρηση της σιγμοειδούς πλατείας και η ανάδειξή της μαζί με τα καλά σωζόμενα οικοδομικά κατάλοιπα των εργαστηρίων των Μέσων Βυζαντινών χρόνων, στα δυτικά του κρηναίου οικοδομήματος. Για το κρηναίο οικοδόμημα, το οποίο είχε αποκαλυφθεί μερικώς ως προς το ύψος εγκλωβισμένο μέσα σε μεταγενέστερες βυζαντινές τοιχοποιίες, αποφασίστηκε η απόσπαση και επανατοποθέτησή του στην ίδια θέση.
»Η μεγάλη σημασία του μνημείου για την τοπογραφία της πόλης από τον 4ο έως τον 7ο αι., σύμφωνα με τα νέα ανασκαφικά δεδομένα, επιβάλλει την εξεύρεση κατάλληλης τεχνικής λύσης για τη διατήρηση του μνημείου κατά χώραν και όχι την επαναξέταση του θέματος «ολική ή μερική επανατοποθέτηση», που κατά την αντίληψή μας θέτει εν αμφιβόλω ακόμη και τον όρο της παραπάνω Υ.Α. για απόσπαση και επανατοποθέτηση του συνόλου του μνημείου. Το παράδειγμα της διάσωσης του Ιστορικού Σταυροδρομιού στον σταθμό Βενιζέλου, ύστερα από τις κινητοποιήσεις του ΣΕΑ, του Δήμου Θεσσαλονίκης και μιας σειράς φορέων, στο πλάι των αρχαιολόγων, έχει δείξει με τον καλύτερο τρόπο ότι πάντοτε υπάρχουν δόκιμες τεχνικές λύσεις για τη σωτηρία των μνημείων, χωρίς να παρεμποδίζεται η καλή πορεία των έργων, ιδίως όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται γρήγορα, χωρίς καθυστερήσεις και πιέσεις».
