Ενα από τα εννέα αρχαία αντικείμενα που κατασχέθηκαν από την Εισαγγελία της Νέας Υόρκης στο σπίτι του πολυεκατομμυριούχου επιχειρηματία Μάϊκλ Στάϊνχαρτ στο Μανχάταν, περιλαμβάνεται στο αρχείο των Σάϊμς-Μιχαηλίδη που κατασχέθηκε με εκατοντάδες αδήλωτες αρχαιότητες στη Σχοινούσα.
Είναι μια αττική λευκή λήκυθος, η οποία απεικονίζεται με τα χώματα της λαθρανασκαφής, στο αρχείο των εμπόρων αρχαιοτήτων Ρόμπιν Σάϊμς-Χρήστου Μιχαηλίδη, όπως μας είπε ο ερευνητής αρχαιολόγος δρ Χρήστος Τσιρογιάννης από το Κέϊμπριτζ όπου ζει και εργάζεται.
Βλέποντας στο δημοσίευμα των New York Times τις φωτογραφίες των εννέα κατασχεθέντων αρχαίων ταύτισε εκτός από την αττική λήκυθο, άλλα τρία αντικείμενα με το αρχείο του άλλου διαβόητου αρχαιοπώλη Μέντιτσι που πούλαγε ως μεσάζων «ευρήματα» λαθρανασκαφέων από Ετρουτσικούς τάφους.
«Τα συγκεκριμένα αντικείμενα που βρίσκονται στην Εισαγγελία της Ν.Υ. δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν προέρχονται από ετρουτσικούς τάφους. Πρέπει να γίνει επισταμένη έρευνα από τις ιταλικές αρχές για να διαπιστωθεί από πού ακριβώς προέρχονται. Το ίδιο βέβαια πρέπει να κάνει και το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού. Οφείλει να προσκομίσει στοιχεία για να αποδείξει ότι η αττική λήκυθος ήταν σε ελληνικό έδαφος και όχι σε άλλη περιοχή της γης όπου ταξίδευαν στην αρχαιότητα».
Η υπόθεση αυτή δεν προέκυψε από το πουθενά. Προ τριμήνου οι αμερικανικές αρχές είχαν κάνει έφοδο στο σπίτι του Στάϊνχαρτ στο Μανχάταν και είχαν κατασχέσει κλεμμένες μαρμάρινες αρχαιότητες από το Λίβανο. Ηταν ένας κορμός αγάλματος, η κεφαλή ενός ταύρου που εκτίθετο ως δάνειο στο Μουσείο Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης και άλλος ένας κορμός.
Τα αρχαία αυτά επέστρεψαν στο Λίβανο γιατί ταυτοποιήθηκαν με κλεμμένα από ανασκαφή της δεκαετίας του ’60. Είχαν μεταφερθεί στο ναό Εσμουντ και από εκεί σε άλλη αποθήκη στη Βίβλο του Λιβάνου που κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου το 1980 ανοίχτηκε, τα αρχαία εκλάπησαν και κατέληξαν στα χέρια του Σάϊμς που ήταν ο πιό ενεργός έμπορος κλεμμένων αρχαιοτήτων εκείνη την εποχή. Τώρα έχουν πάρει τα ηνία οι Λιβανέζοι αδελφοί Αμπουντάαμ, όπως μας εξηγεί ο κ. Τσιρογιάννης.
Για την επιστροφή της περίφημης κεφαλής ταύρου πίσω στο Λίβανο χρησιμοποιήθηκε άρθρο του Χρήστου Τσιρογιάννη, δημοσιευμένο το 2013. Οταν οι Αμερικανοί πήγαν στο σπίτι του Στάϊνχαρτ για την κατάσχεση των κλεμμένων από το Λίβανο, διαπίστωσαν την ύπαρξη και πολλών άλλων αρχαιοτήτων. Εχοντας ιστορικό αγοράς έργων παράνομης προέλευσης ο Αμερικανός επιχειρηματίας, δεν μπορούσε να μην ελεγχθεί σε βάθος από τις εισαγγελικές αρχές. Προφανώς τότε, ξεκίνησαν επαφές με τους Ιταλούς και το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας και κατέληξαν στην κατάσχεση εννέα αντικειμένων από την Ελλάδα και την Ιταλία, ενώ διερευνάται η νομιμότητα προέλευσης άλλων έξη.
Θα μπορούσαν βέβαια οι αμερικανικές αρχές να είχαν επέμβει πολύ νωρίτερα, γιατί από το 2014, ο Ελληνας αρχαιολόγος, ειδικευμένος στην έρευνα διεθνών κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας, είχε κάνει πέντε ταυτίσεις αρχαίων αντικειμένων της συλλογής Στάϊνχαρτ. Επί τη βάσει δικών του στοιχείων τότε, είχε αποσυρθεί από δημοπρασία άγαλμα αρχαίας θεάς της ιδιωτικής συλλογής Μάϊκλ και Τζούντι Στάϊνχαρτ . Εκτοτε, ουδείς έμαθε έκτοτε την τύχη της θεάς. Αν τελικά επεστράφη στη Σαρδηνία, όπως ζητούσε ο δήμαρχος της περιοχής ή γύρισε στας αγκάλας του φιλάρχαιου συλλέκτη.
Τις επόμενες μέρες θα δούμε εάν και πώς, -δηλαδή με τι στοιχεία-, θα διεκδικήσει την αττική λήκυθο το Υπουργείο Πολιτισμού. Από την σημερινή ανακοίνωσή του πάντως δεν είναι σαφές, τι θα πράξει. Στην σιβυλλική ανακοίνωση αναφέρεται: «Μετά τα πρόσφατα δημοσιεύματα για την κατάσχεση ελληνικών και ιταλικών αρχαιοτήτων από τις αρμόδιες αρχές στη Νέα Υόρκη, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ενημερώνει ότι βρίσκεται σε αναμονή των επίσημων στοιχείων από τις αμερικανικές αρχές ώστε να προχωρήσει στις δέουσες ενέργειες για των επαναπατρισμό των ελληνικών αρχαιοτήτων με τεκμηριωμένη την παράνομη διακίνησή τους. Ήδη από τον προηγούμενο μήνα υπήρξε στενή συνεργασία των αμερικανικών αρχών με τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ για την ανταλλαγή όλων των απαραίτητων στοιχείων σε σχέση με την ταύτιση ενός αρχαίου αντικειμένου (αττικής λευκής ληκύθου) που περιλαμβάνεται στα κατασχεθέντα”.
Εν τω μεταξύ αύριο έρχεται ο κ. Τσιρογιάννης στην Αθήνα για να παραστεί ως μάρτυρας στη δίκη της υπόθεσης των εκατοντάδων αδήλωτων αρχαιοτήτων που κατασχέθηκαν το 2008 στη βίλα Παπαδημητρίου στη Σχοινούσα. Αναμένεται να εκδικαστεί την Τετάρτη, αν δεν αναβληθεί και πάλι για …πολλοστή φορά.
