«Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας», του Γρηγορίου Ξενόπουλου, είναι μία πολύ καλή πρόταση που αφορά στο ποιοτικό θέατρο, χωρίς άκαιρους νεωτερισμούς ή άλλες φιοριτούρες. Το έργο συμπαγές και ολοκληρωμένο, εξελίσσεται στη σκηνή με ειλικρίνεια και σεβασμό στο κείμενο του συγγραφέα.
Ο Ξενόπουλος διασκεύασε ένα πεζογράφημα του 1897, σε θεατρικό έργο και ανέβηκε το 1904 στη Νέα Σκηνή του Χρηστομάνου, με μικρή απήχηση στο κοινό. Αυτοτελώς δημοσιεύεται το 1928. Το θέμα του αναφέρεται στην ξεπεσμένη αριστοκρατία των Επτανήσων, η οποία πίστευε σε λαϊκές δεισιδαιμονίες και σε παλιά γιατροσόφια.
Σκηνοθεσία:
Τη σκηνοθεσία ενορχηστρώνει ο έμπειρος και ταλαντούχος Πέτρος Ζούλιας, με εστίαση τόσο στους νοηματικούς άξονες, όσο και στη σκηνική αφήγηση, με ένα άρτιο συντονισμό, ώστε η διαχρονικότητα του θεματικού ιστού να λάμψει.
Γιατί είναι τόσο επίκαιρο το περιεχόμενο του έργου και ας γράφτηκε πριν πολλά χρόνια. Η κρίση στις ηθικές αξίες και τα παρελκόμενά της, είναι και τωρινό, οξύτατο φαινόμενο.
Οι ανατροπές υπηρετήθηκαν επαρκώς, οι εικόνες πλούσιες σε ουσία και ύφος και το δραματουργικό βάθος έντονο και διαφανές εξασφαλίζουν το δέσιμο της σκηνικής πράξης ολιστικά. Και όλο αυτό περνάει στο κοινό που νοιώθει το δίλημμα της πρωταγωνίστριας ολοκάθαρα, την αγωνία και τις αμφιταλαντεύσεις της απέναντι στην Ανάγκη για επιβίωση, καθώς η οικογένεια είχε ξεπέσει οικονομικά ολοσχερώς.
Ο Ζούλιας φέρνει το έργο στο σήμερα με μαεστρία και φρεσκάδα, φανερώνοντας την οπτική και την ιδεολογία του συστήματος των αξιών της παλαιότερης και της νέας γενιάς. Δηλαδή διαπιστώνεται η σύγκρουση της ρομαντικής εποχής ( παράδοση και κατοχυρωμένες αξίες ), με τα «ιδεώδη» του νέου κόσμου, με την ανερχόμενη αστική τάξη που τις καταρρακώνει ορθολογιστικά στο όνομα της ευκολίας, αγνοώντας την πίστη στους θεσμούς και στην προσωπική αξιοπρέπεια του ανθρώπινου όντος. Ας υπογραμμιστεί και η πετυχημένη τοιχογραφία της κοινωνίας της Ζακύνθου στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, όπως αυτή αποδόθηκε από το σκηνοθέτη της παράστασης.
Ερμηνείες:
Αριστουργηματική η ερμηνεία της Νένας Μεντή, ως Κοντέσσα Βαλέραινα. Τι να πει κανείς, όλη η παρουσία της κεντραρισμένη, ευθύβολη, αφοπλιστική. Γλώσσα, έκφραση, κίνηση τέλεια καμωμένα. Πλάθει το χαρακτήρα της ηρωίδας της με σημασία και στην παραμικρή ερμηνευτική λεπτομέρεια.
Εξαιρετική, άμεση, φυσικότατη η Μαρία Κανελλοπούλου ως οικονόμος. Πολλοί καλοί ο Νίκος Νίκας (γιος κοντέσσας ), η Μαριάννα Τουντασάκη (φάντασμα) και ο Δημήτρης Καπετανάκος (έμπορος). Βασιλική Τρουφάκου (νύφη της Κοντέσσας ) και ο Δημήτρης Αριανούτσος εγγονός της Κοντέσσας ) καλοί στο ρόλο τους.
Συμμετέχουν και οι Γιώργος Λόξας (γείτονας ), Φαίη Φραγκαλιώτη (κοπέλα Α ), Άννα – Μαρία Κατσουλάκη (κοπέλα Β ). Οι ηθοποιοί στήριξαν τη σκηνοθετική γραμμή, με αποτέλεσμα η θεατρική εμπειρία για το θεατή να είναι συγκροτημένη όσο και ενδιαφέρουσα.
Συντελεστές:
Υπέροχα σκηνικά Μαρία Φιλίππου, ενδεικτικά της εποχής κοστούμια Νίκος Χαρλαύτης, υποβλητικοί φωτισμοί που εικονοποιούν τα δρώμενα με εύστοχο τρόπο φρόντισε η Μελίνα Μάσχα και την πρωτότυπη μουσική έγραψε ο Μίνως Μάτσας. Στην επιμέλεια προγράμματος ο Ιάσων Τριανταφυλλίδης. Το τραγούδι «Μυστικό σου», σε στίχους της Σοφίας Καψούρου και μουσική του Μίνωα Μάτσα, ερμηνεύει ο Γιώργος Λόξας.
Συμπέρασμα:
Στο σύνολό της η θεατρική παράσταση «Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας», στο Θέατρον του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», προβληματίζει και διδάσκει παράλληλα, έναντι ενός σύγχρονου κόσμου που καθημερινά απεμπολεί τα ιδανικά και τα οράματα μιας ανθρωπότητας σε συνεχή κατάρρευση.
