Με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία και στο πλαίσιο των κυρώσεων που έχει επιβάλλει η ΕΕ στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε, σήμερα ανακοίνωση σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνουν τα κράτη μέλη, και σε παράρτημα της, περιουσιακά στοιχεία των δύο χωρών, Ρωσίας και Λευκορωσίας, στην ΕΕ.
Ρωσία: Με βάση τα δεδομένα του 2020, πρόσωπα ή οντότητες της Ρωσίας ελέγχουν περίπου 17 000 εταιρείες της ΕΕ, ενώ έχουν δυνητικά ελέγχουσες συμμετοχές σε άλλες 7 000 εταιρείες και μειοψηφικές συμμετοχές σε επιπλέον 4 000 εταιρείες
Λευκορωσία: Με βάση τα δεδομένα του 2020, πρόσωπα και οντότητες της Λευκορωσίας ελέγχουν περίπου 1 550 εταιρείες της ΕΕ, ενώ έχουν δυνητικά ελέγχουσες συμμετοχές σε άλλες 600 εταιρείες και μειοψηφικές συμμετοχές σε 400 εταιρείες .
Με δεδομένο τον αριθμό των συναλλαγών που ολοκληρώθηκαν μεταξύ του 2015 και του 2021, η Ρωσία ήταν ο 11ος ξένος επενδυτής στην ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας το 0,9 % του αριθμού των επενδύσεων και το 0,7 % της αξίας των επενδύσεων από όλες τις δικαιοδοσίες εκτός ΕΕ
1. Επισκόπηση των ρωσικών και λευκορωσικών περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ
1.1. Ρωσικές επενδύσεις στην ΕΕ
Με δεδομένο τον αριθμό των συναλλαγών που ολοκληρώθηκαν μεταξύ του 2015 και του 2021, η Ρωσία ήταν ο 11ος ξένος επενδυτής στην ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας το 0,9 % του αριθμού των επενδύσεων και το 0,7 %της αξίας των επενδύσεων από όλες τις δικαιοδοσίες εκτός ΕΕ
Αυτό αντιστοιχεί σε 643 συναλλαγές συνολικής αξίας 15 δισ. EUR (για το 34 % των οποίων απουσιάζει η αξία των συναλλαγών), συμπεριλαμ.βανομένων των συγχωνεύσεων και εξαγορών, των επενδύσεων μειοψηφικής συμμετοχής, των επενδύσεων χαρτοφυλακίου και των επενδύσεων σε αναξιοποίητες ζώνες. Ενώ τα τελευταία χρόνια η εισροή ρωσικών επενδύσεων φαίνεται σχετικά περιορισμένη, με βάση τα δεδομένα του 2020, πρόσωπα ή οντότητες της Ρωσίας ελέγχουν περίπου 17 000 εταιρείες της ΕΕ (2), ενώ έχουν δυνητικά ελέγχουσες συμμετοχές (3) σε άλλες 7 000 εταιρείες και μειοψηφικές συμμετοχές σε επιπλέον 4 000 εταιρείες (4).
Σε πολλές περιπτώσεις, κάποιες εταιρείες έχουν πολλούς Ρώσους μετόχους, καθένας από τους οποίους κατέχει ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 50 %, αλλά το άθροισμα των συμμετοχών όλων τους ανέρχεται σε πάνω από το 50 % του κεφαλαίου της επιχείρησης της ΕΕ. Στο 57,7 % των εταιρειών της ΕΕ που τελούν υπό ρωσικό έλεγχο ή επιρροή, τα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν σε φυσικό πρόσωπο· στο 9,7 % ανήκουν σε εταιρεία· και στο 1,1 % ανήκουν σε δημόσια αρχή / κράτος.
Πίνακας 1.
Αριθμός εταιρειών της ΕΕ-27 με ρωσική επιρροή ή έλεγχο, λεπτομέρειες ανά είδος ελέγχουσας οντότητας
|
Είδος ελέγχουσας οντότητας (Παγκόσμιος τελικός ιδιοκτήτης) |
Αριθμός εταιρειών |
Μερίδιο |
|
Ένα ή περισσότερα γνωστά άτομα ή οικογένειες |
17 510 |
57,7 % |
|
Μη διαθέσιμο |
9 204 |
30,4 % |
|
Εταιρικές επιχειρήσεις |
2 931 |
9,7 % |
|
Δημόσιες αρχές, κράτη, κυβερνήσεις |
343 |
1,1 % |
|
Χρηματοοικονομική εταιρεία |
149 |
0,5 % |
|
Αμοιβαίο και συνταξιοδοτικό κεφάλαιο / Εντολοδόχος / Καταπίστευμα / Καταπιστευματικός διαχειριστής |
83 |
0,3 % |
|
Τράπεζα |
81 |
0,3 % |
|
Ίδρυμα / Ερευνητικό ινστιτούτο |
18 |
0,1 % |
|
Ασφαλιστική εταιρεία |
1 |
0,0 % |
|
Εταιρείες ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων |
1 |
0,0 % |
|
Πηγή: Ανάλυση του JRC, με βάση δεδομένα του Bureau van Dijk. Αριθμητικά στοιχεία με βάση τα δεδομένα των ισολογισμών του 2020. Τα δεδομένα αντλήθηκαν τον Μάρτιο του 2022. Σε περίπτωση ρωσικής επιρροής (όχι ελέγχου), η εταιρεία της ΕΕ μπορεί να ελέγχεται από οντότητα οποιασδήποτε άλλης χώρας. Οι υποθέσεις που δεν αναφέρονται («μη διαθέσιμο») αφορούν εταιρείες της ΕΕ με ρωσική επιρροή που δεν αναφέρουν πλειοψηφικό μέτοχο. |
||
Τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει η ρωσική κυβέρνηση ανήκουν σε «εταιρικές επιχειρήσεις» (5) για το 79,9 % των περιπτώσεων, ενώ σε τράπεζες ή άλλα χρηματοοικονομικά ιδρύματα για τις υπόλοιπες περιπτώσεις (πίνακας 2).
Πίνακας 2.
Αριθμός εταιρειών της ΕΕ-27 που τελούν υπό τον έλεγχο ή την επιρροή της ρωσικής κυβέρνησης, λεπτομέρειες ανά είδος ελεγχόμενης εταιρείας της ΕΕ
|
Είδος οντότητας της εταιρείας της ΕΕ |
Αριθμός εταιρειών |
Μερίδιο επί του συνόλου (%) |
|
Εταιρικές επιχειρήσεις |
262 |
79,9 |
|
Χρηματοοικονομική εταιρεία |
37 |
11,3 |
|
Τράπεζα |
17 |
5,2 |
|
Αμοιβαίο και συνταξιοδοτικό κεφάλαιο |
11 |
3,4 |
|
Εταιρείες ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων |
1 |
0,3 |
|
Πηγή: Ανάλυση του JRC, με βάση δεδομένα του Bureau van Dijk. Αριθμητικά στοιχεία με βάση τα δεδομένα των ισολογισμών του 2020. Τα δεδομένα αντλήθηκαν τον Μάρτιο του 2022. |
||
Οι τομείς με τη μεγαλύτερη παρουσία ρωσικού ελέγχου είναι το χονδρικό εμπόριο, ο κτηματομεσιτικός τομέας, οι επαγγελματικές επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, και ο χρηματοοικονομικός και ασφαλιστικός τομέας. Οι τομείς με τη μεγαλύτερη παρουσία ρωσικής επιρροής είναι πολύ συγκρίσιμοι: χονδρικό εμπόριο, κτηματομεσιτικός τομέας, επαγγελματικές επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, και μεταποίηση (πίνακας 3).
Πίνακας 3.
Αριθμός εταιρειών της ΕΕ-27 με ρωσική επιρροή ή έλεγχο. Λεπτομέρειες ανά στοχευόμενο τομέα, 2020.
|
ΕΕ-27 |
||||
|
|
Έλεγχος |
Επιρροή |
Σύνολο |
|
|
Τομέας |
Αριθμός εταιρειών |
Αριθμός εταιρειών |
Μερίδιο (*1) % |
Αριθμός εταιρειών |
|
Γεωργία, δασοκομία και αλιεία |
137 |
137 |
62 |
274 |
|
Ορυχεία και λατομεία |
19 |
15 |
28 |
34 |
|
Μεταποίηση |
904 |
883 |
56 |
1 787 |
|
Ηλεκτρικό ρεύμα, αέριο, ατμός και κλιματισμός |
61 |
45 |
40 |
106 |
|
Υδροδότηση, αποχέτευση, διαχείριση αποβλήτων |
32 |
24 |
56 |
56 |
|
Κατασκευές |
744 |
621 |
50 |
1 365 |
|
Χονδρικό και λιανικό εμπόριο |
4 530 |
3 607 |
63 |
8 137 |
|
Μεταφορά και αποθήκευση |
666 |
417 |
51 |
1 083 |
|
Υπηρεσίες παροχής καταλύματος και υπηρεσίες εστίασης |
612 |
675 |
52 |
1 287 |
|
Πληροφορίες και επικοινωνία |
763 |
668 |
55 |
1 431 |
|
Χρηματοοικονομικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες |
1 199 |
625 |
46 |
1 824 |
|
Κτηματομεσιτικές δραστηριότητες |
2 714 |
2 470 |
70 |
5 184 |
|
Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες |
1 721 |
1 272 |
60 |
2 993 |
|
Διοικητικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υποστήριξης |
886 |
746 |
55 |
1 632 |
|
Δημόσια διοίκηση και άμυνα |
1 |
6 |
35 |
7 |
|
Εκπαίδευση |
103 |
76 |
56 |
179 |
|
Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα |
70 |
56 |
46 |
126 |
|
Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία |
160 |
170 |
50 |
330 |
|
Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών |
254 |
245 |
52 |
499 |
|
Πηγή: Ανάλυση του JRC, με βάση δεδομένα του Bureau van Dijk. Αριθμητικά στοιχεία με βάση τα δεδομένα των ισολογισμών του 2020. Τα δεδομένα αντλήθηκαν τον Μάρτιο του 2022. Σε περίπτωση που μια εταιρεία έχει αρκετούς Ρώσους μετόχους που κατέχουν μειοψηφικές συμμετοχές, υπολογίζεται το άθροισμα των συμμετοχών για όλους τους Ρώσους μετόχους της εν λόγω εταιρείας. |
||||
1.2. Λευκορωσικές επενδύσεις στην ΕΕ
Με βάση τα δεδομένα του 2020, πρόσωπα και οντότητες της Λευκορωσίας ελέγχουν περίπου 1 550 εταιρείες της ΕΕ, ενώ έχουν δυνητικά ελέγχουσες συμμετοχές (6) σε άλλες 600 εταιρείες και μειοψηφικές συμμετοχές σε 400 εταιρείες (7). Ομοίως προς τις ρωσικές επενδύσεις, ορισμένες εταιρείες έχουν πολλούς Λευκορώσους μειοψηφικούς μετόχους, οι οποίοι από κοινού κατέχουν πάνω από το 50 % του κεφαλαίου της επιχείρησης της ΕΕ. Στο 63,2 % των εταιρειών της ΕΕ που τελούν υπό λευκορωσικό έλεγχο ή επιρροή, τα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν σε φυσικό πρόσωπο· στο 5,1 % ανήκουν σε εταιρεία· και στο 0,4 % ανήκουν σε δημόσια αρχή / κράτος (πίνακας 4).
Πίνακας 4.
Αριθμός εταιρειών της ΕΕ-27 με λευκορωσική επιρροή ή έλεγχο, λεπτομέρειες ανά είδος ελέγχουσας οντότητας
|
Είδος ελέγχουσας οντότητας (Παγκόσμιος τελικός ιδιοκτήτης) |
Αριθμός εταιρειών |
Μερίδιο |
|
Ένα ή περισσότερα γνωστά άτομα ή οικογένειες |
1 687 |
63,18 % |
|
Εταιρικές επιχειρήσεις |
135 |
5,06 % |
|
Δημόσιες αρχές, κράτη, κυβερνήσεις |
11 |
0,41 % |
|
Τράπεζα |
1 |
0,04 % |
|
Αμοιβαίο και συνταξιοδοτικό κεφάλαιο / Εντολοδόχος / Καταπίστευμα / Καταπιστευματικός διαχειριστής |
1 |
0,04 % |
|
Χρηματοοικονομική εταιρεία |
1 |
0,04 % |
|
Ίδρυμα / Ερευνητικό ινστιτούτο |
1 |
0,04 % |
|
Μη διαθέσιμο |
833 |
31,20 % |
|
Πηγή: Ανάλυση του JRC, με βάση δεδομένα του Bureau van Dijk. Αριθμητικά στοιχεία με βάση τα δεδομένα των ισολογισμών του 2020. Τα δεδομένα αντλήθηκαν τον Μάρτιο του 2022. Σε περίπτωση λευκορωσικής επιρροής (όχι ελέγχου), η εταιρεία της ΕΕ μπορεί να ελέγχεται από οντότητα οποιασδήποτε άλλης χώρας. Οι υποθέσεις που δεν αναφέρονται («μη διαθέσιμο») αφορούν εταιρείες της ΕΕ με λευκορωσική επιρροή που δεν αναφέρουν πλειοψηφικό μέτοχο. |
||
Τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει η κυβέρνηση της Λευκορωσίας αφορούν κυρίως το χονδρικό εμπόριο, όπως περιγράφεται κατωτέρω στον πίνακα 5.
Πίνακας 5.
Αριθμός εταιρειών της ΕΕ-27 που ελέγχονται από το κράτος ή δημόσια αρχή της Λευκορωσίας, λεπτομέρειες ανά τομέα ελεγχόμενης εταιρείας
|
Τομέας δραστηριότητας της εταιρείας της ΕΕ |
Αριθμός εταιρειών |
Σύνολο στοιχείων ενεργητικού (σε εκατομμύρια EUR) |
|
Χονδρικό εμπόριο μερών και εξαρτημάτων μηχανοκίνητων οχημάτων |
1 |
1,49 |
|
Χονδρικό εμπόριο έναντι αμοιβής ή βάσει σύμβασης |
1 |
Α/Α |
|
Εμπορικοί αντιπρόσωποι που μεσολαβούν στην πώληση καυσίμων, μεταλλευμάτων, μετάλλων και βιομηχανικών χημικών προϊόντων |
1 |
2,80 |
|
Χονδρικό εμπόριο γεωργικών μηχανημάτων, εξοπλισμού και προμηθειών |
2 |
38,98 |
|
Χονδρικό εμπόριο στερεών, υγρών και αερίων καυσίμων και συναφών προϊόντων |
2 |
26,14 |
|
Χονδρικό εμπόριο χημικών προϊόντων |
1 |
4,23 |
|
Αεροπορικές μεταφορές |
1 |
Α/Α |
|
Αεροπορικές μεταφορές επιβατών |
1 |
0,22 |
|
Πηγή: Ανάλυση του JRC, με βάση δεδομένα του Bureau van Dijk. Αριθμητικά στοιχεία με βάση τα δεδομένα των ισολογισμών του 2020. Τα δεδομένα αντλήθηκαν τον Μάρτιο του 2022. |
||
Οι τομείς με τη μεγαλύτερη παρουσία λευκορωσικού ελέγχου είναι το χονδρικό εμπόριο, οι επαγγελματικές επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, η μεταφορά και αποθήκευση και ο κτηματομεσιτικός τομέας. Οι τομείς με τη μεγαλύτερη παρουσία λευκορωσικής επιρροής είναι πολύ συγκρίσιμοι: χονδρικό εμπόριο, κτηματομεσιτικός τομέας, επαγγελματικές επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, και μεταποίηση (πίνακας 6).
Πίνακας 6.
Αριθμός εταιρειών της ΕΕ-27 με λευκορωσική επιρροή ή έλεγχο. Λεπτομέρειες ανά στοχευόμενο τομέα, 2020.
|
|
Έλεγχος |
Επιρροή |
Σύνολο |
|
|
Τομέας |
Αριθ. εταιρειών |
Αριθ. εταιρειών |
Μερίδιο (*2) % |
Αριθ. εταιρειών |
|
Γεωργία, δασοκομία και αλιεία |
7 |
10 |
48 |
17 |
|
Ορυχεία και λατομεία |
1 |
0 |
Α/Α |
1 |
|
Μεταποίηση |
73 |
100 |
51 |
173 |
|
Ηλεκτρικό ρεύμα, αέριο, ατμός και κλιματισμός |
1 |
3 |
53 |
4 |
|
Υδροδότηση, αποχέτευση, διαχείριση αποβλήτων |
4 |
4 |
32 |
8 |
|
Κατασκευές |
107 |
76 |
54 |
183 |
|
Χονδρικό και λιανικό εμπόριο |
568 |
377 |
60 |
945 |
|
Μεταφορά και αποθήκευση |
122 |
91 |
61 |
213 |
|
Υπηρεσίες παροχής καταλύματος και υπηρεσίες εστίασης |
45 |
32 |
46 |
77 |
|
Πληροφορίες και επικοινωνία |
97 |
74 |
55 |
171 |
|
Χρηματοοικονομικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες |
48 |
26 |
51 |
74 |
|
Κτηματομεσιτικές δραστηριότητες |
109 |
108 |
53 |
217 |
|
Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες |
141 |
116 |
47 |
257 |
|
Διοικητικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υποστήριξης |
73 |
41 |
55 |
114 |
|
Εκπαίδευση |
7 |
4 |
75 |
11 |
|
Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα |
5 |
7 |
32 |
12 |
|
Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία |
17 |
5 |
69 |
22 |
|
Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών |
22 |
22 |
54 |
44 |
|
Πηγή: Ανάλυση του JRC, με βάση δεδομένα του Bureau van Dijk. Αριθμητικά στοιχεία με βάση τα δεδομένα των ισολογισμών του 2020. Τα δεδομένα αντλήθηκαν τον Μάρτιο του 2022. Σε περίπτωση που μια εταιρεία έχει αρκετούς Λευκορώσους μετόχους που κατέχουν μειοψηφικές συμμετοχές, υπολογίζεται το άθροισμα των συμμετοχών για όλους τους Λευκορώσους μετόχους της εν λόγω εταιρείας. |
||||
2. Επιπτώσεις των περιοριστικών μέτρων (κυρώσεων) στις άμεσες ξένες επενδύσεις από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία και δέουσα επιμέλεια των εταιρειών της ΕΕ
Τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ εφαρμόζονται, μεταξύ άλλων, σε κάθε πρόσωπο, εντός ή εκτός της επικράτειας της Ένωσης, που είναι υπήκοος κράτους μέλους, σε κάθε νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα, εντός ή εκτός της επικράτειας της Ένωσης, που έχει ιδρυθεί ή συσταθεί βάσει του δικαίου κράτους μέλους, καθώς και σε κάθε νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα για οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκείται, εν όλω ή εν μέρει, εντός της Ένωσης.
Τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ μπορούν να επηρεάσουν τις άμεσες ξένες επενδύσεις από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία με διάφορους τρόπους. Μπορούν να λάβουν τη μορφή ατομικών καταχωρίσεων ή τομεακών μέτρων.
Ορισμένα πρόσωπα και οντότητες της Ρωσίας και της Λευκορωσίας υπόκεινται σε ατομικούς οικονομικούς περιορισμούς, οι οποίοι περιλαμβάνουν δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση διάθεσης κεφαλαίων ή οικονομικών πόρων, άμεσα ή έμμεσα, στα εν λόγω καταχωρισμένα πρόσωπα και οντότητες.
Τα κατονομαζόμενα πρόσωπα ή οντότητες δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια (δηλαδή χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και οφέλη κάθε είδους) και τους οικονομικούς πόρους τους (περιουσιακά στοιχεία κάθε είδους) που δεσμεύονται, και δεν τους διατίθενται κεφάλαια ή οικονομικοί πόροι. Αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της ΕΕ δεν πρέπει να πραγματοποιούν πληρωμές ή να προμηθεύουν αγαθά ή άλλα περιουσιακά στοιχεία στα εν λόγω πρόσωπα ή οντότητες. Στην πραγματικότητα, επιχειρηματικές συναλλαγές με κατονομαζόμενα πρόσωπα ή οντότητες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν νόμιμα, εκτός εάν η νομοθεσία κατ’ εξαίρεση τις επιτρέπει.
Η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων επεκτείνεται στα περιουσιακά στοιχεία κάθε μη κατονομαζόμενης οντότητας η οποία ανήκει ή ελέγχεται από κατονομαζόμενο πρόσωπο ή οντότητα, εκτός εάν μπορεί να αποδειχθεί ότι τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία στην πραγματικότητα δεν ανήκουν ή δεν ελέγχονται από το κατονομαζόμενο πρόσωπο ή οντότητα. Ομοίως, κεφάλαια ή οικονομικοί πόροι δεν θα πρέπει να διατίθενται σε μη κατονομαζόμενη οντότητα που ανήκει ή ελέγχεται από κατονομαζόμενο πρόσωπο ή οντότητα, εκτός εάν μπορεί να αποδειχθεί ότι τα κεφάλαια ή οι οικονομικοί πόροι δεν θα φθάσουν πράγματι στο κατονομαζόμενο πρόσωπο (8). Οι τόκοι και τα μερίσματα θεωρούνται «κεφάλαια» που δεσμεύονται.
Επιπλέον, οι τράπεζες που έχουν ιδρυθεί ή συσταθεί βάσει του δικαίου κράτους μέλους ή δραστηριοποιούνται στην ΕΕ δεσμεύουν τις πληρωμές που λαμβάνονται από οποιοδήποτε κατονομαζόμενο πρόσωπο ή οντότητα (που υπόκειται σε δέσμευση περιουσιακών στοιχείων) που περιλαμβάνεται στον κατάλογο του παραρτήματος I του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 269/2014 του Συμβουλίου. Αυτό σημαίνει ότι οι μεταφορές που προέρχονται από κατονομαζόμενο πρόσωπο, ή που προέρχονται από μη κατονομαζόμενο πρόσωπο αλλά πραγματοποιούνται μέσω κατονομαζόμενης τράπεζας (9), δεν απορρίπτονται ούτε τα κεφάλαια επιστρέφονται στον αποστολέα· αντιθέτως, τα κεφάλαια αυτά παραμένουν δεσμευμένα στην τράπεζα της Ένωσης. Είναι δυνατόν να ζητηθεί από την εθνική αρχή που είναι αρμόδια για τις κυρώσεις να αποδεσμεύσει τα εν λόγω κεφάλαια, για παράδειγμα βάσει της παρέκκλισης που προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 269/2014 του Συμβουλίου (10) σχετικά με πληρωμή από κατονομαζόμενο πρόσωπο ή οντότητα η οποία είναι εξοφλητέα βάσει σύμβασης που έχει συναφθεί πριν από την ημερομηνία καταχώρισης.
Η Ένωση έχει επίσης θεσπίσει τομεακά περιοριστικά μέτρα. Για παράδειγμα, ορισμένες ρωσικές και λευκορωσικές τράπεζες έχουν αποσυνδεθεί από εξειδικευμένες υπηρεσίες χρηματοπιστωτικών μηνυμάτων, ιδίως το σύστημα SWIFT, γεγονός που εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητά τους να συμμετέχουν σε διεθνείς πληρωμές.
Τα περιοριστικά μέτρα περιόρισαν επίσης τις χρηματοοικονομικές εισροές από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία προς την ΕΕ, απαγορεύοντας την αποδοχή νέων καταθέσεων που υπερβαίνουν ορισμένες αξίες από Ρώσους και Λευκορώσους υπηκόους ή κατοίκους και νομικά πρόσωπα, οντότητες ή φορείς που είναι εγκατεστημένα στη Ρωσία ή τη Λευκορωσία, την τήρηση λογαριασμών Ρώσων και Λευκορώσων πελατών από τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων της ΕΕ, καθώς και την πώληση τίτλων σε ευρώ σε Ρώσους ή Λευκορώσους πελάτες.
Επιπλέον, απαγορεύεται στους οικονομικούς φορείς της ΕΕ να παρέχουν χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένων μετοχικών κεφαλαίων, σε φορείς εκτός ΕΕ που δραστηριοποιούνται στον ενεργειακό τομέα στη Ρωσία. Αυτό μπορεί να επηρεάσει έμμεσα τις άμεσες ξένες επενδύσεις στην ΕΕ, ανάλογα με την προβλεπόμενη ειδική χρηματοδοτική ρύθμιση.
Επιπλέον, η διάθεση ελεγχόμενης τεχνολογίας (συμπεριλαμβανομένων γνώσεων ή άυλων στοιχείων) σε αλλοδαπούς αποτελεί ένα είδος άυλης μεταφοράς τεχνολογίας, που είναι επίσης γνωστό ως «πράξη εξομοιούμενη με εξαγωγή». Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 833/2014 του Συμβουλίου και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 765/2006 του Συμβουλίου, όπως έχουν τροποποιηθεί, απαγορεύουν την πώληση, την προμήθεια, τη μεταφορά ή την εξαγωγή, άμεσα ή έμμεσα, ορισμένων αγαθών και τεχνολογιών που υπόκεινται στα μέτρα σε οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, ή προς χρήση στη Ρωσία και τη Λευκορωσία αντίστοιχα. Οι απαιτήσεις για τον έλεγχο της τεχνικής βοήθειας επεκτείνουν επίσης τον έλεγχο στους αλλοδαπούς στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες θα πρέπει να περιορίσουν την πρόσβαση Ρώσων και Λευκορώσων μελών του προσωπικού στις εν λόγω γνώσεις ή τεχνολογίες, εάν οι εν λόγω γνώσεις και τεχνολογίες θα επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν στη Ρωσία ή τη Λευκορωσία.
Οι εταιρείες της ΕΕ απαγορεύεται να συμμετέχουν, εν γνώσει τους και εκ προθέσεως, σε δραστηριότητες με αντικείμενο ή αποτέλεσμα την καταστρατήγηση των απαγορεύσεων. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι εταιρείες της ΕΕ, και ιδίως εκείνες με μετόχους ρωσικής ή λευκορωσικής ιθαγένειας, θα πρέπει να επιδεικνύουν επαρκή δέουσα επιμέλεια όσον αφορά τους επιχειρηματικούς εταίρους τους και τον τελικό προορισμό κεφαλαίων ή οικονομικών πόρων. Οι διαδικασίες αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν τον έλεγχο, την αξιολόγηση κινδύνου, την πολυεπίπεδη δέουσα επιμέλεια και τη συνεχή παρακολούθηση.
3. Έλεγχος άμεσων ξένων επενδύσεων από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης σύμφωνα με το πλαίσιο που καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/452
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/452 (11) (στο εξής: κανονισμός για τον έλεγχο των ΑΞΕ) καλύπτει τις άμεσες ξένες επενδύσεις από τρίτες χώρες, δηλαδή τις επενδύσεις «που δημιουργούν ή διατηρούν σταθερές και άμεσες σχέσεις μεταξύ επενδυτών από τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών φορέων, και επιχειρήσεων που ασκούν οικονομική δραστηριότητα σε κράτος μέλος» (12).
Περιπτώσεις οι οποίες περιλαμβάνουν μόνο επενδύσεις από μία ή περισσότερες οντότητες εγκατεστημένες στην Ένωση δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού. Οι συναλλαγές αυτές θα μπορούσαν να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των εθνικών νομοθεσιών των κρατών μελών για τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων, εντός των ορίων των διατάξεων της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) σχετικά με το δικαίωμα εγκατάστασης και τις κινήσεις κεφαλαίων.
Ειδικότερα, η Συνθήκη επιτρέπει στα κράτη μέλη να διατηρούν σε ισχύ μέτρα αναγκαία για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας ή μέτρα που βασίζονται σε επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος που αναγνωρίζονται από τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το δικαίωμα των κρατών μελών να θεσπίζουν τέτοια μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων εξηγείται περαιτέρω στην επόμενη ενότητα.
Το καθεστώς εγκατάστασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή εταιρείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους σκοπούς της ΣΛΕΕ, βασίζεται, σύμφωνα με το άρθρο 54 της ΣΛΕΕ, στον τόπο της καταστατικής έδρας, της κεντρικής διοίκησης ή της κύριας εγκατάστασης, καθώς και στην έννομη τάξη βάσει της οποίας ιδρύεται η εταιρεία, και όχι στην ιθαγένεια των μετόχων της. Οι επενδύσεις των εν λόγω εταιρειών δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού για τον έλεγχο των ΑΞΕ.
Ο κανονισμός για τον έλεγχο των ΑΞΕ προβλέπει μία εξαίρεση από τον κανόνα αυτό: οι επενδύσεις από οντότητες της ΕΕ ενδέχεται να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής όταν εμπίπτουν στη ρήτρα κατά της καταστρατήγησης. Παρόλο που δεν δίνεται ο ορισμός της καταστρατήγησης στον κανονισμό, η αιτιολογική σκέψη 10 του κανονισμού διευκρινίζει ότι τα μέτρα κατά της καταστρατήγησης «θα πρέπει να καλύπτουν τις επενδύσεις από το εσωτερικό της Ένωσης που πραγματοποιούνται μέσω τεχνητών ρυθμίσεων, οι οποίες δεν αντικατοπτρίζουν την οικονομική πραγματικότητα και καταστρατηγούν τους μηχανισμούς ελέγχου και τις αποφάσεις ελέγχου, και στις οποίες ο επενδυτής ανήκει ή ελέγχεται σε τελική ανάλυση από φυσικό πρόσωπο ή επιχείρηση τρίτης χώρας».
Επομένως, είναι σημαντικό να εξακριβωθεί αν ο επενδυτής αποτελεί μέρος ενός συστήματος καταστρατήγησης το οποίο έχει δημιουργηθεί με αντικειμενικό αποτέλεσμα την αποφυγή της εφαρμογής του κανονισμού. Ορισμένοι ξένοι επενδυτές, για παράδειγμα, δηλώνουν συγκεκριμένα ότι ο άμεσος επενδυτής είναι ευρωπαϊκή εταιρεία χαρτοφυλακίου την οποία έχουν ιδρύσει για τους σκοπούς της προτεινόμενης συναλλαγής.
Μια τέτοια ρύθμιση μπορεί να δημιουργηθεί για θεμιτούς επιχειρηματικούς λόγους. Ωστόσο, ακόμη και αν δεν διατίθενται αποδεικτικά στοιχεία υποκειμενικής πρόθεσης καταστρατήγησης του κανονισμού, η έλλειψη οικονομικής δραστηριότητας της επενδύτριας εταιρείας και η αντικειμενική ικανότητα των ρυθμίσεων να αποφεύγουν τους κανόνες οι οποίοι ορίζονται στον κανονισμό αρκούν για να θεμελιωθεί το τεκμήριο ότι η ρύθμιση είναι τεχνητή.
Το συχνότερο παράδειγμα καταστρατήγησης κατά την έννοια της αιτιολογικής σκέψης 10 είναι η περίπτωση κατά την οποία ξένη επένδυση στην Ένωση διοχετεύεται μέσω μιας αμιγώς «εικονικής οντότητας / εταιρείας-βιτρίνας» με έδρα την ΕΕ, η οποία δεν έχει ούτε άμεσα ούτε έμμεσα πραγματική οικονομική δραστηριότητα, αλλά λειτουργεί αποκλειστικά ως το νομικό μέσο (13) για την επένδυση. Η ύπαρξη καταστρατήγησης πρέπει να θεμελιώνεται κατά περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές περιστάσεις κάθε περίπτωσης και βάσει συναφών αποδεικτικών στοιχείων.
Ο κανονισμός για τον έλεγχο των ΑΞΕ εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς της οικονομίας και δεν υπόκειται σε κανένα κατώτατο όριο. Η ανάγκη ελέγχου μιας συναλλαγής είναι συχνά ανεξάρτητη από την αξία της ίδιας της συναλλαγής. Ο κανονισμός εξουσιοδοτεί τα κράτη μέλη να εξετάζουν τις επενδύσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης και να λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων κινδύνων.
Οι όροι «ασφάλεια» και «δημόσια τάξη» δεν ορίζονται στον κανονισμό. Ωστόσο, στο άρθρο 4 του κανονισμού προσδιορίζονται οι παράγοντες οι οποίοι συνεκτιμώνται για να διαπιστωθεί κατά πόσον μια ΑΞΕ είναι πιθανόν να θίξει την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν τις πιθανές συνέπειες της ΑΞΕ όσον αφορά υποδομές ζωτικής σημασίας, τεχνολογίες κρίσιμης σημασίας, τον εφοδιασμό με συντελεστές παραγωγής που έχουν κρίσιμη σημασία, την πρόσβαση σε πληροφορίες ευαίσθητου χαρακτήρα και την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης.
Συναφείς για την εν λόγω αξιολόγηση είναι επίσης και πτυχές που σχετίζονται με τον επενδυτή, όπως το αν ο ξένος επενδυτής ελέγχεται από μια κυβέρνηση. Για παράδειγμα, προκειμένου να προσδιορίσουν αν μια άμεση ξένη επένδυση είναι πιθανόν να θίξει την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή μπορούν να λαμβάνουν υπόψη κατά πόσον ο ξένος επενδυτής ελέγχεται άμεσα ή έμμεσα από την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων κρατικών φορέων ή ενόπλων δυνάμεων, τρίτης χώρας, μεταξύ άλλων μέσω της ιδιοκτησιακής δομής ή της παροχής σημαντικής χρηματοδότησης· αν ο ξένος επενδυτής έχει ήδη εμπλακεί σε δραστηριότητες που θίγουν την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη ενός κράτους μέλους· ή αν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ο ξένος επενδυτής να προβεί σε παράνομες ή εγκληματικές δραστηριότητες.
Η εξέταση και, όταν απαιτείται, η λήψη μέτρων για την απαγόρευση ή την εξάρτηση μιας επένδυσης από όρους εντός του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης αποτελεί την τελική ευθύνη των κρατών μελών. Η Επιτροπή μπορεί να απευθύνει γνώμες με τις οποίες συνιστά συγκεκριμένες δράσεις στο κράτος μέλος στο οποίο πραγματοποιείται η επένδυση, ιδίως όταν υπάρχει κίνδυνος η επένδυση να θίξει την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη σε περισσότερα του ενός κράτη μέλη ή έργα και προγράμματα ενωσιακού ενδιαφέροντος.
Υπό τις παρούσες περιστάσεις, υπάρχει σημαντικά αυξημένος κίνδυνος οι ΑΞΕ από Ρώσους και Λευκορώσους επενδυτές, ιδίως από οντότητες που ελέγχονται από την κυβέρνηση, να αποτελέσουν απειλή για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη, διότι η ρωσική και η λευκορωσική κυβέρνηση ενδέχεται να έχουν ισχυρότερο κίνητρο να παρέμβουν σε κρίσιμες δραστηριότητες στην ΕΕ και να χρησιμοποιήσουν την ικανότητά τους να ελέγχουν ή να κατευθύνουν Ρώσους και Λευκορώσους επενδυτές στην ΕΕ για τον σκοπό αυτό. Ως εκ τούτου, οι εν λόγω ΑΞΕ θα πρέπει να ελέγχονται συστηματικά και ενδελεχώς, προκειμένου να εντοπίζονται πιθανές απειλές.
Αν και ο έλεγχος από τα κράτη μέλη πραγματοποιείται συνήθως πριν από την ολοκλήρωση της συναλλαγής ΑΞΕ, ο κανονισμός για τον έλεγχο των ΑΞΕ επιτρέπει στα κράτη μέλη να διατηρούν μηχανισμούς που προβλέπουν τον έλεγχο μιας συναλλαγής ΑΞΕ μετά την ολοκλήρωσή της. Εάν ένα κράτος μέλος ξεκινήσει τον επίσημο έλεγχο μιας ΑΞΕ, υπόκειται στον μηχανισμό συνεργασίας ανεξάρτητα από το αν η ΑΞΕ βρίσκεται σε φάση σχεδιασμού ή έχει ολοκληρωθεί.
Επιπλέον, ο μηχανισμός συνεργασίας μπορεί να ξεκινήσει εντός 15 μηνών από την ολοκλήρωση της επένδυσης, όταν μια επένδυση δεν υπόκειται σε έλεγχο σε εθνικό επίπεδο (14). Αυτό μπορεί να συμβεί όταν το κράτος μέλος δεν διαθέτει μηχανισμό ελέγχου ή όταν το κράτος μέλος διατηρεί μηχανισμό ελέγχου, αλλά η συγκεκριμένη συναλλαγή ΑΞΕ δεν υποβλήθηκε από τα μέρη σε εκ των προτέρων έλεγχο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στη λήψη μέτρων από το κράτος μέλος στο οποίο πραγματοποιήθηκε η επένδυση, συμπεριλαμβανομένων των απαραίτητων μέτρων μετριασμού.
4. Πιθανές δράσεις για τον περιορισμό των επενδύσεων εντός των ορίων που προβλέπονται από τους κανόνες για την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων και την ελευθερία εγκατάστασης
Το άρθρο 63 της ΣΛΕΕ προβλέπει την ελευθερία των κινήσεων κεφαλαίων όχι μόνο εντός της ΕΕ, αλλά και μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών. Ομοίως, το άρθρο 49 της ΣΛΕΕ προστατεύει την ελευθερία εγκατάστασης των υπηκόων ενός κράτους μέλους στην επικράτεια ενός άλλου κράτους μέλους. Αμφότερες οι διατάξεις απαγορεύουν κάθε περιορισμό των κινήσεων κεφαλαίων, εκτός αν επιδιώκονται θεμιτοί σκοποί δημόσιας πολιτικής. Οι στόχοι αυτοί ορίζονται στη Συνθήκη ή στη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος. Οι στόχοι αυτοί δεν θα πρέπει να έχουν αμιγώς οικονομικό χαρακτήρα (15).
Τα κράτη μέλη μπορούν να ελέγχουν τις επενδύσεις που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2019/452, δηλαδή επενδύσεις χαρτοφυλακίου ή ενδοενωσιακές άμεσες επενδύσεις, όπως αυτές που ελέγχονται σε τελική ανάλυση από ρωσικές ή λευκορωσικές οντότητες, υπό την προϋπόθεση ότι ο εν λόγω έλεγχος διενεργείται σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης, και ιδίως τις διατάξεις της Συνθήκης για την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων και την ελευθερία εγκατάστασης. Οι επενδύσεις χαρτοφυλακίου, οι οποίες δεν παρέχουν στον επενδυτή αποτελεσματική επιρροή στη διαχείριση και τον έλεγχο μιας εταιρείας, ενδέχεται επίσης να έχουν σημασία για τη δημόσια τάξη ή τη δημόσια ασφάλεια, ανάλογα με τις περιστάσεις.
Τα κράτη μέλη μπορούν να επικαλούνται λόγους δημόσιας τάξης και δημόσιας ασφάλειας [που ορίζονται στο άρθρο 65 παράγραφος 1 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ] για να περιορίσουν επενδύσεις μόνον εάν υπάρχει πραγματική και αρκούντως σοβαρή απειλή για θεμελιώδες συμφέρον της κοινωνίας (16) και εάν τα λιγότερο περιοριστικά μέτρα δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση της απειλής αυτής.
Το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι η έννοια της δημόσιας ασφάλειας κατά το άρθρο 65 παράγραφος 1 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ καλύπτει τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική ασφάλεια του κράτους (17). Μπορούν επίσης να επιβληθούν περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων για την αντιμετώπιση απειλών για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα (18).
Κατά την ανάλυση της δικαιολόγησης και της αναλογικότητας, οι περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων από και προς τρίτες χώρες μπορούν να βασίζονται σε διαφορετικές εκτιμήσεις σε σύγκριση με τους περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων εντός της ΕΕ (19). Κατά συνέπεια, βάσει της Συνθήκης, μπορούν να γίνουν δεκτοί επιπρόσθετοι λόγοι οι οποίοι να δικαιολογούν περιορισμό στην περίπτωση περιορισμών σε συναλλαγή που αφορά τρίτη χώρα.
5. Συμμόρφωση με τους κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Τα κράτη μέλη καλούνται να διασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της οδηγίας της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AMLD) (20) για την πρόληψη της κατάχρησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη δέουσα επιμέλεια ως προς τον πελάτη και τη διεθνή συνεργασία. Επιπλέον, απαιτείται αποτελεσματική διαφάνεια των πραγματικών δικαιούχων νομικών προσώπων και νομικών μορφωμάτων, όπως προβλέπεται από την οδηγία AMLD, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή των κυρώσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, αυτό αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τη βελτίωση του εντοπισμού ύποπτων συναλλαγών και δραστηριοτήτων και για την κάλυψη των κενών που εκμεταλλεύονται οι εγκληματίες για τη νομιμοποίηση παράνομων εσόδων μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αυτό συνάδει με τη δέσμη μέτρων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που εγκρίθηκε από την Επιτροπή τον Ιούλιο του 2021.
6. Συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για τις κυρώσεις, των αρχών ελέγχου των ΑΞΕ και των αναπτυξιακών τραπεζών και ιδρυμάτων, καθώς και των σχετικών διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων
Οι αρχές ελέγχου των ΑΞΕ των κρατών μελών και οι εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα (ΕΑΤΙ), καθώς και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (ΔΧΟ) των οποίων τα κράτη μέλη είναι μέτοχοι, θα πρέπει να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να διατηρούν στενή συνεργασία (μέσω των υπουργείων ή των φορέων από τους οποίους εξαρτώνται τα εν λόγω ιδρύματα και/ή των οργάνων διακυβέρνησής τους) προκειμένου να εντοπίζουν τις ΑΞΕ, ιδίως από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, που θα μπορούσαν να θίξουν την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη στο εν λόγω κράτος μέλος. Οι αρχές ελέγχου των ΑΞΕ των κρατών μελών καλούνται να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους παράγοντες που μπορούν να ληφθούν υπόψη για να προσδιοριστεί κατά πόσον μια ΑΞΕ είναι πιθανόν να θίξει την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη.
Η εξασφάλιση στενής συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για τις κυρώσεις, των αρχών ελέγχου των ΑΞΕ, των ΕΑΤΙ και των ΔΧΟ των οποίων τα κράτη μέλη είναι μέτοχοι, συμπεριλαμβανομένων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, θα συμβάλει στην προστασία της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης της Ένωσης και θα διευκολύνει την πλήρη συμμόρφωση με τις κυρώσεις στις δραστηριότητες που υποστηρίζονται από τις προαναφερθείσες οντότητες δημόσιων επενδύσεων.
(1) Για τους σκοπούς της παρούσας ανάλυσης, ο όρος «περιουσιακά στοιχεία» αναφέρεται σε κάθε καταχωρισμένη στην ΕΕ εταιρεία η οποία ελέγχεται/επηρεάζεται από Ρώσο ή Λευκορώσο επενδυτή.
(2) Οι εταιρείες της ΕΕ ανέρχονται σε περίπου 23 εκατομμύρια (τελευταίο διαθέσιμο έτος: 2018, Eurostat, δημογραφία επιχειρήσεων).
(3) Αυτό ισχύει για πολλούς Ρώσους μετόχους που αθροιστικά κατέχουν ποσοστό συμμετοχής άνω του 50 %, αλλά κανένας μεμονωμένα δεν κατέχει ποσοστό συμμετοχής άνω του 50 %.
(4) Παρατηρούμε επιπλέον 2 000 εταιρείες με αναφερόμενο Ρώσο μη ελέγχοντα μέτοχο, για τις οποίες δεν αναφέρεται το ύψος της συμμετοχής.
(5) Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει όλες τις εταιρείες που δεν είναι τράπεζες, ούτε χρηματοοικονομικές ή ασφαλιστικές εταιρείες.
(*1) Τα αριθμητικά στοιχεία του πίνακα είναι ο μέσος όρος των συμμετοχών σε όλες τις εταιρείες σε κάθε τομέα. Σε μια συντηρητική προσέγγιση, λαμβάνουμε υπόψη μόνο τις συμμετοχές στο πρώτο επίπεδο ιδιοκτησίας (άμεσες συμμετοχές) και δεν λαμβάνουμε υπόψη τις συμμετοχές υψηλότερου επιπέδου, δηλαδή τους μετόχους μετόχων.
(6) Αυτό ισχύει για πολλούς Λευκορώσους μετόχους που αθροιστικά κατέχουν ποσοστό συμμετοχής άνω του 50 %, αλλά κανένας μεμονωμένα δεν κατέχει ποσοστό συμμετοχής άνω του 50 %.
(7) Παρατηρούμε επιπλέον 100 εταιρείες με αναφερόμενο Λευκορώσο μη ελέγχοντα μέτοχο, για τις οποίες δεν αναφέρεται το ύψος της συμμετοχής.
(*2) Τα αριθμητικά στοιχεία του πίνακα είναι ο μέσος όρος των συμμετοχών σε όλες τις εταιρείες σε κάθε τομέα. Σε μια συντηρητική προσέγγιση, λαμβάνουμε υπόψη μόνο τις συμμετοχές στο πρώτο επίπεδο ιδιοκτησίας (άμεσες συμμετοχές) και δεν λαμβάνουμε υπόψη τις συμμετοχές υψηλότερου επιπέδου, δηλαδή τους μετόχους μετόχων.
(8) https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/business_economy_euro/banking_and_finance/documents/200619-opinion-financial-sanctions_el.pdf
(9) https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/business_economy_euro/banking_and_finance/documents/190704-opinion-freeze-of-funds_en.pdf
(10) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 269/2014 του Συμβουλίου, της 17ης Μαρτίου 2014, σχετικά με περιοριστικά μέτρα για ενέργειες που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας (ΕΕ L 78 της 17.3.2014, σ. 6).
(11) Κανονισμός (ΕΕ) 2019/452 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαρτίου 2019, για τη θέσπιση πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ένωση (ΕΕ L 79I της 21.3.2019, σ. 1).
(12) Βλ. αιτιολογική σκέψη 9 του κανονισμού για τον έλεγχο των ΑΞΕ.
(13) Για την αντιμετώπιση του ζητήματος των εικονικών οντοτήτων στην ΕΕ, η Επιτροπή υπέβαλε στις 22 Δεκεμβρίου 2021 πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων πρόληψης της κατάχρησης εικονικών οντοτήτων για φορολογικούς σκοπούς και για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ [COM(2021) 565 final]. Τα κράτη μέλη μπορούν να εμπνευστούν από τα πρότυπα διαφάνειας που προβλέπει η πρόταση σχετικά με τη χρήση εικονικών οντοτήτων, όπως το εισόδημα, το προσωπικό και οι χώροι.
(14) Στην πράξη, ξένη επένδυση που ολοκληρώνεται τώρα (Μάρτιος 2022) θα μπορούσε να υπόκειται σε εκ των υστέρων παρατηρήσεις των κρατών μελών ή σε γνώμες της Επιτροπής έως τον Ιούνιο του 2023 (15 μήνες μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης).
(15) Υπόθεση C-463/00, Επιτροπή κατά Ισπανίας, ECLI:EU:C:2003:272, σκέψη 35.
(16) Βλ. υποθέσεις C-54/99, Église de Scientologie, ECLI:EU:C:2000:124, σκέψη 17, και C-503/99, Επιτροπή κατά Βελγίου, ECLI:EU:C:2002:328, σκέψη 47, C-463/00, Επιτροπή κατά Ισπανίας, ECLI:EU:C:2003:272, σκέψη 72.
(17) Υπόθεση T-315/01, Kadi κατά Συμβουλίου και Επιτροπής, ECLI:EU:T:2005:332, σκέψη 110.
(18) Βλ. τη δήλωση της Επιτροπής σχετικά με τους ελέγχους κεφαλαίων που επιβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές στις 29 Ιουνίου 2015· διατίθεται στη διεύθυνση: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/STATEMENT_15_5271..
(19) Υπόθεση C-446/04, Test claimants in the FII Group litigation, ECLI:EU:C:2006:774, σκέψη 171.
(20) Οδηγία (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την κατάργηση της οδηγίας 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της οδηγίας 2006/70/ΕΚ της Επιτροπής (ΕΕ L 141 της 5.6.2015, σ. 73).
Ανακοίνωση της Επιτροπής
Καθοδήγηση προς τα κράτη μέλη σχετικά με τις άμεσες ξένες επενδύσεις από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία υπό το φως της στρατιωτικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας και των περιοριστικών μέτρων που προβλέπονται στους πρόσφατους κανονισμούς του Συμβουλίου σχετικά με τις κυρώσεις (1)
(2022/C 151 I/01)
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ανοικτή στις ξένες επενδύσεις, που είναι απαραίτητες για την οικονομική μας ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση και την καινοτομία. Πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες είναι καλά ενσωματωμένες στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες πρέπει να παραμείνουν σε λειτουργία. Η ΕΕ θα παραμείνει ελκυστικός προορισμός για άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ). Ωστόσο, η εξωστρέφειά μας δεν είναι άνευ όρων και πρέπει να αντισταθμίζεται από κατάλληλα εργαλεία για τη διαφύλαξη της ασφάλειάς μας και της δημόσιας τάξης.
Η ΕΕ, ανταποκρινόμενη στην απρόκλητη και αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας —με την ενεργό υποστήριξη της Λευκορωσίας— κατά της Ουκρανίας, ενέκρινε ευρεία και ισχυρή δέσμη περιοριστικών μέτρων (στο εξής: κυρώσεις) τόσο κατά της Ρωσίας όσο και κατά της Λευκορωσίας. Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν ως στόχο να υπονομεύσουν την ικανότητα του Κρεμλίνου να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο, να επιβάλουν σαφές οικονομικό και πολιτικό κόστος στα μέλη της πολιτικής ελίτ της Ρωσίας τα οποία είναι υπεύθυνα για την εισβολή και να απομειώσουν την οικονομική της βάση. Υπό το πρίσμα της υλικής στήριξης της Λευκορωσίας στη ρωσική εισβολή, η ΕΕ θέσπισε περαιτέρω κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Οι κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να έχουν παρόμοιο αντίκτυπο.
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/452 (2) (στο εξής: κανονισμός για τον έλεγχο των ΑΞΕ) παρέχει ένα ουσιαστικό πλαίσιο σε ολόκληρη την ΕΕ, εντός του οποίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη μπορούν να συντονίζουν τις δράσεις τους όσον αφορά τις ξένες επενδύσεις, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης, εάν οι στόχοι αυτοί απειλούνται από άμεσες ξένες επενδύσεις. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να ελέγχουν τις επενδύσεις που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού για τον έλεγχο των ΑΞΕ, υπό την προϋπόθεση ότι ο εν λόγω έλεγχος διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις της Συνθήκης για την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων και την ελευθερία εγκατάστασης.
Ενώ ο έλεγχος των ΑΞΕ και οι κυρώσεις είναι διακριτά νομικά μέσα, καθένα από τα οποία έχει διαφορετικό σκοπό και διαφορετικό τρόπο λειτουργίας, η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας απαιτεί μεγαλύτερη επαγρύπνηση έναντι των άμεσων επενδύσεων της Ρωσίας και της Λευκορωσίας εντός της ενιαίας αγοράς. Αυτό υπερβαίνει τις επενδύσεις προσώπων ή οντοτήτων που υπόκεινται σε κυρώσεις. Υπό τις παρούσες περιστάσεις, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κάθε επένδυση σε κρίσιμα περιουσιακά στοιχεία στην ΕΕ η οποία σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με πρόσωπο ή οντότητα που συνδέεται με, ελέγχεται από ή υπόκειται σε επιρροή από τη ρωσική ή τη λευκορωσική κυβέρνηση να παρέχει βάσιμους λόγους να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η επένδυση ενδέχεται να συνιστά απειλή για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη στα κράτη μέλη.
Επιπλέον, οι κυρώσεις της ΕΕ εφαρμόζονται σε κάθε πρόσωπο εντός της επικράτειας της Ένωσης, σε κάθε νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα, εντός ή εκτός της επικράτειας της Ένωσης, που έχει ιδρυθεί ή συσταθεί βάσει του δικαίου κράτους μέλους, καθώς και σε κάθε νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα για οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκείται, εν όλω ή εν μέρει, εντός της Ένωσης. Ως εκ τούτου, τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ μπορούν να επηρεάσουν τις άμεσες επενδύσεις από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, επιχειρηματικές συναλλαγές με κατονομαζόμενα πρόσωπα και οντότητες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν νόμιμα, εκτός εάν η νομοθεσία κατ’ εξαίρεση τις επιτρέπει, οι δε τράπεζες της ΕΕ δεσμεύουν τις πληρωμές που λαμβάνονται από οποιαδήποτε κατονομαζόμενη ρωσική τράπεζα η οποία υπόκειται σε δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Οι κανόνες αυτοί υπενθυμίζονται λεπτομερέστερα στο παράρτημα της παρούσας ανακοίνωσης.
Στις προηγούμενες ανακοινώσεις της, συμπεριλαμβανομένης της ανακοίνωσης με τίτλο «Επανεξέταση της εμπορικής πολιτικής — Μια ανοικτή, βιώσιμη και δυναμική εμπορική πολιτική» (3), η Επιτροπή κάλεσε όλα τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν και να επιβάλουν πλήρεις μηχανισμούς ελέγχου των ΑΞΕ, για την αντιμετώπιση περιπτώσεων στις οποίες η εξαγορά ή ο έλεγχος συγκεκριμένης επιχείρησης, υποδομής ή τεχνολογίας θα δημιουργούσε κίνδυνο για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη στην ΕΕ. Στο παρόν πλαίσιο, αυτό είναι ακόμη πιο επιτακτικό.
Στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, την ευθύνη για τον έλεγχο των ΑΞΕ φέρουν τα κράτη μέλη. Εθνικοί μηχανισμοί ελέγχου ισχύουν ήδη σε 18 κράτη μέλη (4). Ο έλεγχος των ΑΞΕ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον αντίκτυπο στην ασφάλεια και τη δημόσια τάξη της Ένωσης στο σύνολό της. Προκειμένου να καθορίσουν αν μια άμεση ξένη επένδυση είναι πιθανόν να επηρεάσει την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να λαμβάνουν υπόψη, ιδίως, τα εξής: αν ο ξένος επενδυτής ελέγχεται άμεσα ή έμμεσα από την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων κρατικών φορέων ή ενόπλων δυνάμεων, τρίτης χώρας, μεταξύ άλλων μέσω της ιδιοκτησιακής δομής ή της παροχής σημαντικής χρηματοδότησης· αν ο ξένος επενδυτής έχει ήδη εμπλακεί σε δραστηριότητες που θίγουν την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη ενός κράτους μέλους· ή αν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ο ξένος επενδυτής να προβεί σε παράνομες ή εγκληματικές δραστηριότητες (5).
Το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού για τον έλεγχο των ΑΞΕ περιορίζεται σε περιπτώσεις στις οποίες η εξαγορά οντότητας της ΕΕ περιλαμβάνει άμεσες επενδύσεις από μία ή περισσότερες οντότητες εγκατεστημένες εκτός της Ένωσης. Αντιστρόφως, οι περιπτώσεις που αφορούν επενδύσεις μόνο από μία ή περισσότερες οντότητες εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος της Ένωσης δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, εκτός από τις συναλλαγές που αποτελούν μέρος ενός συστήματος καταστρατήγησης το οποίο έχει θεσπιστεί με αντικειμενικό αποτέλεσμα την αποφυγή της εφαρμογής του κανονισμού. Ωστόσο, οι εν λόγω επενδύσεις μπορεί να υπόκεινται σε εθνικούς ελέγχους ή μηχανισμούς ελέγχου και μπορεί να αναληφθεί δράση σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης, και ιδίως με τις διατάξεις της Συνθήκης για την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων και την ελευθερία εγκατάστασης.
Υπό τις παρούσες περιστάσεις, υπάρχει σημαντικά αυξημένος κίνδυνος οι ΑΞΕ από Ρώσους και Λευκορώσους επενδυτές να αποτελέσουν απειλή για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο των εφαρμοστέων κανόνων, οι εν λόγω ΑΞΕ θα πρέπει να ελέγχονται συστηματικά και ενδελεχώς. Οι κίνδυνοι αυτοί ενδέχεται να επιδεινωθούν από το ύψος των ρωσικών επενδύσεων στην ΕΕ και την ένταση των πρότερων επιχειρηματικών σχέσεων μεταξύ ενωσιακών και ρωσικών εταιρειών. Επιπλέον, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις απειλές τις οποίες ενέχουν οι επενδύσεις από πρόσωπα ή οντότητες που συνδέονται με, ελέγχονται ή υπόκεινται σε επιρροή από τις δύο κυβερνήσεις, διότι οι κυβερνήσεις αυτές έχουν ισχυρό κίνητρο να παρέμβουν σε κρίσιμες δραστηριότητες στην ΕΕ και να χρησιμοποιήσουν την ικανότητά τους να ελέγχουν ή να κατευθύνουν Ρώσους και Λευκορώσους επενδυτές στην ΕΕ για τον σκοπό αυτό.
Για τον σκοπό αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη:
|
— |
για λόγους ασφάλειας και δημόσιας τάξης, να χρησιμοποιούν συστηματικά τους μηχανισμούς ελέγχου τους, για να αξιολογούν και να προλαμβάνουν τις απειλές που σχετίζονται με ρωσικές και λευκορωσικές επενδύσεις· |
|
— |
να διασφαλίζουν τη στενή συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για τις κυρώσεις (6) (στο εξής: εθνικές αρμόδιες αρχές) και εκείνων που είναι αρμόδιες για τον έλεγχο των επενδύσεων στο πλαίσιο της εφαρμογής των κυρώσεων της ΕΕ, καθώς και για τον εντοπισμό παραβάσεων και την επιβολή κυρώσεων· |
|
— |
να εφαρμόζουν πλήρως τον κανονισμό για τον έλεγχο των ΑΞΕ, μεταξύ άλλων μέσω της ενεργού συμμετοχής στον μηχανισμό συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και μεταξύ αυτών και της Επιτροπής, για την αντιμετώπιση κινδύνων που σχετίζονται με την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη και αφορούν ΑΞΕ από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία· |
|
— |
να διασφαλίζουν την πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (7) για την πρόληψη της κατάχρησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ· και |
|
— |
να διασφαλίζουν τη στενή συνεργασία μεταξύ των αρχών ελέγχου των ΑΞΕ των κρατών μελών, των εθνικών αρμόδιων αρχών και των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών και ιδρυμάτων, καθώς και των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων των οποίων τα κράτη μέλη είναι μέτοχοι, προκειμένου να προσδιορίζονται οι επενδύσεις, ιδίως από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη στην ΕΕ και να διευκολύνεται η πλήρης συμμόρφωση με τις κυρώσεις σε δραστηριότητες που υποστηρίζονται από τις προαναφερθείσες οντότητες δημόσιων επενδύσεων. |
Για τα κράτη μέλη που επί του παρόντος δεν διαθέτουν μηχανισμό ελέγχου, ή των οποίων οι μηχανισμοί ελέγχου δεν καλύπτουν όλες τις σχετικές συναλλαγές ΑΞΕ ή δεν επιτρέπουν τον έλεγχο πριν από την πραγματοποίηση επενδύσεων, η Επιτροπή τα καλεί να δημιουργήσουν επειγόντως έναν ολοκληρωμένο μηχανισμό ελέγχου των ΑΞΕ και, εν τω μεταξύ, να χρησιμοποιούν άλλα κατάλληλα νομικά μέσα για την αντιμετώπιση περιπτώσεων στις οποίες η εξαγορά ή ο έλεγχος συγκεκριμένης επιχείρησης, υποδομής ή τεχνολογίας θα δημιουργούσε κίνδυνο για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη στην ΕΕ.
Για τα κράτη μέλη που βρίσκονται στη διαδικασία δημιουργίας ενός τέτοιου μηχανισμού ελέγχου, η Επιτροπή τα καλεί να επιταχύνουν την έγκρισή του και να προετοιμάσουν την εφαρμογή του, μεταξύ άλλων στηρίζοντάς τον με τους κατάλληλους πόρους.
Τέλος, το παράρτημα της παρούσας ανακοίνωσης περιγράφει επίσης τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες επιτρέπεται στα κράτη μέλη να επιβάλλουν περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων και στην ελευθερία εγκατάστασης. Εκτός του πλαισίου της ΕΕ για τον έλεγχο των ΑΞΕ, τα κράτη μέλη που έχουν θεσπίσει μέτρα σύμφωνα με τα οποία μπορούν να ελέγχουν τις ενδοενωσιακές επενδύσεις για την επιδίωξη, με αναλογικό τρόπο, θεμιτών στόχων δημόσιας πολιτικής ενθαρρύνονται θερμά να χρησιμοποιούν τους εν λόγω μηχανισμούς στον μέγιστο βαθμό σε σχέση με επενδύσεις που ελέγχονται σε τελική ανάλυση από πρόσωπα ή οντότητες της Ρωσίας ή της Λευκορωσίας, για την αντιμετώπιση των κινδύνων που επισημαίνονται στην παρούσα ανακοίνωση.
(1) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 833/2014 του Συμβουλίου σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία (ΕΕ L 229 της 31.7.2014, σ. 1) και οι τροποποιήσεις αυτού, και κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 765/2006, της 18ης Μαΐου 2006, σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λευκορωσία (ΕΕ L 134 της 20.5.2006, σ. 1.) και οι τροποποιήσεις αυτού.
(2) Κανονισμός (ΕΕ) 2019/452 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαρτίου 2019, για τη θέσπιση πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ένωση (ΕΕ L 79I της 21.3.2019, σ. 1).
(3) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Επανεξέταση της εμπορικής πολιτικής — Μια ανοικτή, βιώσιμη και δυναμική εμπορική πολιτική», COM/2021/66 final.
(4) Για πλήρη κατάλογο των εθνικών μηχανισμών ελέγχου και των συνδέσμων προς την εθνική νομοθεσία, βλ. τη διεύθυνση http://trade.ec.europa.eu/doclib/html/157946.htm
(5) Άρθρο 4 του κανονισμού για τον έλεγχο των ΑΞΕ.
(6) Ο κατάλογος των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για τις κυρώσεις είναι διαθέσιμος στη διεύθυνση https://www.sanctionsmap.eu/#/main/authorities
Πηγή: ΕΕ, pelazkarabo.blogspot.com
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με αναφορά της πηγής, χωρίς αλλαγές
