ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ 

Βραβευμένο ψυχολογικό δράμα μυστηρίου από τη Ζιστίν Τρίε – ο «Δράκος» του Κούνδουρου μαζί με Γκοντάρ και Χίτσκοκ σε επανέκδοση

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

Η «Ανατομία μιας πτώσης», το ψυχολογικό δράμα, που χάρισε φέτος τον Χρυσό Φοίνικα των Καννών στη σκηνοθέτρια Ζιστίν Τρίε, ξεχωρίζει από τις νέες ταινίες της εβδομάδας που αρχίζει από αύριο.

Στο πρόγραμμα και τρεις θαυμάσιες επανεκδόσεις: σε νέα ψηφιακή μορφή η κλασική ταινία «Ο δράκος» του Νίκου Κούνδουρου, ένα από τα ορόσημα του κινηματογράφου μας, με την ανεπανάληπτη ερμηνεία του Ντίνου Ηλιόπουλου, το εφιαλτικό «Week-end» του Ζαν-Λικ Γκοντάρ και « Το χέρι που σκοτώνει» (****), έξοχο φιλμ νουάρ του Άλφρεντ Χίτσκοκ, γύρω από ένα καταζητούμενο,  «Merry Widow killer» όπως τον ονομάζουν τα μίντια και η αστυνομία, που φτάνει σε μια ήσυχη επαρχιακή πόλη για να επισκεφτεί (να κρυφτεί στην πραγματικότητα από την αστυνομία) μια συγγενική οικογένεια και να μπλέξει σ’ αυτήν τη νεαρή, χαριτωμένη και αθώα ανιψιά του.

Ταινία που συνδυάζει το μυστήριο, το σασπένς, το χιούμορ και τις εκπλήξεις, με τον τρόπο που μόνο ο «μετρ» του μυστηρίου (και όχι μόνο) καταφέρνει να συνδυάσει με εξαιρετική έμπνευση και μαεστρία. 

*** ½ – Ανατομία μιας πτώσης 

Anatomie d’une chute. Γαλλία, 2023. Σκηνοθεσία: Ζιστίν Τρίε. Σενάριο: Ζιστίν Τρίε, Αρτίρ Αραρί. Ηθοποιοί: Σάντρα Χούλερ, Σουάν Αρλό, Αντουάν Ρενάτζ. 150´

Σε ένα δικαστικό ψυχολογικό δράμα μυστηρίου, γύρω από μια γυναίκα συγγραφέα που κατηγορείται για το θάνατο του συζύγου της, στρέφεται ο φετινός Χρυσός Φοίνικας του φεστιβάλ των Καννών, «Ανατομία μιας πτώσης» της Ζιστίν Τρίε. Η ταινία αρχίζει με τη συγγραφέα, τη Γερμανιδα Σάντρα (μια πολύ καλή Σάντρα Χούλερ), να δίνει συνέντευξη σε μια νεότερη γυναίκα, συνέντευξη που διακόπτεται εξαιτίας της εκκωφαντικής μουσικής που παίζει (στην πραγματικότητα για να τις διακόψει) ο Γάλλος άντρας της στο πάνω δωμάτιο του σαλέ στις γαλλικές Άλπεις όπου ζουν. Στην επόμενη σημαντική σκηνή, που γύρω της εκτυλίσσεται το όλο μυστήριο, παρακολουθούμε το μικρό τους γιο να βγάζει βόλτα το σκύλο τους, σκηνή που την ακολουθεί με το γιο να επιστρέφει και να ανακαλύπτει τον πατέρα νεκρό, με τραύμα στο κεφάλι, πάνω στο χιόνι, μπροστά στο σαλέ.

Στη δίκη που ακολουθεί, με δικηγόρο της Σάντρα, ένα παλιό φίλο, που ήταν ερωτευμένος μαζί της, προσπαθούμε ν’ ανακαλύψουμε αν το τραύμα συνέβη με το πέσιμο του συζύγου ή αν κάποιος (με μοναδική ύποπτο τη σύζυγο) τον χτύπησε και τον έσπρωξε από το παράθυρο από όπου έπεσε. Σίγουρα υπάρχουν υποψίες εξαιτίας των καβγάδων που σταδιακά αποκαλύπτονται στην όλη πορεία και τη στάση του ακαδημαϊκού, αποτυχημένου όμως συγγραφέα, συζύγου, μπροστά σε μια πετυχημένη σύζυγο, ενώ η κατάθεση του σχεδόν τυφλού γιου δεν βοηθά καθόλου στην εξιχνίαση. 

Η Τρίε (της οποίας την ταινία «Σεξ και Ψυχανάλυση» είδαμε το 2019 στις Κάννες), με τη βοήθεια ενός καλογραμμένου και με αρκετές ανατροπές, σεναρίου, στήνει μεθοδικά την όλη εξέλιξη, χρησιμοποιώντας τη πτώση του θύματος για να παρουσιάσει μεταφορικά και τη πτώση στις σχέσεις του ζευγαριού, ενώ παράλληλα χρησιμοποιεί την παρουσία και κατάθεση του μικρού γιου του ζευγαριού στο δικαστήριο για να καταγράψει το βίαιο πέρασμά του από την παιδική στην εφηβική ηλικία.

Στα θετικά της  σκηνοθεσίας και η εξαιρετική, με μαεστρία, διεύθυνση των ηθοποιών, ιδιαίτερα της Χούλερ (η οποία καταφέρνει να δείξει με τον πιο φυσιολογικό τρόπο πως ακόμη και τα διάφορα ψέματα που λέει μπορούν εύκολα να περάσουν για αλήθειες), με την Τρίε να αναπτύσσει με πειστικότητα τις λεπτομερείς καταθέσεις, παραμένοντας μέχρι και το φινάλε αντικειμενική, χωρις ποτέ να παίρνει τη θέση της Σάντρας, αφήνοντας μας να διερωτόμαστε αν τελικά η Σάντρα είναι αθώα ή ένοχη.

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ 

*****  Week end

Γαλλία, 1967. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Ηθοποιοί: Μιρέιγ Νταρκ, Ζαν Γιάν, Ζαν-Πιέρ Καλφόν, Ζαν-Πιέρ Λεό. 95´

Το «Γουίκ-εντ» του Γκοντάρ γυρίστηκε σε μια χρόνια (1967) όπου το τρομερό παιδί του γαλλικού νέου κύματος είχε καταφέρει να γυρίσει τέσσερις συνολικά (τρεις μεγάλου μήκους κι ένα από τα σκετς της ταινίας, «Το παλιότερο επάγγελμα του κόσμου») ταινίες, ενώ στη συνέχεια θα έστρεφε την προσοχή του σ’ ένα διαφορετικό, αγωνιστικό κινηματογράφο όπου κυριαρχούσαν οι τότε μαοϊκές θέσεις του δημιουργού του «Με κομμένη την ανάσα».

Ήρωες της ταινίας είναι ένα αστικό ζευγάρι, που ξεκινάει από το Παρίσι με το αυτοκίνητό του για να περάσει το Σαββατοκύριακό του στην στο σπίτι της μητέρας του συζύγου. Αφού μας δώσει μια εικόνα του χαρακτήρα του ζευγαριού (η γυναίκα περιγράφει στον άντρα της τις λεπτομέρειες μιας παρτούζας, ενώ ο άντρας που, σαν κι αυτήν, θέλει να θεωρείται απελευθερωμένος σεξουαλικά, ενδιαφέρεται για το πώς θα ξεφορτωθούν την πεθερά για να κληρονομήσουν τη μεγάλη περιουσία της), ο Γκοντάρ τους ακολουθεί σ’ ένα οδοιπορικό, όπου το αυτοκίνητο αλλά και γενικά τα αγαθά της καταναλωτικής κοινωνίας μας, έχουν μετατρέψει την ανθρωπότητα σ’ ένα χώρο αληθινά Δαντικό, ένα χώρο αίματος και φωτιάς. 

Σ’ ένα ατέλειωτο τράβελινγκ (με την κάμερα να κινείται σε ρόδες κατά μήκος ενός αυτοκινητόδρομου) παρακολουθούμε ένα μποτιλιάρισμα, που συνδυάζει το κωμικό με το τραγικό, το φριχτό με το γελοίο, για να καταλήξει στην πραγματικά αποκαλυπτική εικόνα ενός φοβερού δυστυχήματος. Δυστύχημα που, όπως και τα επόμενα που θ’αντικρύσουμε στη διαδρομή, φαίνεται να μην απασχολεί κανέναν. Οι άνθρωποι αποξενωμένοι, αποπροσανατολισμένοι, ζώντας σ’ ένα κόσμο όπου η τηλεόραση, το κράτος και το χρήμα, δεν κάνουν τίποτ’ άλλο από του να τους αποχαυνώνουν, ενδιαφέρονται περισσότερο για το ντύσιμό τους, τη μάρκα του αυτοκινήτου τους, τα μικρά, εγωιστικά τους προβλήματα, χωρίς να νοιάζονται καθόλου για το τι συμβαίνει γύρω τους.

Ο Γκοντάρ ξεκινάει από την πραγματικότητα (ο αριθμός των ατυχημάτων κάθε Σαββατοκύριακο είναι, κι όχι μόνο στο Παρίσι αλλά σ’ όλες τις μεγαλουπόλεις του «δυτικού» πολιτισμού, πραγματικά τρομακτικός), για να καταλήξει σε μια ταινία φανταστική (οι δρόμοι, το τοπίο γενικότερα, φωτογραφημένα έξοχα από τον Ραούλ Κουτάρ, μοιάζουν να βγήκαν από ταινία φαντασίας), μια ταινία όπου το μαύρο χιούμορ συμβαδίζει με την ποίηση και την «τρέλα». Όπως σ’ όλες τις μέχρι τότε ταινίες του, ο σκηνοθέτης φτιάχνει ένα κολάζ από φαινομενικά άσχετες μεταξύ τους εικόνες, ένα κολάζ που δεν είναι τίποτ’ άλλο από σκηνες από την καθημερινότητα, από την τότε πραγματικότητα (τη Γαλλία του 1967, τη Γαλλία του Ντε Γκολ και μιας αστικής τάξης που οδηγείται στην αυτοκαταστροφή της), ιδωμένη βέβαια, και «διορθωμένη» από το πινέλο ενός ιδιότυπου κινηματογραφιστή.  

Στο κολάζ αυτό βρίσκουν χώρο επισκέπτες από έναν άλλο κόσμο: ένας μάγος που παίζει τον «Θεό», ο Σεν Ζιστ που διαβάζει κείμενά του, η Έμιλι Μπρόντε στην οποία βάζει ο «ήρωας», ένας μουσικός που παίζει πιάνο αλλά και σχολιάζει τη μουσική του Μότσαρτ σ’ ένα αγρόκτημα όπου η κάμερα το παρουσιάζει τρεις φορές με διαφορετικά πανοραμίκ, αποσπάσματα από ποιήματα και τραγούδια, μανιφέστα, επαναστατικά ή τριτοκοσμικά (οι δυο σκουπιδιάρηδες ή αργότερα τα μέλη ενός επαναστατικού μετώπου) ακόμη κι ο κανιβαλισμός (η σύζυγος που τρώει τον άντρα της), όλα βουτηγμένα στο αίμα και τη φωτιά που ανάφερα στην αρχή.

Ο Γκοντάρ μπορεί να μην είναι πάντα συμπαθητικός αλλά με τις ταινιες του (ιδιαίτερα σ’ αυτό το «Γουίκ-εντ», που ο δημιουργός του ονομάζει «ταινία που βρέθηκε ανάμεσα στα παλιοσίδερα»), καταφέρνει πάντα να προκαλεί την ανησυχία, να μας εξοργίζει, να μας βάζει σε σκέψη, ακόμη και να μας αηδιάζει. Να μας αηδιάζει για το τι γίνεται, και το τι αφήνουμε να γίνεται, γύρω μας. «Μπροστά στη φρίκη της αστικής τάξης χρειάζεται μια άλλη, μεγαλύτερη φρίκη», μας λέει σε μια στιγμή της  πάντα επίκαιρης αυτής ταινίας του. Κι αυτή τη φρίκη η ταινία του αναπτύσσει σε όλο το αιματηρό, αποκρουστικό μεγαλείο της.

***** Ο δράκος 

Ελλάδα, 1956. Σκηνοθεσία: Νίκος Κούνδουρος. Σενάριο: Ιάκωβος Καμπανέλλης. Ηθοποιοί: Ντίνος Ηλιόπουλος, Μαργαρίτα Παπαγεωργίου, Γιάννης Αργύρης, Θανάσης Βέγγος, Μαρίκα Λεκάκη. 85´

 Ξαναβλέποντας τον «Δράκο» του Νίκου Κούνδουρου, εκείνο που τον κάνει επίκαιρο, ακόμη και σήμερα, είναι κατ’αρχάς το θέμα του: το θέμα του μοναχικού ανθρωπάκου που, καταπιεσμένος σε μια κοινωνία που τον αποξενώνει και τον απωθεί, προσπαθεί να βγει στην επιφάνεια και να ζήσει τη ζωή του μέσα από μιαν άλλη ταυτότητα. Εκείνη ενός γνωστού εγκληματία, γνωστού με το παρατσούκλι Δράκος, που κυνηγά η αστυνομία.

Ο Θωμάς, ο ήρωας που με εκπληκτική εσωτερικότητα ερμηνεύει ο Ντίνος Ηλιόπουλος, είναι ένας μικροαστός που ζει κλεισμένος στο μικρό, καλά οργανωμένο, μίζερο κόσμο του σε μια γραφειάκι δουλειά που, παρά τον 13ο μισθό των Χριστουγέννων, δεν του επιτρέπει ούτε την αγορά ενός νέου παλτού. Το ότι μοιάζει με τον καταζητούμενο Δράκο, του δίνε την ευκαιρία ν’ αλλάξει ζωή, να βγει από το καβούκι του ανθρωπάκου και να γίνει, για λίγο, άνθρωπος με προσωπικότητα, έστω και εγκληματική, που να τον σέβονται οι γύρω του. 

Η σεναριακή ιστορία του Ιάκωβου Καμπανέλλη μου θύμισε, πρέπει να πω, την παλιά κωμωδία του Τζον Φορντ, που έτυχε να δω στην Τσιμιοθηκη του Λονδίνου, «The Whole Town’s Talking» (1935),  όπου ο ανθρωπάκος ήρωάς του, που τον ερμήνευε ο Έντουαρντ Ρόμπινσον, μπλέκεται σε διάφορες περιπέτειες, επειδή έμοιαζε καταπληκτικά με ένα καταζητούμενο από την αστυνομία ληστή.

Με βάση ένα καλογραμμένο, με με στους, μετρημένους διαλόγους, σενάριο, ο Καμπανέλλης, μαζί του και ο Κούνδουρος, απέφυγαν την κωμωδία, τονίζοντας την τραγική πλευρά της ιστορίας τους, τοποθετώντας τον ήρωά τους σε μια συγκεκριμένη ελληνική κοινωνία, την Αθήνα της δεκαετίας του ‘50, με τη φτώχεια, και το παρακράτος να κυριαρχεί έμμεσα, τον υπόκοσμο με τους μικροαπατεώνες του, τα άχαρα, ύποπτα μπαρ του Πειραιά, την αρχαιοκαπηλεία, από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει. 

Δεύτερος λόγος που η ταινία δεν έχασε τίποτα από την πρωτοτυπία της, είναι το στιλ της, στιλ που δυστυχώς δεν φαίνεται να έχει άλλους, στη συνέχεια, σκηνοθέτες. Πέρα από την αναγνωρισμένη ρεαλιστική της τοποθέτηση, δείγμα της επίδρασης του ιταλικού νεορεαλισμού (ιδιαίτερα εκείνο των πρώτων ταινιών του Φελίνι), η ταινία έχει επηρεαστεί σημαντικά τόσο από το γερμανικό εξπρεσιονισμό όσο και από το φιλμ νουάρ.

Εκτός από την επιλογή των ντεκόρ και τους φωτισμούς (με τη μαυρόασπρη φωτογραφία του Κώστα Θεοδωρίτση να εκμεταλλεύεται με έμπνευση τις φωτοσκιάσεις), όλα δείχνουν την εξπρεσιονιστική/νουάρ τους επίδραση: η παρουσία του δρόμου, στοιχείο που τονίζει ιδιαίτερα στο βιβλίο της «Η δαιμονική οθόνη» η Λότε Άισνερ, με το φόβο που αυτός προκαλεί στον ήρωα – στις περισσότερες σκηνες τρέχει να κρυφτεί από τα μάτια των άλλων, ακολουθούμενος από την εξαιρετική, υποβλητική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι – τα κοστούμια, μαύρο για το Θωμά, συχνά σε πρώτο πλάνο, να αποφεύγει να το βγάλει φοβούμενος μήπως του το κλέψουν (σκηνή που μου θύμιζε το νεορεαλιστικό «Παλτό» του Αλμπέρτο Λατουάντα), και οι χώροι, όπως εκείνος της σκηνής με τον ετοιμοθάνατο Θωμά να σέρνεται έξω από το καμπαρέ για να πεθάνει στο δρόμο, πλάι σ’ ένα περαστικό κάρο – κάτι ανάμεσα στον εξπρεσιονισμό και τον ποιητικό ρεαλισμό ενός Μαρσέλ Καρνέ – και βέβαια το στιλιζαρισμένο παίξιμο των ηθοποιών.

Στοιχεία που συμβάλλουν στο να μετατρέψουν την ταινία σε ορόσημο στην ιστορία του κινηματογράφου μας, ταινία που δεν έχασε τίποτα από τη φρεσκάδα, την ομορφιά, τη δύναμη και την ποίηση που είχε όταν πρωτοπροβλήθηκε πριν από 65 χρόνια.

The post ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ: Ψυχολογικό δράμα μυστηρίου από την Ζιστίν Τρίε – εξαιρετικές επανεκδόσεις με Κούνδουρο, Γκοντάρ και Χίτσκοκ appeared first on Enetpress.

ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Ζαν-Λικ Γκοντάρ, ο ποιητής της εικόνας – η οδύσσεια ενός Παλαιστίνιου στο «τείχος» της Δυτικής Όχθης

Κριτική: Νίνος Φένεκ Μικελίδης

**** Το βιβλίο της εικόνας

Le livre d’image. Ελβετία/Γαλλία, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο-μοντάζ: Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Αφηγητής: Ζαν-Λικ Γκοντάρ. 88΄

Τις ταινίες του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, ιδιαίτερα αυτές των τελευταίων χρόνων, είτε κάθεσαι στη θέση σου και τις απολαμβάνεις είτε εξοργίζεσαι και φεύγεις από την αίθουσα. Αρκετοί πρέπει να πω, από τους δημοσιογράφους, που στάθηκαν για ώρα στην ουρά για να βρουν θέση στις τρεις υπερπλήρεις προβολές που έγιναν στο φεστιβάλ των Κανών του 2018, όπου πρωτοπροβλήθηκε η ταινία, σηκώθηκαν, μάλιστα, πολύ νωρίς και βγήκαν από την αίθουσα, αρνούμενοι να δεχτούν τους πειραματισμούς του «τρομερού παιδιού» («παππού» τον αποκαλούν σήμερα μερικοί) της γαλλικής νουβέλ βαγκ, όπως τις παρουσιάζει στη νέα του, απολαυστική όπως πάντα, ταινία του, «Το βιβλίο της εικόνας» (Le livre d’image).

Η «πειραματική» αυτή στάση του Γκοντάρ δεν είναι κάτι το πρόσφατο αλλά κάτι που όλοι περιμένουμε από την εποχή που ο 91χρονος σήμερα σκηνοθέτης μας έδωσε τις αποκαλυπτικές «Ιστορίες του σινεμά» (1989-99), για να συνεχίσει με ταινίες όπως η «Ελεγεία του έρωτα» και «Η μουσική μας», και φτάνοντας ως τις πιο πρόσφατες ταινίες του, «Φιλμ σοσιαλισμός» και «Αντίο γλώσσα» (2014).

Προσωπικά βρίσκω την ταινία του να αποτελεί την άλλη όψη της εμβληματικής, με ειρωνικό τίτλο της γυρισμένης το 1972 ταινίας του, «Tout va bien» (δηλαδή πως «όλα πάνε καλά»), όπου τίποτα δεν πήγαινε καλά, γύρω από ένα διάσημο ζευγάρι (εκείνος κινηματογραφιστής, εκείνη Αμερικανίδα δημοσιογράφος), που επισκέπτονταν ένα εργοστάσιο και μιλήσουν με τους σε απεργία εργάτες, ταινία που σχολίαζε τα επακόλουθα του Μάη του ’68 και το μέλλον της Γαλλίας καθώς και γενικότερα της ανθρωπότητας.

Ο Τζίγκα Βέρτοβ δεν βρισκόταν μακριά από την προσέγγιση αυτή του Γκοντάρ σ’ εκείνη την (εμπορικά δυστυχώς αποτυχημένη, παρά την παρουσία της Τζέιν Φόντα και του Ιβ Μοντάν) ταινία και είναι και πάλι στον Βέρτοβ (και όχι μόνο) που παραπέμπει και η νέα του αυτή ταινία, τη φορά αυτή χωρίς ηθοποιούς αλλά απλά με εικόνες, για να μας πει, για μια ακόμη φορά και με ένα ακόμη πιο προκλητικό τρόπο, πως «Rien va bien» («τίποτα δεν πάει καλά»).

Εικόνες κατακερματισμένες, διαστρεβλωμένες, χρωματισμένες, με το κόκκινο να κυριαρχεί, εικόνες από ταινίες, με το φιλμ να ξετυλίγεται, εικόνες από τηλεοπτικά επίκαιρα και βίντεο, από σχέδια, να συνοδεύονται από διάφορες κερματισμένες αφηγήσεις, συχνά με τον ίδιο τον Γκοντάρ να αφηγείται αποσπασματικά, με μια συρτή φωνή που μοιάζει να βγαίνει από τον τάφο (ίσως κάποιας ταινίας του Ρότζερ Κόρμαν). Εικόνες που μας μιλάνε γι’ αυτό που πάντα τον ενδιέφερε κι εξακολουθεί να τον ενδιαφέρει: την κατάσταση στον πλανήτη μας και το πώς αυτό αποτυπώθηκε και μας στοιχειώνει μέσα από τις κινηματογραφικές εικόνες.

Η σημερινή πολιτική κατάσταση, τα ριμέικ (με ειρωνική αναφορά), η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και ειδικότερα στα αραβικά κράτη («Η χαρούμενη Αραβία» είναι ο τίτλος ενός κεφαλαίου, αναφορά σε βιβλίο του Αλέξανδρου Δουμά) και η αδυναμία της Δύσης να καταλάβει το πνεύμα και τον πολιτισμό τους, όλα περνάνε μέσα από ατέλειωτα πλάνα, τα περισσότερα από ταινίες κλασικές και όχι μόνο, ταινίες που αγαπά ο σκηνοθέτης.

Από την «Απεργία» και τον «Ιβάν τον τρομερό» του Αϊζενστάιν, τις ταινίες του Ντζίγκα Βέρτοβ και του Ντοβζένκο μέχρι το «Vertigo» του Χίτσκοκ, τον «Πολίτη Κέιν» του Όρσον Γουέλς, τις ταινίες του Παραντζάνοφ («Το χρώμα του ροδιού»), του Μούρναου («Ο τελευταίος των ανθρώπων»), του Παζολίνι («Σαλό»), του Φριτς Λανγκ («Μητρόπολις»), του Ζαν Κοκτό («Το αίμα του ποιητή»), του Μπάστερ Κίτον («Ο στρατηγός»), του Ζαν Βιγκό («Aταλάντη»), του Τζον Φορντ («Ο νεαρός κύριος Λίνκολν» και «Τα σταφύλια της οργής»), του Μαξ Οφίλς (Le Plaisir»), του Νίκολας Ρέι («Τζόνι Γκιτάρ»), του Κινγκ Βίντορ («Ruby Gentry»), του Ρομπέρ Μπρεσόν («Η δίκη της Ζαν Ντ’ Αρκ»), του Κέντζι Μιζογκούτσι, του Λουίς Μπουνιουέλ («Χρυσή εποχή»), κ.ά.

Μια παρέλαση ταινιών που είναι ταυτόχρονα και η ίδια η ιστορία του κινηματογράφου. Μέσα από πλάνα που δεν προφτάνεις να απολαύσεις (και να ξεδιαλύνεις), σε ένα είδος εικαστικής διάρροιας που σε προκαλεί, σε βάζει σε διαλογισμό με τον εαυτό σου και που σου ανατρέπει την ιδέα που είχες για τον κινηματογράφο. Αυτό που προσπαθούσε από την πρώτη κιόλας ταινία του να κάνει ο πάντα νέος αυτός «παππούς» που λέγεται Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Καταφέρνοντας ταυτόχρονα να σε συναρπάζει!

**** 200 μέτρα

200 meters. Παλαιστίνη/Ιορδανία/Καντάρ/Ιταλία/Σουηδία, 2020. Σκηνοθεσία-σενάριο: Αμίν Ναϊφέχ. Ηθοποιοί: Αλί Σουλιμάν, Άντα Ούντερμπέργκερ, Λάνα Ζρέικ. 96΄

Τη μικρή οδύσσεια ενός Παλαιστίνιου αφηγείται στη, δοσμένη με φρεσκάδα, ζεστασιά, συγκίνηση και χιούμορ, πρώτη του ταινία, «200 μέτρα», ο Αμίν Ναϊφέχ, που πρωτοπροβλήθηκε στις «Μέρες των Δημιουργών» του φεστιβάλ Βενετίας 2020 κερδίζοντας το Βραβείο Κοινού. Ο ήρωάς του, ο Μουστάφα, και η γυναίκα του Σάλβα, ζουν 200 μέτρα μακριά ο ένας από τον άλλο σ’ ένα χωριό της Δυτικής Όχθης, όπου, όπως και σε πολλά άλλα, είναι χωρισμένα εξαιτίας του τείχους που έχει φτιάξει ανάμεσά τους το Ισραήλ.

Μια μέρα τον ειδοποιούν πως ο γιος του βρίσκεται στο νοσοκομείο. Ο Μουστάφα (με τον Αλί Σουλιμάν να τονίζει την ειλικρινή, ευγενική πλευρά του χαρακτήρα του) τρέχει να διασχίσει το τείχος, αυτό που διασχίζει κάθε μέρα για να πάει στην οικοδομή όπου εργάζεται, τη φορά όμως αυτή, εξαιτίας κάποιου απίθανου τεχνικού όρου, του απαγορεύουν να περάσει στην απέναντι πλευρά. Έτσι, για να μπορέσει να φτάσει στο νοσοκομείο, αναγκάζεται να επιλέξει μια άλλη, σε απόσταση αρκετών δεκάδων χιλιομέτρων, παράνομη τη φορά αυτή διαδρομή, κρυμμένος στο φορτηγάκι ενός λαθρέμπορου, για να φτάσει στον προορισμό του, να δει και να βοηθήσει το γιο του.

Ο πρωτοεμφανιζόμενος σκηνοθέτης έφτιαξε ένα ωραίο ρόουντ-μούβι, μ’ ένα στιλ που αγγίζει τα όρια του ντοκιμαντέρ, διανθισμένο με (συχνά μαύρο) χιούμορ, με τον απλό ήρωά του να συναντά διάφορα πρόσωπα στο μικρό λεωφορείο όπου ταξιδεύει, πρόσωπα που μέσα από τους καθημερινούς, με μια γεύση αυθεντικότητας, διαλόγους τους, διαπερνάει και μια εικόνα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, σ’ ένα τόπο όπου οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να ζουν σαν φυλακισμένοι, να αντιμετωπίζουν την απίθανη γραφειοκρατία ενός κράτους που τους αντιμετωπίζει ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, να ελέγχονται συνεχώς και να αναγκάζονται να σκαρφίζονται διάφορους τρόπους για να μπορούν να επιβιώσουν και να ζήσουν σαν αξιοπρεπή ανθρώπινα όντα.

*** Συνέβη στο Σόχο

Last Night In Soho. Βρετανία, 2021. Σκηνοθεσία: Έντγκαρ Ράιτ. Σενάριο: Έντγκαρ Ράιτ, Κρίστι Γουίλσον-Κερνς. Ηθοποιοί: Τομασίν Μακένζι, Άνια Τέιλορ-Τζόι, Ματ Σμιθ, Νταϊάνα Ριγκ, Ρίτα Τάσιγχαμ, Τέρενς Σταμπ. 116΄

Με την ταινία «Συνέβη στο Σόχο» ο Έντγκαρ Ράιτ, σκηνοθέτης του «Shaun of the dead», επιστρέφει στην ταινία τρόμου για να προσφέρει ένα με σωστή ατμόσφαιρα και ωραίο ρυθμό φιλμ, που δείχνει πως ο σκηνοθέτης της μπορεί να δώσει νέα φρεσκάδα στο είδος. Πρωταγωνίστρια είναι η Ελοϊζ, μια νεαρή επαρχιώτισσα, ξετρελαμένη με το Λονδίνο της δεκαετίας του ‘60, που, με τις ευλογίες της γιαγιάς της (ωραία επιστροφή της Ρίτα Τάσιγχαμ), φτάνει στο Λονδίνο για να σπουδάσει μόδα.

Αφού ζήσει για ένα μικρό διάστημα στο οικοτροφείο του Κολεγίου, η Ελοϊζ μετακομίζει σε δικό της δωμάτιο στο σπίτι μιας ηλικιωμένης γυναίκας (η Νταϊάν Ριγκ στον τελευταίο της ρόλο), όπου, σε διάφορα όνειρα (που σταδιακά μετατρέπονται σε εφιάλτες) αρχίζει να βλέπει το φανταστικό πρόσωπο της Σάντι, ενός κοριτσιού του Λονδίνου της δεκαετίας του ‘60, που της μοιάζει και που την ακολουθεί όπου πηγαίνει και που μαζί της θα έχει διάφορες φανταστικές περιπέτειες. Η παρουσία της Σάντι αλλά και του προσώπου της νεκρής μητέρας της Ελοϊζ μας αποκαλύπτουν την ιστορία σχιζοφρένειας που υπάρχει στην οικογένεια της Ελοϊζ.

Στοιχεία που ο Ράις, με ένα σφιχτοδεμένο σενάριο, με ωραία, με εξαιρετική χρήση των χρωμάτων, πλάνα (με το κόκκινο να κυριαρχεί), με την κατάλληλη ατμοσφαιρική μουσική και με τραγούδια των sixties, που τονίζουν την εμμονή της ηρωίδας του με την τότε εποχή (στα πρώτα πλάνα που την βλέπουμε, ακούμε παρόμοια τραγούδια, ενώ το δωμάτιο της είναι γεμάτο με δίσκους vinyl τραγουδιών της εποχής), με γρήγορο ξέφρενο συχνά ρυθμό, και με δυο πολύ ωραίες ερμηνείες από το δίδυμο Άνια Τέιλορ-Τζόι (Σάντι) και Τομασίν Μακένζι (Ελοϊζ), χρησιμοποιεί πάντα με εξαιρετική φροντίδα και γνώση για να φτιάξει την ταινία του. Στους παλιούς ηθοποιούς που κάνουν την εμφάνιση τους στην ταινία, αξίζει να αναφέρω κι εκείνη του Τέρενς Σταμπ στο ρόλο ενός παράξενου ηλικιωμένου άντρα που περιφέρεται μυστηριωδώς στο Σόχο.

*** ½ – Το ταξίδι

Charter. Σουηδία/Νορβηγία/Δανία, 2020. Σκηνοθεσία-σενάριο: Αμάντα Κέρνελ. Ηθοποιοί: Άνε Ντάλ Τορπ, Σβέριρ Γκούντνασον, Τρόι Λούντκβιστ. 94΄

Ο χωρισμός, η επιθυμία να ξαναδεί αλλά και να προστατεύσει τα παιδιά της, οι αμφιβολίες αν ο σύζυγος κακοποιεί τα παιδιά και το αδιόρατο μέλλον μιας μοναχικής ζωής, είναι τα προβλήματα που κατατρέχουν τη βασανισμένη ηρωίδα της ταινίας «Το ταξίδι» της Αμάντα Κέρνελ (πρόταση της Σουηδίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ).

Αν και σε αναμονή για την απόφαση του δικαστηρίου σχετικά με την κηδεμονία των δυο παιδιών της, η διαζευγμένη Άλις, ύστερα από ένα αγωνιώδες τηλεφώνημα του μικρού της γιου, αποφασίζει να απαγάγει τα δυο παιδιά της και να ξεκινήσει σ’ ένα σύντομο ταξίδι στις Κανάριες Νήσους. Ταξίδι μιας τελευταίας (;) επαφής με τα παιδιά και τη μητρική θαλπωρή που θέλει να τους μεταγγίσει, ταξίδι ταυτόχρονα πικρής αναγνώρισης και αποχαιρετισμού.

Η Άλις του πικρόγλυκου, σπαραχτικού αυτού ταξιδιού δεν είναι μια συνηθισμένη γυναίκα. Είναι γυναίκα απρόβλεπτη, με πολλά ψυχολογικά προβλήματα (η ξαφνική αλλαγή στη ζωή της και ο φόβος για ένα ακαθόριστο μέλλον), με μια εχθρική απέναντί της στάση τόσο από τους κατοίκους της μικρής σουηδικής πόλης όπου ζει όσο και από τους γονείς του πρώην συζύγου, που η σκηνοθέτρια εκμεταλλεύεται για να δημιουργήσει την ατμόσφαιρα άγχους και θλίψης που κατατρέχουν την ηρωίδα της (όλη η ταινία είναι δοσμένη από την πλευρά της Άλις) και να αναπτύξει την παγιδευμένη σε ένα φαύλο κύκλο προσωπικότητά της. Εναλλάσσοντας, μέσα από όμορφα εικαστικά πλάνα, τα χιονισμένα, καταθλιπτικά τοπία της σουηδικής επαρχίας με τα φωτεινά, χαρούμενα τοπία των Κανάριων Νήσων, για να σχολιάσει ή και να αντιπαραθέσει τη ψυχολογική κατάσταση της Άλις, με την Άνε Νταλ Τορπ να δίνει μια όλο δύναμη, με λεπτές αποχρώσεις, ερμηνεία.

*** Ερμιτάζ, η δύναμη της τέχνης

Hermitage, the Power of Art/Ermitage, Il potere dell’arte. Ιταλία, 2019. Σκηνοθεσία: Μικέλε Μάλι. Σενάριο: Ντίντι Νόκι, Τζιοβάνι Πισκάλια. Ηθοποιοί: Τόνι Σερβίλο. 90΄

Με αφορμή τον εικαστικό και άλλο πλούτο του Ερμιτάζ, ο σκηνοθέτης βρίσκει την ευκαιρία να μας κάνει ένα ταξίδι τόσο μέσα από την ιστορία του Χειμερινού Παλατιού των Τσάρων και των χώρων του Ερμιτάζ με τους πολύτιμους θησαυρούς του, όσο και μέσα από την ιστορία της ίδιας της Αγίας Πετρούπολης από την ίδρυσή της, το 1703, περνώντας από την Οχτωβριανή Επανάσταση και την πολιορκία της στην περίοδο του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και φτάνοντας ως τις μέρες μας. Ταξίδι που αποκτά μια ακόμη διάσταση με την παρουσία του διάσημου Ιταλού ηθοποιού Τόνι Σερβίλο, που περιφέρεται μαζί μας στους δαιδαλώδεις διαδρόμους του Ερμιτάζ.

Ταξίδι που στόχος του δεν είναι να καλύψει όλα τα εκθέματα αλλά να σε κάνει να αισθανθείς την πραγματική ουσία πίσω από εκείνα που ο σκηνοθέτης επιλέγει, να ανακαλύψεις την ιστορία πίσω τους και να αισθανθείς τη ζωντανή ύπαρξη ενός χώρου που εκπροσωπεί εκατοντάδες χρόνια από την πολιτιστική ιστορία όχι μόνο της Ρωσίας αλλά και όλου του Δυτικού πολιτισμού. Ένα ξεχωριστό ντοκιμαντνέρ που βλέπεται χωρίς ούτε δευτερόλεπτο να σε κουράζει, σε ένα μοναδικό κτίριο όπου «ο χρόνος και ο χώρος χάνονται», όπως πολύ σωστά αναφέρει σε κάποια στιγμή η αφήγηση.

** ½ – Τσαρλατάνος

Charlatan. Τσεχία/Πολωνία/Ιρλανδία/Σλοβακία, 2020. Σκηνοθεσία: Ανιέσκα Χόλαντ. Σενάριο: Μάρεκ ΈπσταΪν. Ηθοποιοί: Ιβάν Τρόγιαν, Γιόζεφ Τρόγιαν, Γιουράι Λοι. 118΄

Μπορεί ο τίτλος της ταινίας να τον χαρακτηρίζει τσαρλατάνο, ο Γιάν Μικολάσεκ, όμως, ο Τσέχος «ήρωας» της ομότιτλης ταινίας της Πολωνής σκηνοθέτριας Ανιέσκα Χόλαντ («Ο μυστικός κήπος», «Καταραμένη σχέση», «Ο κύριος Τζόουνς»), δεν παρουσιάζεται ως τσαρλατάνος αλλά ως ένας αντικομφορμιστής βοτανολόγος θεραπευτής, που στη διάρκεια του β´ παγκόσμιου πολέμου και στα πρώτα χρόνια του κομουνιστικού καθεστώτος της τότε Τσεχοσλοβακίας, βοηθούσε τους ασθενείς, τόσο εκείνους στις ατέλειωτες ουρές των ανώνυμων ασθενών του όσο και μέλη των ναζί και αργότερα, στη διάρκεια του κομουνιστικού καθεστώτος, τον πανίσχυρο πρόεδρο της χώρας, Αντονίν Ζαπατότσκι.

Μέσα από την ιστορία του Μικολάσεκ, που παρακολουθούμε από φλας-μπακ που φτάνουν ως την εφηβική ηλικία του, καθώς και σκηνές από την περίοδο του πολέμου και τη δύναμη που αυτός απέκτησε, αργότερα, στην περίοδο της προεδρίας του Ζαπατότσκι, η Χόλαντ θέλησε να δώσει μια ακόμη εικόνα της απάνθρωπης, συχνά βίαιης, αντιμετώπισης αντικομφορμιστών και αντιφρονούντων των καταπιεστικών καθεστώτων (συχνά με σκηνές δυστυχώς υπερβολικά σχηματικές), είτε στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, είτε στην περίοδο των ελεγχόμενων από τη Σοβιετική Ένωση κρατών της τότε Ανατολικής Ευρώπης, ιδιαίτερα στο δεύτερο μέρος της ταινίας της, που το αφιερώνει στη δίκη του «τσαρλατάνου», με την κατηγορία της δηλητηρίασης δυο ισχυρών αξιωματούχων του κόμματος.

Μέσα από αυτό το πορτρέτο, εκείνο που, βασικά, φαίνεται να ενδιαφέρει την Χόλαντ είναι να διεισδύσει στη «ψυχή» του Μικολάσεκ για να ανακαλύψει τους λόγους που τον έκαναν να συνεργαστεί τόσο με τους ναζί όσο και με το κομουνιστικό καθεστώς, εκμεταλλευόμενος τις θεραπευτικές του ικανότητες (για να επιβιώσει ή μήπως για κάτι πιο σκοτεινό;) αφήνοντας τα συμπεράσματα στο θεατή.

The post ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ: Ζαν-Λικ Γκοντάρ: ο ποιητής της εικόνας – η οδύσσεια ενός Παλαιστίνιου στο “τείχος” της Δυτικής Όχθης appeared first on Enetpress.

Την Πέμπτη στις 4 Νοεμβρίου η Weirdwave παρουσιάζει την ταινία «Το Βιβλίο της Eικόνας» του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, αποκλειστικά στην «Ανδόρα» με ειδική τιμή εισιτηρίου 5 ευρώ.

Διάσημος για τον συνεχή πειραματισμό του με την κινηματογραφική φόρμα και γλώσσα, ο Γκοντάρ είναι πλέον ένας θρύλος του σινεμά. Κάθε νέα του ταινία είναι ένα must see που σε ταξιδεύει σε άλλους κόσμους.

Αυτή τη φορά, μισόν αιώνα μετά τον Μάη του ’68, ο «Πάπας» της Νουβέλ Βαγκ υπογράφει ένα φιλοσοφικό και πολιτικό μανιφέστο βγαλμένο από το πνεύμα της ιστορικής εξέγερσης στη Γαλλία και, ξεφυλλίζοντας το δικό του «Βιβλίο της Εικόνας», εξαπολύει δριμύ κατηγορώ στον δυτικό πολιτισμό και την παρακμή του, στον δυτικό ιμπεριαλισμό έναντι της Ανατολής, σε μια ταινία-κάλεσμα στα όπλα.

Η ταινία απέσπασε τον Ειδικό Χρυσό Φοίνικα στο 71ο  Φεστιβάλ των Καννών και χαρακτηρίστηκε «μια βόμβα ανθρωπισμού σε μια εποχή επιταχυνόμενης πολιτικής οπισθοδρόμησης».

Δείτε εδώ το τρέιλερ:

ΥΠΟΘΕΣΗ

Ο ίδιος ο δημιουργός περιγράφοντας την ταινία του, εν όψει του Φεστιβάλ των Καννών, έγραφε: «Τίποτα παραπάνω. Παρά μόνο σιωπή. Τίποτα περισσότερο. Παρά μόνο ένα επαναστατικό τραγούδι. Μία ιστορία σε πέντε πράξεις, όσα και τα δάχτυλα ενός χεριού»
H ταινία, είναι ένα κινηματογραφικό δοκίμιο, μια παραβολή που προκύπτει μέσα από τη μείξη μυθοπλασίας και τεκμηρίωσης με τον τρόπο του 88χρονου (τότε) δημιουργού ο οποίος συνδυάζει αποσπάσματα από δεκάδες ταινίες (απ’ το «Τοπίο στην Ομίχλη» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου μέχρι τα «Σαγόνια του Καρχαρία» του Στίβεν Σπίλμπεργκ), κείμενα, φωτογραφίες, έργα τέχνης, δελτία ειδήσεων, «πειραγμένες» εικόνες, ήχους που διακόπτονται απότομα και άλλα υλικά, «παίζοντας» μοναδικά με τα εργαλεία της μονταζιέρας.

Ανένταχτη σε οποιοδήποτε συμβατικό κινηματογραφικό είδος, η ταινία του Γκοντάρ, αποτελεί ένα σχόλιο για τη Μέση Ανατολή και την καταδυνάστευση του Αραβικού Κόσμου από τη Δύση– αλλά όχι μόνο.

Για τον Γκοντάρ, η ιστορία του κόσμου είναι φτιαγμένη από τη μαγεία του σινεμά που ο ίδιος αγάπησε. Είναι όμως φτιαγμένη και από τις φρικαλεότητες του σύγχρονου κόσμου, τις οποίες παρουσιάζει παραστατικά. Για τον γαλλοελβετό οτέρ, έχουμε πόλεμο: Κερδοσκοπία, τρομοκρατία, λαϊκισμός, βαρβαρότητα, «ηγέτες» που σέρνουν τους πειθήνιους λαούς τους σαν πρόβατα, υποκρισία των νόμων, συλλογική ευθύνη. Ο χριστιανισμός και το Ισλάμ, υποστηρίζει, είναι οι διαφορετικές πλευρές του ίδιου νομίσματος, ενώ η γλώσσα μας πεθαίνει.

Ως γνήσιος προβοκάτορας, ο Γκοντάρ, δημιουργός των Adieu au Langage και Film Socialisme, εξαπολύει στην ταινία του αυτή, ένα δριμύ κατηγορώ στον δυτικό πολιτισμό και την παρακμή του. Και εν τέλει, υπερασπίζεται την βία και την επανάσταση ως τη μόνη απάντηση στην φρίκη αυτή. Συνδετικός ιστός όλων αυτών η υποβλητική φωνή του ηλικιωμένου αφηγητή.

Όπως σημείωνε, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, η Νικόλ Μπρενέζ, που δούλεψε με τον Γκοντάρ στο μοντάζ αυτής της τόσο ιδιαίτερης ταινίας, «στον αντίποδα του Βιβλίου των λέξεων, της Βίβλου, βρίσκεται η Ταινία. Ποιες είναι τελικά οι διαφορές; Σε αντίθεση με τις Βίβλους που ορίζουν και επιτάσσουν, μήπως το Βιβλίο των εικόνων, ορθώνοντας το επαναστατικό του ανάστημα ενάντια στο ρεύμα της πραγματικής ιστορίας επιτελεί μια απελευθερωτική χειρονομία; Προκειμένου να εκτροχιάσει το τρένο της Ιστορίας, να μπερδέψει τις σιδηροδρομικές διακλαδώσεις, να επανεκκινήσει το γεωπολιτικό φαντασιακό, το Βιβλίο της Εικόνας, ως πραγματεία και ως επίθεση, προσφέρει μια βόμβα ανθρωπισμού σε μια εποχή επιταχυνόμενης πολιτικής οπισθοδρόμησης».

To Bιβλίο της Eικόνας («Le Livre d’ Image», Γαλλία-Ελβετία, 2018, 84’)
Σκηνοθεσία: Ζαν-Λικ Γκοντάρ
Σενάριο: Ζαν-Λικ Γκοντάρ
Ηθοποιοί: Ζαν-Λικ Γκοντάρ (φωνή), Ντιμιτρί Μπαζίλ, Ζαν-Πιερ Γκος

INFO

Στους κινηματογράφους

https://www.youtube.com/channel/UCF9Dj8Vq2W1QIqbTS80SanQ
https://www.facebook.com/WEIRDWAVE.GR
https://www.instagram.com/weirdwavegr/
Ειδική τιμή εισιτηρίου 5 ευρώ

The post «Το βιβλίο της εικόνας», του Ζαν Λικ Γκοντάρ στην Ανδόρα appeared first on Enetpress.

Από το νεαρό θύμα του φονταμενταλισμού των Νταρντέν στη δεύτερη εισβολή των εξωγήινων τεράτων του Κρασίνσκι

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

*** ½ – Ανάμεσά μας
Le jeune Ahmed. Βέλγιο/Γαλλία, 2019. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ζαν-Πιερ & Λικ Νταρντέν. Ηθοποιοί: Ιντίρ Μπεν Αντί, Ολιβιέ Μπονό, Μιριέμ Αχεντιού. 85’

Μια πολύ δυνατή, αρκετά, πρέπει να πω, διαφορετική από τις προηγούμενες ταινίες τους, αποδείχτηκε η ταινία «Ανάμεσά μας» (πρωτότυπος τίτλος: «Ο νεαρός Αχμέντ») των γνωστών μας Ζαν-Πιερ και Λικ Νταρντέν, που κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Κανών. Ταινία που αντιμετωπίζει τον τζιχαντισμό και γενικά τον θρησκευτικό φανατισμό με ένα έξυπνο τρόπο, μέσα από ένα 13χρονο αγόρι, τον Αχμέντ του τίτλου, γιο μεταναστών, γεννημένο στη Γαλλία, που παρασύρεται από τα διδάγματα ενός φανατικού Ιμάμη, που προσπαθεί να τον μετατρέψει σε «αληθινό» και πιστό μουσουλμάνο, για να εναντιωθεί, με κάθε τρόπο (ακόμη και με το έγκλημα) ενάντια στους άπιστους.

Αντίθετα με τη μητέρα του, τη φιλελεύθερη δασκάλα του, που του έχει αδυναμία, και άλλους γύρω του, που προσπαθούν να τον συνεφέρουν και να τον απομακρύνουν από τα επικίνδυνα διδάγματα του Ιμάμη, ο νεαρός Αχμέντ συνεχίζει με πείσμα την επικίνδυνη πορεία του, αποφασισμένος, να δράσει όσο πιο αποτελεσματικά και, κάποια στιγμή, να σκοτώσει την «ακάθαρτη», σύμφωνα με τον Ιμάμη, δασκάλα του.

Οι βραβευμένοι δυο φορές με το Χρυσό Φοίνικα («Το αγόρι» και «Ροζέτα») Νταρντέν αποφεύγουν τον οποιοδήποτε συναισθηματισμό για να πάνε κατευθείαν, και με ένα αυστηρό, λιτό, μπρεσονικό θα έλεγα, τρόπο, στο θέμα τους. Με μικρές, απλές, ωραία στημένες, σκηνές, «χτίζουν» μεθοδικά το χαρακτήρα του Αχμέντ, ενώ παράλληλα, αναπτύσσουν τις προσπάθειες των συγγενών και φίλων (μαζί κι ενός κοριτσιού, που για ένα πολύ σύντομο δυστυχώς διάστημα κάνει τον Αχμέντ να ξεφύγει από το σκοπό του) να τον βοηθήσουν να ξεφύγει από τον φανατικό κλοιό που τον οδηγεί αναπόφευκτα στην καταστροφή του.

Χωρίς να είναι από τα μεγάλα τους αριστουργήματα, η ταινία είναι σίγουρα ένα σημαντικό, αναγκαίο για την εποχή μας, σκηνοθετημένο με νεύρο και δύναμη, έργο, που δείχνει πως οι αδερφοί Νταρντέν παραμένουν ανάμεσα στους λίγους δυστυχώς Ευρωπαίους σκηνοθέτες που σήμερα εξακολουθούν με την ίδια επιμονή, πίστη και, πάνω απ’ όλα, εξαιρετικό ταλέντο, να μας μιλούν για επίκαιρα, καυτά θέματα της εποχής μας.

*** Ένα ήσυχο μέρος 2

A Quiet Place Part II. ΗΠΑ, 2020. Σκηνοθεσία: Τζον Κρασίνσκι. Σενάριο: Τζον Κρασίνσκι, Σκοτ Μπακ, Μπράιαν Γουντς. Ηθοποιοί: Έμιλι Μπλαντ, Μίλισεντ Σίμοντς, Κίλιαν Μέρφι, Τζον Κρασίνσκι. 97΄

Σπάνια ένα σίκουελ πετυχαίνει όσα πετυχαίνει η αρχική ταινία. Κι όμως ο Τζον Κρασίνσκι, σκηνοθέτης της ιδιαίτερα πετυχημένης ταινίας τρόμου «Ένα ήσυχο μέρος» (2018), το κατάφερε. Με το δεύτερο αυτό μέρος έδειξε πως ένας σκηνοθέτης μπορεί, με ταλέντο, ευρηματικότητα και πρωτοτυπία, να φτιάξει κάτι το διαφορετικό και εξίσου συναρπαστικό. Ο τρόμος δεν δημιουργείται ούτε με τα αμέτρητα τέρατα και τους εκκωφαντικούς ήχους, ούτε με τα γρήγορο, κοφτό μοντάζ, σχεδιασμένο για να τρομάξει με τις απρόσμενες φριχτές εικόνες του, ούτε με το μπόλικο αίμα που προσφέρουν τα splatter movies.

Η ταινία ξεκινάει ήρεμα, σχεδόν σαν την ταινία του Χίτσκοκ «Τα πουλιά». Εκεί, οι κάτοικοι μιας παραθαλάσσιας πόλης ξαφνικά ανακαλύπταν τον τρόμο να έρχεται από τον ουρανό, με τα πουλιά να επιτίθενται σε μια πλατεία, με τον κόσμο να τρέχει τρομαγμένος να σωθεί, με πολλούς να βρίσκουν άσυλο σε ένα εστιατόριο.

Στην ταινία του Κρασίνσκι, βρισκόμαστε σ’ ένα γήπεδο μπέζιμπολ, όπου, όταν ξαφνικά το κακό φτάνει από τον ουρανό, τρομάζει τους κατοίκους που το βάζουν στα πόδια έντρομοι, στην προσπάθειά τους να σωθούν από την ξαφνική επιδρομή εξωγήινων όντων, με τον Λι Άμποτ (Τζον Κρασίνσκι), την κωφάλαλη κόρη του, Ρίγκαν (Μίλισεντ Σίμοντς) και την Έβελιν (Έμιλι Μπλαντ), με τους δυο γιους της, να προσπαθούν να σώσουν τα παιδιά τους. Στη γνωστή μας ήδη οικογένεια των Άμποτ και ύστερα από το θάνατο του Λι, θα προστεθεί ένα καινούριο πρόσωπο, ο Έμετ (Κίλιαν Μέρφι), εχθρικός στην αρχή αλλά που τελικά θα συνεργαστεί μαζί τους για να αντιμετωπίσουν τα τέρατα.

Με γρήγορα τράβελινγκ, απειλητικούς ήχους και ωραίο μοντάζ, που τονίζουν τον πανικό, ο Κρασίνσκι καταφέρνει, από τα πρώτα πλάνα, να δώσει το ρυθμό αλλά και να διευθύνει με μαεστρία τον τρόμο που σταδιακά και με σιγουριά, απλώνεται στην πόλη και έξω από την οθόνη στους θεατές, που, παρασυρμένοι, αφήνονται σ’ αυτό το ατέλειωτο roller coaster τρόμου.

Ο Κρασίνσκι γνωρίζει καλά το είδος, ξέρει όμως και να το ανανεώνει και να το κρατάει ζωντανό όταν χρειάζεται. Με ένα έξυπνα ενορχηστρωμένο ρυθμό (άλλοτε γρήγορο κι άλλοτε ήρεμο για να δημιουργηθούν οι αναγκαίες, χωρίς ποτέ να κουράζουν, παύσεις), με κυνηγητά και συνεχή ευρήματα, με τα πρόσωπά του να εφευρίσκουν έξυπνους τρόπους για να αντιμετωπίσουν τον εχθρό, δίνοντας στα νεότερα πρόσωπα (την κόρη και το γιο) σκηνές που αναδεικνύουν την εξυπνάδα και την προσωπικότητά τους και διευρύνοντας τη φορά αυτή ακόμη και το διάλογο, καταφέρνει να μας κρατήσει ακίνητους και σε συνεχή ένταση στις θέσεις μας, παρόλο που, σε αντίθεση με άλλες ταινίες επιστημονικής φαντασίας/τρόμου, ποτέ δεν μαθαίνουμε ποια είναι αυτά τα τέρατα και τι γυρεύουν στον πλανήτη μας.

** ½ – Μήλα

Ελλάδα, 2020. Σκηνοθεσία: Χρήστος Νίκου. Σενάριο: Χρήστος Νίκου, Σταύρος Ράπτης. Ηθοποιοί: Άρης Σερβετάλης, Σοφία Γεωργοβασίλη, Άννα Καλαϊτζίδοιυ, Αργύρης Μπακιρτζής, Κώστας Λάσκος. 91΄

Ταινία δοσμένη μ’ ένα φαινομενικά «ουδέτερο» στιλ και με κάποιες σουρεαλιστικές πινελιές, αποδείχτηκε η ταινία «Μήλα» του Χρήστου Νίκου, που ήδη μας έρχεται με διάφορα διεθνή βραβεία σε φεστιβάλ όπως αυτά του Δουβλίνου, του Ντένβερ και του Σικάγου. Με ξένους κριτικούς να βιαστούν να την τοποθετήσουν στο είδος του weird cinema του Λάνθιμου και της ομάδας του, όταν μάλιστα ο Νίκου  διετέλεσε βοηθός του Λάνθιμου στον «Κυνόδοντα» (αν και η ταινία του Νίκου δείχνει να έχει περισσότερο συναίσθημα και να προσφέρει μια πιο αισιόδοξη λύση από τις ελληνικές ταινίες του μέντορά του).

Η ταινία εκτυλίσσεται σε μια Ελλάδα όπου, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, έχει ξεσπάσει μια πανδημία αμνησίας – ο Covid 19 δεν είναι μακριά. Με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να χάνουν ξαφνικά τη μνήμη τους (σε μια από τις πρώτες σκηνές βλέπουμε ένα άνθρωπο που μόλις έχει τρακάρει με το αυτοκίνητό του να κάθεται απορημένος έξω από αυτό και να επιμένει πως δεν έχει καμιά σχέση με το αυτοκίνητο). Τη φροντίδα των πλουσίων που χάνουν τη μνήμη τους αναλαμβάνουν οι δικοί τους, ενώ, αντίθετα, τους υπόλοιπους τους κλείνουν σε νοσοκομεία, όπου, με βάση ένα πρόγραμμα αποκατάστασης, αρχίζουν να τους δημιουργούν μια νέα ταυτότητα.

Μια τέτοια ταυτότητα προσπαθούν να δώσουν και στον πρωταγωνιστή της ταινίας, τον Άρη (Άρης Σερβετάλης), ο οποίος ξυπνάει μια μέρα κι αρχίζει να κάνει διάφορα πράγματα, ασυνήθιστα από την προηγούμενη, οργανωμένη, συζυγική, όπως μαθαίνουμε αργότερα, ζωή του: ήδη από την πρώτη σκηνή τον βλέπουμε να κτυπάει το κεφάλι του στον τοίχο, ενώ, στη συνέχεια, αγοράζει λουλούδια χωρίς να ξέρουμε ή να ξέρει ο ίδιος για ποιον και, λίγο μετά, ξυπνάει σε λεωφορείο χωρίς να ξέρει πού βρίσκεται, απ’ όπου θα τον μεταφέρουν σε ειδικό νοσοκομείο όπου προσπαθούν να του δημιουργήσουν μια νέα ταυτότητα και μια καινούρια ζωή.

Έτσι αρχίζει η καινούρια πορεία για τον Άρη (με τον Άρη Σερβετάλη σ’ ένα ρόλο που δυστυχώς δεν τον αφήνει να εκφραστεί αρκετά – η μόνη βασικά σχέση με τους deadpan ρόλους που συναντάμε στον «Κυνόδοντα» του Λάνθιμου), στο καινούριο, άχαρο διαμέρισμα που του παρέχουν, και ο οποίος πρέπει ν’ ακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σύμφωνα με ηχογραφημένες, αν και συχνά παράλογες, οδηγίες, να τραβάει φωτογραφίες με την πολαρόιντ για να δείχνει την πορεία του στους γιατρούς που τον φροντίζουν αλλά και για τη νέα του ταυτότητα που του ετοιμάζουν. Εμπειρίες που ταυτόχρονα μας αποκαλύπτουν την κενότητα μιας χωρίς σκοπό, ή διέξοδο, αποξενωμένης ζωής και που η «συμμαζεμένη», με ξεθωριασμένα χρώματα, φωτογραφία (σε φορμά 4:3) του Μπαρτόζ Σβιρνιάσκι τονίζει ακόμη περισσότερο.

Στη «νέα» του αυτή ζωή θα γνωρίσει και μια το ίδιο μ’ αυτόν αμνησιακή κοπέλα (στο σινεμά που πηγαίνουν), την Άννα, που προσπαθεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα αποκατάστασης που προσφέρει το κράτος και να ανοίξει ένα καινούριο δρόμο στη νέα της ζωή – δυστυχώς σχέση που δεν αναπτύσσεται αρκετά. Με τα μήλα που αγοράζει στην αρχή της ταινίας και τρώει με απληστία ο Άρης (θα σταματήσει να τα τρώει όταν ο μανάβης του πει πως αυτά επαναφέρουν τη μνήμη), να χρησιμοποιούνται ως μεταφορά για την επαναφορά στην προηγούμενη ζωή, τις ομορφιές και τις απολαύσεις της. Με τον σκηνοθέτη να βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει, με μαύρο, αν και όχι πάντα, χιούμορ, για την ανάγκη της μνήμης, την απώλεια αλλά και γενικότερα τη ζωή και το θάνατο.

** ½ – Ράφτης

Ελλάδα, 2020. Σκηνοθεσία: Σόνια Λίζα Κέντερμαν. Σενάριο: Σόνια Λίζα Κέντερμαν, Τρέισι Σάντερλαντ. Ηθοποιοί: Δημήτρης Ήμελλος, Ταμίλλα Κουλίεβα, Θανάσης Παπαγεωργίου, Στάθης Σταμουλακάτος, Δάφνη Μιχοπούλου. 100΄

Την κρίση, όπως τη ζει ένας ονειροπόλος ράφτης, παρουσιάζει στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της η Ελληνογερμανίδα Σόνια Λίζα Κέντερμαν, που είχαμε γνωρίσει από τις μικρού μήκους ταινίες της, «Νικολέτα» και «Λευκό σεντόνι». Το επάγγελμα του ράφτη βέβαια έχει αρχίσει να εξαφανίζεται εδώ και αρκετά χρόνια, υπάρχουν όμως, ευτυχώς, ακόμη μερικοί, που, όπως ο ήρωας της ταινίας της Κέντερμαν, ο 50χρονος Νίκος (Δημήτρης Ήμελλος) και ο πατέρας του, εξακολουθούν με πάθος και επιμονή να ράβουν ανδρικά κοστούμια. Μόνο που η πελατεία είναι σπάνια, το ραφτάδικο κινδυνεύει να το πάρει η τράπεζα και ο Νίκος, ράφτης της «παλιάς κοπής», για αριστοκράτες πελάτες της δεκαετίας του ’60, παρόλο που κάθε μέρα, ανοίγει το οικογενειακό του ραφτάδικο, κανένας πελάτης δυστυχώς δεν εμφανίζεται.

Ώσπου, απελπισμένος, και με τον πατέρα του στο νοσοκομείο, ο Νίκος, εμπνευσμένος από ένα πλανόδιο πωλητή βιβλίων, αποφασίζει να φτιάξει το δικό του κινητό ραφτάδικο. Με τη βοήθεια μάλιστα μιας συμπαθητικής γειτόνισσας και την επιμονή μιας πελάτισσας που τον θέλει να ράψει νυφικό για την κόρη της, ο Νίκος θα στραφεί γρήγορα και με ανέλπιστη επιτυχία, σε ράφτη νυφικών.

Η Κέντερμαν θέλησε να φτιάξει ένα είδος παραμυθιού με ήρωα ένα ονειροπόλο, που αρνείται να ενηλικιωθεί, ράφτη, σε μια κοινωνία, που δεν είναι έτοιμη να τον αποδεχτεί.

Παρόλο που το σενάριο δεν έχει πάντα την ανάπτυξη και το ρυθμό που θα περίμενες (οι σχέσεις με τη γειτόνισσα αναπτύσσονται κάπως σπασμωδικά αντίθετα μ’ εκείνες με τη μικρή της κόρη, ή με τους δυο ηλικιωμένους φίλους του πατέρα), η σκηνοθέτρια καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή, ιδιαίτερα χάρη στην εξαιρετική ερμηνεία του Ήμελλου, που καταφέρνει με το βλέμμα να εκφράσει δύσκολες καταστάσεις και γεγονότα που συμβαίνουν γύρω του (συχνά θυμίζοντάς μου τον Πιέρ Ετέξ), καθώς και με το ιδιαίτερα πρώτο μέρος, με τον Νίκο είτε εγκλωβισμένο στο ραφτάδικό του είτε να περιφέρεται στους δρόμους και τις λαϊκές αγορές, αναζητώντας πελάτες – σκηνές που έχουν έντονα το νεορεαλιστικό στοιχείο, στο οποίο ο Γιώργος Μιχαλής καταφέρνει, με την κάμερά του, να δώσει την απαιτούμενη αυθεντικότητα.

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ

***** Η ωραία της ημέρας

Belle de jour. Γαλλία, 1967. Σκηνοθεσία: Λουίς Μπουνιουέλ. Σενάριο: Ζαν-Κλοντ Καριέρ, Λουίς Μπουνιουέλ, από μυθ. Ζοζέφ Κεσέλ. Ηθοποιοί: Κατρίν Ντενέβ, Ζαν Σορέλ, Μισέλ Πικολί, Πιέρ Κλεμαντί, Ζενεβιέβ Παζ. 100΄

Κάθε ταινία του Λουίς Μπουνιουέλ δεν είναι μόνο ένα σπάνιο και ανεκτίμητο δώρο για τον φίλο του καλού κινηματογράφου, αλλά και για όποιον αγαπά τη μεγάλη και αληθινή τέχνη. Η ταινία του, «Η ωραία της ημέρας», που ο σκηνοθέτης γύρισε στη Γαλλία, παραμένει μια από τις καλύτερες ταινίες του σκηνοθέτη της «Χρυσής εποχής» (L’age d’or).

Βασισμένη σ’ ένα μυθιστόρημα του ακαδημαϊκού Ζάν Κεσέλ, η ιστορία της ταινίας αφηγείται τις περιπέτειες μιας γυναίκας της αστικής τάξης, που, όταν δε βρίσκει σεξουαλική ικανοποίηση κοντά στον άντρα της, αποφασίζει να την αναζητήσει και να την αποκτήσει μ’ οποιονδήποτε άλλο τρόπο, φτάνοντας στο σημείο να δέχεται «πελάτες» σ’ έναν οίκο ανοχής.

Εκείνο που βασικά θέλησε να δώσει στην ταινία του ο Μπουνιουέλ δεν είναι, όπως υποστήριξαν μερικοί, να κάνει μια απολογία των σεξουαλικών διαστροφών, αλλά να ρίξει το τείχος της ντροπής που χωρίζει τους ανθρώπους από την πλήρη σεξουαλική ικανοποίηση. Η Σεβερίν (Κατρίν Ντενέβ), ηρωίδα της ταινίας, είναι θύμα της τάξης της, θύμα που όμως καταφέρνει να «επαναστατήσει» με τον τρόπο που μπορεί.

Όταν στον άντρα της βρίσκει την ψυχρότητα, η Σεβερίν, στην αρχή μέσα από το όνειρο, και αργότερα μέσα από την ίδια την πραγματικότητα, καταφέρνει να ικανοποιήσει τις μαζοχιστικές τάσεις της, τάσεις που όπως μας διδάσκει η ψυχολογία υπάρχουν σε όλες σχεδόν τις γυναίκες.

Όταν μαθαίνει πως μια φίλη τους, μια γυναίκα της «καλής τάξης» εργάζεται κρυφά σε οίκο ανοχής, η Σεβερίν ταράζεται, δεν μπορεί να ησυχάσει. Σε λίγο καταφέρνει να κατανικήσει τους δισταγμούς της και να πάει και η ίδια σ’ ένα «κρυφό σπίτι». Οι ερωτικές της επαφές με ανθρώπους όλων των ορέξεων (σαδιστές, μαζοχιστές, κτήνη) την κάνουν να ξεπεράσει την ίδια την ψυχρότητά της και ν’ αρχίσει να φέρεται εντελώς διαφορετικά στον άντρα της.

Ώσπου, στο «σπίτι» αυτό η Σεβερίν θα γνωρίσει έναν νεαρό γκάνγκστερ και θα τον ερωτευτεί. Φοβισμένη, και προτιμώντας τελικά την ασφάλεια που της προσφέρει ο άντρας της, η Σεβερίν θα εγκαταλείψει την «απασχόλησή» της, ο νεαρός όμως θα την ανακαλύψει και, όταν εκείνη τον αποκρούσει, αυτός θα στήσει καρτέρι και θα πυροβολήσει τον άντρα της. Η πράξη του αυτή θα του στοιχίσει τη ζωή, ενώ ο άντρας της Σεβερίν θα μείνει παράλυτος σε μια καρέκλα. Και η Σεβερίν θα επιστρέψει στα μαζοχιστικά της όνειρα…

Η ιστορία αυτή, που στο χαρτί ίσως φανεί κάπως κοινότυπη, μετατράπηκε από τον Μπουνιουέλ σ’ ένα εφιαλτικό έργο, έργο γεμάτο θαυμάσιες σκηνές, έργο εντελώς προσωπικό στο οποίο συναντούμε τα ίδια προβλήματα που απασχολούν τον Μπουνιουέλ από την εποχή του «Ανδαλουσιανού σκύλου» και της «Χρυσής εποχής» μέχρι τη «Βιριδιάνα» και τον «Εξολοθρευτή άγγελο».

Η εξαιρετική έγχρωμη φωτογραφία του Σασά Βιερνί, η χρησιμοποίηση των ήχων (καμιά μουσική υπόκρουση) και η ερμηνεία των ηθοποιών –από την Κατρίν Ντενέβ και τον Ζαν Σορέλ μέχρι τη Ζενεβιέβ Παζ (Μαντάμ Αναίς). τον Μισέλ Πικολί, τη Μάσα Μερίλ, τον Πιέρ Κλεμαντί, τον Φρανσίσκο Ραμπάλ, τον Ζορζ Μαρσάλ, τον Φρανσίς Μπλανς και τον Φρανσουά Μεστρ– κάνουν την ταινία μια τέλεια επιτυχία που δεν χορταίνει να τη βλέπει κανείς.

**** ΖΟΥΣΕ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ (Vivre sa vie). Γαλλία, 1962. Σκηνοθεσία: Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Σενάριο: Ζαν-Λικ Γκοντάρ, Μαρσέλ Σακότ. Ηθοποιοί: Άνα Καρίνα, Σάντι Ρεμπότ, Αντρέ Σ. Λαμπάρθ. 80΄

Πώς μια κακοπληρωμένη και χωρίς να μπορεί να ξοφλήσει τα χρέη της νεαρή πωλήτρια μετατρέπεται σταδιακά σε πόρνη, μας παρουσιάζει μέσα από 12 ταμπλό/κεφάλαια ο Γκοντάρ στην ταινία του αυτή, όπου για πρωταγωνίστρια χρησιμοποιεί την τότε μούσα και γυναίκα του, Άνα Καρίνα. Και μια και πρόκειται για ταινία του Γκοντάρ, ξέρουμε από το πρώτο κιόλας πλάνο πως όλα παίζονται. Ολόκληρο μάλιστα το πρώτο κεφάλαιο είναι γυρισμένο με την πλάτη της Νανά (όνομα σίγουρα εμπνευσμένο από τον Ζολά (με την Καρίνα να θυμίζει τη Λουίζ Μπρουκς και τον Γκοντάρ να μας θυμίζει την αγάπη του για τον κλασικό κινηματογράφο) απέναντι από την κάμερα και χρειάζεται να φτάσουμε στο κεφάλαιο με την Νανά να παρακολουθεί, σε σινεμά, την προβολή της κλασικής ταινίας του Ντράγιερ, «Τα πάθη της Ζαν Ντ’ Αρκ», για να δούμε το πρόσωπό της (πρόσωπο μάλιστα που συγκινείται μέχρι δακρύων βλέποντας την Φαλκονετί να υπόκειται στα βασανιστήρια των ιεροεξεταστών της).

«Εδώ πρόκειται για τη δική μας ιστορία», μας εκμυστηρεύεται ο Γκοντάρ, «ένας καλλιτέχνης που σκιτσάρει το πορτρέτο της γυναίκας του». Με τον ίδιο να διαβάζει το κείμενο του Έντγκαρ Άλαν Πόε, που υποτίθεται διαβάζει ο νεαρός τον οποίο ερωτεύεται σ’ ένα από τα κεφάλαια, η Νανά. Αναφορές σε συγγραφείς και κινηματογραφιστές, από Γαλλία, Γερμανία και Αμερική, που τονίζουν τη σχέση του Γκοντάρ με τον αμερικανικό και τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, τις βάσεις και την έμπνευσή του. Με τον τακτικό του συνεργάτη Ραούλ Κουτάρ να συλλαμβάνει με τη φωτογραφία του την αμεσότητα και την ακατέργαστη ομορφιά της καθημερινότητας, μια καθημερινότητας όμως που μονάχα ο Γκοντάρ γνωρίζει τα ξεχωριστά και απρόσιτα μυστικά της.

The post ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ: Από το θύμα του φονταμενταλισμού των Νταρντέν στην εισβολή εξωγήινων τεράτων του Κρασίνσκι appeared first on Enetpress.

Από την εμφάνισή της στη δεύτερη κιόλας ταινία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, «Η κυρία θέλει έρωτα» («Une femme est une feem»), η Άννα Καρίνα, που πέθανε χτες από καρκίνο, σε ηλικία 79 χρονών, μας είχε γοητεύσει, τόσο χάρη στη ξεχωριστή ομορφιά της και την αέρινη, γεμάτη ακτινοβολία, παρουσία της όσο και την εξυπνάδα, τη σπιρτάδα, τη χάρη αλλά και την ευκολία στην όλη της παρουσία, και που κατόρθωνε να επιβάλλει στο κάθε πλάνο της, ιδιαίτερα στα πλάνα των εφτά συνολικά ταινιών που γύρισε με τον Γκοντάρ.

Δεν ξεχνιέται εύκολα ο χορογραφικός τρόπος με τον οποίο ο Γκοντάρ επέβαλε τη μούσα του, στο ρόλο της Άντζελα,στην «Κυρία θέλει έρωτα» (1961), ένα χαριτωμένο μιούζικαλ με επίκεντρο ένα ερωτικό τρίγωνο, ρόλο που της χάρισε το βραβείο ερμηνείας στο φεστιβάλ Βερολίνου. Ρόλο που ο Γκοντάρ της πρόσφερε αφού την είδε σε διαφημιστικό της Palmolive (είχε αρχίσει την καριέρα της ως μοντέλο), για να την παντρευτεί αμέσως μετά (γάμο που διάρκεσε μέχρι του 1965).

Είτε ως Νανά στην ταινία «Ζούσε τη ζωή της» (1962), είτε ως Βερόνικα στον «Μικρό στρατιώτη» (1963), είτε ως Οντίλ στη «Μια ξεχωριστή συμμορία», είτε ως Νατάσα στο «Αλφαβίλ» («Ο Λέμι Κόσιον εναντίον του Α60», 1963), είτε ως Πόλα στο «Made in USA» (1966), το λεπτοκαμωμένο αυτό κορίτσι με τα μεγάλα, γαλάζια μάτια και τη λεπτή, αισθησιακή φωνή, κατάφερε να επιβληθεί ακόμη και στο κοινό που δεν ενθουσιαζόταν και τόσο με τις ταινίες της νουβέλ βαγκ.

Η ταινία πάντως, για μένα, που θα παραμείνει στη μνήμη περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη είναι «Ο τρελός Πιερό» (1965) ή «Ο δαίμων της 11^ης ώρας», όπως πρωτοπροβλήθηκε στην Ελλάδα. Με την Καρίνα στο ρόλο της Μαριάν, μιας νεαρής γυναίκας, κυνηγημένης από εκτελεστές δολοφόνους από την Αλγερία, που γνωρίζει τον Πιερό του Ζαν-Πολ Μπελμοντό, και τον ακολουθεί, σ’ ένα κλεμμένο αυτοκίνητο, στο ταξίδι του στη Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, ταξίδι στον ίδιο τον κινηματογράφο.

Με την Καρίνα να αντλεί από τις κωμωδίες του Χοντρού-Λιγνού για να δώσει μια γροθιά στο στομάχι του υπαλλήλου ενός βενζινάδικου, λέγοντας πως αυτό ήταν ένα τρικ που έμαθε από τις ταινίες των Λόρελ και Χάρντι. Αυτό βέβαια δεν ήταν το μοναδικό «τρικ» που γνώριζε η Καρίνα. Τα «τρικ» της ήταν περισσότερα και πιο σημαντικά, που κατάφερναν να δημιουργήσουν μια ξεχωριστή μαγεία στην κάθε ταινία της, είτε στις 7 που γύρισε με τον Γκοντάρ είτε σ’ εκείνες που γύρισε με άλλους σκηνοθέτες, ανάμεσά τους τον Ζακ Ριβέτ και τον Λουκίνο Βισκόντι.

The post «Εφυγε» στα 79 της η Άννα Καρίνα, η μούσα του Γκοντάρ appeared first on Enetpress.

Από τις προκλητικές εικόνες του Γκοντάρ στην υπό ανοικοδόμηση Κίνα του Τζιανγκ-Κε

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

Για πέμπτη μέρα συνεχίζεται το 71^ο φεστιβάλ των Κανών, μέσα σ’ ένα κλίμα ιδιαίτερα αυστηρών ελέγχων (χτές, με την προβολή της πολυαναμενόμενης ταινίας του Ζαν-Λικ Γκοντάρ έφτασε στο έπακρο, με αποτέλεσμα να χρειαστεί να διανύσουμε περισσότερο από μισό χιλιόμετρο από την κεντρική είσοδο του Μεγάρου του φεστιβάλ για να μπορέσουμε να φτάσουμε στο σημείο ελέγχου και εισόδου στην αίθουσα για να δούμε την ταινία), ενώ η διεύθυνση του φεστιβάλ, όπως επαναλαμβάνει σε e-mail, παρέχει ειδική τηλεφωνική γραμμή για την καταγγελία τυχόν σεξουαλικής ή άλλης παρενόχλησης (όπως γράφτηκε στα διάφορα έντυπα του χώρου, Screen International, Variety, Film Francais, οι γυναίκες άρχισαν φέτος να αποφεύγουν τις επισκέψεις σε παραγωγούς και διανομείς στα δωμάτιά τους στα ξενοδοχεία των Κανών).

Κι ακόμη, αν δεν είσαι διαπιστευμένος του φεστιβάλ πρέπει να σταθείς, όπως κάνουν πολλοί αυτές τις μέρες, με τους περισσότερους μάλιστα να είναι ντυμένοι επίσημα, κρατώντας πινακίδα ή και απλό χαρτί, ζητώντας από τους εξερχόμενους του Μεγάρου κάποια τυχόν έξτρα πρόσκληση για να μπορέσουν να δουν την ταινία της προτίμησής τους.

Τις ταινίες του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, ιδιαίτερα αυτές των τελευταίων χρόνων, είτε κάθεσαι στη θέση σου και τις απολαμβάνεις είτε εξοργίζεσαι καυ φεύγεις. Αρκετοί πρέπει να πω, από τους δημοσιογράφους, που στάθηκαν για ώρα στην ουρά για να βρουν θέση στις τρεις υπερπλήρεις προβολές (με δημοσιογράφους, άλλα μέλη του κινηματογραφικού χώρου καθώς και μέρος του κοινού με προσκλήσεις) προβολές, σηκώθηκαν, μάλιστα πολύ νωρίς και βγήκαν από την αίθουσα, αρνούμενοι να δεχτούν τους πειραματισμούς του «τρομερού παιδιού» («παππού» τον αποκαλούν σήμερα μερικοί) της γαλλικής νουβέλ βαγκ, όπως τις παρουσιάζει στη νέα του, απολαυστική όπως πάντα, ταινία του, «Το βιβλίο της εικόνας» (Le livre d’image).

Η «πειραματική» αυτή στάση του Γκοντάρ δεν είναι κάτι το πρόσφατο αλλά κάτι που όλοι περιμένουμε από την εποχή που ο 88χρονος σήμερα σκηνοθέτης μας έδωσε τις αποκαλυπτικές «Ιστορίες του σινεμά» (1989-99), για να συνεχίζει με ταινίες όπως η «Ελεγεία του έρωτα» και «Η μουσική μας», και φτάνοντας ως τις πιο πρόσφατες ταινίες του, «Φιλμ σοσιαλισμός» και «Αντίο γλώσσα» (2014).

Προασωπικά βρίσκω την ταινία του να αποτελεί την άλλη όψη της εμβληματικής, με ειρωνικό τίτλο ταινίας του «Tout va bien» (1972), όπου τίποτα δεν πήγαινε καλά, κι όπου, μέσα από ένα διάσημο ζευγάρι (εκείνος κινηματογραφιστής, εκείνη Αμερικανίδα δημοσιογράφος), που επισκέπτονται ένα εργοστάσιο και μιλούν με τους σε απεργία εργάτες, ταινία που μιλούσε για τα επακόλουθα του Μάη του ’68 και το μέλλον της Γαλλίας καθώς και γενικότερα της ανθρωπότητας.

Ο Τζίγκα Βέρτοβ δεν βρισκόταν μακριά από την προσέγγιση αυτή του Γκοντάρ σ’ εκείνη την (εμπορικά δυστυχώς αποτυχημένη, παρά την παρουσία της Τζέιν  Φόντα και του Ιβ Μοντάν) ταινία και είναι και πάλιν στον Βέρτοβ (και όχι μόνο) που παραπέμπει η νέα του αυτή ταινία, τη φορά αυτή χωρίς ηθοποιούς αλλά απλά εικόνες, για να μας πει, για μια ακόμη φορά και με ένα ακόμη πιο προκλητικό τρόπο, πως «Rien va bien» («τίποτα δεν πάει καλά»).

Εικόνες κατακερματισμένες, διαστρεβλωμένες, χρωματισμένες, με το κόκκινο να κυριαρχεί, εικόνες από ταινίες, με το φιλμ να ξετυλίγεται, εικόνες από τηλεοπτικά επίκαιρα και βίντεο, από σχέδια, να συνοδεύονται από διάφορες κερματισμένες αφηγήσεις, συχνά με τον ίδιο τον Γκοντάρ, να αφηγείται αποσπασματικά, με μια συρτή φωνή που μοιάζει να βγαίνει από τον τάφο (ίσως κάποιας ταινίας του Ρότζερ Κόρμαν). Εικόνες που μας μιλάνε γι’ αυτό που πάντα τον ενδιέφερε κι εξακολουθεί να τον ενδιαφέρει: την κατάσταση στον πλανήτη μας και το πώς αυτό αποτυπώθηκε και μας στοιχειώνει μέσα από τις εικόνες.

Η σημερινή πολιτική κατάσταση, τα ριμέικ (με ειρωνική αναφορά), η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και ειδικότερα στα αραβικά κράτη («Η χαρούμενη Αραβία» είναι ο τίτλος ενός κεφαλαίου, αναφορά σε βιβλίο του Αλέξανδρου Δουμά) και η αδυναμία της Δύσης να καταλάβει το πνεύμα και τον πολιτισμό τους, όλα περνάνε μέσα από ατέλειωτα πλάνα, τα περισσότερα από ταινίες κλασικές και μη, ταινίες που αγαπά ο σκηνοθέτης.

Από την «Απεργία» και τον «Ιβάν τον τρομερό» του Αϊζενστάιν, τις ταινίες του Ντζίγκα Βέρτοβ και του Ντοβζένκο μέχρι το «Vertigo» του Χίτσκοκ, τον «Πολίτη Κέιν» του Όρσον Γουέλς, τις ταινίες του Παραντζάνοφ («Το χρώμα του ροδιού»), του Μούρναου («Ο τελευταίος των ανθρώπων»), του Παζολίνι («Σαλό»), του Φριτς Λανγκ («Μητρόπολις»), του Ζαν Κοκτό («το αίμα του ποιητή»), του Μπάστερ Κίτον («Ο στρατηγός»), του Ζαν Βιγκό («Aταλάντη»), του Τζον Φορντ («Ο νεαρός κύριος Λίνκολν» και «Τα σταφύλια της οργής»), του Μαξ Οφίλς (Le Plaisir»), του Νίκολας Ρέι («Τζόνι Γκιτάρ»), του Κινγκ Βίντορ («Ruby Gentry»), του Ρομπέρ Μπρεσόν («Η δίκη της Ζαν Ντ’ Αρκ»), του Κέντζι Μιζογκούτσι, του Λουίς Μπουνιουέλ («Χρυσή εποχή»), κ.ά.

Πλάνα που δεν προφτάνεις να απολαύσεις (και να ξεδιαλύνεις), σε ένα είδος εικαστικής διάρροιας που σε προκαλεί, σε βάζει σε διαλογισμό με τον εαυτό σου και που σου ανατρέπει την ιδέα που είχες για τον κινηματογράφο. Αυτό που προσπαθούσε από την πρώτη κιόλας ταινία του να κάνει ο Γκοντάρ. Καταφέρνοντας ταυτόχρονα να σε συναρπάζει!

Ο κώδικας τιμής, η φιλία, οι πολιτικές και άλλες αλλαγές, αλλά και το πέρασμα του χρόνου, μέσα από τον έρωτα μιας γυναίκας από μια περιοχή ανθρακωρύχων για ένα τοπικό γκάνγκστερ, είναι στο επίκεντρο της εξαιρετικής ταινίας «Η στάχτη είναι το πιο αγνό λευκό» του Τζία Ζανγκ-Κε.

Αντλώντας από δυο προηγούμενες ταινίες του, τις «Αγνωστες απολαύσεις» και τη «Νεκρή φύση», ο Ζανγκ-Κε χρησιμοποιεί το χαρακτήρα που ερμήνευε η πρωταγωνίστρια και γυναίκα του, Ζάο Τάο, για να δώσει μιαν άλλη, όπως ανάφερε ο ίδιος, πλευρά της ζωής της, πλευρά που αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου, «για να δώσω», όπως εξηγεί, «μια ερωτική ιστορία τοποθετημένη σε μια σύγχρονη Κίνα που έχει περάσει επικές και δραματικές αλλαγές.»

Ο κινέζικος τίτλος της ταινίας «Οι γιοι και οι κόρες του τζιανγκού» (Jianghu Ernu) εκφράζει καλύτερα την ιστορία αυτή του γκάνγκστερ, μέλους της «αδελφότητας» των τζιανγκού, αδελφότητας που πιστεύει σε κώδικα τιμής (σε μια χαρακτηριστική σκηνή τα μέλη της ανακατεύουν σε μια μεγάλη γαβάθα διάφορα οινοπνευματώδη ποτά πριν πιουν στην υγεία των μελών της), όπου η ηρωίδα, η Τσιάο, χρησιμοποιεί ένα όπλο, για να δείξει την πίστη της στην αδελφότητα και να σώσει  τον αγαπημένο της, Μπιν, από άγρια δολοφονική επίθεση από ομάδα νεαρών, επεισόδιο που την οδηγεί σε πενταετή φυλάκιση.

Η ιστορία εκτυλίσσεται στη διάρκεια 18 χρόνων, ξεκινώντας από τις αρχές του 21^ου πρώτου αιώνα για να φτάσει ως τις μέρες μας, χρονική περίοδο που ο σκηνοθέτης εκμεταλλεύεται για να δείξει τα αποτελέσματα του περάσματος του χρόνου τόσο στις σχέσεις του ζευγαριού (ενώ η Τσιάο βρίσκεται στη φυλακή, ο Μπιν θα παντρευτεί άλλη γυναίκα και θα μετακομίσει στα Τρία Φαράγγια, μια άλλη, υπό ανοικοδόμηση περιοχή της Κίνας), σχέσεις που διαρκώς αλλάζουν, όσο και σε μια υπό συνεχείς, έντονες αλλαγές, Κίνα – στοιχείο που συναντάμε και σε άλλες πρόσφατες ταινίες  του, όπως «Τα βουνά μπορεί να χωριστούν» και «Μια γεύση αμαρτίας».

Πολύ σωστά, ο Ζανγκ-Κε στηρίζει την ταινία του στο χαρακτήρα της Τσιάο, χαρακτήρα δυναμικό, που προκαλεί την αποδεκτή κοινωνική τάξη, αλλά και που ξέρει να εκμεταλλεύεται τις περιστάσεις (παράδειγμα ο τρόπος που χειρίζεται τους ανθρώπους, όταν, μετά την αποφυλάκισή της, φτάνει στα Τρία Φαράγγια) για να πετύχει αυτό που θέλει και να μπορέσει να επιβιώσει – χαρακτήρα που η Ζάο Τάο ερμηνεύει με το πείσμα, την επιθετικότητα και γενικά τη δύναμη που απαιτεί ο τόσο δύσκολος ρόλος της και που σίγουρα θα την τοποθετήσει ανάμεσα στα φαβορί για το βραβείο ερμηνείας του φεστιβάλ. Χωρίς να παραγνωρίζεται και η εξίσου δυνατή ερμηνεία του Λιάο Φαν στο ρόλο του Μπιν.

The post ΚΑΝΕΣ 2018: Κατάδυση στις κατακερματισμένες εικόνες του Γκοντάρ appeared first on Enetpress.

Το πρόγραμμα έχει ως εξής:

Δευτέρα, 5 Φεβρουαρίου 2018

Le Mepris (Η περιφρόνηση) του Jean Luc Godard με την Μπριζίτ  Μπαρντό, τον Μισέλ Πικολί, τον Φριντς Λανγκ και άλλους…

Γαλλία/ 1963/ 103΄/ αισθηματικό

Δευτέρα, 12 Φεβρουαρίου 2018

«Ο Θεός δεν μοιράζει καραμέλες» του Βαγγέλη Καλαμπάκα, ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στη ζωή των μικρών τροφίμων ενός χριστιανικού ορφανοτροφείου στην Αιθιοπία. Στην προβολή θα παρευρίσκεται ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ο οποίος θα αναλύσει στο κοινό τις ιδιαίτερες τεχνικές λήψης της ταινίας του και  την εμπειρία από το ταξίδι του στην Αιθιοπία.

Ελλάδα/2014/73΄

Δευτέρα, 19 Φεβρουαρίου 2018 – Καθαρά Δευτέρα: Αργία

Δευτέρα, 26 Φεβρουαρίου 2018

Αφιέρωμα στον πολυβραβευμένο Σκηνοθέτη Δημήτρη Αθανίτη με την προβολή της ταινίας του «Invisible» και την παρουσία του ίδιου του Σκηνοθέτη, ο οποίος θα συζητήσει με το κοινό για την ταινία του, το αδρό αυτό αστικό γουέστερν πάνω στην άνιση μάχη ενός νεαρού εργάτη αντιμέτωπου με την αδικία.

Ελλάδα /2015/ 84΄

Καλλιτεχνική επιμέλεια: Κώστας Μαντάς

Επιμέλεια και ανάλυση ταινιών: Καίτη Λεκάκου

Οι προβολές γίνονται στις 20:00 στο Πολιτιστικό Κέντρο Δροσιάς, Γρ. Λαμπράκη 19

Είσοδος ελεύθερη

The post «Οι ημέρες Κινηματογράφου» με Ζαν Λικ Γκοντάρ στη Δροσιά appeared first on Enetpress.

«Η Αν πέθανε σήμερα το πρωί. Ήταν πολύ άρρωστη», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο αδελφός της, ο Πιερ. Ο θάνατός της επιβεβαιώθηκε από τον εκδοτικό οίκο Gallimard που εξέδιδε τα βιβλία της.

Η μυθιστοριογράφος νοσηλευόταν εδώ και περίπου έναν μήνα σε νοσοκομείο του Παρισιού.

Η όμορφη κοκκινομάλλα με το σκανταλιάρικο πρόσωπο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο το 1966, σε ηλικία 20 ετών, στην ταινία «Στην τύχη ο Μπαλταζάρ» του Ρομπέρ Μπρεσόν. Ένα χρόνο αργότερα θα παντρευτεί τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ, φάρο της νουβέλ βαγκ, 17 χρόνια μεγαλύτερό της.

Η Αν Βιαζεμσκί ήταν παρούσα τον Μάιο στο Φεστιβάλ των Καννών για την παρουσίαση του “Redoutable” του Μισέλ Χαζαναβίσιους. Έμπνευση για το σενάριο της ταινίας αποτέλεσε το “Un an après” (Gallimard), ένα από τα μυθιστορήματα αυτής της εγγονής του διάσημου γάλλου συγγραφέα Φρανσουά Μοριάκ.

Στον κινηματογράφο, έπαιξε σε πολλές ταινίες του Γκοντάρ μεταξύ των οποίων «Η Κινέζα» (1967), αλλά και, το 1968, στο «Θεώρημα» του Πιερ Πάολο Παζολίνι.

Τα μυθιστορήματά της ήταν ως επί το πλείστον αυτοβιογραφικά. Είχε λάβει το 1998 το μεγάλο βραβείο μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας για το “Une poignée de gens”, ένα βιβλίο για τις ρωσικές ρίζες της (από την πλευρά του πατέρα της).

Συνολικά έγραψε γύρω στα 15 βιβλία. Το τελευταίο μυθιστόρημά της, “Un saint homme”, κυκλοφόρησε στις αρχές του 2017.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία της «Κορίτσι» (εκδ. Πόλις, 2010), Με λένε Ελιζαμπέτ (Πόλις, 2006), «Ύμνοι στον έρωτα» (Ι. Σιδέρης, 1997).

The post Πέθανε η μούσα και πρώην σύζυγος του Γκοντάρ Αν Βιαζεμσκί appeared first on Enetpress.

Πολύ πριν γυρίσει τα αριστουργήματα του «Με κομμένη την Ανάσα» και «Περιφρόνηση», ο Γκοντάρ είχε γράψει και σκηνοθετήσει την ταινία «Une femme coquette», που δεν παίχθηκε ποτέ στους κινηματογράφους.

Το φιλμ, δεκάλεπτης διάρκειας, γυρίστηκε το 1955 στη Γενεύη με κάμερα 16 χιλιοστών και βασίζεται στην ιστορία «Le Signe» του συγγραφέα της νατουραλιστικής σχολής Γκι ντε Μοπασάν.

Ο Γκοντάρ υπογράφει ως Hans Lucas, ψευδώνυμο που χρησιμοποιούσε ως κριτικός κινηματογράφου. Πρωταγωνιστές είναι η Maria Lysandre, η οποία δεν ξαναέπαιξε έκτοτε, και ο Roland Tolmatchoff. Η μουσική επενδύεται από έργα του Μπαχ, ενώ αγγλικοί υπότιτλοι προστέθηκαν στο βίντεο.

Η ταινία βασίζεται στην επιστολή της νεαρής γυναίκας, η οποία διηγείται τις μύχιες σκέψεις της σε μια φίλη: γυρνώντας με τα πόδια στο σπίτι για να ετοιμάσει το φαγητό, αναστατώθηκε βλέποντας μια πόρνη στο παράθυρο να «προσκαλεί» πελάτες.

Στην επιστολή περιγράφει τα ανάμεικτα συναισθήματα που της προκάλεσε αυτή η εικόνα, θαυμασμό, περιφρόνηση και σεβασμό ταυτόχρονα γι αυτήν την γυναίκα. Στην ταινία κάνει μια πολλή σύντομη εμφάνιση και ο ίδιος ο Γκοντάρ (τον αναγνωρίζουμε αμέσως με τα διάσημα γυαλιά του) φορώντας αδιάβροχο, γοητευμένος από την πόρνη που του κάνει νεύμα από το παράθυρο.

Στη βιογραφία του για τον Ζαν Λικ Γκοντάρ, ο Αντουάν ντε Βασκ χαρακτηρίζει την ταινία απελευθερωμένη, οικεία, γρήγορη, διεστραμμένη: εδώ η γυναίκα αποτελεί λεία για τον άντρα που την κυνηγά, την πληρώνει, την καταναλώνει, αυτή ωστόσο, είναι ζωντανή, αέρινη. ‘Ηδη με το πρωτόλειο αυτό, ο Γκοντάρ γίνεται ένας καλλιτέχνης του είδους.

Δείτε την ταινία:

https://www.youtube.com/watch?v=DzpFi0uBmzs

The post Δείτε το χαμένο αριστούργημα του Ζαν Λικ Γκοντάρ appeared first on Enetpress.