Το Φεστιβάλ Ολυμπίας παρουσιάζει ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στο έργο του Ροβήρου Μανθούλη από τις 27 Μαρτίου έως τις 11 Απριλίου. Τιτλοφορείται “Ροβήρος Μανθούλης -Μια Τρίτη Ματιά” και περιλαμβάνει εμβληματικές αλλά και δυσεύρετες ταινίες του σπουδαίου δημιουργού (όπως η ανέκδοτη ταινία του για τον Βασίλη Αλεξάκη), μαρτυρίες από φίλους και συνεργάτες, καταλόγους αφιερωμάτων, σπάνιο ανέκδοτο υλικό από το αρχείο του σκηνοθέτη και ντοκιμαντέρ στα οποία ο Ρ.Μανθούλης μιλά για τη ζωή και το έργο του.

Αφορμή στάθηκε η επανέκδοση δύο βιβλίων του Ροβήρου Μανθούλη από το Φεστιβάλ Ολυμπίας και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων. Το αφέρωμα θα κορυφωθεί με μια συζήτηση / συνάντηση φίλων του το Σάββατο 3 Απριλίου (6 μ.μ.).

Η αναλυτική παρουσίαση του αφιερώματος στον δικτυακό τόπο manthoulis.olympiafestival.gr Οι ταινίες θα προβάλλονται δωρεάν στη πλατφόρμα του Φεστιβάλ Ολυμπίας online.olympiafestival.gr

Ροβήρος Μανθούλης: Μια Τρίτη Ματιά

Η «Τρίτη ματιά» δεν είναι ένα ακόμα αφιέρωμα στο έργο του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη. Αφιερώματα έχουν γίνει αρκετά, παραδόξως όχι πολλά, και σίγουρα θα ακολουθήσουν άλλα. Έχει ένα τόσο πλούσιο και πολυεπίπεδο έργο, που πάντα θα έχεις την αίσθηση πως δεν κατάφερες να το συμπεριλάβεις όλο. Κάτι θα μένει έξω. Η «Τρίτη Ματιά» επιχειρεί μια διαφορετική προσέγγιση.

Κουβεντιάζοντας κάποτε με το Ροβήρο Μανθούλη για την αισθητική του κινηματογράφου μού είχε πει πως όταν βάζουμε ένα σημαντικό δραματικό στοιχείο σε μια ταινία, αυτό θα πρέπει να εμφανίζεται τρεις φορές. Του το είχαν διδάξει στη Σχολή Κινηματογράφου και Θεάτρου στο πανεπιστήμιο των Συρακουσών στην Αμερική. Κι ακολουθούσε πιστά τη συμβουλή.

Η τρίτη επανάληψη φαίνεται να ολοκληρώνει έναν κύκλο, χωρίς όμως να τον κλείνει. Η τρίτη επανάληψη μας οδηγεί σε ένα ανώτερο στάδιο, ένα επίπεδο παραπάνω, όπως οι κύκλοι στο σπιράλ. Και σίγουρα αποτελεί εφαλτήριο για μια παραπέρα πορεία προς τη γνώση, την αισθητική απόλαυση, τη νέα σύνθεση.

Η τωρινή «τρίτη ματιά» στο έργο του Μανθούλη ακολουθεί την ίδια ιδέα.  Έρχεται να κλείσει έναν κύκλο, καλύπτοντας τα κενά, συνεισφέροντας  νέο άγνωστο ή δυσεύρετο υλικό, εντοπίζοντας λεπτομέρειες που μας ξέφυγαν, να δώσει αφορμές για σκέψεις, για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στο έργο ενός από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς του κινηματογράφου.

Με αυτή τη λογική συγκροτήθηκε το αφιέρωμα 2021 στο Ροβήρο Μανθούλη που σε λίγους μήνες θα «καβαντζάρει» τα 93 χρόνια μιας πλούσιας και δημιουργικής ζωής, παραγωγικής μέχρι και σήμερα – και τον ευχαριστούμε γι αυτό αφού συνεχίζει να μας προσφέρει την πλούσια γνώση του.  Το αφιέρωμα δεν είναι μόνο κινηματογραφικό, καθώς περιλαμβάνει ηχητικά αρχεία, συνεντεύξεις, γραπτά ντοκουμέντα και φωτογραφίες.

Το υλικό που θα παρουσιαστεί συγκροτήθηκε στις παρακάτω έξι ενότητες για μια ευκολότερη πρόσβαση σε αυτό. Ένα έβδομο σκέλος αυτού του αφιερώματος, είναι μια Συνάντηση φίλων, αναγκαστικά διαδικτυακή.

Α. ΤΡΕΙΣ ΤΟΠΟΙ

Σε αυτή την ενότητα περιλαμβάνουμε τρία ντοκιμαντέρ, τα μοναδικά διασωθέντα, από την πλούσια κινηματογραφική παραγωγή της πρώτης περιόδου, δηλαδή πριν τον ερχομό της δικτατορίας των συνταγματαρχών, και εξαφανισμένα για πολλά χρόνια. Τρείς τόποι από την μεγάλη περιπλάνηση του σκηνοθέτη στον Ελλαδικό χώρο και την ιστορία του με τους σταθερούς συνεργάτες τους της περιόδου εκείνης Φώτη Μεσθεναίο και Ηρακλή Παπαδάκη που μαζί με τους Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και Ρούσσο Κούνδουρο αποτελούσαν την περιβόητη «Ομάδα των Πέντε» για την προώθηση του ελληνικού ντοκιμαντέρ.

Η «Ακρόπολη», μοναδική αποτύπωση του ιερού μνημείου, σε κείμενο και αφήγηση του διεθνούς φήμης αρχαιολόγου Γιάννη Μηλιάδη, που βρέθηκε μόλις πριν λίγα χρόνια από τον Βασίλη Κοσμόπουλο στα χαώδη υπόγεια του υπουργείου Παιδείας,  «Η πιο μεγάλη δύναμη», γυρισμένη στο Ζαγόρι, που βρέθηκε τελικά στο παλιό ΙΟΜ και η «Λευκάδα, το νησί των ποιητών» το πρώτο δημιουργικό ντοκιμαντέρ του Μανθούλη γυρισμένο το 1958.

Αυτά τα ντοκιμαντέρ αποτελούν ουσιαστικά τον προάγγελο της μεγάλης κινηματογραφικής περιπλάνησης στον κόσμο που θα ακολουθήσει την αναγκαστική παραμονή του στο εξωτερικό.

Β. ΤΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

Τρία πρόσωπα της ελληνικής διασποράς στη Γαλλία. Τρεις εξ ολοκλήρου ανέκδοτες ταινίες για τρεις σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής διανόησης στο Παρίσι.

Οι δύο από αυτές τις ταινίες δημιουργήθηκαν στην προσπάθεια του Ροβήρου Μανθούλη να δημιουργηθεί ένα οπτικοακουστικό αρχείο στην Ελληνική κοινότητα του Παρισιού, μια προσπάθεια που δυστυχώς δεν βρήκε συνεχιστές. Έτσι μας μένουν μόνο τα σημαντικά ντοκουμέντα για την Μιμίκα Κρανάκη, συγγραφέα, από τους διανοούμενους πολιτικούς φυγάδες του πλοίου Ματαρόα και τον Κλεμάν Λεπίδη, τον εμβληματικό συγγραφέα της Μπελβίλ.  Η τρίτη ταινία διαφέρει από όλες τις άλλες. Αφορά τον Έλληνα συγγραφέα που διέπρεψε στη Γαλλία, τον Βασίλη Αλεξάκη.  Είναι η πρώτη μιας πρωτότυπης πρότασης τηλεοπτικής σειράς μυθοπλαστικών ντοκιμαντέρ με τίτλο “Έξι συγγραφείς σε αναζήτηση προσώπων” που δεν βρήκε παραγωγό και δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Γ. ΤΡΕΙΣ ΣΤΑΘΜΟΙ

Οι πιο γνωστές και σίγουρα πιο εμβληματικές ταινίες από το σύνολο του έργου του Ροβήρου Μανθούλη. Παρ’ ότι χιλιοιδωμένες,  δεν θα μπορούσαν να λείπουν από αυτό το αφιέρωμα. Είναι σαν πυλώνες  που κρατούν στο νήμα που τους συνδέει όλο το υπόλοιπο έργο. Και μια νέα ματιά σε αυτές έχει να μας αποκαλύψει πολλά από τα μυστικά του δημιουργού τους.

Το κλασσικό ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ, ταινία σταθμός στον ελληνικό κινηματογράφο αλλά και καθοριστική στιγμή στην προσωπική ζωή του καλλιτέχνη. Μια ευρηματική ταινία από την αρχή μέχρι το τέλος, όπου ρεαλισμός και ποίηση συνδυάζονται με εκπληκτικό τρόπο. Η ταινία που απαγορεύτηκε από τη Χούντα και άλλαξε τη ζωή του σκηνοθέτη, καθώς τον υποχρέωσε να εγκατασταθεί μόνιμα στο εξωτερικό. Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1966, Ειδικό Βραβείο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λοκάρνο 1967.

Το ντοκιμαντέρ για τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ,  αποτελεί την πρώτη διεισδυτική ματιά στον Εμφύλιο Πόλεμο, ένα θέμα ταμπού για ολόκληρες δεκαετίες. Στο αφιέρωμα «Μια Τρίτη ματιά»  επιλέξαμε να δείξουμε όχι την ωριαία αλλά την εξάωρη βερσιόν, με τίτλο ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ. Ελάχιστα γνωστή, αξιοποιεί όλο το πλούσιο αρχειακό υλικό που έφερε για πρώτη φορά στην επιφάνεια  ο Μανθούλης.

Η ταινία χαρακτηρίζεται από την Agnès Bozon- Verduaz (TELERAMA, Paris) ως «Μεγαλειώδης τοιχογραφία του Ροβήρου Μανθούλη για τον Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο» και  βραβεύεται στο υψηλού επιπέδου Διεθνές Φεστιβάλ Τηλεοπτικών Προγραμμάτων (F.I.P.A.) του Μπιαρίτζ».  Πιθανόν η πρώτη ταινία στην Ελλάδα  για την οποία έγινε επερώτηση στη Βουλή  από 40 βουλευτές με το ερώτημα «Πώς είναι δυνατόν ένα κρατικό κανάλι να μεταδίδει τέτοιες αντεθνικές ταινίες;»

Το εξαιρετικό μυθοπλαστικό ντοκιμαντέρ (docu-fiction) ΜΠΛΟΥΖ ΜΕ ΣΦΙΓΜΕΝΑ ΔΟΝΤΙΑ. Μοναδικό ντοκουμέντο της μουσικής των μαύρων της Αμερικής και ταυτόχρονα αποκαλυπτικό για την κοινωνική μοίρα μιας ολόκληρης κοινότητας που καταπιέζεται. «Τα μπλουζ είναι μια μουσική κραυγή», λέει ο Ροβήρος Μανθούλης, «οι μπλούζμεν τραγουδάνε ανάμεσα από τα δόντια, με σφιγμένα δόντια, τη χαρά τους και τον πόνο τους». Βραβείο Κριτικής στις Βρυξέλλες.

Δ. ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΩΣ

Σε αυτήν την ενότητα ο Ροβήρος Μανθούλης εγκαταλείπει το ρόλο του σκηνοθέτη και αφήνεται στα χέρια των συναδέλφων του. Έρχεται μπροστά από την κάμερα και μας μιλάει σε πρώτο πρόσωπο για τη ζωή και το έργο του.

Ο Αθέατος Σκηνοθέτης. Το 2010 ο Ροβήρος Μανθούλης παρουσιάζει ένα μάστερ κλας στην Αθήνα, την Κρήτη και την Κωσταντινούπολη. Σε αυτό χρησιμοποιεί  εικοσιτέσσερα  αποσπάσματα από 15 ταινίες του που συγκροτούν ένα σώμα  «σημαδιακών», όπως τις χαρακτηρίζει ο ίδιος, σκηνών. Σημαδιακών  γιατί είναι αποκαλυπτικές τόσο για τον κόσμο μας όσο και για τον ίδιο τον δημιουργό. Στην ταινία «Ο Αθέατος Σκηνοθέτης» ο Νίκος Θεοδοσίου δίνει μια κινηματογραφική μορφή σε αυτό το μάθημα κινηματογράφου.

Ο άνθρωπος με την κινηματογραφική μηχανή. Ένα επεισόδιο της εκπομπής Παρασκήνιο της ΕΡΤ σε σκηνοθεσία Κώστα Μαχαίρα. Η ταινία στηρίζεται σε μια εκτενή συνέντευξη του Ροβήρου Μανθούλη κατά τη διάρκεια της οποίας μιλάει για τη ζωή του, τις ταινίες που γύρισε.

Μια ταινία μια ζωή. Ένα πορτρέτο του Μανθούλη, με όλες τις φάσεις της σταδιοδρομίας του και με το σύνολο της σκηνοθετικής του πορείας, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το πορτρέτο γυρίστηκε κατά παραγγελία της «Θεσσαλονίκης – Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης» σε συμπαραγωγή με την ΕΡΤ. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο παραγωγός Κ. Μωριάτης.

Καιρός για Ήρωες. Σκηνοθεσία: Άγγελος Κοβότσος & Καλλιόπη Λεγάκη. Σε αυτή την ταινία ο Ροβήρος Μανθούλης λειτουργεί ως ρεπόρτερ. Ταξιδεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες και συναντά τον έλληνα δημοσιογράφο Ηλία Δημητρακόπουλο, που ζει μόνιμα στην Ουάσιγκτον.  Ο Δημητρακόπουλος αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στον αγώνα εναντίον της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, μέσα από την αποκάλυψη της ελληνικής πτυχής του σκανδάλου Watergate. Είναι ο μόνος που τόλμησε να τα βάλει με τη CIA, υποβάλλοντας μήνυση εναντίον της και συνέχιζε να συλλέγει στοιχεία για την προσαγωγή του Χένρυ Κίσσινγκερ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για να εκδικαστεί ως εγκληματίας πολέμου.

Μια μικρή ιστορία – «Είχες δίκιο ρε!». Μια ταινία για την οποία επέμενε πολύ ο ίδιος, να γίνει και υλοποίησε ο Νίκος Θεοδοσίου. Μια ταινία όπου ο Ρ. Μανθούλης συναντά μετά από εβδομήντα χρόνια ένα συναγωνιστή στην ΕΠΟΝ και αποκαλύπτεται μια συγκλονιστική ιστορία από τα ταραγμένα χρόνια του Εμφυλίου πολέμου. Η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ στη Χαλκίδα το 2020 και κέρδισε τιμητική μνεία.

Ε. ΜΙΚΡΕΣ ΠΙΝΕΛΙΕΣ

Εδώ, σ’ αυτήν την ενότητα, συγκεντρώνουμε κάποιες «μικρές πινελιές», από αυτές που προσθέτει ο κάθε δημιουργός όταν ολοκληρώσει το έργο του και νομίζει πως κάτι λείπει.

Πρόκειται για ένα επιπλέον χρήσιμο υλικό, όχι μόνο κινηματογραφικό. Σκόρπιο σε διαφορετικές πηγές ή το αρχείο του Μανθούλη και δυσεύρετο. Εκτείνεται από μαρτυρίες άλλων για τη συνεργασία τους μαζί του, σχολιασμούς για επιμέρους ζητήματα του ίδιου του σκηνοθέτη, έντυπα και ηχητικά ντοκουμέντα.

Στα ηχητικά ντοκουμέντα, παρουσιάζεται για πρώτη φορά η ηχογράφηση του στρογγυλού τραπεζιού που έγινε το Φεβρουάριο του 1996 στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας με αφορμή το αφιέρωμα στον Ροβήρο Μανθούλη στο Φεστιβάλ «Κινηματογράφος και πραγματικότητα». Μιλούν ο κινηματογραφικός κριτικός Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος και ο συγγραφέας Βασίλης Αλεξάκης. Συντονίζει ο ποιητής και θεωρητικός του κινηματογράφου Ανδρέας Παγουλάτος. Ο Ροβήρος Μανθούλης απαντά σε ερωτήσεις του κοινού. Το ηχητικό ντοκουμέντο προέρχεται από το αρχείο του Ροβήρου Μανθούλη.

Τρεις μικρές συνεντεύξεις από την εκπομπή Νυχτερινός Επισκέπτης του Άρη Σκιαδόπουλου όπου ο διευθυντής φωτογραφίας Νίκος Σμαραγδής μιλάει για τη συνεργασία του στη σειρά «Ακυβέρνητες Πολιτείες», η Κίτυ Αρσένη για την συμμετοχή της στην ταινία «Η Δικτατορία των Ελλήνων Συνταγματαρχών» και ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος για τη γνωριμία του με τον Ροβήρο Μανθούλη στη «Διάπλαση των Παίδων» τον καιρό της Κατοχής και το Πατάρι του Λουμίδη.

Ο Ροβήρος Μανθούλης αγαπάει τα παιδιά. Για τον κινηματογράφο δεν γίνεται λόγος. Από κει ξεκινάει και η πολύ στενή σχέση του με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους. Από αυτή τη σχέση ξεχωρίσαμε να παρουσιάσουμε μια μικρή εκπαιδευτική ταινία που δημιούργησαν ένας καθηγητής και ένας μαθητής από την Σκωτία στηριγμένοι σε ένα απόσπασμα από μια ομιλία του Ροβήρου Μανθούλη για το  ντοκιμαντέρ στον Πύργο Ηλείας. Έχει τίτλο: Ένα απλό ντοκιμαντέρ.

Ολοκληρώνουμε με τα έντυπα των δύο αφιερωμάτων, το πρώτο στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας  το Φεβρουάριο του 1996 και το δεύτερο στον κινηματογράφο Φιλίπ 26 Οκτωβρίου με 8 Νοεμβρίου 2006. Στο πρώτο περιλαμβάνεται, ανάμεσα σε άλλα και το κείμενο του Ρ. Μανθούλη «Μύθος και Φως» ενώ στο δεύτερο το «Αλήθεια και Κινηματογράφος-Αλήθεια».

Βέβαια πάντα κάτι θα λείπει και θα χρειάζονται επιπλέον «πινελιές». Ο Ροβήρος Μανθούλης συχνά αναφέρεται γελώντας σε έναν αναγνωρισμένο ζωγράφο που ενώ ο πίνακας του είχε αναρτηθεί σε ένα μουσείο, αυτός πήγαινε κρυφά με ένα πινελάκι και έκανε διορθώσεις πάνω του. Η αέναη αναζήτηση της τελειότητας!

ΣΤ. ΙΧΝΗ

Υλικά από το αρχείο του Ροβήρου Μανθούλη που εμφανίζονται για πρώτη φορά:

• Η πρώτη έκθεση φωτογραφίας για τον κινηματογράφο και τη φωτογραφία στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1957.
• Ένα φύλλο εξετάσεων του Απριλίου 1965 στη Σχολή Σταυράκου στο μάθημα του Ρ. Μανθούλη «Φιλμική Τεχνική και Σενάριο»
• Τα ντοκουμέντα της μη κερδοσκοπικής εταιρίας «Κινηματογραφικό Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού». Της μεγάλης προσπάθειας της τριάδας Μανθούλη, Μεσθεναίου, Παπαδάκη το 1964 για την παραγωγή ελληνικών ντοκιμαντέρ,. Το σχέδιο απότυχε λόγω έλλειψης χρηματοδότησης ή της απαίτησης της κυβέρνησης Καραμανλή κάθε ταινία αναφοράς στην αρχαία ελληνική τέχνη και πολιτισμό που θα παρήγαγε το Κέντρο να καταλήγει με τη διαφήμιση… ενός κυβερνητικού έργου!
• Ανέκδοτες φωτογραφίες: Αλάσκα 1951, Παρίσι 1973.

Ζ. ΟΙ ΦΙΛΟΙ

Η λέξη φίλος έχει μια ιδιαίτερη αξία για το Ροβήρο Μανθούλη. Πάντα θέλει να περιστοιχίζεται από αυτούς. Τους προτιμά από οποιονδήποτε άλλον είναι γνωστός για το όνομά του. Έτσι κι αυτό το αφιέρωμα δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί παρά με μια συνάντηση φίλων. Αναγκαστικά διαδικτυακή και περιορισμένη. Θα είναι σκηνοθέτες της νεότερης γενιάς συνδεδεμένοι με πολλούς τρόπους με τον Μανθούλη: ο Σταύρος Ψυλλάκης, ο Άγγελος Κοβότσος και ο Άρης Μπαφαλούκας από το Παρίσι. Και μαζί  οι διευθυντές των δυο Φεστιβάλ που ανέλαβαν να επανεκδώσουν τα δυο βιβλία του Ροβήρου Μανθούλη, από το Φεστιβάλ Ολυμπίας ο Δημήτρης Σπύρου και από το Φεστιβάλ Χανίων ο Ματθαίος Φραντζεσκάκης.  Τη συζήτηση θα συντονίσει η φίλη Ντέπυ Βρεττού, ραδιοφωνική παραγωγός στην ΕΡΤ.

Τέλος, θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές ευχαριστίες σε όσους βοήθησαν για να πραγματοποιηθεί αυτό το αφιέρωμα και ειδικά σε αυτούς παραχώρησαν την άδεια να προβληθούν οι ταινίες, την ΕΡΤ, το ΝΕΑΝΙΚΟ ΠΛΑΝΟ, τον Βασίλη Σουραπά, διανομέα, τη Μαρία Γεντέκου παραγωγό, Portolanos Films, τους σκηνοθέτες των ταινιών, τα στελέχη και συνεργάτες του Φεστιβάλ Ολυμπίας.

ΝΙΚΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ, επιμελητής του αφιερώματος

The post Ένα μοναδικό αφιέρωμα στον Ροβήρο Μανθούλη από το Φεστιβάλ Ολυμπίας (27/3-11/4) appeared first on Enetpress.

Το Θέατρο Σταθμός τιμά την επέτειο της συμπλήρωσης των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση προσφέροντας την ηλεκτρονική πρόσβαση, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση μέσα από την ιστοσελίδα του stathmostheatro.gr, σε podcasts, αναλόγια, παραστάσεις και ημερίδες αναφορικά με εκείνη την ιστορική περίοδο και για όλο τον Μάρτιο, με τη συμμετοχή καταξιωμένων καλλιτεχνών και επιστημόνων και ημερομηνίες προβολής την 1η του μηνός, την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας 8/3, την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 21/3, την 25η Μαρτίου καθώς και την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 27/3.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

 Ο αγώνας του ‘21 και η υπονόμευσή του της Μαρίας Δεληβοριά

 Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει, επιλεγμένα από την ίδια, αποσπάσματα από το τολμηρό όσο και σημαίνον εγχείρημα της Μαρίας Δεληβοριά που πραγματεύεται την αντιστοίχηση της ποιητικής αλήθειας την οποία αποκαλύπτει ο Διονύσιος Σολωμός στο ποιητικό του έργο, με αποκορύφωμα τη Γυναίκα της Ζάκυθος, με την ιστορική αλήθεια που συνάγει η ιστορικός μελετώντας τη βιβλιογραφία και συσχετίζοντας με εμβρίθεια σημαντικές αναφορές, μαρτυρίες, υπομνήματα, απομνημονεύματα και επιστολές των αγωνιστών και των πολιτικών του δραματικού, κατά την εξέλιξη και την έκβασή του, αγώνα του ‘21.

Στην ηχογράφηση παρεμβάλλονται, επίσης, αποσπάσματα από το βιβλίο της Μαρίας Δεληβοριά Η γυναίκα της Ζάκυθος-Έχθρισσα θανάσιμη του έθνους καθώς και από το ομώνυμο εμβληματικό πεζό έργο του Διονύσιου Σολωμού.

Επιμέλεια – ανάγνωση: Λυδία Κονιόρδου

Podcast. Διαθέσιμο δωρεάν online από τη Δευτέρα 1/3.

 Η γυναίκα στην Ελληνική Επανάσταση

 Καμία επανάσταση δεν θα ήταν ίδια χωρίς τις γυναίκες. Το ίδιο και η Επανάσταση του ‘21, στην οποία οι γυναίκες – ανώνυμες και επώνυμες – διαδραμάτισαν κομβικό ρόλο.

Επιμέλεια – ανάγνωση: Μιμή Ντενίση

Podcast. Διαθέσιμο δωρεάν online από τη Δευτέρα 8/3, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.

 Ωδές του Ανδρέα Κάλβου

Ο Ανδρέας Κάλβος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1792, έξι χρόνια νωρίτερα από τον Διονύσιο Σολωμό. Το ποιητικό του έργο συνοψίζεται στις «Ωδές» του, στις οποίες ύμνησε τις αρετές και το έπος του ’21. Αν και οι ωδές του Κάλβου δεν ήταν ιδιαίτερα προσβάσιμες στους συμπατριώτες του, οι περισσότερες από αυτές αναλαμβάνουν, με ύφος παραινετικό και αγωνιστικό, την ενίσχυση του φρονήματος του αγωνιζόμενου λαού. Ο τρόπος με τον οποίο η πολιτική ποίηση του Κάλβου υμνεί έννοιες όπως η ελευθερία, η δόξα, η αρετή και η δικαιοσύνη της δίνουν την ευρύτερη διάσταση μιας ποίησης κοινωνικής και επιπλέον την συνδέουν με τις φιλοσοφικές ιδέες και αντιλήψεις του Διαφωτισμού.

Επιμέλεια – ανάγνωση: Δημήτρης Καταλειφός

 Podcast. Διαθέσιμο δωρεάν online από την Κυριακή 21/3 Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης.

 Duty to Revolt: Transnational and Commemorative Aspects of Revolution

Διεθνές ψηφιακό επιστημονικό συνέδριο, στην αγγλική γλώσσα, με αφορμή τα διακόσια χρόνια της Ελληνικής επανάστασης. Οι θεματικές του συνεδρίου αφορούν στη διεθνοποίηση των επαναστάσεων, τη ρομαντικοποίηση του ενόπλου αγώνα από ξένους μαχητές, και το πέρασμα από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό εκείνης της περιόδου σε σχέση με την Οθωμανική αυτοκρατορία.

Οργάνωση – συντονισμός:

Αθηνά Καρατζογιάννη, Professor in Media and Communication (University of Leicester), Raul Carstocea (University of Leicester), Ιωάννα Φέρρα (Higher School of Economics, Moscow), Χρήστος Κωστόπουλος (Curtin University, Malaysia), Γιώργος Σουβλής (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης)

 Διεθνές επιστημονικό συνέδριο. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Θεάτρου Σταθμός stathmostheatro.gr την 25η και την 26η Μαρτίου.

Εγγραφή για συμμετοχή στη συζήτηση:

https://www.eventbrite.co.uk/e/duty-to-revolt-transnational-and-commemorative-aspects-of-revolutions-tickets-123170338799

5. Γυναίκα της Ζάκυθος του Διονυσίου Σολωμού

Η Γυναίκα της Ζάκυθος αρχίζει να γράφεται στη Ζάκυνθο στο διάστημα της δεύτερης πολιορκίας του Μεσολογγίου (1825-1826), αναπλάθοντας και συμπυκνώνοντας γεγονότα της περιόδου αυτής. Είναι η αφήγηση ενός υποθετικού Διονυσίου Ιερομονάχου κατοίκου στο ξωκλήσι του Αγίου Λύπιου (Αλύπιου) στη Ζάκυνθο. Πίσω από το πρόσωπο αυτό κρύβεται βέβαια ο εθνικός μας ποιητής. «Αν η πτώση του Μεσολογγίου σήμανε τους τίτλους τέλους της Επανάστασης του ’21», σημειώνει ο Σπύρος Βραχωρίτης ο οποίος, μετά από 36 χρόνια από την ιστορική παράσταση του Γυναίκα της Ζάκυθος με την Μίρκα Γεμεντζάκη και το Νίκο Σκυλοδήμο, επιστρέφει στο κείμενο του Σολωμού, που για εκείνον «αποτελεί τον δραματικό επίλογο του Διθύραμβου – Ύμνου εις την Ελευθερία».

Σκηνοθεσία: Σπύρος Βραχωρίτης

Σκηνική επιμέλεια – κοστούμια: Ιουλία Σταυρίδου

Ερμηνεύουν: Χριστιάνα Καραμανίδου, Ευάγγελος Χρήστου

Η παράσταση πραγματοποιήθηκε στο Θέατρο Σταθμός στις 18 Οκτωβρίου 2017 και κινηματογραφήθηκε από τον Δήμητρη Ασημάκη.

Παράσταση, σε μορφή αναλογίου. Διαθέσιμη δωρεάν online από την Σάββατο 27/3 Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου.

Επιμέλεια αφιερώματος: Μάνος Καρατζογιάννης

Επιμέλεια ηχογραφήσεων: Αντώνης Παπακωνσταντίνου

Επιμέλεια μαγνητοσκόπησης: Δημήτρης Ασημάκης

Επιμέλεια γραφιστική: Μάριος Γαμπιεράκης

 Το πρόγραμμα του ψηφιακού αφιερώματος στο 1821 εδώ : https://stathmostheatro.gr/na-tan-to-21-200-xronia-apo-tin-epanastasi/

• Το πρόγραμμα του Θεάτρου Σταθμός, λόγω των ειδικών συνθηκών, θα ανακοινώνεται αναλυτικά κάθε μήνα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και στην ιστοσελίδα μας: stathmostheatro.gr.

 Για να επικοινωνήσετε με το Θέατρο Σταθμός: info@sthatmostheatro.gr/

Η ιστοσελίδα μας: http://stathmostheatro.gr/

Η σελίδα μας στο facebook: https://www.facebook.com/stathmostheatro/

Ακολουθήστε μας στο Ιnstagram: https://www.instagram.com/theatro_stathmos/

The post Θέατρο Σταθμός: Δωρεάν ψηφιακό αφιέρωμα στο 1821 appeared first on Enetpress.

Tου Βασίλη Κ. Καλαμαρά [vasillis.kalamaras@gmail.com]

Αρχίζει αύριο στην Ύδρα διήμερο αφιερωμένο στον ποιητή Μίλτο Σαχτούρη, ο οποίος γεννήθηκε πριν από 100 χρόνια ακριβώς (1919- 2005). Τις εκδηλώσεις οργανώνουν ο Δήμος Ύδρας (Κ.Ε.Δ.Υ.) μαζί με το ηλεκτρονικό περιοδικό «Ο Αναγνώστης» και το εργοτάξιο τέχνης Ύδρας του ζωγράφου Αλέξη Βερούκα για να τιμήσουν τον ποιητή με πολλαπλές εκδηλώσεις.

Το αφιέρωμα αυτό περιλαμβάνει ομιλίες για το έργο του ποιητή και την θέση του στην ιστορία της ελληνικής ποιητικής τέχνης αλλά και αναμνήσεις ανθρώπων που γνώρισαν από κοντά τον ποιητή.Οι εκδηλώσεις αυτές είναι προπομπός ευρύτερων και πιο πλούσιων εκδηλώσεων που θα γίνουν στις αρχές του επόμενου καλοκαιριού στην Ύδρα με σκοπό να τιμηθεί παντοιοτρόπως το έργο του Υδραίου ποιητή.

Οι εισηγήσεις που θα παρουσιαστούν: Βερονίκη Δαλακούρα, «Η ιδέα ως εικόνα στην ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη», Έφη Κατσουρού, «Μίλτος Σαχτούρης: κατωφλιακοί χώροι της δυστοπίας», Κωνσταντίνα Κορρυβάντη. «Μίλτος Σαχτούρης: η Μαρία Σκεφτική», Λευτέρης Ξανθόπουλος, «Ο Σαχτούρης όπως τον γνώρισα», Αργύρης Παλούκας, «Από τον Μίλτο Σαχτούρη στον Γιάννη Κοντό: Μαθητείες αλλαγής ζωής», Λίνα Τσουκαλά, «Πώς να σταθώ σε ένα παράλογο σύμπαν», Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, «Το δραματικό παιχνίδι των χρωμάτων».
Στο διήμερο θα παραβρεθεί και η κόρη της Γιάννας Περσάκη, συντρόφου του ποιητή. Θα ακουστούν ανέκδοτα ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη.

Θα προβληθούν δύο ταινίες του σκηνοθέτη Λευτέρη Ξανθόπουλου για τον Μίλτο Σαχτούρη γυρισμένες σε δύο διαφορετικές εποχές. Η πρώτη με τίτλο «Ποιος είναι ο τρελός λαγός» γυρισμένη το 1992 και η δεύτερη με τίτλο «Κληρονόμος πουλιών» του 2004, όπου ο ποιητής, καταβεβλημένος από τον χρόνο και ολιγόλογος, επιχειρεί να συνοψίσει την ζωή του, λίγο πριν την οριστική του αναχώρηση.

Δισέγγονος του υδραίου αγωνιστή του 1821 Γεωργίου Σαχτούρη, ο Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Προερχόμενος από πλούσια σχετικά οικογένεια, μπόρεσε να αφιερωθεί στη λογοτεχνία χωρίς να είναι αναγκασμένος να απασχολείται με το βιοπορισμό.

Άρχισε να γράφει ποιήματα στη διάρκεια της Κατοχής, οπότε και γνώρισε το Νίκο Εγγονόπουλο και ήρθε σε επαφή με τον υπερρεαλισμό. Το 1944 δημοσίευσε ποιήματα στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα και ένα χρόνο αργότερα εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Η λησμονημένη». Ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση έργων του Μπέρτολτ Μπρεχτ και του Φραντς Κάφκα και συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά, «Τα Νέα Γράμματα», «Τα Νέα Ελληνικά», «Τραμ», «Το Τετράδιο», «Η Λέξη», «Νέα Εστία».

Στα ποιήματα του Σαχτούρη, ο κόσμος είναι ενιαίος και κλειστός, απαράλλαχτος και εχθρικός και εντός του ο άνθρωπος διακατέχεται από αγωνία και ασφυκτιά. Έμμεσα αλλά σαφώς πολιτικός, ο λόγος του είναι υπερβολικά απλός και λιτός, αντλεί τη δύναμή του από την καίρια χρήση της λέξης και του συμβόλου, που αυτονομείται και αποκτά τη δική του, ξεχωριστή οντότητα, καθώς σημαίνει το αναπόδραστο.

Τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση για την συλλογή του «Όταν σας μιλώ», 1956, το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Τα στίγματα», 1962, έλαβε τη χορηγία του ιδρύματος Φορντ, 1972, το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1987, για τη συλλογή «Εκτοπλάσματα» και το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο για το σύνολο του έργου του, 2003.

Τα έργα του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κέδρος

The post Μίλτος Σαχτούρης: Εκατό χρόνια από τη γέννησή του στην ‘Υδρα των προγόνων appeared first on Enetpress.

The post Το προσφυγικό μέσα από τη ματιά του φωτογράφου Ορέστη Σεφέρογλου appeared first on Enetpress.

To αφιέρωμα Pier Paolo Pasolini-Ο μεγάλος αιρετικός συγκαταλέγεται στις δράσεις του «Θερινού προγράμματος» της πρωτοβουλίας Tempo Forte Italia-Grecia 2018, στόχος της οποίας είναι δοθεί μεγαλύτερη ώθηση στις πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Οι προβολές θα πραγματοποιηθούν 12-20 Σεπτεμβρίου στον θερινό κινηματογράφο Λαΐς.

Το κοινό, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει τη σχεδόν πλήρη φιλμογραφία του σκηνοθέτη (17 ταινίες) μέσα από νέες κόπιες των ταινιών του σε φιλμ 35mm, οι οποίες τυπώθηκαν από τη Luce Cinecittà και τη Cineteca di Bologna. Οι ταινίες (15 μεγάλου μήκους, 2 μικρού μήκους καθώς και παραλειπόμενα από δύο ταινίες του) θα προβληθούν με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους.

Πιο συγκεκριμένα θα προβληθούν τα φιλμ:

Ακατόνε (Accattone, 1961), Μάμα Ρόμα (Mamma Roma, 1962), Η οργή του Παζολίνι (La Rabbia, 1963), Ερωτικές συναντήσεις (Comizi d’amore, 1964), Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (Il Vangelo secondo Matteo, 1964), Όρνια και πουλάκια (Uccellacci e uccellini, 1966), Βασιλιάς Οιδίπους (Edipo re, 1967), Θεώρημα (Teorema, 1968), Χοιροστάσιο (Porcile, 1969), Μήδεια (Medea, 1969), Σημειώσεις για μια αφρικανική Ορέστεια (Appunti per un’ Orestiade Africana, 1970), Το Δεκαήμερο (Il Decameron, 1971), Οι θρύλοι του Καντέρμπουρι (I racconti di Canterbury , 1972), Χίλιες και μία νύχτες (Il Fiore delle Mille e una notte, 1974), Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα (Salò o le 120 giornate di Sodoma, 1975).

Και οι δύο μικρού μήκους ταινίες:

Το τυρί (La Ricotta, 1962-63), επεισόδιο της σπονδυλωτής ταινίας Rogopag, σε σκηνοθεσία των  Rossellini – Godard – Pasolini – Gregoretti και

Τι  πράγμα είναι τα σύννεφα; (Che cosa sono le nuvole?, 1967) επεισόδιο της σπονδυλωτής ταινίας Capriccio all’italiana σε σκηνοθεσία των Monicelli – Pasolini – Bolognini – Steno – Pino Zac- Rossi

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμα παραλειπόμενα ταινιών του Παζολίνι, καθώς θα προβληθούν κάποια αποσπάσματα που έχουν παραληφθεί από την τελική κόπια των ταινιών του Όρνια και πουλάκια (Ο Τοτό στο τσίρκο -Totò al circo, 1965-66)  και Χίλιες και μία Νύχτες (Ανέκδοτα -Inediti, 1973-74).

Αξίζει να σημειωθεί πως θα προβληθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα Η οργή του Παζολίνι (La rabbia di Pasolini). Πρόκειται για τη νέα 80λεπτη βερσιόν της παλαιότερα γνωστής ως Οργής (La rabbia), ένα δίπτυχο φιλμικό σχόλιο της δεκαετίας του ‘60 από δύο, αντιδιαμετρικά αντίθετους, Ιταλούς διανοούμενους: τον αριστερό Παζολίνι και τον φιλομοναρχικό δημοσιογράφο και καρτουνίστα Giovanni Guareschi. Το 2008, ο Τζουζέπε Μπερτολούτσι αποκατέστησε σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Μπολόνια το πρώτο μέρος του Παζολίνι, δημιουργώντας μιαν αυτόνομη μεγάλου μήκους ταινία.

Την Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η επίσημη έναρξη του αφιερώματος (είσοδος μόνο με προσκλήσεις) με την ταινία Όρνια και πουλάκια, παρουσία του Νινέττο Ντάβολι, ηθοποιού και στενού συνεργάτη του Παζολίνι, ο οποίος θα μιλήσει για την ταινία. Ο κύριος Ντάβολι θα είναι παρών και την Πέμπτη το βράδυ (20.30)  στην προβολή της ταινίας Χίλιες και μία νύχτες, στην οποία συμμετέχει ως ηθοποιός, για να απαντήσει σε ερωτήσεις του κοινού.

Ο Νινέττο Ντάβολι γεννήθηκε το 1948 στην Καλαβρία. Είναι ηθοποιός και το όνομά του συνδέθηκε στενά με το έργο και την ζωή του Πιερ Πάολο Παζολίνι. Ο Παζολίνι τον ανακάλυψε όταν ήταν έφηβος, και στην πορεία εξελίχθηκε σε μέντορα και στενό φίλο του νεαρού ηθοποιού. Στην ταινία του ‘Εϊμπελ Φεράρα «Παζολίνι» τον Νινέττο Ντάβολι ενσαρκώνει ο Ρικάρντο Σκαμάρτσιο.

Ο ηθοποιός εμφανίζεται (κυρίως σε ναϊφ ρόλους) στις περισσότερες ταινίες του Παζολίνι,  όπως στο «Όρνια και πουλάκια» και στις «Χίλιες και μια νύχτες». Επίσης διετέλεσε βοηθός του.

Την προβολή της φιλμογραφίας του πολυσχιδούς Παζολίνι θα πλαισιώσει η έκθεση φωτογραφίας του Ρομπέρτο Βίλλα, «Η Aνατολή του Pier Paolo Pasolini» (Gli Orienti di Pier Paolo Pasolini) με φωτογραφίες του καλλιτέχνη από τα γυρίσματα της ταινίας Χίλιες και μία νύχτες (1974). Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου (19.30) στο Μουσείο Κινηματογράφου της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Θα προλογίσει ο καλλιτέχνης. Διάρκεια έκθεσης: 13-27 Σεπτεμβρίου. Αμέσως μετά (20.30) θα προβληθεί η ταινία.

Τις ταινίες του αφιερώματος προλογίζουν οι:

Αντουανέττα Αγγελίδη, Γιάγκος Ανδρεάδης, Κώστας Αριστόπουλος, Μαρία Γαβαλά, Τάσος Γουδέλης, Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Γιάννης Ζουμπουλάκης, Μενέλαος Καραμαγγιώλης, Μαρία Κομνηνού, Μαριάννα Κάλμπαρη, Μυρτώ Ρήγου, Νίκος Σαββάτης και Γιάννης Σολδάτος.

Πιερ Πάολο Παζολίνι (1922-1975)

«Μου είπαν ότι έχω τρία είδωλα: τον Χριστό, τον Μαρξ και τον Φρόυντ. Αυτά είναι φόρμουλες. Το μόνο μου είδωλο είναι η πραγματικότητα…».

Το έργο του μεγάλου δημιουργού σημάδεψε τον ιταλικό αλλά και τον παγκόσμιο κινηματογράφο. Ένας διανοούμενος με την πραγματική έννοια της λέξης, ο συγγραφέας, ποιητής, σκηνοθέτης και σεναριογράφος Πιέρ Πάολο Παζολίνι έφυγε πρόωρα, το 1975, σε ηλικία 53 ετών, στο ζενίθ της καριέρας του, φρικτά δολοφονημένος, ενώ ο θάνατός του παραμένει ακόμα μυστήριο καθώς άλλοι υποστηρίζουν πως επρόκειτο για έγκλημα πάθους, κι άλλοι συνδέουν τη δολοφονία του με κύκλους της ιταλικής ακροδεξιάς. Λίγες εβδομάδες πριν τον χαμό του, είχε ολοκληρώσει το κύκνειο άσμα του, την ακραία, αμφιλεγόμενη ταινία του Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα –ένα φιλμ πάνω στη φύση του φασισμού, μια αλληγορία για την Εξουσία,  η όποια, όπως έχει πει ο ίδιος,  «κάνει ό,τι γουστάρει  σε απόλυτη αυθαιρεσία».

Ωστόσο πρόλαβε, μέσα σε 14 χρόνια, να αφήσει ένα πλούσιο έργο, που σηματοδοτήθηκε από μερικές αξέχαστες συνεργασίες, όπως αυτή με τη μεγάλη ιταλίδα σταρ Άννα Μανιάνι στο «Μάμα Ρόμα» και βέβαια με την ελληνίδα υψίφωνο Μαρία Κάλλας, με την οποία γύρισε την θρυλική «Μήδεια», τη μοναδική ταινία όπου η Κάλλας παίζει ως ηθοποιός, χωρίς όμως να τραγουδά. Με την Κάλλας συνδέθηκαν με μια βαθιά φιλία. Μάλιστα, το 1969, ο Παζολίνι την φιλοξένησε για δύο βδομάδες στο ιστιοφόρο του «Edipo Re» («Βασιλιάς Οιδίπους»).

Ήδη από το 1955, όταν εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημά Ragazzi di vita, ο Παζολίνι άρχισε να παίζει τον ρόλο του πιο προκλητικού διανοητή της Ιταλίας, με τα βιβλία, τα άρθρα και αργότερα τις ταινίες του να πυροδοτούν αντιπαραθέσεις και συζητήσεις, οδηγώντας τον μέχρι και στα δικαστήρια. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο απεικόνιζε τον υπόκοσμο της Ρώμης, οδήγησε σπουδαίους δημιουργούς, όπως ο Φελίνι, να του προτείνουν συνεργασία στο σενάριο των ταινιών τους  («Νύχτες της Καμπίρια», «Γλυκιά Ζωή»).

Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Παζολίνι έγινε με το «Ακατόνε» το 1961.  Η αντίληψη του περί κομουνισμού και θρησκευτικής πίστης, μακριά από δόγματα και φανατισμούς, τον οδήγησε σε αριστουργήματα όπως το «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» (1964) -για κάποιους την κορυφαία μεταφορά της ζωής του Χριστού στην μεγάλη οθόνη. Στο φιλμ, χρησιμοποιεί ερασιτέχνες ηθοποιούς ενώ η Σουζάνα Παζολίνι, μητέρα του σκηνοθέτη, υποδύεται την ενήλικη Παναγία και θρηνεί τον νεκρό Χριστό…

Ο κινηματογράφος, για τον Παζολίνι, ήταν ένας ακόμα τρόπος προσωπικής έκφρασης. Όμως το σινεμά του, δεν υπήρξε ποτέ μόνο μια αισθητική πρόταση. Ανέκαθεν συνομιλούσε με την κοινωνία, ήταν ένα «πάντρεμα» του λυρικού με το πολιτικό, της ποίησης με την ιδεολογία, της διανοητικής ανάλυσης με το πάθος.

* «Θα δείξουμε το σύνολο του έργου του Παζολίνι σε αποκατεστημένες κόπιες, και με αυτόν τον τρόπο εκφράζουμε τον σεβασμό και την αγάπη μας για τον κορυφαίο Ιταλό δημιουργό», σημείωσε η πρόεδρος του ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Μαρία Κομνηνού στην συνέντευξη τύπου του Ιδρύματος πριν λίγο καιρό. Με την ίδια ευκαιρία η Διευθύντρια του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών  Μόνικα Τσέκα υπογράμμισε το πόσο επίκαιρος φαντάζει ακόμα και σήμερα ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, και πόσα έχει να μας πει για την σημερινή Ευρώπη. «Ο Παζολίνι αποτελεί την ενοχλητική συνείδηση μιας κοινωνίας που τον έχει ακόμα ανάγκη», τόνισε.

Οι προβολές ξεκινούν καθημερινά στις 20.00 και 22.15 (εκτός από την προβολή της Πέμπτης 13/9 που ξεκινά 20.30 και την πρώτη προβολή της Κυριακής 16/9 που ξεκινά στις 19.45 ).

Εισιτήρια: 5 ευρώ (γενική είσοδος). Θα διατίθεται εβδομαδιαία κάρτα (κόστος: 50 ευρώ, 30 ευρώ μειωμένο).

Φωτογραφίες: Images courtesy of Park Circus/MGM Studios

The post Pier Paolo Pasolini – Ο μεγάλος αιρετικός, στην ταινιοθήκη της Ελλάδος appeared first on Enetpress.

Τα Φεστιβάλ:

Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας

Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας

Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου της Ελλάδας

Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

Διεθνές Φεστιβάλ και Αγορά Κινουμένων Σχεδίων Animasyros

Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους

Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου

Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας – Ethnofest

Εβδομάδα Ισραηλινού Κινηματογράφου

Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου της Αθήνας – FeCHA

Goethe-Institut Athen

ενώνουν τις δυνάμεις τους και μας λένε: «Σήμερα έχουμε Φεστιβάλ!»

Τρεις ημέρες γεμάτες προβολές, με πρεμιέρες, animation, ταινίες για παιδιά και εφήβους, ντοκιμαντέρ, ταινίες μικρού μήκους και πολλά ακόμη!

Ο Λεωνίδας Παπαγεωργίου, προερχόμενος από μια οικογένεια πρωτοπόρα (από το 1920) στο χώρο της κινηματογραφίας με παρουσία στην παραγωγή, τη διανομή και τις αίθουσες, υπηρέτησε καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής του με πάθος και όραμα την οικογενειακή παράδοση.

Ο Λεωνίδας Παπαγεωργίου αποτελεί κεφάλαιο για την κινηματογραφία της χώρας και το όνομά του είναι συνώνυμο της καλλιτεχνικής παιδείας και του καλλιτεχνικού σινεμά. Ήταν ισόβιος υποστηρικτής των νέων κινηματογραφιστών και αρωγός όλων των φορέων πολιτισμού του κινηματογράφου, της μουσικής, των εικαστικών. Το Τριανόν του Λεωνίδα υπήρξε η κύρια αίθουσα του δικτύου αιθουσών του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (filmcenter). Ο ίδιος ήταν  ένας από τους πιο δραστήριους εταίρους του ευρωπαϊκού δικτύου Europa Cinemas.

Υπήρξε μια εμβληματική φυσιογνωμία. Όσοι είχαν την τύχη να τον γνωρίζουν προσωπικά μιλάνε για έναν θαυμάσιο άνθρωπο που αγαπούσε τον κινηματογράφο, έναν φίλο που αγαπούσε τους φίλους του, έναν αιθουσάρχη που αγαπούσε την κινηματογραφική αίθουσα.

«Όταν πριν από 20 χρόνια εγκατέλειπα τις σπουδές μου (έμεναν 5 μαθήματα για το πτυχίο Ιατρικής), γνώριζα καλά ότι θα ζούσα με λιγότερα, αλλά κάνοντας αυτό που στο μικρό διάστημα μερικής εμπλοκής μου είχε ήδη κερδίσει την καρδιά μου. Η διαχείριση ενός κινηματογράφου είναι μια καθημερινή και αποκλειστική απασχόληση, πολλές φορές με σκληρή χειρωνακτική δουλειά. Όταν μάλιστα θέλεις να επιλέγεις τις ταινίες που προτείνεις στο κοινό σου, ο δρόμος γίνεται δύσβατος, αλλά η ικανοποίηση αγγίζει την ευτυχία! Με αργά βήματα μετέτρεψα το χρεωμένο Τριανόν, που παρέλαβα, σε καταξιωμένο arthouse κινηματογράφο ο οποίος πέτυχε να “παντρέψει” κι άλλες τέχνες με το σινεμά»,

Λεωνίδας Παπαγεωργίου, στο «α», Δεκέμβριος 2011

Το αφιέρωμα υποστηρίζουν: το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το Ινστιτούτο Γκαίτε στην Αθήνα, το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδας, το Ινστιτούτο Θερβάντες στην Αθήνα, η Πρεσβεία του Ισραήλ, η Πρεσβεία της Νορβηγίας και το Νορβηγικό Ινστιτούτο, το Νεανικό Πλάνο και η εταιρία διανομής Seven Films.

Πρόγραμμα Προβολών

 Κυριακή 1 Απριλίου

16:00 | Animasyros Διεθνές Φεστιβάλ + Αγορά Κινουμένων Σχεδίων

Animation Κατάλληλα για Παιδιά :O Ουίλι και το Φόξτροτ 01/ Willie and the Foxtrot 01, Ουρουγουάη, (2΄06΄΄) Ένας φύλακας άγγελος/ Baozha!, Σιγκαπούρη, (6΄45΄΄) Χάρτινο ταίρι/ Paper Mates, Ρωσία, (5΄30΄΄) Αγρινούι/ Agrinoui, Κύπρος, (19΄40΄΄) Γλάρος σε αποστολή/ Full Feather Jacket, Ολλανδία, (2΄34΄΄) Εθνοφοβία/ Ethnophobia, Ελλάδα, (14΄) Πειρασμός/ Temptation, Γαλλία, (4΄57΄΄) Κατερίνα/ Catherine, Βέλγιο, (11΄51΄΄)

Animation Κατάλληλα για Ενήλικες : Το τέρας/ L‘Ogre, Γαλλία, (10΄) Μητέρα!/ O Matko!, Πολωνία, (12΄15΄΄) Ο μικρότερος άνδρας στον κόσμο/ L‘homme le plus petit du monde, Γαλλία- Αργεντινή, (1΄10΄΄) Αγώνας δρόμου/ Race, Ηνωμένο Βασίλειο, (2΄48΄΄) Πάρτι στον κήπο/ Garden Party, Γαλλία, (6΄50΄΄) Η Συνάντηση – Chilly Gonzales & Peaches/ The Junction – Chilly Gonzales & Peaches, Καναδάς, (5΄) Ενώπιος ενωπίω/ Tête à Tête, Ηνωμένο Βασίλειο, (7΄41΄΄) Τaboek, Ολλανδία, (2΄44΄΄)

18:00 | Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας

Ράγες, Σκην. Ελίνα Φέσσα, (12’)

Ο Αγρότης, Σκην. Στάθης Αποστόλου, (16’)

Το Τέρας Κοιμάται, Σκην. Κωστής Χαραμουντάνης, (31’)

Καουμπόϋς, Σκην. Γιάννης Χαριτίδης, (22’)

Νεμέρτσκα, Σκην. Αυρήλιος Καρακώστας, (13’)

Heimlich, Σκην. Κώστας Μπακούρης, (20’)

Dinner for Few, Σκην. Νάσος Βακάλης, (10’)

20:15 | Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας

Φεστιβάλ Δράμας: Mum I‘m Back, Σκην. Δημήτρης Κατσιμήρης, (5’)

Θέλμα/ Thelma, Σκην. Joachim Trier, Νορβηγία, (116’)

22:30 | Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου

Φεστιβάλ Δράμας: Εγώ, ο Χλέμπονιας και ο Σκούληκας, Σκην. Νίκος Θεοδοσίου, (20’)

PierPaolo, Σκην. Miguel Angel Barrroso, Ιταλία, (76’) 

Δευτέρα 2 Απριλίου

16:00 | Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Φεστιβάλ Δράμας: Pacino’s way, Σκην. Χάρης Παντελιδάκης, (18’)

Δολοφονικά Αμαξίδια/ Kills on Wheels, Σκην. Attila Till, Ουγγαρία, (105’)

18:15 | Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου Ελλάδος

Φεστιβάλ Δράμας: Η Αλίκη στο καφέ, Σκην. Δημήτρης Νάκος, (18’)

Η Επίδραση του Νερού/ L‘effet aquatique, Sólveig Anspach, Σκην. Jean-Luc Gaget, Γαλλία, (83’)

20:15 | Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Αθήνας – FECHA

Φεστιβάλ Δράμας: Το μανάβικο, Σκην. Μιχάλης Μαθιουδάκης, (14’)

Η Μεγάλη μου Νύχτα/ Mi Gran Noche, Σκην. Álex de la Iglesia, Ισπανία, (96’)

22:30 | Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας – Ethnofest

Η πόλη Royal στη Νεμπράσκα / Royal Nebraska, Σκην. Toby Lee, Φωτεινή Λαζαρίδου-Χατζηγώγα, ΗΠΑ, (23’)

Δεν Φεύγω από το Eldon / I’m not leaving Eldon, Σκην. Jessica Bollag, ΗΠΑ-Ελβετία, (49’)

Τρίτη 3 Απριλίου

16:00 | Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και  νέους

Τραγούδα!/ Sing!, Σκην. Kristóf Deák, Ουγγαρία, (25’)

Μπλάνκα/ Blanka, Σκην. Kohki Hasei, Ιταλία- Ιαπωνία- Φιλιππίνες, (75’)

18:00 | Εβδομάδα Ισραηλινού Κινηματογράφου

Φεστιβάλ Δράμας: Σπόρος, Σκην. Ιφιγένεια Κοτσώνη, (15’)

Πλατεία Ονείρων/ Desperado Square, Σκην. Benny Toraty, Ισραήλ, (98’)

20:10 | Goethe-Institut Athen

Φεστιβάλ Δράμας: Sailor, Σκην. Γαβριήλ Τζάφκας, (17’)

Το Κτήνος Μέσα μου/ Wild, Σκην. Nicolette Krebitz, Γερμανία, (97’)

22:20 | Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

Η περιπέτεια/ L’avventura, Σκην. Michelangelo Antonioni, Ιταλία, (143’)

The post Κινηματογραφικό τριήμερο αφιερωμένο στον Λεωνίδα Παπαγεωργίου στο «Τριανόν» appeared first on Enetpress.

Στη συναυλία-αφιέρωμα στον κορυφαίο δημιουργό, η ερμηνεία και η ενορχήστρωση είναι του Μαυρίκιου Μαυρικίου και συνοδεύει η “Ορχήστρα των Αισθήσεων”

Την εκδήλωση θα προσφωνήσει ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητής Μελέτιος Αθανάσιος Δημόπουλος και θα επιδώσει τιμητική πλακέτα στον συνθέτη.

Μίμης Πλέσσας: ένα όνομα, μία ιστορία και μία μεγάλη παρακαταθήκη στον πολιτισμό και στην μουσική παιδεία της χώρας μας. Ο άνθρωπος που με τις συνθέσεις και τα τραγούδια του γαλούχησε πολλές γενιές και συνεχίζει μέχρι σήμερα να μεταλαμπαδεύει τις μουσικές γνώσεις του, να ανακαλύπτει και να καθιερώνει καλλιτέχνες και αγγίζοντας τα πλήκτρα του πιάνου με τον δικό του μοναδικό τρόπο, να συγκινεί και να ταξιδεύει μελωδικά το κοινό του.

Ο Μαυρίκιος Μαυρικίου, μουσικός και ερμηνευτής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, με σεβασμό στο έργο του μεγάλου δημιουργού, εμπνέεται από αυτό, ερμηνεύει, ενορχηστρώνει και διασκευάζει μερικά από τα ωραιότερα και πιο διαχρονικά τραγούδια του ελληνικού πενταγράμμου, τα οποία γνωρίσαμε και αγαπήσαμε από τις φωνές των μεγαλυτέρων ερμηνευτών της χώρας μας, καταθέτοντας την δική του προσωπική μουσική σφραγίδα.

Τον Μ. Μαυρικίου συνοδεύει στο πιάνο επί σκηνής και ο ίδιος ο συνθέτης, ο οποίος συμμετέχει τιμητικά στην συναυλία και η “Ορχήστρα των Αισθήσεων”, ένα μουσικό σύνολο, το οποίο αποτελείται επίσης από νέους και ταλαντούχους μουσικούς του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και όχι μόνο.

Συνθέτης και ερμηνευτής, έχοντας ταξιδέψει με τις συναυλίες τους τα τελευταία χρόνια στις γειτονιές της Ελλάδας και έχοντας κυκλοφορήσει την ολοκληρωμένη δισκογραφική τους δουλειά με τίτλο «Τραγούδια που δεν έχουν εποχές», συναντιούνται ξανά επί σκηνής και παρουσιάζουν το αποτέλεσμα του συνδυασμού του κλασικού και του διαχρονικού με το σύγχρονο υπό την μορφή διασκευών.

Μια συναυλία εξαιρετικών αισθήσεων και απόλαυσης με τραγούδια που αποτελούν πλέον βιωμένη μνήμη όλων μας.

Τρίτη, 9 Ιανουαρίου 2018, ώρα 13:30

The post To Πανεπιστήμιο της Αθήνας τιμά τον Μίμη Πλέσσα appeared first on Enetpress.

«Γνωριζόμαστε εδώ και καιρό και υπάρχει συμπάθεια. Και φέτος θα πάνε στην Ελλάδα οι τουρίστες, με γεμάτες τις αποσκευές τους με καλοκαιρινά. Τι μεγάλη και ακλόνητη αγάπη για διακοπές! Τρία εκατομμύρια Γερμανοί θα ταξιδέψουν φέτος στην Ελλάδα, ένα εκατομμύριο περισσότεροι από πέρυσι. Κάτι που δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν υπάρχει χώρος και για σας!» γράφει το περιοδικό, παροτρύνοντας και άλλους να σπεύσουν να κάνουν κράτηση για τη χώρα μας.

«Συγκεντρώσαμε από το αρχείο μας ορισμένα άρθρα, τα οποία, όχι μόνο θα σας δείξουν τον δρόμο προς τα ελληνικά νησιά, αλλά και προς τα ήσυχα ορεινά χωριά. Ελάτε μαζί μας στην πιο διάσημη παραλία της Ρόδου και κοιτάξτε πώς αναδύεται από τη θάλασσα η Σαντορίνη.

Και μην ξεχάσετε να αναζητήσετε το ντελικατέσεν / πολυτελές έδεσμα αυγοτάραχο» σημειώνει το Spiegel, το οποίο παραπέμπει, μέσω link, σε επιλεγμένα άρθρα του με υπέροχες φωτογραφίες, προκειμένου να βοηθήσει τους αναγνώστες του να επιλέξουν προορισμό στην «παντοτινή αγαπημένη» τους Ελλάδα.

Απολαύστε το φωτογραφικό οδοιπορικό του Spiegel εδώ:

https://www.spiegel.de/reise/europa/urlaub-in-griechenland-die-besten-tipps-fuer-ihren-sommerurlaub-a-1148338.html#ref=rss

The post Υμνος του Spiegel για την Ελλάδα appeared first on Enetpress.

«Είχα πει κάποτε ότι θα ήθελα να γίνω λαϊκό τραγούδι. Να γραφτεί ένα λαϊκό τραγούδι που να λέγεται “Μελίνα” και να το τραγουδά ο λαός στις λύπες του, στις χαρές του και να παίρνει δύναμη».

Η Μαρία Αμαλία Μερκούρη γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920. Ήταν η αγαπημένη εγγονή του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη και κόρη του βουλευτή της ΕΔΑ και υπουργού Σταμάτη Μερκούρη.

Ανεκπλήρωτο όραμά της και μοναδικός της στόχος, μέχρι και την τελευταία της πνοή, η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.

Το 1965 παντρεύτηκε τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασσέν, ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (Never on Sunday) (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπ καπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978). Ο ρόλος της, ως Ίλια στο «Ποτέ την Κυριακή», της χάρισε διεθνή φήμη, καθώς και αρκετά βραβεία με κορυφαίο το βραβείο πρώτης γυναικείας ερμηνείας του Φεστιβάλ των Κανών και επίσης μία υποψηφιότητα για Όσκαρ, το οποίο έχασε απ’ την Ελίζαμπεθ Τέιλορ.

Το 1967 το «Ποτέ την Κυριακή» μεταφέρθηκε στο Broadway με το όνομα «Illya Darling», κερδίζοντας μεταξύ άλλων την αγάπη και το θερμό «χειροκρότημα» του κόσμου.

«Αγαπούσα την Ίλια. Αγαπούσα την ανεξαρτησία της, το αίσθημα της φιλίας της, την έντονη ανάγκη της να κάνει ευτυχισμένους τους άλλους. Αγαπούσα τις Κυριακές της στο σπίτι».

Ο «μύθος» του πολιτισμού μας, σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού (1943-46) και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1944. Ως πρωταγωνίστρια καθιερώθηκε το 1949 με το ρόλο της Μπλανς από το έργο του Τενεσί Ουίλιαμς «Λεωφορείον ο Πόθος».

Η πρώτη κινηματογραφική δουλειά της ήταν η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» (1955). Η ίδια είχε αναφέρει για το ρόλο της «η Στέλλα είναι πολύ τολμηρή ταινία, ακόμη και για σήμερα. Το να λες “όχι” είναι τολμηρό. Και η Στέλλα λέει “όχι” στα πάντα. Με αντιπροσώπευε πολύ αυτή η ταινία.»

«Όπου κι αν ταξίδευα, πάντα η Ελλάδα»

Η ανάγκη της να επιζήσει σαν την Ελλάδα την κρατούσε «ζωντανή» στις δύσκολες στιγμές. Άλλωστε όπως είχε πει και η ίδια «εκείνο που αγαπώ περισσότερο στον κόσμο είναι η Ελλάδα», ήταν η «πραγματικής δύναμη και καημός», που την έκανε να παλέψει σκληρά για την ανατροπή της χούντας από το εξωτερικό όπου βρισκόταν.

Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας γύρισε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Εκλέχθηκε με το ΠΑΣΟΚ το 1981 και ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε ώς το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου. Η μαχήτρια της τέχνης και της πολιτικής είχε δηλώσει για την εξουσία:

«Ακου να σου πω. Είναι πώς μεταχειρίζεσαι την εξουσία. Αν π.χ. είσαι υπουργός Πολιτισμού, όπως ήμουνα, βεβαίως είχα εξουσία, αλλά στα χέρια μου νομίζω η εξουσία έπαιρνε μια απόλυτη δημοκρατικότητα. Γιατί κανένα δεν μεταχειρίστηκα ως εξουσιαστής. Δεν αισθάνθηκαν τότε είχαν αφεντικό».

Η Μελίνα μίλησε πολλές φορές και για πολλά. Ας θυμηθούμε μερικές χαρακτηριστικές – προφητικές ρήσεις της:

• «Μ’ενδιαφέρουν οι νέοι που συναντώ, οι νέοι που οργανώνονται, οι νέοι που θα δημιουργήσουν το μέλλον της Ελλάδος. Δεν πιστεύω στις ηλικίες. Δεν μ’ενδιαφέρουν όσοι είναι νέοι με βάση την ημερομηνία γεννήσεώς τους.»

• «Κι όμως είμαι αισιόδοξη. Γιατί παντού στον κόσμο οι νέοι παίρνουν μια θέση. Είναι πιο θαρραλέοι από μας. Είναι πιο σοφοί. Δεν πουλιούνται και είναι μαχητικοί. Ζητάνε να έχει η ζωή ένα νόημα. Ζητάνε να φωτιστεί η ζωή από κάποιο πλατύ όραμα ομορφιάς, καλοσύνης και αλήθειας. Θα μας οδηγήσουν σε έναν ελεύθερο κι όμορφο κόσμο. Το πιστεύω μ’όλη μου την καρδιά» (Επέτειος Πολυτεχνείου, 1992).

• «Η ουσία της Ευρώπης είναι ο πολιτισμός. Σήμερα αντιμετωπίζουμε μια βαθιά κρίση. Η Ευρώπη βρίσκεται σε αναζήτηση μιας δεύτερης πνοής, μιας νέας διάστασης προτού καταρρεύσει», δήλωσε στις 21 Μαΐου 1981, τη μέρα που ο François Mitterrand έγινε Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Η Μελίνα του πρόσφερε ένα κόκκινο τριαντάφυλλο που εκείνος συνέχισε να κρατά πηγαίνοντας προς το Πάνθεον των Παρισίων και το άφησε πάνω στο μνήμα του Γάλλου σοσιαλιστή πολιτικού και φιλειρηνιστή Jean Jaurès.

Η παρακαταθήκη της Μελίνας δεν σταματά εδώ: Τη δεκαετία του 1980 δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, με σκοπό να έρθει το θέατρο στην επαρχία, ενώ δική της έμπνευση ήταν και η δημιουργία του θεσμού της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης».

The post «Να με θυμάσαι και να μ΄ αγαπάς» appeared first on Enetpress.

Από τους πιο σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες μας, σε μια εποχή που ο ελληνικός κινηματογράφος έψαχνε ακόμη την ταυτότητά του, έβαζε με τις ταινίες του, μαζί με σκηνοθέτες όπως ο Γιώργος Τζαβέλλας και ο Μιχάλης Κακογιάννης, τις βάσεις για ένα καθαρά εθνικό κινηματογράφο που θα βρει το δρόμο του στις δεκαετίες που θ΄ ακολουθήσουν.

Ο Κούνδουρος, που προερχόταν από οικογένεια παλιών πολιτικών και είχε αρχικά σπουδάσει ζωγραφική, αρχίζει να καταπιάνεται με τον κινηματογράφο αμέσως μόλις αφήνεται ελεύθερος από τη Μακρόνησο όπου είχε εξοριστεί, όντας μέλος του ΕΑΜ. Δύο ντοκιμαντέρ, που ο Κούνδουρος γυρίζει για τους σεισμούς στα νησιά του Ιονίου και στη Θεσσαλία απαγορεύονται από τη λογοκρισία και ο σκηνοθέτης στρέφεται, το 1952, στο γύρισμα της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του, «Μαγική πόλις» (που συμμετείχε στο Φεστιβάλ Βενετίας), σε σενάριο της Μαργαρίτας Λυμπεράκη.

Στην ταινία του, ο Κούνδουρος αντιπαραθέτει δύο διαφορετικούς κόσμους, εκείνον μιας φτωχοσυνοικίας μικροαστών προσφύγων στην Αθήνα κι εκείνον του «Μάτζικ Σίτυ», της Μαγικής Πόλης του τίτλου (με τις πλατύτερες αναφορές της), ενός υπόγειου σφαιριστηρίου στην οδό Πανεπιστημίου, όπου, κάτω από τους ήχους της αμερικανικής μουσικής και της απομίμησης του αμερικανικού τρόπου ζωής που αρχίζει να εισβάλλει στην Ελλάδα, ο ήρωας μπλέκεται στα γρανάζια των λαθρεμπόρων ναρκωτικών που σκευωρούν για να του φάνε το φορτηγό του. Τόσο το θέμα της ταινίας όσο και ο τρόπος γυρίσματος φέρνουν στο νου τις ταινίες του ιταλικού νεορρεαλισμού, που τότε είχαν κάνει την εμφάνισή τους στις αθηναϊκές σκηνές.

Είναι όμως με την επόμενη ταινία του, «Ο δράκος» (1956, συμμετοχή στο Φεστιβάλ Βενετίας), ένα μίγμα νεορρεαλισμού και γερμανικού εξπρεσιονισμού, ορόσημο στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, που ο Κούνδουρος θα πάρει τη θέση που του αξίζει στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Το εξαιρετικό σενάριο του Ιάκωβου Καμπανέλλη καταγράφει το δράμα ενός μικροαστού που, έχοντας αλλάξει προσωπικότητα, οδηγείται στο θάνατό του. Ο «ήρωάς» του (αντι-ήρωας στην πραγματικότητα) είναι ένας φουκαράς υπαλληλάκος που προετοιμάζεται να γιορτάσει μόνος την Πρωτοχρονιά, όταν ξαφνικά ανακαλύπτει ότι μοιάζει καταπληκτικά μ’ έναν εγκληματία, τον ονομαζόμενο «Δράκο της Αθήνας», που καταζητείται από την Αστυνομία. Κυνηγημένος, καταφεύγει σ’ ένα καμπαρέ, όπου συχνάζουν άνθρωποι του υποκόσμου, που, πιστεύοντας ότι αυτός είναι ο Δράκος, του προτείνουν να αναλάβει την αρχηγία, με τον φουκαρά υπαλληλάκο να αρπάζει την ευκαιρία για να γίνει επιτέλους κάτι.

Πίσω από την ιστορία του δειλού μικροαστού που προσπαθεί απελπισμένα να βγει στην επιφάνεια έστω και με την προσωπικότητα ενός άλλου, ο Νίκος Κούνδουρος παρουσιάζει την τραγωδία του ανθρώπου της εποχής μας. Χρησιμοποιώντας ένα στιλ βασικά εξπρεσιονιστικό (στους φωτισμούς, στα ντεκόρ, στις κινήσεις και το κάπως στιλιζαρισμένο παίξιμο των ηθοποιών), με στοιχεία που φέρνουν στο νου το φιλμ νουάρ, ο σκηνοθέτης μεταφέρει στην οθόνη ένα βασικά ρεαλιστικό φιλμ, που αντλεί τόσο από τις ταινίες του «ποιητικού ρεαλισμού» του Μαρσέλ Καρνέ όσο κι από εκείνες των Ιταλών νεορρεαλιστών, ιδιαίτερα των σκηνοθετών της δεύτερης γενιάς, όπως ο Φελίνι του «Il Bidone».

Ο Κούνδουρος κατάφερε να φτιάξει μια εκπληκτικά ώριμη ταινία, από τις καλύτερες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, συγκλονιστικό σχόλιο πάνω στον απλό, αποξενωμένο, χωρίς καμιά ξεχωριστή προσωπικότητα μέσο άνθρωπο της μεγαλούπολης, που προσπαθεί να ξεφύγει από την ανιαρή, συχνά καταπιεστική, πραγματικότητα της καθημερινής ζωής και τις πιέσεις μιας απάνθρωπης και άδικης κοινωνίας, ζώντας τη ζωή ενός άλλου, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στην αυτοκαταστροφή του. Αξέχαστη παραμένει η ερμηνεία του Ντίνου Ηλιόπουλου στο ρόλο του ασήμαντου, φοβισμένου υπαλληλάκου, ερμηνεία που κατάφερε να δείξει την γκάμα ενός σημαντικού ταλέντου, που συχνά σπαταλιόταν σε απλές, ανιαρές φαρσοκωμωδίες.

Στα προβλήματα των απλών ανθρώπων στρέφεται για ακόμη μια φορά στην επόμενη ταινία του, «Οι παράνομοι» (1959, συμμετοχή στο Φεστιβάλ Βερολίνου), για να μας δώσει το δράμα μιας χούφτας «παράνομων» , στην πραγματικότητα ανταρτών του εμφυλίου που προσπαθούν να διαφύγουν από τους διώκτες τους – αντάρτες που, δυστυχώς, δεν μπορεί να ονομάσει, εξαιτίας του αντικομμουνιστικού κλίματος της τότε εποχής και της αυστηρής λογοκρισίας που επέβαλλε το παρακράτος. Ταινία με μια εξαιρετική πλαστική ομορφιά, με εικόνες που μοιάζουν με στατικούς πίνακες σ’ ένα έργο που συνθλίβεται κάτω από το συμβολισμό του.

Στο «Ποτάμι» (βραβείο σκηνοθεσίας και μουσικής -στον Μάνο Χατζιδάκι- στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), έχουμε μια σπονδυλωτή ταινία, από τέσσερις διαφορετικές ταινίες, που δένονται μεταξύ τους με τον ποταμό του τίτλου. Ιστορίες που ο Κούνδουρος χρησιμοποιεί για να εκφράσει την εξέγερσή του ενάντια σε διάφορα κοινωνικά ταμπού και που τις παρουσιάζει με αλληλοδιαδοχική αφήγηση, ενωμένες σε ένα σύνολο, οδηγώντας τες, με το παράλληλο μοντάζ, σε ένα ενιαίο, συγκλονιστικό κορύφωμα.

Στην τέταρτη ταινία του, «Μικρές Αφροδίτες» (1963, βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου), σε σενάριο του Βασίλη Βασιλικού, και με εμπορική επιτυχία στο εξωτερικό (ιδιαίτερα στο Λονδίνο), ο Κούνδουρος δείχνει μια στροφή προς ένα «εικαστικό», ποιητικό κινηματογράφο, όπου μεγαλύτερη σημασία δίνεται στις συνθέσεις της εικόνας παρά στο θέμα της ταινίας. Εικαστική αναζήτηση που κυριαρχεί και στο «Πρόσωπο της Μέδουσας» (1967, που θα συμπληρώσει και θα προβάλει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1977, στο Ανεξάρτητο Φεστιβάλ των συνεργαζόμενων σωματείων, με το νέο του τίτλο «Βόρτεξ»). Ερωτική ιστορία πάθους και εγκλήματος, που εκτυλίσσεται σε ένα ξερονήσι, είδος «εικονογραφημένου ψυχογραφήματος, με τους ήρωές του αποκομμένους από κοινωνία, από ιδεολογία, από οικογένεια» (σύμφωνα με τον ίδιο τον σκηνοθέτη).

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ του «Τα τραγούδια της φωτιάς» (1975), με επίκεντρο δύο μεγάλες συναυλίες που έγιναν στο γήπεδο του Παναθηναϊκού και στο Στάδιο Καραϊσκάκη το φθινόπωρο του 1974, που ο σκηνοθέτης συμπληρώνει με τις πορείες για την πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου, την κηδεία του Δώρου Λοΐζου στην Κύπρο, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει ένα είδος επικού ντοκιμαντέρ, εκφράζοντας την πολιτική έξαρση της μεταχουντικής περιόδου.

Στο «1922» (1978), ο Κούνδουρος στρέφεται στο επικό στιλ για να αφηγηθεί τη Μικρασιατική Καταστροφή, με βάση το μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη και με επίκεντρο την πορεία μιας ομάδας Ελλήνων αιχμαλώτων των Τούρκων στρατιωτών.

Για να επιστρέψει σε ταινία περιόδου εφτά χρόνια αργότερα, με το «Μπορντέλο» (1985), τη φορά αυτή με φόντο το 1897, περίοδο επέμβασης των ξένων δυνάμεων στα εσωτερικά της Ελλάδας, με τον αποκλεισμό της Κρήτης από τις συμμαχικές δυνάμεις. Η ιστορία εκτυλίσσεται στο πορνείο της Ρόζας Βοναπάρτη (της Μαντάμ Ορτάνς του «Αλέξη Ζορμπά»), όπου μαζεύονται άνθρωποι από όλες τις φυλές του κόσμου. Η κάμερα του Κούνδουρου, με την ίδια λαμπρή εικαστική ματιά που συναντάμε στις άλλες ταινίες του, φωτογραφίζει τα άλλοτε ημίγυμνα και άλλοτε ολόγυμνα σώματα των κοριτσιών του μπορντέλου, επιμένοντας στα ιδρωμένα, αγχωμένα πρόσωπα των πελατών, καταγράφοντας μια κοινωνία, αλλά και έναν ολόκληρο πολιτισμό σε αποσύνθεση.

Το 1992, στην πολύ φιλόδοξη ταινία του «Μπάιρον, η μπαλάντα ενός δαιμονισμένου», ο Κούνδουρος καλύπτει τους τελευταίους μήνες της ζωής του Άγγλου ποιητή, όταν, εξοστρακισμένος από την αγγλική κοινωνία για την προκλητική ερωτική ζωή του και παθιασμένος με την αγάπη του για την Ελλάδα, καταφτάνει στο πολιορκημένο από τους Τούρκους Μεσολόγγι, τον Γενάρη του 1824, για να πολεμήσει στο πλάι των Ελλήνων. Μέσα σε ντεκόρ όπου κυριαρχεί ένας ομιχλώδης βροχερός χειμώνας (η ταινία γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στη Ρωσία), με εικόνες στημένες, όπως πάντα, με εξαιρετική εικαστική ομορφιά, ο Κούνδουρος παρακολουθεί από κοντά τον καταραμένο ποιητή του, καταγράφοντας με επιμονή τις διάφορες καταστάσεις στη διάρκεια της βασανισμένης αυτής περιόδου της ζωής του.

Συνολικά, ο Κούνδουρος γύρισε 11 ταινίες, με τελευταίες τους «Φωτογράφους» (1998) και «Το πλοίο από την Παλαιστίνη» (2012) – το τελευταίο αγγλικής παραγωγής, σε δικό του σενάριο. Για το σύνολο του έργου του τιμήθηκε από το φεστιβάλ «Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου» και την Εταιρία Ελλήνων Σκηνοθετών.

The post Νίκος Κούνδουρος, ο ποιητής της εικόνας appeared first on Enetpress.