ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ 

Από τη δοσμένη με χιούμορ και αγάπη ταινία του Άκι Καουρισμάκι στο σπαρακτικό δράμα της Φραγκογιαννούς στην ταινία της Εύας Νάθενα 

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη 

Ιδιαίτερα πλούσιο και ποικίλο το πρόγραμμα της νέας αυτής εβδομάδας, με μια ταινία από την Φινλανδία (τα βραβευμένα στις Κάννες «Πεσμένα φύλλα» του Άκι Καουρισμάκι  και τη βραβευμένη στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης «Φόνισσα» της Εύας Νάθενα), μαζί με το 36ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, που άρχισε την περασμένη βδομάδα, με μια ρετροσπεκτίβα στο σημαντικό έργο του Σέρβου σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα και συνεχίζεται και αυτή τη βδομάδα με ένα ιδιαίτερα πλούσιο πρόγραμμα, με νέες, που δεν έχουν μέχρι στιγμής αγοραστεί από Έλληνα διανομέα, ευρωπαϊκές ταινίες, καθώς και αφιερώματα σε προσωπικότητες του κινηματογράφου από Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη (Ζορζ Φρανζί, Ανιές Βαρντά, Λίντσεϊ Άντερσον, Δημήτρη Μακρή, Ολυμπία Μυτιληναίου και Περικλή Χούρσογλου).

Με την εξαιρετική, δοσμένη με χιούμορ, ανθρωπιά και έμπνευση (απο το φεστιβάλ των Καννών ταινία, «Η τελευταία παμπ» του Κεν Λόουτς, να γίνεται η επίσημη έναρξη του 36ου Πανοράματος, την Τρίτη, 5 Δεκεμβρίου, με τον σεναριογράφο της, Πολ Λάβερτι, να την παρουσιάζει στο αθηναϊκό κοινό.

***** Πεσμένα φύλλα

Kuolleet lender/Fallen Leaves. Φινλανδία/Γερμανια, 2023. Σκηνοθεσία-σενάριο: Άκι Καουρισμάκι. Ηθοποιοί: Άλμα Πόιστι, Μάρτι Σουοσάλο, Γιούσι Βάτανεν, ΑλίναΤόμνικοβ. 81´

Την τυχαία συνάντηση δυο μοναχικών ανθρώπων που θα οδηγήσει στον πρώτο τους έρωτα αφηγείται ο Φινλανδός σκηνοθέτης Άκι Καουρισμάκι  στη δοσμένη με αγάπη, χιούμορ και ωραίο στιλ, δραματική κωμωδία του, «Πεσμένα φύλλα» (Βραβείο της Επιτροπής στο φετινό 76ο φεστιβάλ των Καννών).

Ο άντρας (Μάρτι Σουοσάλο) και η γυναίκα (Άλμα Πόιστι), που δεν έχουν γνωρίσει ποτέ τους τον έρωτα, ζουν μοναχικές, άχαρες ζωές: εκείνος πίνοντας τόσο στην καθημερινή, κουραστική, άχαρη δουλειά του και τα βράδια, μ’ ένα φίλο συνάδελφο, κι εκείνη προσπαθώντας να τα βγάλει πέρα με τη δίκη της, κακοπληρωμένη δουλειά της σε σούπερ-μάρκετ, δουλειά που χάνει όταν την ανακαλύπτουν να έχει κλέψει ένα ληγμένο φτηνό φαγητό («έπρεπε να το πετάξεις στα σκουπίδια» της λένε!).

Οι δυο τους θα συναντηθούν ένα βράδυ στο Ελσίνκι και αποφασίζουν να ξανασυναντηθούν, με τη γυναίκα να του δίνει το τηλέφωνο της γραμμένο σ’ ένα κομμάτι χαρτί, που εκείνος τυχαία το χάνει όταν βγάζει από την τσέπη τα τσιγάρα του. Για μέρες θα πηγαινοέρχονται, ο καθένας σε ξεχωριστές δυστυχώς ώρες, έξω από τον Κινηματογράφο όπου είχαν δει μαζί ένα φιλμ, χωρίς να καταφέρνουν να συναντηθούν. Όταν όμως κάποια στιγμή το καταφέρνουν άλλα ατυχήματα θα τους  ξαναχωρίσουν…

Πρόκειται για μια απλή ιστορία έρωτα που ο Καουρισμάκι χρησιμοποιεί για να φτιάξει το μινιμαλιστικό αυτό φιλμ του (μινιμαλιστικό όπως και οι περισσότερες ταινίες του: «Η ζωή των μποέμ», «Το λιμάνι της Χάβρης», «Η άλλη όψη της ελπίδας», κ.ά.), φιλμ δοσμένο με ανθρωπιά και στοργή για τα πρόσωπά του, αλλά και αγάπη για τον κινηματογράφο.

Αν το ατύχημα που τους κάνει να μην ξανασυντιώνται  για ένα διάστημα θυμίζει τη ρομαντική ταινία «Μεγάλε μου έρωτα» του Λίο ΜακΚάρεϊ (με τον Κάρι Γκραντ να περιμένει την  «χαμένη» Ντέμπορα Κερ στο κτίριο του Έμπαϊαρ Στέιτ), η πρώτη τους έξοδος στο σινεμά κάνει μια αναφορά στη «Σύντομη συνάντηση» του Ντέιβιντ Λιν, με την αφίσα της ταινίας έξω από το «Ριτζ», τον κινηματογράφο τέχνης όπου βλέπουν μια ταινία τρόμου με ζόμπι (με τον Καουρισμάκι να κάνει χιουμοριστικό σχόλιο με δυο θεατές που βγαίνοντας σχολιάζουν πως η ταινία τους θύμισε άλλες κλασικές ταινίες, ταινία του Μπρεσόν ο ένας και ταινία του Γκοντάρ ο άλλος.

Εκτός από τον κινηματογράφο (συχνά μέσα από τις αφίσες του που δεν χάνει την ευκαιρία να βάζει στο φόντο), για να τονίζει τη ρομαντική πλευρά της ιστορίας του, ο Κουρισμάμι επενδύει την ταινία του με ωραία παλιά, ρομαντικά (ιταλικά, ισπανικά, λατινοαμερικανικά) τραγούδια. Αυτό όμως δεν τον εμποδίζει να υποβάλλει και την πολιτικοκοινωνική κατάσταση της εποχής μας, τόσο από την επαγγελματική ζωή των δυο πρωταγωνιστών του (με τις καθόλου ευχάριστες συνθήκες εργασίας), όσο και με την παγκόσμια κατάσταση, με τον πόλεμο της Ουκρανίας να είναι το τακτικό θέμα που ακούμε κάθε φορά που η γυναίκα ανοίγει το ραδιόφωνό της. 

**** Φόνισσα 

Ελλάδα, 2023. Σκηνοθεσία: Εύα Νάθενα. Σενάριο: Κατερίνα Μπέη, Εύα Νάθενα ,από το μυθ. Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη. Ηθοποιοί: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Μαρία Πρωτοπαπά, Έλενα Τοπαλίδου, Πηνελόπη Τσιλίκα. 97´

Από τα πρώτα κιόλας πλάνα της ταινίας, «Φόνισσα», της Εύας Νάθενα, που πρωτοείδαμε στο 64ο φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με το πρόσωπο της Φραγκογιαννούς όταν προφέρει συγκρατημένα και με χαμηλή φωνή, «κορίτσι», έχοντας πάρει στα χέρια της το νεογέννητο παιδί, καταλαβαίνουμε πως η τραγική μοίρα του μωρού είναι καθορισμένη, από αυτό το σφιχτό, απογοητευμένο, ταυτόχρονα βασανισμένο, πρόσωπο που γνωρίζει πως για μια ακόμη φορά θα της ζητηθεί να το σκοτώσει.

Μέσα από τη μοίρα της βασανισμένης αυτής «φόνισσας», σ’ ένα απομακρυσμένο ελληνικό νησί, στις αρχές του 1900, που τόσο εύστοχα και με δύναμη περιγράφει στο κλασικό του μυθιστόρημα ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, περνάει η συγκλονιστική ιστορία μιας οικογένειας αλλά και μιας ολόκληρης κοινωνίας. Κοινωνίας που οι γάμοι της βασίζονταν στο προικιό της κόρης και που, σε φτωχές οικογένειες με πολλά κορίτσια, χωρίς τη δυνατότητα της προίκας, οδηγούσαν στο «θάνατο» των κοριτσιών πριν ακόμη κλείσουν οι 40 μέρες από τη γέννησή τους – ένα θάνατο στον οποίο βοηθούσε, όπως ξέρουμε, η Φόνισσα του τίτλου.

Η κάμερα ακολουθεί από κοντά την Φραγκογιαννού στις επισκέψεις της στα σπίτια του χωριού καθώς και στις περιπλανήσεις της στο γειτονικό βουνό, μέσα από έρημα, πέτρινα τοπία (έξοχα φωτογραφημένα από τον Παναγιώτη Βασιλάκη), που τονίζουν τη μοναξιά αλλά και τη ψυχική της κατάσταση.

Με εικόνες που άλλοτε σχολιάζουν την κοινωνική κατάσταση και τις δεισιδαιμονίες της εποχής (και τα διάφορα γιατροσόφια που χρησιμοποιεί η Φραγκογιαννού), και άλλοτε τους περιορισμούς και την απομόνωση της γυναίκας, με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, στο ρόλο της Φραγκογιαννούς, να τονίζει την αίσθηση πως κάνει το καλό, με τη βοήθεια μάλιστα του θεού (συνέχεια επικαλείται τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή), συνεχίζοντας το «καθήκον» της φόνισσας από τη μητέρα της (την οποία βλέπουμε συχνά να την παρακολουθεί σε διάφορα πλάνα), αλλά και τις τύψεις που βαραίνουν τη ψυχή της, με τις γυναίκες του χωριού να εμφανίζονται κάθε τόσο σαν είδος αρχαίας τραγωδίας, με τη μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου άλλοτε να τονίζει κι άλλοτε μα προετοιμάζει την ατμόσφαιρα, με ωραία επιλεγμένα τραγούδια από παιδική χορωδία, και με πολύ καλές ερμηνείες από όλους  τους ηθοποιούς, με επικεφαλής της εξαιρετική Καραμπέτη, η Εύα Νάθενα έφτιαξε μια σπαρακτική, καθαρά φεμινιστική, ταινία, με εικόνες που μεταφέρουν, με τον καλύτερο τρόπο, την ουσία του έργου του Παπαδιαμάντη.

The post ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ: Από τη δοσμένη με χιούμορ και αγάπη ταινία του Άκι Καουρισμάκι στο σπαρακτικο δράμα της ηρωίδας του Παπαδιαμάντη στη «Φονισσα» της Εύας Νάθενα appeared first on Enetpress.

64ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 

Από τη μοναξιά και τις ενοχές της φεμινιστικής «Φόνισσας» της Εύας Νάθενα στην αναζήτηση ενός χαμένου χρόνου στη  δυστοπική κοινωνία του Κύρου Παπαβασιλείου

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

Από τα πρώτα κιόλας πλάνα της ταινίας, «Φόνισσα», της Εύας Νάθενα (στο τμήμα Meet the Neighbours), που είδαμε στο 64ο φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με το πρόσωπο της Φραγκογιαννούς όταν προφέρει συγκρατημένα και με χαμηλή φωνή, «κορίτσι», έχοντας πάρει στα χέρια της το νεογέννητο παιδί, καταλαβαίνουμε πως η τραγική μοίρα του μωρού είναι καθορισμένη, από αυτό το σφιχτό, απογοητευμένο, ταυτόχρονα βασανισμένο, πρόσωπο που γνωρίζει πως για μια ακόμη φορά θα της ζητηθεί να το σκοτώσει.

Μέσα από τη μοίρα της βασανισμένης αυτής «φόνισσας», σ’ ένα απομακρυσμένο ελληνικό νησί στις αρχές του 1900, που τόσο εύστοχα και με δύναμη περιγράφει στο κλασικό του μυθιστόρημα ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, περνάει η συγκλονιστική ιστορία μιας οικογένειας αλλά και μιας ολόκληρης κοινωνίας. Κοινωνίας που οι γάμοι της βασίζονταν στο προικιό της κόρης και που, σε φτωχές οικογένειες με πολλά κορίτσια, χωρίς τη δυνατότητα της προίκας, οδηγούσαν στο «θάνατο» των κοριτσιών πριν ακόμη κλείσουν οι 40 μέρες από τη γέννησή τους – ένα θάνατο στον οποίο βοηθούσε, όπως ξέρουμε, η Φόνισσα του τίτλου.

Η κάμερα ακολουθεί από κοντά την Φραγκογιαννού στις επισκέψεις της στα σπίτια του χωριού καθώς και στις περιπλανήσεις της στο γειτονικό βουνό, μέσα από έρημα, πέτρινα τοπία (έξοχα φωτογραφημένα από τον Παναγιώτη Βασιλάκη), που τονίζουν τη μοναξιά αλλά και τη ψυχική της κατάσταση.

Με εικόνες που άλλοτε σχολιάζουν την κοινωνική κατάσταση και τις δεισιδαιμονίες της εποχής (και τα διάφορα γιατροσόφια που χρησιμοποιεί η Φραγκογιαννού), και άλλοτε τους περιορισμούς και την απομόνωση της γυναίκας, με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, στο ρόλο της Φραγκογιαννούς, να τονίζει την αίσθηση πως κάνει το καλό, με τη βοηθεια μάλιστα του θεού (συνέχεια επικαλείται τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή), συνεχίζοντας το «καθήκον» της φόνισσας από τη μητέρα της (την οποία βλέπουμε συχνά να την παρακολουθεί σε διάφορα πλάνα), αλλά και τις τύψεις που βαραίνουν τη ψυχή της, με τις γυναίκες του χωριού να εμφανίζονται κάθε τόσο σαν είδος αρχαίας τραγωδίας, και με μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου και ωραία επιλεγμένα τραγούδια που τραγουδάνε παιδιά, και με πολύ καλές ερμηνείες και από τους υπόλοιπους ηθοποιούς, η Εύα Νάθενα έφτιαξε μια σπαρακτική, καθαρά φεμινιστική, ταινία, με εικόνες που μεταφέρουν, με τον καλύτερο τρόπο, την ουσία του έργου του Παπαδιαμάντη.

Σε μια δυστοπική μελλοντική κοινωνία, με το χρόνο να αλλάζει αυθαίρετα, εκτυλίσσεται η ταινία «Κάμπια, νύμφη, πεταλούδα» του Κύπριου Κύρου Παπαβασιλείου που προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα του Film Forward. Σ’ αυτή την κοινωνία, με τον χρόνο άλλοτε «Χαμένο» και άλλοτε «Γραμμικό», κινούνται οι δυο βασικοί πρωταγωνιστές, η Πηνελόπη και ο Ισίδωρος. 

Οι σχέσεις τους, ενώ πηγαινοέρχονται ανάμεσα στον Χαμένο και τον Γραμμικό χρόνο, μεταπηδώντας μπροστά και πίσω στα διάφορα χρόνια (από το 2005 στο 2023, κι από το 2030 στο 2037, και σε πολλά άλλα) και αντιμετωπίζοντας κοινές αναμνήσεις του παρελθόντος, οι σχέσεις τους διαρκώς δοκιμάζονται. Με διαλόγους και φράσεις όπως «αύριο μπορεί να είμαι παντρεμένος», «το παιδί που γέννησα δεν το έχω δει, πού να βρίσκεται», ή «στην επόμενη αλλαγή χρονιάς θα είμαστε χωρισμένοι»,  που συχνά αντιμετωπίζονται και με χιούμορ) με την αναφορά σε ένα Υπουργό του Χαμένου Χρόνου, ή την μη πληρωμή των μισθών των υπαλλήλων ενός εργοστασίου γιατί έχουν ήδη περάσει αρκετά χρόνια), ο Παπαβασιλείου «παίζει», ταυτόχρονα προβληματίζοντας μας, πάνω στη σταθερότητα ή μη του χρόνου, σε ένα είδος προυστικού «Αναζητώντας το χαμένο χρόνο», όπου η πραγματικότητα και η φαντασία, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αναμιγνύονται, θρυμματίζονται θα μπορούσε να πει κανείς, με μόνη σταθερή τη φύση (στοιχείο που συχνά τονίζει η ταινία), για να μας παρουσιαστεί μια άλλη, κάθε άλλο παρά ρεαλιστική ή ρομαντική, πλευρά τους, μετατρέποντας τη μνήμη σε πραγματικό χρόνο και φέρνοντας στο φως αποχρώσεις και ξεχασμένες αξίες της ζωής.

Με πλάνα στιλιζαρισμένα και εικόνες εικαστικά εξοχές (η πολύ καλή φωτογραφία είναι του Θεόδωρου Μιχόπουλου), με ωραία μουσική (των Νίκου Βολιώτη και Δημήτρη Καροφύλη) και στιλιζαρισμένες ερμηνείες από ένα πολύ καλό καστ, ο Παπαβασιλείου έφτιαξε μια ταινία μυθοπλασίας όπου κυριαρχούν ο στοχασμός και η ποίηση. 

The post 64ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Από τη μοναξιά και τις ενοχές στη φεμινιστική «Φόνισσα» της Εύας Νάθενα στην αναζήτηση ενός χαμένου χρόνου στη δυστοπική κοινωνία του Κύρου Παπαβασιλείου appeared first on Enetpress.

Οι περιπέτειες ενός επίσης αρχετυπικού (όπως και η Φραγκογιαννού) μυθιστορηματικού ήρωα, του Τάρας Μπούλμπα που γεννήθηκε το πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα από την πένα του Νικολάι Γκόγκολ, ενέπνευσαν τη συναρπαστική ομώνυμη Ραψωδία του Λέος Γιάνατσεκ. Εντάσσεται και αυτή στο πρόγραμμα της συναυλίας, όπως άλλωστε και το Κοντσέρτο για αγγλικό κόρνο του σύγχρονου Λετονού συνθέτη Πέτερις Βασκς που θα παιχτεί με σολίστ την εξαιρετική μουσικό της ΚΟΑ Χριστίνα Παντελίδου (φωτ. κάτω).

Η πρόσφατη επιτυχία του ανεβάσματος της όπερας του μείζονος σύγχρονου Έλληνα συνθέτη Γιώργου Κουμεντάκη «Η φόνισσα» από την Εθνική Λυρική Σκηνή (η πρεμιέρα έγινε τον Νοέμβριο του 2014 και η παράσταση επαναλήφθηκε τον Απρίλιο του 2016), σε λιμπρέτο του Γιάννη Σβώλου, βασισμένο στο αριστουργηματικό ομώνυμο «κοινωνικό μυθιστόρημα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, οδήγησε το συνθέτη στη δημιουργία μιας Σουίτας για ορχήστρα, ύστερα και από την προτροπή του καλλιτεχνικού διευθυντή της ΚΟΑ Στέφανου Τσιαλή. Ουσιαστικά η Σουίτα επιτυγχάνει μία «περίληψη» του βασικού θεματικού υλικού της όπερας, όπου τα μουσικά όργανα αντικαθιστούν τα φωνητικά μέρη, φέροντας τα χαρακτηριστικά της προσωπικής μουσικής γλώσσας του συνθέτη που διατηρεί μία λεπτή γραμμή ισορροπίας μεταξύ δύο μεγάλων παραδόσεων: της ευρωπαϊκής παράδοσης και της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής.

Ο Πέτερις Βασκς έχει καθιερωθεί ως ο πλέον προβεβλημένος σύγχρονος Λετονός συνθέτης με διεθνή ακτινοβολία. Το πλούσιο δημιουργικό του έργο, με σαφή εθνική ταυτότητα και εμπνευσμένο από τη λετονική φύση και παράδοση, συμπορεύθηκε εξ αρχής με τους αγώνες της πατρίδας του για ανεξαρτησία από τη Σοβιετική Ένωση. Το συγκεκριμένο Κοντσέρτο του, επικεντρωμένο γύρω από τον οξύ, αλλά και σκοτεινό συνάμα, μελωδικό ήχο του αγγλικού κόρνου, γράφτηκε το 1989 κατόπιν παραγγελίας του Τόμας Στέισι, εκτελεστή του αγγλικού κόρνου στη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης. Ο ίδιος ο Στέισι το ερμήνευσε πρώτη φορά με την Ορχήστρα Δωματίου του Στάμφορντ, τον Μάιο του 1990, υπό τη μουσική διεύθυνση του Λάρι Γκίλγκορ.

Ο Λέος Γιάνατσεκ έτρεφε μεγάλη αγάπη για τη ρωσική λογοτεχνία και κουλτούρα εν γένει. Εξ ου και η Συμφωνική Ραψωδία «Τάρας Μπούλμπα», την οποία εμπνεύστηκε βέβαια από το διάσημο ομώνυμο διήγημα (και αργότερα μυθιστόρημα) του Νικολάι Γκόγκολ. Οι πρώτες σκέψεις σύνθεσης του έργου από τον Γιάνατσεκ ανάγονται στο 1905. Συστηματικά όμως ο Τσέχος συνθέτης καταπιάστηκε με το έργο το 1915 και ολοκλήρωσε την εργασία του το 1918.

Στο μυθιστόρημα του Γκόγκολ ο Τάρας Μπούλμπα είναι ένας άγριος, πολεμοχαρής Κοζάκος στη μεσαιωνική Ουκρανία, που μυεί τους δύο γιους του, Αντρέι και Όσταπ, στον πόλεμο κατά των κατακτητών Πολωνών. Στους τρεις αυτούς λογοτεχνικούς ήρωες (πατέρα και γιους) αναφέρεται καθένα από τα τρία μέρη της Ραψωδίας του Γιάνατσεκ. Επίσης ο Γκόγκολ υμνεί μέσα από τον «Τάρας Μπούλμπα» το ρωσικό έθνος, διάσταση που φαίνεται ότι άγγιζε ιδιαίτερα τον Τσέχο συνθέτη: ο Γιάνατσεκ εμφορείτο από αγνό πατριωτισμό, σε μία περίοδο μάλιστα (Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος), που οδήγησε στη διάλυση της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας και την πολυπόθητη ανεξαρτησία των Τσέχων.

Το πρόγραμμα με μια ματιά

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ (γεν. 1959), Συμφωνική Σουίτα από την όπερα «Η Φόνισσα»

ΠΕΤΕΡΙΣ ΒΑΣΚΣ (γεν. 1946), Κοντσέρτο για αγγλικό κόρνο και ορχήστρα
1. Ελεγεία Ι
2. Παραδοσιακή Μουσική
3. Ελεγεία ΙΙ
4. Ποστλούδιο

ΛΕΟΣ ΓΙΑΝΑΤΣΕΚ (1854–1928), Τάρας Μπούλμπα, συμφωνική ραψωδία
1. Ο θάνατος του Αντρέι
2. Ο θάνατος του Όσταπ
3. Η προφητεία και ο θάνατος του Τάρας Μπούλμπα

Σολίστ: Χριστίνα Παντελίδου, αγγλικό κόρνο

Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός

Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία από το Χαράλαμπο Γωγιό για τους κατόχους εισιτηρίων.

Πληροφορίες
Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου, 20.30
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκη
Τιμές εισιτηρίων:
25 € (Διακ.), 15 € (Ζώνη Α), 10 € (Ζώνη Β+Γ), 5 € (εκπτωτικό)
Αγορά εισιτηρίων:
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Τηλ.: 210-7282333

Κρατική Ορχήστρα Αθηνών
Τηλ.: 210-7257601-3
www.koa.gr

The post Το «Μυθιστόρημα» της ΚΟΑ στο Μέγαρο appeared first on Enetpress.

Η σκηνοθεσία είναι του Γιάννη Νικολαΐδη και η θεατρική διασκευή του Κώστα Πολιτόπουλου, με τους Γιάννη Νικολαΐδη, Φωτεινή Φιλοσόφου, Χρυσούλα Παπαδοπούλου, Βούλα Κώστα και Θοδωρή Προκοπίου.

Το πιο αντιπροσωπευτικό ίσως έργο του Παπαδιαμάντη, χαρακτηρισμένο από τον ίδιο ως «κοινωνικό μυθιστόρημα», επιστρέφει στην Αθήνα, κατόπιν μιας μεγάλης περιοδείας σε όλη την Ελλάδα, στο «Έαρ» Βικτώρια.

Η ιστορία της Φραγκογιαννούς, μιας φιγούρας τραγικής με προεκτάσεις ηθικές, κοινωνικές και φιλοσοφικές που ακροβατεί ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, σε μια παράσταση-πρόκληση για τους δημιουργούς της, όπου ο μοναχικός αναγνώστης υποκαθίσταται από το συλλογικό κοινό, το οποίο μετέχει, συνεργεί και συν-τελεί στα δρώμενα.

Πληροφορίες
Έναρξη παραστάσεων στις 8 Φεβρουαρίου και κάθε Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή στις 21.00.
Προπώληση: Στο ταμείο του Θεάτρου «Έαρ» Βικτώρια, Μαγνησίας 5 (πλησίον Πλατείας Βικτωρίας), τηλέφωνο 210.8220020

The post «Η Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη στο «Έαρ» Βικτώρια appeared first on Enetpress.

Η «Φόνισσα» του Γιώργου Κουμεντάκη, μια όπερα που σημείωσε ιδιαίτερη καλλιτεχνική και εισπρακτική επιτυχία στην πρώτη παγκόσμια παρουσίασή της τον Νοέμβριο του 2014, θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για τέσσερις παραστάσεις, στις 15, 16, 17 και 20 Απριλίου.

Το έργο είναι ένας σημαντικός σταθμός για τη σύγχρονη ελληνική μουσική δημιουργία και μια ιστορική στιγμή για την Εθνική Λυρική Σκηνή, καθώς έπειτα από πολλά χρόνια μια νέα όπερα Έλληνα συνθέτη τάραξε τα νερά. Η «Φόνισσα» του Γιώργου Κουμεντάκη σεβάστηκε το παπαδιαμαντικό σύμπαν, ενώ δημιούργησε και ένα νέο μουσικό κόσμο για μια απρόσμενη, αλλά αρχετυπική οπερατική ηρωίδα: τη Φραγκογιαννού. Το συγκλονιστικό ψυχογράφημα της «Φόνισσας» αναμετράται, στο μουσικό κόσμο του Κουμεντάκη, με τη θεία και την ανθρώπινη δικαιοσύνη, μέσα από τις αναφορές στην ελληνική μουσική παράδοση.

Ο διακεκριμένος Έλληνας συνθέτης, Γιώργος Κουμεντάκης, με τη σύνθεση της «Φόνισσας», επιχείρησε μια καταγραφή του ψυχικού τοπίου της ηρωίδας, υπηρετώντας απολύτως το πνεύμα του Παπαδιαμάντη, ενώ δημιούργησε ένα απρόσμενο μουσικό κόσμο, εξελίσσοντας το προσωπικό μουσικό του ιδίωμα. Η μουσική του δεν επιχειρεί την αναβίωση της εποχής του έργου του Παπαδιαμάντη, αλλά μια «εσωτερική αναβίωση» του ψυχογραφήματος της ίδιας της Φραγκογιαννούς. Η σύνθεση ακολουθεί κάθε βήμα της Φόνισσας -άλλοτε εξωτερικεύει τον ψυχισμό της και άλλοτε βυθίζεται στους σκοτεινούς και ανήλιαγους, υπόγειους διαδρόμους της ψυχής της. Άλλοτε κοιτάζει τον κόσμο κατάματα και άλλοτε χάνεται στην ονειροπόληση. Είναι στιγμές που νιώθουμε την απέραντη μοναξιά και άλλες που ο σαρκασμός αποσυμπιέζει τη φορτισμένη πλοκή.

Ο Γιάννης Σβώλος, που υπογράφει το ποιητικό κείμενο, συμπύκνωσε την ιστορία της «Φόνισσας» στα ουσιώδη, κρατώντας ατόφιο το λόγο του Παπαδιαμάντη και διανθίζοντάς τον με παραδοσιακά μοιρολόγια από την Ήπειρο και την Κρήτη.

Η δράση της όπερας παρακολουθεί αυτήν του μυθιστορήματος. Πρωταγωνιστεί η Χαδούλα ή Φραγκογιαννού, μια βασανισμένη μεσόκοπη γυναίκα που έχει αναλώσει τη ζωή της υπηρετώντας τους άλλους: γονείς, σύζυγο, παιδιά, εγγόνια. Απαυδισμένη και αντιλαμβανόμενη τη δυσμενή θέση των γυναικών σε φτωχές, αγροτικές κοινωνίες όπως η δική της, καταλήγει να πιστέψει ότι είναι αποστολή της να απαλλάξει τον κόσμο από τα κορίτσια. Ξεκινά στραγγαλίζοντας τη νεογέννητη εγγονή της και επαναλαμβάνει το φονικό, πνίγοντας και άλλα κορίτσια. Καταδιωκόμενη στα βουνά από τις αρχές, η Φραγκογιαννού αποφασίζει να εξομολογηθεί, αλλά χάνεται στη θάλασσα, καθώς προσπαθεί να φτάσει στο ερημητήριο του Αγίου Σώστη.

Η σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη αφήνει τον πρώτο ρόλο στη μουσική, καθοδηγείται από τις «αόρατες υποδείξεις» του παπαδιαμαντικού λόγου και υλοποιεί επί σκηνής τον εφιαλτικό κόσμο της Φραγκογιαννούς, αποδίδοντας με ποιητικό τρόπο το ψυχικό τοπίο της ηρωίδας. Η παράσταση ισορροπεί ανάμεσα στη μεγάλη κλίμακα που επιβάλλει η παρουσία τεσσάρων χορωδιακών σχημάτων και πληθώρας πρωταγωνιστών, με τη μικροκλίμακα του εσωτερικού μονολόγου της Φραγκογιαννούς.

Το σκηνικό και τα κοστούμια (σε συνεργασία με την Ιωάννα Τσάμη) του Πέτρου Τουλούδη συνθέτουν έναν σκοτεινό, υπόγειο, ενοχικό και γήινο κόσμο, όπου τα «πάθια» της Φραγκογιαννούς συνομιλούν με την υποβλητική φύση της Σκιάθου. Οι φωτισμοί του Βινίτσιο Κέλι, με τις συγκλονιστικές ατμόσφαιρες, φέρνουν τους εφιάλτες της Φόνισσας σε πρώτο πλάνο. Την ευθύνη του μουσικού μέρους της παραγωγής έχει αναλάβει ο διακεκριμένος αρχιμουσικός Βασίλης Χριστόπουλος. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ πλαισιώνουν τρεις μουσικοί επί σκηνής (μπαγιάν, σαξόφωνο και κρουστά), καθώς και τέσσερα χορωδιακά σύνολα: η ανδρική χορωδία στο βάθος της σκηνής, σε ρόλο του ισοκράτη, εστιάζει στα δεινά της ανθρώπινης φύσης, ενώ μία πολυπληθής γυναικεία χορωδία λειτουργεί ως καθρέπτης της καθημερινότητας. Μια ακόμα γυναικεία χορωδία, ολιγομελής, με τέσσερις μοιρολογίστρες, ερμηνεύει χορωδιακά που βασίζονται στα πολυφωνικά τραγούδια της Ηπείρου. Η Παιδική χορωδία της ΕΛΣ έχει το ρόλο του παιδικού χορού που τροφοδοτεί την εγκληματική φύση της Φραγκογιαννούς. Τη Χορωδία της ΕΛΣ διευθύνει ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος και την Παιδική χορωδία της ΕΛΣ, η Μάτα Κατσούλη.

Τον εξαιρετικά απαιτητικό ρόλο του τίτλου αποδίδουν δύο σπουδαίες ερμηνεύτριες, οι οποίες έλαβαν διθυραμβικές κριτικές στην πρώτη παρουσίαση του έργου, το 2014: η μέτζο σοπράνο Ειρήνη Τσιρακίδου στις 15 και 17 Απριλίου και η σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου στις 16 και 20 Απριλίου. Στη διανομή της παραγωγής θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε καταξιωμένους και νεότερους Έλληνες μονωδούς, όπως, μεταξύ άλλων, τους Έλενα Κελεσίδη, Τάσο Αποστόλου, Νίκη Χαζιράκη, Νίκο Στεφάνου κ.ά.

Η Φόνισσα με μια ματιά

Ο συνθέτης

Την τελευταία εικοσαετία ο Γιώργος Κουμεντάκης έχει αναδειχτεί σε έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έργα του παρουσιάζονται τακτικά σε σημαντικές αίθουσες και φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο. Το 1985 ο Γκιέργκι Λίγκετι, ένας από τους πατριάρχες του μουσικού μοντερνισμού, ξεχώρισε το ταλέντο του ανάμεσα σε άλλους νέους Ευρωπαίους συνθέτες. Το 1992 κέρδισε το περίφημο Prix de Rome, ενώ την περίοδο 1998-2000 εργάστηκε ως composer in residence για την Κλίο Γκουλντ και το σύνολο BT Scottish Ensemble στο Λονδίνο. Το 2004 διετέλεσε μουσικός διευθυντής, συνθέτης και δημιουργός μουσικού σεναρίου των τελετών έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων-Αθήνα 2004.

Το 2007/8 συμμετείχε στο Πολιτιστικό Έτος της Ελλάδας στην Κίνα με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Πεκίνου υπό τον Ταν Λίχουα. Το 2008 συνέθεσε το έργο Point of no Return μετά από ανάθεση του Kronos Quartet. Το 2012 η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του αφιέρωσε τον κύκλο συναυλιών «Πορτρέτο συνθέτη» με σειρά παραστάσεων και συναυλιών. Το 2015 ανέλαβε υπεύθυνος Καλλιτεχνικού Προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ.

Έργα για φωνή κατέχουν σημαντική θέση στο έργο του: Η Φόνισσα είναι πέμπτη του όπερα. Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον του συνθέτη έχει στραφεί στον παραδοσιακό ήχο.

Ο λιμπρετίστας

Ο μουσικοκριτικός Γιάννης Σβώλος συνεργάστηκε το 2010 με τον σκηνοθέτη Αλέξη Ευκλείδη στην παραγωγή ενός μουσικοθεατρικού θεάματος για το Φεστιβάλ Αθηνών με τίτλο «Unknown dialects – 8 μουσικές διαλέξεις», βασισμένου σε μουσική του συνθέτη Γιώργου Κουμεντάκη και με θέμα την πρόσληψη/εγγραφή ακουσμάτων της παραδοσιακής μουσικής στη σύγχρονη μουσική. Το λιμπρέτο της Φόνισσας είναι η πρώτη του δουλειά στο πεδίο της όπερας. Βασίζεται στο γνωστό «κοινωνικό μυθιστόρημα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Στη διαδικασία προσαρμογής για τη λυρική σκηνή επιλέχθηκαν και διασκευάστηκαν πρωτότυπα αποσπάσματα, συμπυκνώνοντας τη δράση σε ένα τελικό κείμενο κατάλληλο να λειτουργήσει ως βάση μελοποίησης από το συνθέτη.

Το έργο

Η Φόνισσα είναι όπερα σε δύο πράξεις, που βασίζεται στο «κοινωνικό μυθιστόρημα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Σύνοψη

Α’ Πράξη

Η ιστορία διαδραματίζεται στη Σκιάθο. Η Χαδούλα, μια ηλικιωμένη χήρα, έζησε μια ζωή βασανισμένη, ως παιδί, σύζυγος, μητέρα και γιαγιά, μαθημένη να υπηρετεί τους άλλους χωρίς αντιρρήσεις. Παρότι η ίδια υπήρξε άξια και στήριξε την οικογένειά της, τη φωνάζουν Φραγκογιαννού, από το όνομα του ακαμάτη άντρα της Γιάννη Φράγκου. Η πείρα τη δίδαξε ότι για ένα κορίτσι που γεννιέται και μεγαλώνει σε φτωχό περιβάλλον, όπως μεγάλωσε η ίδια, η ζωή δεν είναι μόνο πολύ δύσκολη, αλλά επιπλέον επιβαρύνει την υπόλοιπη οικογένεια. Εκείνο που της φαίνεται αβάσταχτο είναι το ζήτημα της προίκας, που κατά τη γνώμη της βαραίνει κάθε οικογένεια ήδη από τη γέννηση ενός κοριτσιού.

Ένα βράδυ, καθώς ξενυχτά πάνω από την κούνια της άρρωστης νεογέννητης εγγονής της, η οποία μάλιστα έχει το ίδιο όνομα μ’ εκείνη, η Χαδούλα αναλογίζεται τη ζωή της και τα βάσανα που πέρασε. Το μυαλό της θολώνει και αποφασίζει πως είναι καλύτερα να στραγγαλίσει το μικρό κορίτσι. Ο γιατρός γνωματεύει θάνατο από βήχα, τον οποίο θεωρεί φυσιολογικό. Αρχικά, η Φραγκογιαννού βασανίζεται από τύψεις, αλλά κατά βάθος πιστεύει ότι έπραξε σωστά. Μάλιστα, καταλήγει στην πεποίθηση πως η μοίρα την έχει τάξει να απαλλάξει τον κόσμο από τα μικρά κορίτσια. Έτσι, χωρίς καθόλου ενοχές πλέον, καθώς ξενοπλένει ρούχα για κάποιες εύπορες γειτόνισσες, η Χαδούλα βρίσκει την ευκαιρία να θανατώσει ακόμα δύο μικρά κορίτσια, πνίγοντάς τα στη στέρνα γύρω από την οποία παίζουν.

Β’ Πράξη

Η αστυνομία την ανακρίνει, αλλά, απουσία αποδείξεων και μαρτύρων, προσωρινά την αφήνει ελεύθερη. Μόνο μετά από έναν ακόμα θάνατο, όταν άλλο ένα κορίτσι πνίγεται σε πηγάδι, αποφασίζεται η δίωξη, καθώς η Χαδούλα ήταν και πάλι η μόνη παρούσα στον πνιγμό. Δεν έσπρωξε η ίδια το κορίτσι, αλλά ευχόταν να πέσει. Λίγο αργότερα, καθώς βλέπει τους αστυνομικούς να πλησιάζουν το σπίτι της, αντιλαμβάνεται ότι έρχονται να τη συλλάβουν και αποφασίζει να το σκάσει. Κρύβεται αρχικά σε μια γειτόνισσα και φίλη, με την οποία θυμούνται τα παλιά. Ξέρει όμως ότι αργά ή γρήγορα θα την εντοπίσουν και αποφασίζει να φύγει για μέρη απόκρημνα, ερημικά, που γνώριζε από τα παιδικά της χρόνια.

Οι αστυνομικοί και οι εφιάλτες την καταδιώκουν. Εξουθενωμένη, η Χαδούλα αποφασίζει να καταφύγει στο μεγαλόψυχο ερημίτη, στο ξωκλήσι του Άγιου Σώστη, που βρίσκεται σε βράχο μες στη θάλασσα. Εκεί θα εξομολογηθεί, ελπίζοντας να βρει συγχώρεση και άσυλο. Η Χαδούλα φτάνει στο στενό πέρασμα, καθώς έρχονται τα νερά. Όμως, οι αστυνομικοί βρίσκονται πια κοντά της. Έτσι, εκείνη ορμά στη θάλασσα και στρέφεται πίσω για να δει. Τότε αντικρίζει απέναντι ένα χωράφι, το προικιό της. Τα νερά ανεβαίνουν. Δεν προλαβαίνει να διαβεί το πέρασμα. Χάνεται στα μισά του δρόμου «μεταξύ της θείας και της ανθρώπινης δικαιοσύνης».

Πληροφορίες

Γιώργος Κουμεντάκης, «Η φόνισσα»

ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ – ΑΙΘΟΥΣΑ Α. ΤΡΙΑΝΤΗ, 15, 16, 17, 20 Απριλίου 2016 / ώρα έναρξης 20.00

Ποιητικό κείμενο: Γιάννης Σβώλος, βασισμένο στο ομώνυμο «κοινωνικόν μυθιστόρημα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Μουσική διεύθυνση: Βασίλης Χριστόπουλος

Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Ευκλείδης

Σκηνικά: Πέτρος Τουλούδης / Κοστούμια: Πέτρος Τουλούδης – Ιωάννα Τσάμη

Φωτισμοί: Βινίτσιο Κέλι

Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Διεύθυνση παιδικής χορωδίας: Μάτα Κατσούλη

Συμμετέχουν η Ορχήστρα, η Χορωδία και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής.

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

15€, 30€, 40€, 55€ / Παιδικό & φοιτητικό 10€

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ: Ταμεία Θεάτρου Ολύμπια – Ακαδημίας 59-61, Αθήνα

Ώρες λειτουργίας

Τρίτη – Κυριακή: 09.00-21.00 & Δευτέρα: 09.00-16.00

Τηλ.: 210 3662 100 / Ομαδικές πωλήσεις: 210 3711 342

Ταμεία Μεγάρου Μουσικής Αθηνών / Τηλ.: 210 7282333

Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη – Ώρες λειτουργίας Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-18.00 & Σάββατο 10.00-14.00

Κατά τις ημέρες των παραστάσεων: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-20.30 / Σάββατο 10.00-14.00 & 18.00-20.30 / Κυριακή 18.00-20.30

Εκδοτήρια Μεγάρου Μουσικής Αθηνών – Ομήρου 8 – Ώρες λειτουργίας Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-16.00

Ηλεκτρονική προπώληση: www.nationalopera.gr και www.megaron.gr

The post Μια οπερατική «Φόνισσα» στο Μέγαρο appeared first on Enetpress.