“Υπηρετώ δεκαετίες την Αρχαιολογική Υπηρεσία, τα δέκα τελευταία χρόνια στην Εφορία Κυκλάδων εκ των οποίων τα 8 με αρμοδιότητα στη Μύκονο. Και δεν περίμενα ποτέ να βρεθώ στο επίκεντρο της δημοσιότητας” είπε ο αρχαιολόγος Μανώλης Ψαρρός που δέχθηκε ανοίκεια επίθεση από αγνώστους γιατί έκανε το καθήκον του, υπερασπίστηκε την προστασία των μνημείων.

Ο αρχαιολόγος εμφανίστηκε να μιλήσει για την υπόθεση αυτή σε κοινή συνέντευξη Τύπου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και του Ενιαίου Συλλόγου Υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού δηλώνοντας πως αναρρώνει ακόμη από την επίθεση που δέχτηκε στις 7 Μαρτίου, στην περιοχή του ΚΑΤ.

“Ευτυχώς είμαι στη ζωή χάρη στο αυτοκίνητο που έστριψε και εμπόδισε τον δράστη ή τους δράστες να ολοκληρώσουν το έργο τους.  Θέλω δημόσια να ευχαριστήσω τον οδηγό του αυτοκινήτου που έτρεψε τους δράστες σε φυγή και με βρήκε αναίσθητο και αιμόφυρτο.

Σε αυτόν χρωστάω μάλλον τη ζωή μου. 

Έχω σπασμένα πλευρά, σπασμένη μύτη και δεν έχει αποκατασταθεί ακόμη πλήρως η όρασή μου. Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν θα υπάρξει κάποιο μόνιμο πρόβλημα”

Ο κ. Ψαρρός θεωρεί πως σκοπός αυτών που παρήγγειλαν την επίθεση ήταν πιθανότατα η ζωή του προκειμένου να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα σε όλους τους συναδέλφους του.

“Εκ των υστέρων συνειδητοποίησα ότι μέρες πριν υπήρχαν περίεργες κινήσεις που στόχευαν την αναγνώριση και  παρακολούθησή μου.

Για τον λόγο αυτό ζήτησα με τους συνηγόρους μου την αναβάθμιση της κατηγορίας σε κακούργημα, ώστε να μπορέσουν να ανοίξουν κινητά και να βρεθούν οι δράστες της επίθεσης και όσοι τους έδωσαν την εντολή”.

Ευχαρίστησε τους συναδέλφους του που του στάθηκαν από την πρώτη στιγμή και για τους ελάχιστους που αμφισβήτησαν την αιτία της επίθεσης κι αν σχετιζόταν με τις υποθέσεις που χειριζόταν στη Μύκονο, η αποστολή απειλητικού και συκοφαντικού sms σε άλλη αρχαιολόγο, με την οποία χειριζόταν κοινά θέματα στη Μύκονο, είπε, πως είναι η απόδειξη αυτού που εξαρχής έλεγαν και τα σωματεία. “Κάποια οικονομικά συμφέροντα στη Μύκονο θέλουν να ξεμπερδέψουν με την προστασία των αρχαιοτήτων και θέλουν να εκφοβίσουν κάθε υπάλληλο που κάνει σωστά τη δουλειά του”.

“Από την πρώτη στιγμή δήλωσα με σαφήνεια ότι, μετά το πέρας της αναρρωτικής μου άδειας, θέλω να επιστρέψω κανονικά στα καθήκοντά μου και να συνεχίσω να ασχολούμαι με υποθέσεις της Μυκόνου. Ζητάω, όμως, όπως και όλοι μου οι συνάδελφοι, να αισθάνομαι ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και η συντεταγμένη πολιτεία με υποστηρίζουν στο έργο μου, για να το ασκώ χωρίς φόβο. 

Ζητήσαμε ενίσχυση του προσωπικού της ΕΦΑ Κυκλάδων, συνδρομή δικηγόρου με έμμισθη εντολή, αστυνομική προστασία κατά την εκτέλεση των καθηκόντων όπου μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένοπλους μπράβους, όπως μου έχει συμβεί”.

Τέλος ανέφερε ότι η Υπουργός Πολιτισμού τον επισκέφτηκε στο νοσοκομείο, αλλά δεν περίμενε η λύση του προβλήματος να είναι η απομάκρυνση των αρχαιολόγων από τη Μύκονο! 

“Αυτό δίνει το λάθος μήνυμα στους δράστες της επίθεσης και ενισχύει το δικό τους μήνυμα τους προς τους συναδέλφους μου αρχαιολόγους.Το μήνυμα δηλαδή ότι μπορούν να βγάλουν από τη μέση τους υπαλλήλους που τους ενοχλούν.

Περιμέναμε να έχουμε στο πλάι μας την πολιτική ηγεσία. 

Περίμενα να μου ζητήσουν τους φακέλους με τις παρανομίες που χειριζόμουν και να τους πάνε στον Εισαγγελέα. 

Περίμενα να φροντίσουν να εκδοθούν πρωτόκολλα κατεδάφισης για τις κατασκευές που έχουν γίνει χωρίς τις νόμιμες άδειες. 

Αντί για αυτές τις κινήσεις, το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού δίνει την εικόνα ότι αδειάζει τους υπαλλήλους του.  Ότι αντί να μας επιβραβεύει, μας τιμωρεί”.

The post Ο αρχαιολόγος της Μυκόνου μετά τον επίθεση που δέχθηκε δεν περίμενε την απομάκρυνσή του από το νησί appeared first on Enetpress.

Ενας σπουδαίος Δάσκαλος, ένας εξαιρετικά ευγενής και γοητευτικός άνθρωπος, βαθύτατα θρησκευόμενος, με ευρύτητα γνώσεων και πραότητα,  ο καθηγητής Νίκος Ζίας, δεν είναι πια κοντά μας. Πέθανε σήμερα το πρωί σε ηλικία 81 ετών, μετά από προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια.

Είχε δοκιμαστεί στη ζωή μετά τον θάνατο της αγαπημένης του συζύγου και του μονάκριβου γιου του σε βρεφική ηλικία, αλλά δεν άφησε τη θλίψη να τον λυγίσει Συνέχισε με συνέπεια και αίσθηση καθήκοντος  να προσφέρει τις υπηρεσίες του τόσο στο Πανεπιστήμιο όσο και στο Υπουργείο Πολιτισμού. Ηταν άλλωστε πολύτιμος σύμβουλος σε όλους όσους ανέλαβαν θέσεις ευθύνης στο ΥΠΠΟΑ και βοήθησε χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις την εθνική υπόθεση συντήρησης και αναστήλωσης των βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων.

Ο Νίκος Ζίας γεννήθηκε το 1939 στην Τρίπολη. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών απ΄ όπου έλαβε και διδακτορικό στη Ιστορία της Τέχνης.

Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στην Αρχαιολογική Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού  το 1962, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Το 1964 έλαβε μέρος στην προετοιμασία της ιστορικής έκθεσης του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Ζάππειο Μέγαρο με θέμα “Βυζαντινή Τέχνη – Τέχνη Ευρωπαϊκή”,  αναδεικνύοντας την ευρωπαϊκή διάσταση της βυζαντινής τέχνης.

Ως συνεργάτης του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου ο Νίκος Ζίας μετέβη το 1965 στην Καστοριά, γενέτειρα του πατέρα του, όπου κατέγραψε και περισυνέλεξε μεγάλο αριθμό βυζαντινών κυρίως εικόνων, ορισμένες από τις οποίες αργότερα μελέτησε και δημοσίευσε.

Την πρώιμη αυτή περίοδο άρχισε και η ενασχόλησή του με τις εικαστικές τέχνες της νεοελληνικής περιόδου, συνεργαζόμενος με περιοδικά, όπως η “Νέα Εστία” και ο “Ζυγός”, με το Ε.Ι.Ρ., επιμελούμενος την εκπομπή ” Η Τέχνη στη Ζωή μας”, και με την εφημερίδα “Μεσημβρινή”, γράφοντας  τεχνοκριτική.

Το 1966, έχοντας πρωτεύσει στον διαγωνισμό του Υπουργείου Προεδρίας, διορίστηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ως επιμελητής αρχαιοτήτων. Αρχικά υπηρέτησε στην Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και αργότερα τοποθετήθηκε στον Μυστρά, όπου ασχολήθηκε με τη συντήρηση των τοιχογραφιών του ναού της Μητρόπολης-Αγίου Δημητρίου, με ανασκαφικές και αναστηλωτικές εργασίες στον Μυστρά, στη Μονεμβασία και στη Μάνη, διοργανώνοντας παράλληλα στη Σπάρτη και έκθεση με θέμα “Βυζαντινές καταβολές στη σύγχρονη ελληνική τέχνη”.

Το 1969 ανέλαβε ως προϊστάμενος την 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Νήσων Αιγαίου Πελάγους): διενήργησε ανασκαφές στη Νάξο και τη Χίο, αναστηλωτικές εργασίες και εργασίες συντήρησης του τοιχογραφικού διακόσμου ναών, με σημαντικότερο έργο τον αποχωρισμό της ζωγραφικής στον τρούλο του ναού της Πρωτόθρονης στη Νάξο. Επιμελήθηκε επίσης την Έκθεση Μεταβυζαντινής και Νεοελληνικής Τέχνης της συλλογής του Ιδρύματος Τήνου.

Από το 1972 έως το 1977 ανέλαβε ως προϊστάμενος την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Πατρών, η οποία είχε στην αρμοδιότητά της 11 νομούς, μεταξύ των οποίων και αυτούς της  Ζακύνθου και της Κεφαλλονιάς, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να εντρυφήσει στη μελέτη της τέχνης της Επτανησιακής Σχολής. 

Το 1977 μετατέθηκε στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, αναλαμβάνοντας αρχικά τη θέση του προϊσταμένου του Τμήματος Χώρων της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και ακολούθως αυτή του προϊσταμένου της Διεύθυνσης, μετά τη συνταξιοδότηση του Μύρωνα Μιχαηλίδη το 1987.

Από το 1970 έως το 1983 δίδαξε παράλληλα Ιστορία της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης και Μνημειακή Τοπογραφία στη Σχολή Ξεναγών.

Το 1986 αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών: το θέμα της διατριβής του ήταν “Η Κοσμική Ζωγραφική του Φώτη Κόντογλου”. Η ενασχόλησή του με το έργο του Κόντογλου συνεχίσθηκε συστηματικά και αργότερα, καθιστώντας τον έναν από τους σημαντικότερους μελετητές του έργου του· μάλιστα διοργάνωσε και δύο εκθέσεις με έργα του ζωγράφου στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (1983-84) και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (1986), έχοντας και την επιμέλεια των καταλόγων.

Στην προσπάθειά του για τη διάδοση της τέχνης στο ευρύ κοινό πραγματοποίησε σειρά διαλέξεων και ελεύθερων μαθημάτων, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών και ταινιών με θέματα από τη βυζαντινή και τη νεοελληνική τέχνη, ενώ από το 1985 συνεργάσθηκε για πολλά χρόνια με την εφημερίδα “Το Βήμα” γράφοντας επιφυλλίδες και βιβλιοκρισίες.

Όλη η παραπάνω δραστηριότητα εξελίχθηκε ταυτόχρονα με τα αυξημένα και απαιτητικά υπηρεσιακά καθήκοντα για την ορθή επιστημονική αντιμετώπιση πολύπλοκων θεμάτων προστασίας και αποκατάστασης μνημείων και αρχαιολογικών χώρων που  είχε αναλάβει ως προϊστάμενος της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων αλλά και της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Διετέλεσε μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, του Δ.Σ. του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, του Δ.Σ της Εθνικής Πινακοθήκης,  των Επιστημονικών Επιτροπών του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων (Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε.) και ειδικότερα αυτών της Αναστηλώσεως Μνημείων Μυστρά, Νικοπόλεως, Καστοριάς, Ιλίου Μελάθρου και των Κάστρων Πυλίας (της τελευταίας ως πρόεδρος).

Η πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1988, όταν εξελέγη αρχικά επίκουρος καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ακολούθως αναπληρωτής και τακτικός καθηγητής.

Το 1998 αποχώρησε από το Υπουργείο Πολιτισμού, επιλέγοντας τη θέση του πανεπιστημιακού δασκάλου. Διατήρησε όμως τη θέση του στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και στις Επιστημονικές Επιτροπές του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε., στο Δ.Σ. του οποίου διορίσθηκε αργότερα ως μέλος.

Σε συνδυασμό με την δραστηριοποίησή του για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του Βυζαντίου στην χώρα μας, οραματίσθηκε και προώθησε δράσεις, εκπορευόμενες από την Ελλάδα, για την προστασία και προβολή, και στον διεθνή χώρο, της βυζαντινής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε στον τομέα αυτόν η δραστηριότητα που ανέπτυξε ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, από τη σύστασή του το 1997 έως το 2015, του διεθνώς αναγνωρισμένου -ιδίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την UNESCO- αυτού Κέντρου, το οποίο, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού, μέσω διακρατικών συνεργασιών, αναλαμβάνει δράσεις για την προβολή του βυζαντινού πολιτισμού εκτός Ελλάδος,  σε χώρες οι οποίες έχουν στην επικράτειά τους βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία.

Το ενδιαφέρον του Νίκου Ζία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε διεθνές επίπεδο αποτυπώθηκε τέλος και κατά τη θητεία του ως προέδρου του Ελληνικού Τμήματος του ICOM.

Φίλοι και συνεργάτες του ετοιμάζουν τιμητικό τόμο αφιερωμένο στην πολισχιδή δράση του.

H κηδεία του θα γίνει την Τρίτη από τον  Άγιο Αλέξανδρο  Παλαιού Φαλήρου.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη που συνεργάστηκε απί σειρά ετών μαζί του στο ΥΠΠΟΑ εξέδωσε την κάτωθι δήλωση:

«Με βαθιά θλίψη αποχαιρετούμε σήμερα τον Νίκο Ζία, τον επιστήμονα και τον ακαδημαϊκό δάσκαλο, ο οποίος για περισσότερα από πενήντα χρόνια εργάστηκε ακάματα για την προστασία, την ανάδειξη, την προβολή, της πολιτιστικής κληρονομιάς του Βυζαντίου. Αποχαιρετούμε τον δημόσιο λειτουργό που με μοναδική αφοσίωση και πίστη υπηρέτησε για δεκαετίες το Υπουργείο Πολιτισμού και την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Αποχαιρετούμε τον γλυκύ, γοητευτικό και πολυτάλαντο άνθρωπο, τον οποίον όσοι γνωρίσαμε και ζήσαμε από κοντά θα έχομε πάντα στην καρδιά και την μνήμη μας. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με τον Νίκο Ζία τόσο ως Πρόεδρο του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, όσο και ως μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Οι τοποθετήσεις του και η διατύπωση των απόψεών του, πέρα από την επιστημονική του γνώση, ανεδείκνυαν τον βαθύ σεβασμό του προς τον συνομιλητή του, προς τη θέση του άλλου, και όχι μόνον όταν απευθυνόταν σε ομολόγους ή ομοτέχνους του, αλλά κυρίως όταν συνομιλούσε με υποδειγματική ευγένεια και κατανόηση με τους πολίτες.

Η ευρυμάθειά του, η ευρύτητα του πνεύματός του, η χωρητικότητα και η κοινωνικότητά του, η αφοσίωση και η προσήλωσή του στις αξίες και τις αρχές του, αλλά και στους στόχους του μέχρι την επίτευξή τους, δεν μπορούν να ξεχαστούν απ΄ όσους βρεθήκαμε κοντά του και διδαχθήκαμε από τα λόγια και τα έργα του».

The post Θλίψη για το θάνατο του καθηγητή Νίκου Ζία appeared first on Enetpress.

Ενας σπουδαίος Ελληνας νομισματολόγος και επιγραφολόγος ο Ιωάννης Τουράτσογλου αναγορεύεται την Πέμπτη 25 Μαΐου 12 μ. επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας (αίθουσα τελετών «Αλέξανδρος Παπαναστασίου» ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Πρόκειται για μια οφειλόμενη τιμή σε έναν απόφοιτο με άριστα από το Τμήμα αυτό του ΑΠΘ, έναν διαπρεπή αρχαιολόγο,  γνωστό για την ευρυμάθειά του και το σπιρτόζικο πνεύμα του, τον πρώην διευθυντή του Νομισματικού Μουσείου.

Ο Ιωάννης Τουράτσογλου γεννήθηκε το 1940 στη Θεσσαλονίκη από γονείς Κωνσταντινοπολίτες. Εισήλθε τον Μάρτιο του 1967 στην Αρχαιολογική Υπηρεσία όπου υπηρέτησε επί μια 35ετία σε διάφορες θέσεις. Εχει πλούσιο συγγραφικό έργο και έχει λάβει πολλές τιμές και διακρίσεις. Με αφορμή την έκδοση ενός τόμου προς τιμήν του, μας είχε δώσει μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του για την «Ελευθεροτυπία» . Γι αυτό την παραθέτουμε εδώ ολόκληρη.

«Υπουργοί Πολιτισμού πέρασαν σαν να μην υπήρξαν»

Ενας σπουδαίος επιστήμονας μπορεί να είναι γοητευτικά αντισυμβατικός. Ενας δημόσιος λειτουργός αξίζει να θεωρείται επικίνδυνος για «εισαγωγή καινών δαιμονίων». Ο νομισματολόγος και επιγραφολόγος Ιωάννης Τουράτσογλου είναι όλα αυτά μαζί. Οι συνάδελφοί του τιμούν τα 35 χρόνια του στην Αρχαιολογική Υπηρεσία με την έκδοση «Κερμάτια Φιλίας». Κι εμείς του ζητήσαμε τη συνέντευξη που αρνιόταν πεισματικά όταν διηύθυνε το Νομισματικό Μουσείο και ξεχώριζε ανάμεσα στα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Θεσσαλονικιός, από γονείς Κωνσταντινουπολίτες, μεγάλωσε ανάμεσα στην πλατεία Διοικητηρίου και την πλατεία Δικαστηρίων στη χωμάτινη (τότε) οδό Ολύμπου. Διαπρεπής νομισματολόγος και επιγραφολόγος, πολύγλωσσος, ποιητής, ευρυμαθέστατος, πάνω από όλα άνθρωπος καλού γούστου, ευγενής και ευφυής, ο Ιωάννης Τουράτσογλου ξεχώριζε όπου τον συναντήσαμε. Είτε ως διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου, είτε ως μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όπου διασκέδαζε την πλήξη του σκιτσάροντας τα πορτρέτα των παρισταμένων συναδέλφων του.

Πάντα σοβαρός, αντισυμβατικός, «ξεχώριζε από παιδί», λέει ένας φίλος του από παλιά, ο βυζαντινολόγος Χαράλαμπος Μπακιρτζής που τον θυμάται από το άγριο παιχνίδι στην αλάνα της γειτονιάς. «Αριστος μαθητής, ξεχώρισε στο σχολικό συγκρότημα τα 4ου Γυμνασίου Αρρένων, άριστος φοιτητής στο Ιστορικό Αρχαιολογικό της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, προκαλούσε το ενδιαφέρον των νεωτέρων κυρίως για το χάρισμά του να επικοινωνεί άνετα με καθηγητές και τους γνωστότερους φοιτητές», γράφει ο κ. Μπακιρτζής σκιαγραφώντας τον άνθρωπο και το έργο του στο εισαγωγικό σημείωμα δύο τόμων 1.200 σελίδων (συνολικού βάρους 6,5 κιλών!) που μόλις κυκλοφόρησαν προς τιμήν του.

Η μνημειώδης αυτή έκδοση με τον τίτλο «Κερμάτια Φιλίας» (κερμάτια=μικροπράγματα) οργανώθηκε από δυο-τρεις (από τους πολυπληθείς) φίλους του. Από τον Χαράλαμπο Κριτζά, πρώην διευθυντή του Επιγραφικού Μουσείου, την καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Στέλλα Δρούγου και τη διευθύντρια του Νομισματικού Μουσείου Δέσποινα Ευγενίδου. Εκατό επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, έσπευσαν να ανταποκριθούν στο κάλεσμά τους (άλλοι τόσοι έμειναν παραπονούμενοι) και να προσφέρουν τον πνευματικό οβολό τους, αφιερώνοντάς του μια μελέτη για τη συμπλήρωση 35 χρόνων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αυτή ακριβώς ήταν η αφορμή γι’ αυτή τη συνέντευξη, που είναι μάλλον η μοναδική που δέχθηκε ποτέ να δώσει.

Δεν είναι βαρύ το φορτίο να κλείνει κανείς 35 χρόνια στην Αρχαιολογική Υπηρεσία;

«Δεν θα ήθελα να γκρινιάξω κοιτάζοντας προς το πίσω. Νομίζω ότι είναι κέρδος για οποιονδήποτε έχει υπηρετήσει σε μια δημόσια υπηρεσία με επιστημονικό χαρακτήρα, όταν ορισμένες αρχές του έχουν γίνει αποδεκτές και συνεχίζουν να εφαρμόζονται και μετά την αποχώρησή του».

Εσείς, ένας μάλλον αντισυμβατικός άνθρωπος, πώς καταφέρατε να δημιουργήσετε μέσα από μια δημόσια υπηρεσία;

«Γιατί δεν έβλεπα την υπηρεσία ως καταναγκαστικά έργα».

Διαβάζω ότι ο Γεώργιος Μπακαλάκης σας μύησε στη Νομισματική και ο Μανόλης Ανδρόνικος στην Επιγραφική. Ξέρω όμως ότι έχετε ασχοληθεί και με τη γλυπτική και τα βυζαντινά. Εσείς, πού αισθάνεστε ότι ανήκει κυρίως ο εαυτός σας;

«Εχω αρνηθεί να βλέπω το φαινόμενο πολιτισμός, είτε είναι σύγχρονος, είτε αρχαίος, ως ένα κομμάτι, αλλά στην ολότητά του».

Η ενασχόλησή σας όμως με διάφορα θέματα δεν ήταν ένας κατακερματισμός;

«Αντίθετα. Είναι αρχαιογνωσία και, μάλιστα, με ουμανιστική διάθεση. Το ένα συμπληρώνει το άλλο, παρ’ όλο που φαίνονται ετερόκλητα».

Πού νιώθετε καλύτερα;

«Στον εαυτό μου. Δεν κάνω τον καμπόσο, ούτε τον ξερόλα. Εκείνος που θα πει “τα ξέρω όλα”, είναι απλώς βλαξ. Αλλωστε παρά πολλές φορές η λεγόμενη εξειδίκευση οδήγησε στην αποχαύνωση. Στοιχείο της εποχής μας είναι η σύνθεση. Τι θέλω να πω; Μπορείς να εξηγήσεις τον 5ο αιώνα του Περικλή χωρίς να γνωρίζεις τα πολιτικά πιστεύω εκείνης της εποχής, χωρίς να μελετήσεις τη φιλοσοφία, τα κείμενα των σύγχρονων του τραγικών και κωμικών, όπως επίσης τις επιγραφές; Τίποτα δεν γίνεται με παρθενογένεση και τίποτα δεν δημιουργείται μέσα σε μια Σαχάρα».

Η Αρχαιολογία πως προέκυψε στη ζωή σας;

«Από το Γυμνάσιο μου άρεσε, δεν ξέρω για ποιο λόγο, προφανώς ρομαντικό. Σπούδασα στη Θεσσαλονίκη, τότε που οι σπουδές ήταν σπουδές με καθηγητές τον Γεώργιο Μπακαλάκη, τον Μανόλη Ανδρόνικο, τον Ιωάννη Κακριδή… για να περιοριστώ σε λίγους. Από νωρίς έμαθα ξένες γλώσσες γιατί έβλεπα πως χωρίς αυτές δεν μπορούσες να κάνεις τίποτα. Υπήρχε η δυνατότητα τότε να γίνεις μέτοχος πολλών και ποικίλων γνώσεων. Βέβαια, δεν μετρούσες τις γνώσεις με τον αριθμό των σελίδων, ούτε με αποστήθιση».

Ξεκινήσατε από φοιτητής εργαζόμενος ένα καλοκαίρι στο Νομισματικό Μουσείο. Και μετά την περιπλάνησή σας σε άλλες Εφορείες, με πρώτη της Βέροιας, κλείσατε πάλι την καριέρα σας ως διευθυντής στο Νομισματικό. Τώρα, αισθάνεστε πως εκείνο το ρομαντικό εφηβικό σας όνειρο δικαιώθηκε;

«Την εποχή της Βέροιας θα άξιζε να τη δουν οι νεότεροι αρχαιολόγοι σε μια κινηματογραφική ταινία. Γιατί μερικά από αυτά που σήμερα θεωρούμε δεδομένα, τότε δεν υπήρχαν. Δηλαδή, για να κάνεις μια αυτοψία, μπορεί να έπρεπε να πάρεις γαϊδουράκι ή να πεζοπορήσεις ώρες. Επρεπε να επιτελέσεις το καθήκον σου δίχως αυτοκίνητο, δίχως fax και e-mail. Κοιτώντας πίσω έχω να πω ότι η εποχή μας πάσχει από πολύ ελεύθερο χρόνο, τον οποίο δυστυχώς καλύπτουν άλλοι για σένα. Ισως γι’ αυτό είμαστε και τόσο μόνοι.

Βρεθήκατε όμως σε αρκετές θέσεις ευθύνης και διεκδικήσατε κι εσείς αξιώματα, όπως λ.χ. του γεν. διευθυντή Αρχαιοτήτων. Εκείνη η αποτυχία σάς πίκρανε;

«Μπαααα…Ούτως ή άλλως αποτυχημένος θα ήμουν… Κάποτε, ξέρετε, ήμουν υποψήφιος για μια θέση στο Πανεπιστήμο Κρήτης. Δεν με έκριναν ικανό, λέγοντας ότι “θα εισάγω καινά δαιμόνια”. Επειτα με έπαιρναν τηλέφωνο κάποιοι εκλέκτορες και μου έλεγαν “Μα, πώς έγινε αυτό;”, “δεν θέλαμε να εξελιχθεί έτσι”, “να ξανακάνουμε προκήρυξη μόνο για σένα…”. Κι εγώ τους απάντησα κάπως αγενώς: “μα εσείς κριθήκατε. Δεν χρειάζεται να ξανακριθείτε!”. Στην πραγματικότητα δεν ξέρω αν θα είχα να προσφέρω πολλά σε αυτόν τον χώρο».

Γιατί το λέτε αυτό; Η σχέση με τους νέους ανθρώπους μπορεί να είναι δημιουργική και αμφίδρομα καρποφόρα.

«Οντως, αλλά ούτε εσύ είσαι μηχανή, ούτε οι φοιτητές μια ανοικτή χοάνη που ρίχνεις μέσα τις γνώσεις σαν τσιμέντο. Οι νέοι πρέπει να έχουν ανησυχίες, κι όχι μόνο αυτές της νιότης τους. Πιστεύω πως έχεις να μάθεις από τους νέους και κυρίως να δείς ότι εκείνο που σε ακολουθεί, είναι πολύ πιο ενδιαφέρον από εκείνο που προϋπήρξε. Αυτός είναι ένας διαρκής αγώνας και από τις δύο μεριές. Και δεν ξέρω αν έχουν τη διάθεση να αγωνιστούν, ιδίως εκείνοι που δηλώνουν επαναστάτες. Με απογοητεύουν γιατί γίνονται οι χειρότεροι υποστηρικτές συστημάτων. Αλίμονο, λοιπόν, στην επανάσταση που εγκαθιδρύεται. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο στα πολιτικά συστήματα».

Εκπληξη ή απογοήτευση έχετε εισπράξει από τους κατά καιρούς πολιτικούς προϊσταμένους σας;

«Ορισμένοι πέρασαν σαν να μην υπήρξαν. Ούτε καν ως διεκπεραιωτές».

Υπήρξε κάποιος που έδειξε πραγματικό ενδιαφέρον για τον πολιτισμό;

«Δεν είμαι σίγουρος ότι άκουγαν πάντοτε. Κι εγώ δεν ήμουν σε αυτούς που θα τους ενημέρωναν. Ηθελα πάντα να είμαι στην ομάδα έκπληξης και αναφοράς σε δύσκολα θέματα, αυτά που οι πολιτικοί λένε πως έχουν “πολιτικό κόστος” και εννοούν βέβαια “κομματικό κόστος” γιατί η πολιτική δεν φταίει σε τίποτα. Θα προτιμούσα, πάντως, να ήταν πιο συμμετοχική η δημοκρατία μας. Να έχουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα όλοι οι πολίτες και οι δημόσιοι υπάλληλοι φυσικά. Στην Ελλάδα, πολύ φοβάμαι, οι πολίτες σπανίζουν. Αλλιώς θα προσέχαμε πού ρίχνουμε τα σκουπίδια, πού ορθώνουμε μια πολυκατοικία στερώντας τον αέρα από τους γύρω. Η τρύπα του όζοντος στη συνείδησή μας είναι πολύ μεγάλη».

Ποια ήταν η καλύτερη στιγμή στην καριέρα σας;

«Οταν έφυγα. Αστειεύομαι, φυσικά. Ωστόσο, το σύστημα έπρεπε να έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλεύεται τους χρήσιμους ανθρώπους και μετά την απόσυρσή τους, μετά τη συνταξιοδότησή τους, όχι βέβαια κόβοντας θέσεις από τους νέους. Ωστόσο με απογοητεύει το ότι τόσα χρόνια δεν είδα μια βελτίωση που να προτρέχει των επιτευγμάτων του καιρού. Το να έχω έναν κομπιούτερ, που έχουν οι πάντες στο γραφείο τους, είναι αναμενόμενο. Γιατί όμως να μην υπάρχει ένας προγραμματισμός με κάποια διάρκεια; Για παράδειγμα: αποφασίζεται να ιδρυθεί ένα μουσείο κάπου, επειδή το θέλουν οι τοπικοί παράγοντες.

Ερχεται ο δήμος και χαρίζει το οικόπεδο, που βρίσκεται συνήθως στο μέσον του πουθενά. Δεν προηγείται μελέτη σκοπιμότητας, δεν εξετάζεται αν υπάρχει δυνατότητα στελέχωσής του με το απαραίτητο προσωπικό, ούτε καν η δυνατότητα πρόσβασης με μέσα μαζικής μεταφοράς. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Οταν γινόταν το Νομισματικό Μουσείο είχα σκεφθεί να βάλω γιγαντοαφίσες στα τρόλεϊ. Μου ζήτησαν γι’ αυτό 5 εκατ. δραχμές, αλλά στον προϋπολογισμό μας δεν υπήρχε για προβολή ούτε δραχμή. Μη βλέπετε τώρα που υπάρχουν χορηγοί… Αλλά και πάλι, νομίζετε πως μπορεί να συναγωνιστεί ένα κρατικό μουσείο το “Μπενάκη”, για παράδειγμα, που καλύπτει τα μισά λειτουργικά του έξοδα από το κυλικείο;».

Τι θέση έχει η ποίηση και το χρήμα στη ζωή ενός νομισματολόγου;

«Η ζωή είναι ένα ποίημα. Αλλοι το διαβάζουν κι άλλοι το ζουν. Οσο για τον ποιητικό λόγο, δεν τον ξεχωρίζω από τον πεζό. Αν προσέξτε, πολλά από τα επιστημονικά μου κείμενα έχουν μια ποιητική χροιά. Κι επειδή δεν μπορείς να τεμαχίσεις την ψυχή ενός ανθρώπου, θέλω να πιστεύω ότι δεν θα μπορούσα να κατηγορηθώ για άσκοπο τεμαχισμό του εαυτού μου».

The post Επίτιμος διδάκτορας του ΑΠΘ ο αρχαιολόγος Ιωάννης Τουράτσογλου appeared first on Enetpress.

Η αρχαιολογική κοινότητα αποχαιρετά ακόμα ένα άξιο στέλεχός της,  τον αρχαιολόγο Αλέξανδρο Μάντη, που άφησε τα ξημερώματα την τελευταία του πνοή σε ηλικία 69 ετών.

Ο Αλέξανδρος Μάντης σπούδασε Κλασική Αρχαιολογία στο Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από όπου αποφοίτησε το 1975 και το 1983 έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα με βαθμό άριστα. Το θέμα της διδακτορικής διατριβής του ήταν «Προβλήματα της εικονογραφίας των ιερειών και των ιερέων στην αρχαία ελληνική τέχνη». Διεύρυνε τον κύκλο των σπουδών του με έρευνες και υποτροφίες στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Βόνης (1976- 1978, 1988-1989), στο Βρετανικό Μουσείο (1986) και στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Βερολίνου (1979).

Εργάστηκε σε 10 Εφορείες Αρχαιοτήτων σε 18 νομούς της χώρας και ασχολήθηκε κυρίως με ανασκαφικό και μουσειακό έργο, στην Ήπειρο (Γιάννενα, Νικόπολη, Άρτα, Βίτσα, Ζαγορίων, Ηγουμενίτσα), στην Πελοπόννησο (Πάτρα, Ολυμπία, Σπάρτη, Γύθειο, Ναύπλιο, Κόρινθος), στην Κρήτη (Ηράκλειο, Σητεία) αλλά και στην Κεφαλονιά, στα Μέγαρα, στην Αθήνα και στην Κέα.

Ως διευθυντής της Α’ Εφορείας Ακρόπολης, ο Αλέξανδρος Μάντης είχε την ευθύνη της μεγάλης μετακόμισης, που έγινε με μελέτη του πολιτικού μηχανικού και αναστηλωτή της Ακρόπολης, Κώστα Ζάμπα, και της επανέκθεσης. Με απόλυτη σύμπνοια και συνεργασία με τον Δημήτρη Παντερμαλή και με τη βοήθεια μιας επιστημονικής επιτροπής συγκρότησαν και υλοποίησαν τη μουσειολογική πρόταση.

Συγχρόνως, μελετούσε τα γλυπτά του Παρθενώνα, πρόσθετε σπαράγματα, που έχουν ταυτιστεί με το γλυπτό διάκοσμο του ναού, και έδινε διαλέξεις στο εξωτερικό, όπως και οι αρχαιολόγοι Χριστίνα Βλασσοπούλου και Σταματία Ελευθεράτου. Παρουσίαζε στην επιστημονική κοινότητα το σύνολο των διασωθέντων γλυπτών του Παρθενώνα, για να αντιληφθεί το μέγεθος της διασποράς και το διαμελισμό που υπέστησαν το 19ο αιώνα.

Οι φίλοι και η οικογένειά του θα τον αποχαιρετήσουν την Πέμπτη ώρα 2.30 στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, στο Μπραχάμι.

The post Η Αρχαιολογία έχασε τον Αλέξανδρο Μάντη appeared first on Enetpress.

Στη γη που υπηρέτησε, στα χώματα που ο ίδιος ανέσκαψε αφιερώνοντας ολόκληρη τη ζωή του, στο Λαύριο, θα ταφεί αύριο Τρίτη, στις 4.30 μετά το μεσημέρι σε στενό οικογενειακό κύκλο, ο αρχαιολόγος Ευάγγελος Κακαβογιάννης.

Υπήρξε ένας από τους σεμνούς, αθόρυβους και αφοσιωμένους ανθρώπους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Τον θυμάμαι με τι πάθος ανέβαινε στα μονοπάτια που οδηγούσαν στα αρχαία μεταλλεία Λαυρίου και με ξεναγούσε στα αρχαία πλυντήρια, με αφορμή κάποια έργα ανάδειξης που γίνονταν εκεί υπό την διεύθυνσή του, με παράλληλη έρευνα της λειτουργίας των μεταλλείων που ο ίδιος εκπονούσε. Ήταν αγωνιστής της Αρχαιολογίας.

Μαζί με τη σύζυγό του, επίσης αρχαιολόγο Όλγα Κακαβογιάννη, έδωσαν σκληρές μάχες για τη σωτηρία μνημείων που βρέθηκαν με αφορμή διάφορα δημόσια έργα στη Μερέντα Μαρκοπούλου, στην περιοχή που είχε την τύχη ο Ευάγγελος Κακαβογιάννης τον Μάιο του 1972, ως νεαρός επιστήμονας, βοηθός τότε του αρχαιολόγου Ευθύμιου Μαστροκώστα, να ανακαλύψει δύο αγάλματα που θεωρούνται έκτοτε από τα ωραιότερα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής.

Σε βάθος ο,50 μέτρου και σε έναν λάκκο 1,95 x 0,90 μ. βρήκε έναν μαρμάρινο Κούρο και το άγαλμα μιας Κόρης, της Φρασίκλειας (φωτ.), τοποθετημένα αντικριστά. Και τα δύο γλυπτά, που χρονολογούνται μεταξύ του 540 και του 530 π.Χ., είναι κατασκευασμένα από παριανό μάρμαρο και είναι έργα του Αριστίωνα. Ο Κούρος ήταν επιζωγραφισμένος, καθώς σώζονται ίχνη χρωμάτων σε διάφορα σημεία του σώματός του, όπως στα μαλλιά και στο λαιμό. Χρώματα έφερε και η Φρασίκλεια, η οποία είναι στολισμένη με ωραία κοσμήματα, δηλωτικά της πλούσιας οικογένειας από την οποία προέρχεται.

Έχει δημοσιεύσει αρκετές μονογραφίες και επιστημονικά άρθρα. Η αρχαιολογική οικογένεια παρακολουθούσε τα τελευταία χρόνια τον αγώνα του να ξεπεράσει διάφορα προβλήματα υγείας που τον ταλαιπωρούσαν. Τελικά δεν τα κατάφερε, έφυγε από τη ζωή σε νοσοκομείο της Αθήνας.

Ανακοίνωση-αποχαιρετισμό στον Ευάγγελο Κακαβογιάννη εξέδωσε και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, όπου εξαίρει το αρχαιολογικό έργο του και συλλυπείται την οικογένειά του.

Νινέττα Κοντράρου-Ρασσιά

The post Πέθανε ο αρχαιολόγος Ευάγγελος Κακαβογιάννης appeared first on Enetpress.