O ελληνικός αγώνας κατά της παράνομης εμπορίας αρχαιοελληνικών μνημείων σημείωσε μια σπουδαία νίκη στα δικαστήρια των ΗΠΑ. Απορρίφθηκε χτες από Εφετείο των ΗΠΑ, η αγωγή του οίκου δημοπρασιών Sotheby΄s, κατά του ελληνικού κράτους που διεκδικούσε ελληνικό χάλκινο Ειδώλιο Αλόγου του 8ου αι. π.Χ. το οποίο είχε βγει σε δημοπρασία.

Ηταν η πρώτη φορά στα δικαστικά χρονικά που ένας οίκος δημοπρασιών στράφηκε κατά κράτους! Τα κράτη είναι συνήθως αυτά που απευθύνονται στα δικαστήρια για να διεκδικήσουν αρχαία αντικείμενα που τους ανήκουν και βγαίνουν προς πώληση από οίκους δημοπρασιών! Αν το αμερικανικό δικαστήριο είχε κρίνει θετικά, και σε δεύτερο βαθμό –όπως είχε κρίνει στον πρώτο βαθμό- την απαίτηση του οίκου Sotheby’s, τότε θα υπήρχε δεδικασμένο και κανένα αρχαίο αντικείμενο προϊόν κλοπής ή αρχαιοκαπηλίας δεν θα επιστρεφόταν στη χώρα, από την οποία προέρχεται. 

Το Υπουργείο Πολιτισμού διεκδίκησε το επίμαχο μνημείο, ως στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς της Χώρας, διεκδίκηση που δεν μπορεί να εξεταστεί από τα Αμερικανικά Δικαστήρια σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία (FSIA). 

Η απόφαση αυτή πάρθηκε ύστερα από πολύμηνο αγώνα των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ που διεκδίκησαν το Ειδώλιο. Η υπόθεση πηγαίνει πίσω στις 14 Μαΐου 2018 στη Νέα Υόρκη, όταν ο Οίκος Δημοπρασιών Sotheby’s έθεσε προς δημοπράτηση, ένα χάλκινο ειδώλιο ίππου, ύψους 14 εκ., σωζόμενο σε πολύ καλή κατάσταση, με εκτιμώμενη τιμή εκκίνησης μεταξύ 150.000-250.000$. Στον Κατάλογο της δημοπρασίας, ο ίδιος ο Οίκος χαρακτήριζε το ειδώλιο ως «Ελληνικό Ειδώλιο Αλόγου, κορινθιακού τύπου… γεωμετρικής περιόδου, 8ος αιώνας π.Χ.» 

Σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο 3028/2002, η προέλευση του ειδωλίου από την Ελλάδα σε συνδυασμό με τη χρονολόγησή του έως τον 8ο αιώνα π.Χ. το καθιστούν αρχαίο κινητό μνημείο, το οποίο τίθεται εκτός συναλλαγής και ανήκει στην αποκλειστική κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου. 

Η Διεύθυνση Προστασίας και Τεκμηρίωσης των Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κινητοποιήθηκε άμεσα επιβεβαιώνοντας ότι το ειδώλιο προερχόταν από την Ελλάδα. Ουδέποτε είχε δηλωθεί η εύρεση του στις Ελληνικές Αρχές. Ουδέποτε είχε ζητηθεί ή εκδοθεί άδεια κατοχής ή άδεια εξαγωγής του από το έδαφος της Ελληνικής επικράτειας. Μετά από αυτές τις διαπιστώσεις το ΥΠΠΟΑ έστειλε επίσημη επιστολή στον Οίκο Sotheby’s, ζητώντας αφενός την απόσυρση του μνημείου από την επικείμενη δημοπρασία και αφετέρου την συνεργασία του Οίκου για τον επαναπατρισμό του, ως ανήκοντος αποκλειστικά στο Ελληνικό Κράτος, σύμφωνα με τον Ελληνικό Αρχαιολογικό Νόμο και τις Διεθνείς Συμβάσεις. 

Ο Οίκος απέσυρε μεν το ειδώλιο από τη δημοπρασία, αλλά ταυτόχρονα  άσκησε αγωγή κατά του Υπουργείου Πολιτισμού και ενώπιον των Δικαστηρίων των ΗΠΑ, από κοινού με τους φερόμενους ως ιδιοκτήτες του ειδωλίου. Αίτημα της αγωγής ήταν η αναγνώριση από το Δικαστήριο ότι δεν υφίστανται ιδιοκτησιακά δικαιώματα του ελληνικού κράτους επί του ειδωλίου και ούτε βάση για τον επαναπατρισμό στην Ελλάδα. Ο Οίκος Sotheby’s ζητούσε να προχωρήσει στην πώληση του, για λογαριασμό των φερόμενων ως ιδιοκτητών του.

Το Υπουργείο Πολιτισμού, σε άμεση συνεργασία με το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, υπερασπίστηκε την υπόθεση, μέσω δικηγορικού γραφείου της Ν. Υόρκης, επικαλούμενο, πρωτίστως και μεταξύ άλλων, ότι η διεκδίκηση του επίμαχου μνημείου συνιστούσε κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας, επιτασσόμενο από το Σύνταγμα και την αρχαιολογική νομοθεσία και, ως εκ τούτου, μη υποκείμενο στη δικαστική κρίση των Δικαστηρίων των ΗΠΑ. Με την από 21-6-2019 απόφαση του, το Δικαστήριο απέρριψε τον άνω ισχυρισμό.

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού εμμένοντας στην ως άνω θέση, ζήτησε την άσκηση έφεσης κατά της πρωτόδικης απόφασης. Ταυτόχρονα, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη ήδη από τον Αύγουστο 2019 απηύθυνε πρόσκληση για υποστήριξη της Ελλάδας τόσο προς χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια ζητήματα παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, όσο και προς φορείς δραστηριοποιούμενους στο πεδίο της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ανταποκρινόμενα στο κάλεσμα της Υπουργού, τα Κράτη της Κύπρου, της Ιταλίας και του Μεξικού κατέθεσαν στο Δικαστήριο Υποστηρικτικές Επιστολές υπέρ της Ελλάδας (amicus briefs). Ανάλογες επιστολές κατέθεσαν φορείς όπως το “Ελληνικόν Κολλέγιον-Ιερά Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού” στη Βοστώνη και η μη κυβερνητική οργάνωση “Antiquities Coalition” στην Ουάσιγκτον. Περαιτέρω, σημαντική υπήρξε και η συμβολή της ελληνικής ομογένειας, η οποία προχώρησε στην ανάδειξη του θέματος με κάθε πρόσφορο μέσο.

The post Αμερικανικό Δικαστήριο δικαιώνει την Ελλάδα για την επιστροφή αρχαίου ειδώλιου appeared first on Enetpress.

Aνθεμωτή επιτύμβια στήλη από την Αττική του 4ου αι. π.Χ. που έχει εξαχθεί παράνομα από τη χώρα βγαίνει σήμερα στο σφυρί από τον οίκο  Sotheby’s στο Λονδίνο. Το Υπουργείο Πολιτισμού για άλλη μια φορά βλέπει τα αρχαία να περνούν και δεν κάνει τίποτα για να σταματήσει  την εκποίησή τους.

Την ταύτιση του αρχαίου με φωτογραφίες και  έγγραφα από το αρχείο του Ιταλού αρχαιοκάπηλου Τζιανφράνκο Μπεκίνα που έχει κατασχεθεί από τις ιταλικές αρχές, έκανε ο αρχαιολόγος-ερευνητής ειδικευμένος στην πάταξη της αρχαικαπηλίας δρ Χρήστος Τσιρογιάννης.

Ο κ. Τσιρογιάννης φρόντισε να ενημερώσει έγκαιρα τον οίκο, όπως επίσης  το Τμήμα Τέχνης και Αρχαιοτήτων της Scotland Yard, την INTERPOL, αλλά και τη Διεύθυνση Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας της Ελληνικής Αστυνομίας.  Το ανθέμιο βρισκόταν στην κατοχή του Μπεκίνα από το 1977 έως το 1990, οπότε και πωλήθηκε στον συλλέκτη Τζορτζ Ορτίζ σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει ο Χρ. Τσιρογιάννης.

Για την προέλευση του αρχαίου στον κατάλογο της δημοπρασίας αναφέρεται: John Hewett, δεκαετία του ΄60, αγορά τέχνης της Νέας Υόρκης, (απόκτηση από τον ανωτέρω) 3 Νοεμβρίου 1980, αμερικανική ιδιωτική συλλογή, καταπίστευμα αμερικανικής οικογένειας (Sotheby’s Νέας Υόρκης, 10 Δεκεμβρίου 2008) απόκτηση από τον τωρινό ιδιοκτήτη. Πουθενά δεν αναφέρονται τα ονόματα Μπεκίνα και Ορτίζ .

Ο πωλητής  παρουσίασε στους Sotheby’s την ψευδή αυτή  ιστορία προέλευσης  για να δείξει ότι  το αρχαίο κυκλοφορούσε στην αγορά πριν από το 1970, έτος από το οποίο απαιτείται ακριβής αναφορά προέλευσης σύμφωνα με την UNESCO. Επιπλέον απέφυγε να πει ότι πέρασε  από τα χέρια  αρχαιοκάπηλων πριν βγει στην αγορά.

«Το αρχαίο προέρχεται από την Ελλάδα, και οι Sotheby’s δηλώνουν πως η σύνθεση του ανθεμίου έχει κοντινό παράλληλο στη στήλη του Πυθάρχου από τον Ραμνούντα Αττικής» σημειώνει ο κ.  Τσιρογιάννης στην επιστολή που έστειλε σ τις αρμόδιες αρχές. «Επίσης, υπάρχει απόδειξη της χρήσης του ονόματος ΕΣΤΙΑΙΟΣ στην Αττική. (σ.σ.  κάτω από το ανθέμιο διακρίνεται το πρώτο τμήμα του ονόματος, ΕΣΤΙ).

Ο διακινητής που  έδωσε στον Μπεκίνα τη συγκεκριμένη αρχαιότητα, είναι γνωστό ότι είχε εμπλακεί στην απόκτηση πολυάριθμων παράνομων αρχαιοτήτων από την Ελλάδα στο παρελθόν, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο.

Η επιτύμβια στήλη χρονολογείται  στον κατάλογο των  Sotheby’s περί το 350- 340 π.Χ.  και έχει τιμή εκκίνησης 70- 106 χιλιάδες ευρώ. Ο κ.Τσιρογιάννης  που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, συνιστά την απόσυρση του αρχαίου από τη δημοπρασία και την έναρξη της διαδικασίας επιστροφής του στην  Ελλάδα. Ωστόσο το Υπουργείο Πολιτισμού δεν φαίνεται να βιάζεται και το πιο σημαντικό δεν συνεργάζεται με τον Χρήστο Τσιρογιάννη που έχει συμβάλλει με τις ταυτίσεις του στην επιστροφή σπουδαίων έργων, τελευταία από τις ΗΠΑ.  Αντί ευχαριστηρίων  μάλιστα στην τελετή παράδοσης των αρχαίων στο ΥΠΠΟΑ δεν ανέφεραν καν το όνομά του.  Αυτή είναι η ηγεσία του σημερινού Υπουργείου Πολιτισμού.

The post Κλεμμένη αρχαιοελληνική στήλη δημοπρατείται σήμερα στο Λονδίνο appeared first on Enetpress.