Γράφουν:
Δρ. Συμεών Σολταρίδης
Μαρία Δήμου, εκπαιδευτικός

Μετά την καταγραφή των ιστορικών δεδομένων των Ορφανοτροφείων της Πόλης, των ταλαιπωριών των παιδιών, των μετακινήσεων τους σε Μονές της Πόλης, του σχολείου του Ορφανοτροφείου, της απαγόρευσης λειτουργίας του και των μαρτυριών εκπαιδευτικών και μαθητών, το τελευταίο μέρος περιλαμβάνει τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε και το φαινόμενο του «ιδρυματισμού» που παρατηρήθηκε.

Το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου στέκει στο λόφο του Χριστού. Από το 1898 το οικοδόμημα που προοριζόταν για πολυτελές ξενοδοχείο λες και η μοίρα του το κατατρέχει αντιμετωπίζει δυσεπίλυτα προβλήματα. Το μέγεθος και το είδος της κατασκευής έπαιξαν και παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Η δωρεά της Ελένης Ζαρίφη προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο φάνηκε να δίνει για κάποιες δεκαετίες τη λύση στο πρόβλημα στέγασης των ορφανών της Ρωμαίικης Κοινότητας, που εκείνα τα χρόνια, κυρίως εξαιτίας των πολέμων και των αναταραχών, ήταν πολλά. Η συντήρηση ενός τέτοιου οικοδομήματος από την πρώτη στιγμή αποτελούσε ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο για τη σωστή λειτουργία του.

Ειδικά μετά από τις μεγάλες καταστροφές που προκλήθηκαν κατά τη διάρκεια του Α΄Π.Π. με την εγκατάσταση αρχικά Ρώσων προσφύγων και Γερμανών στρατιωτών (1918-1922) η κατάσταση μοιάζει να είναι μη αναστρέψιμη και οι δυσκολίες στη διαχείριση και λειτουργία αυτού του εμβληματικού θεσμού τεράστιες για την Ομογένεια. Κι όλα αυτά φυσικά δεν αφορούν μόνο το κτιριακό ζήτημα αλλά κυρίως και βαθύτερα αντανακλούν στην οργάνωση, στελέχωση, διαχείριση του Ορφανοτροφείου ως ίδρυμα που περιθάλπει παιδικές ψυχές.
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια λειτουργίας του, τη δεκαετία του 60, μοιάζει να είναι τραγική και να απέχει παρασάγγας από τους κανόνες και τα πρότυπα λειτουργίας που ισχύουν την εποχή εκείνη στο δυτικό κόσμο.

Η κατάσταση γίνεται φανερή μέσα από την έκθεση που καταθέτει ο Ηλίας Βιγγόπουλος, παιδαγωγός, με σπουδές στην ιατρική και μετεκπαιδεύσεις στη Γενεύη και στη Περούτζια.
Στον Α΄ τόμο του Δελτίου της Εταιρείας Μελέτης της Καθ’ ημάς Ανατολής (Αθήνα 2004) περιλαμβάνεται και η εν λόγω έκθεση, όπου ο Ηλίας Βιγγόπουλος στην εισαγωγή της έκθεσής του αναφέρει:

«Η έντιμος Εφορεία του εν Πριγκήπω Ορφανοτροφείου Αρρένων και Θηλέων εν τη επιθυμία αυτής όπως βελτιώση την παιδαγωγικήν στάθμην του Ιδρύματός της, ήχθη εις την απόφασιν να ζητήσει εν πρώτοις την επί του σημείου τούτου γνώμην ειδικών προσώπων. Διό και απευθυνθείσα προς το νεοϊδρυθέν Γραφείον Μελετών του Συνδέσμου προς Ενίσχυσιν των σχολών εζήτησε την συνεργασίαν του Διευθυντού του εν λόγω Γραφείου….». Και συμπληρώνει:

«Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων αυτών εγένετο αμέσως αντιληπτόν ότι τα προβλήματα του Ιδρύματος ήσαν πολύ περισσότερα των αρχικώς υποτεθέντων και ότι η έντιμος Εφορεία διεξήγεν σκληρόν οικονομικόν αγώνα, ίνα δυνηθή να ανταποκριθή εις τας πιεστικάς καθημερινάς ανάγκας αυτού. Συνέπεια των υλικών δυσχερειών είναι βεβαίως η επιδείνωσις των παιδαγωγικών και ψυχολογικών όρων διαβιώσεως των τροφίμων και του εσωτερικού προσωπικού του Ιδρύματος…..ότι το έμψυχο υλικόν του Ορφανοτροφείου υπέφερεν από τας νοσηράς συνεπείας του λεγομένου «ιδρυματισμού».

Για την επίλυση των πολύπλοκων ψυχολογικών και παιδαγωγικών προβλημάτων ο Ηλ. Βιγγόπουλος αναφέρει ότι ζήτησε τη βοήθεια εξειδικευμένου ψυχολόγου κι συνεργάστηκε με την Αιμιλία Σαμψωνίδου.

Από την αρχή σημειώνει το ακατάλληλο του χώρου εξαιτίας του μεγέθους του και του μη εκπαιδευτικού του χαρακτήρα. Όπως γράφει «παρουσιάζει όψιν ερειπιώδη, καταθλιπτικήν και ψυχολογικώς διαβρωτικήν». Οι πανύψηλοι τοίχοι, οι απέραντοι διάδρομοι, οι σκοτεινοί σχεδόν εφιαλτικοί στρατιωτικοί κοιτώνες με ξεφτισμένους σοβάδες και υγρασία παντού, με τα σπασμένα παράθυρα και τα «ακατοίκητα», όπως ονόμαζαν τον ερειπωμένο τελευταίο όροφο του κτιρίου επέτειναν το αίσθημα εγκατάλειψης στα παιδιά του Ιδρύματος που είχαν ήδη τραυματιστεί από την απουσία των γονέων τους.

Τονίζει την ανάγκη δημιουργίας οικογενειακού κλίματος τόσο στην τραπεζαρία όσο και στους κοιτώνες, με τη δημιουργία μικρών ομάδων και την αποφυγή οποιασδήποτε μορφής «στρατωνισμού» που εξαφανίζει «τον σεβασμόν προς το άτομον και το φυσικόν αυτού δικαίωμα ιδιαιτέρας στοργής και φροντίδας».

Επίσης τονίζεται η ανάγκη διαμόρφωσης συνθηκών ανάλογων των ηλικιών και των σωματικών διαστάσεων των παιδιών, όπως η αγορών καθισμάτων και τραπεζιών στην τραπεζαρία, η κατασκευή ντουζιερών στα μπάνια ξεχωριστά για τα αγόρια και τα κορίτσια, η τοποθέτηση ραφιών και ντουλαπιών για τα προσωπικά είδη του καθενός καθώς και κουρτινών στα παράθυρα κι μικρών χαλιών μπροστά στα κρεβάτια.

Ιδιαίτερη σημασία δίνει στο σεβασμό των αναγκαίων ωρών ύπνου για κάθε ηλικία κι άρα στη δημιουργία ανάλογων ομάδων στους κοιτώνες. Εντύπωση προκαλεί η απουσία θυρών στις τουαλέτες και η επισήμανση του Βιγγόπουλου για άμεση τοποθέτησή τους για ψυχολογικούς και παιδαγωγικούς λόγους.

Εντύπωση προκάλεσε επίσης η απουσία ειδικής νοσοκόμας αλλά και θαλάμου λοιμωδών νοσημάτων. Με βαθιά συγκίνηση ο Βιγγόπουλος γράφει : «Ένα παιδάκι άρρωστο είναι ένας άγγελος πονεμένος που έπεσεν επάνω εις την γην. Τι περιποίησιν θα εκάναμε σ’ έναν άγγελον, την ιδίαν θα πρέπη να κάνωμε και δι’ ένα άρρωστο παιδάκι, και προ πάντων δι’ ένα άρρωστο παιδάκι του Ορφανοτροφείου….που στερείται πρώτα απ’ όλα το χάδι της μητρός του.» Τονίζει επανειλημμένως την ανάγκη εξιδεικευμένου προσωπικού, όχι μόνο παιδαγωγών αλλά και όλων των ειδικοτήτων.

Τέλος κλείνει την εισαγωγή του κάνοντας λόγω για την «χαώδη και ακυβέρνητον κατάστασιν» που επικρατεί εξαιτίας της απουσίας υλικοτεχνικής υποδομής. Τονίζει τις φιλότιμες προσπάθειες της διοίκησης αλλά την αδυναμία παραγωγής αποτελέσματος εξαιτίας της απουσίας απλών υποδομών, όπως τηλεφωνικής εσωτερικής επικοινωνίας μέσα στο τεράστιο οικοδόμημα αλλά και εξιδεικευμένου διοικητικού προσωπικού.

Συνοψίζοντας ο Βιγγόπουλος αναφέρει: «Το κυριώτερον είναι να αποφασίσωμεν να καταστήσωμεν κάποτε το Ίδρυμά μας, αληθινόν ίδρυμα προστασίας αναξιοπαθούντων παίδων και ουχί άσυλον παλαιού τύπου…».

Όλες αυτές οι συνθήκες που περιεγράφηκαν πιο πάνω ήταν φυσικό να οδηγήσουν τον Βιγγόπουλο και την Σαμψωνίδου στη διάγνωση ότι τα παιδιά που φιλοξενούνταν στους χώρους του Ορφανοτροφείου παρουσίαζαν συμπτώματα ιδρυματισμού, χρόνιας συναισθηματικής ατροφίας. Κι ότι όπως επισημαίνει: «…η σχολική καθυστέρησις και η νοητική τοιαύτη ενίων τροφίμων, δεν οφείλεται εις οκνηρίαν ή αμέλειαν εξ υπαιτιότητος αυτών τοιτούτων των τροφίμων αλλά εις τας παιδαγωγικάς συνθήκας υπό τας οποίας ούτοι διαβιούν σήμερον ως και εις προηγουμένην αυτών συναισθηματικής ατροφίαν ή αδιαφορίαν των γονέων των» .

Από τα στατιστικά στοιχεία προκύπτει ότι τα ορφανά παιδιά είναι το πολύ 52-54% ενώ το υπόλοιπο 46-48% «έχουν εν ζωή αμφότερους τους γονείς των, οι οποίοι όμως είναι τελείως άποροι ή ο εις εκ των δύο πάσχει από χρόνιον αθεράπευτον νόσημα.». Αυτό οδηγεί τον Βιγγόπουλο στην πρόταση να τροποποιηθεί η ονομασία του ιδρύματος και ο προορισμός του, γιατί όπως λέει: «η σημερινή ονομασία του αποτελεί όχι μόνο παιδαγωγικό μας όνειδος αλλά και απαράδεκτον αφορμήν βαθέος ψυχικού τραυματισμού πολλών αθώων ανθρωπίνων υπάρξεων».

Ακόμη όμως και τα στατιστικά στοιχεία που συλλέχθηκαν με επιστημονικό τρόπο από τον Βιγγόπουλο και την Σαμψωνίδου σχετικά με την σχολική στασιμότητα των τροφίμων καταδεικνύουν ότι: «τα παιδιά δεν μένουν στάσιμα εξ υπαιτιότητάς των αλλά εξαιτίας του ατυχούς οικογενειακού των βίου και των αντιπαιδαγωγικών συνθηκών του ιδρύματος» αλλά και σε ένα ποσοστό νοητικώς υστερούντων.

Ένα άλλο πρόβλημα που εντοπίστηκε μέσα από την έρευνα ήταν η συνεχής αλλαγή του μαθητικού δυναμικού και οι επιπτώσεις που είχε αυτή στην κοινωνιολογική και ψυχολογική ισορροπία των ομάδων. Καθώς «εις τοιαύτα ιδρύματα αι αναπτυσσσόμεναι μεταξύ των τροφίμων διαπροσωπικαί και συναισθηματικαί σχέσεις είναι συχνότατα ισχυραί, είναι όθεν πολύ πιθανόν αι μεταβολαί εις τον χαρακτήρα, η αιφνίδιος οκνηρία, η τάσις φυγής και λοιπαί άλλαι ψυχοπαθολογικαί εκδηλώσεις ωρισμένων τροφίμων να οφείλωνται εις την τοιαύτην συχνήν αναστάτωσιν της ισορροπίας των διαπροσωπικών σχέσεων συναισθηματικών δεσμών ή αντιθέσεων εις την σύνθεσιν των μαθητικών ομάδων».

Φτάνοντας στα συμπεράσματα ο Ηλίας Βιγγόπουλος καταλήγει πως όσο φιλότιμες κι αν είναι οι προσπάθειες που καταβάλει τόσο η Εφορεία του Ιδρύματος όσο και το προσωπικό είναι αδύνατον να πετύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα καθώς δεν υπάρχει το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που θα στελεχώσει όλες τις θέσεις, διευθυντικές, παιδαγωγικές, βοηθητικού προσωπικού. Κι αν κρίνεται αναγκαία η νέα κτιριακή δομή των οικίσκων σύμφωνα με «τας αρχάς και αντιλήψεις της συγχρόνου παιδαγωγικής επιστήμης διαμορφωθείσης νέας σχολικής αρχιτεκτονικής, είναι πολύ πιθανόν και κακήν χρήσιν των διαρρυθμισθησομένων χώρων να κάνη και ουδόλως να αξιοποιήση παιδαγωγικώς τα τεχνικά μέσα, τα εποπτικά όργανα, τα σκεύη και την επίπλωσιν με την οποία θα εφοδιασθή το νέον κτηριακόν συγκρότημα».

Γι’ αυτό: «… η προπαρασκευή ενός ειδικευμένου προσωπικού επιβάλλεται να γίνει α ν υ π ε ρ θ έ τ ω ς»
Λίγο πριν από το κλείσιμο του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου γίνεται φανερό πως η κατάσταση που επικρατούσε στο λόφο του Χριστού είχε φτάσει σε τραγικό σημείο. Η ανάγκη αναδιάρθρωσης, στελέχωσης, εκσυγχρονισμού αλλά κυρίως εκπαίδευσης του εργαζόμενου προσωπικού. Τα χρονίζοντα προβλήματα στο κτίριο είναι αυτά που επιτείνουν τις δυσκολίες αλλά η λύση τους δεν θα φέρει την ισορροπία στις ψυχές των παιδιών αν δε λυθεί το μέγιστο πρόβλημα του εξειδικευμένου προσωπικού καταλήγει ο Βιγγόπουλος στην έκθεσή του.
Με την καταγραφή της έκθεσης Βιγγόπουλου τελειώνει η αρθρογραφία της σειράς για τα Ορφανοτροφεία της Πόλης και ιδιαίτερα της Πριγκήπου.

Εν κατακλείδι θα μπορούσε να τονισθεί ότι με τα μέσα που διέθετε η Ομογένεια πρόφταινε παντού και σε όλες τις συνιστώσες της στήριξης και βοηθείας στους Ρωμιούς της Πόλης, Ιμβρου και Τενέδου και όχι μόνο αφού έτεινε χείρα βοηθείας και στους πρόσφυγες.
Και βεβαίως γίνονταν λάθη και υπήρχαν παραλήψεις. Γενικά όμως τα Ιδρύματα αυτά τα οποία ιδρύθηκαν και συντηρήθηκαν από την Ρωμαίικη ιδεολογία, πνεύμα και υστέρημα ήταν φορείς που εργάζονταν για την πρόοδο της κοινότητας μας και την μορφωτική και παιδαγωγική πρόοδο των νέων.

The post Ορφανοτροφείο Πριγκήπου: Οικονομικές δυσκολίες και «ιδρυματισμός» appeared first on Enetpress.

Του δρ Συμεών Σολταρίδη

Μετά από την παράθεση ιστορικών στοιχείων γύρω από την ίδρυση και τις συνθήκες λειτουργίας του σχολείου, τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η Εφορία στην προσπάθειά της να προσφέρει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης των παιδιών, σημασία έχουν οι μαρτυρίες ορισμένων από τους διατελέσαντες εκπαιδευτικούς αλλά και μαθητών και μαθητριών που φιλοξενήθηκαν στο ίδρυμα και φοίτησαν στο σχολείο.

Η διευθύντρια του σχολείου Μαρίκα Χάτσου στο βιβλίο της «Η πορεία και το τέλος του Εθνικού Ορφανοτροφείου Πριγκήπου» αναφερόμενη στην μεταφορά των παιδιών στα Μοναστήρια σημειώνει: «Κάτω από δύσκολες συνθήκες με την εργατικότητα και την καλή συνεργασία του προσωπικού συνεχίζαμε το βαρύ έργο. Οι συνθήκες διαβίωσης μέρα με την μέρα γίνονταν και πιο δύσκολες, η παλαιότητα του κτιρίου με το πέρασμα του χρόνου δίχως καμία συντήρηση δημιουργούσε και αυτή προβλήματα. Αφότου στεγάσθηκαν τα παιδιά στις Μονές, αφόρητα δυσχερείς ήταν οι παγωμένες χειμωνιάτικες ημέρες, όταν χιόνιζε και το κρύο ήταν δριμύ και μόνο η τραπεζαρία τις ώρες του φαγητού και η αίθουσα συγκεντρώσεων ήταν δυνατόν να θερμαίνονται όπου γίνονταν και τα σπουδαστήρια.

Μαρτυρικές και οι νύχτες, να κοιμούνται τα παιδιά στους παγωμένους κοιτώνες, όπου εισχωρούσε ο παγερός αέρας απ’ όλα τα σημεία του παλιού κτιρίου, σκεπασμένα με τρεις και τέσσερις μάλλινες κουβέρτες, να ξυπνούν το πρωί μέσα στην παγωνιά, να πλένονται μέσα στο κρύο και στη συνέχεια να διανύουν πεζή τη μακρινή απόσταση για το σχολείο, επειδή οι άμαξες δεν λειτουργούσαν από την ολισθηρότητα των δρόμων».

Ο Γιάννης Καλαμάρης, δάσκαλος τότε στο σχολείο του Ορφανοτροφείου, δήλωσε «Στο ίδρυμα αυτό της «Στέγης της Αγάπης» διορίσθηκα τον Νοέμβριο του 1955 σαν δάσκαλος. Υπηρέτησα τα παιδιά και πρόσφερα σε αυτά όλη την αγάπη μου». Συγκινημένος είπε «Ήταν χρόνια δύσκολα, κουραστικά , αλλά ευχάριστα διότι πρόσφερες στο παιδί που σε είχε ανάγκη. Και στο πέρασμα του χρόνου χαιρόσουν με τις επιτυχίες αυτού του παιδιού. Πολλά παιδιά μας σήμερα είναι γιατροί, δικηγόροι, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, επιχειρηματίες κλπ. Ο αγώνας αυτός συνεχίσθηκε στον λόφο επάνω μέχρι το 1961. Από την χρονιά αυτή και μέχρι το 1964 υπηρέτησα και σε άλλα μέρη χωρίς όμως να εγκαταλείπω την επονομαζόμενη «στέγη της αγάπης», το σχολείο του Ορφανοτροφείου».

Ο Αριστοτέλης Μητράρας, σήμερα, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Ίμβριος στην καταγωγή, βρέθηκε στο Ορφανοτροφείο της Μονής του Αγίου Νικολάου και παρακολούθησε μαθήματα στην Αστική Σχολή Πριγκήπου μαζί με τους άλλους μαθητές και μαθήτριες. Η αιτία της άφιξης του στην Πρίγκηπο ήταν το κλείσιμο του σχολείου της Παναγίας, της Κεντρικής Σχολής, από τις Αρχές και «η αυστηρή εφαρμογή του νόμου της διαδικασίας των μαθημάτων να γίνεται στην Τουρκική γλώσσα». Οδήγησε στον περιορισμό των ωρών διδασκαλίας στην ελληνική γλώσσα, με αποτέλεσμα να κλείσει στην Παναγία, την πρωτεύουσα της Ίμβρου, η Κεντρική Σχολή.

Όπως σημειώνει «η δίψα για μάθηση και μόρφωση και κυρίως η επιθυμία ανατροφής των Ιμβρίων με την ελληνική παιδεία και τον πολιτισμό, ψυχολογικά και οικονομικά στοίχισε ακριβά στις οικογένειες των νησιωτών. Πριν την έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς(αρχές Σεπτεμβρίου), οι οικογένειες των Ιμβρίων έστελναν τα παιδιά τους στην Κωνσταντινούπολη για να σπουδάσουν κι αυτά επέστρεφαν στο νησί τους με τη λήξη των μαθημάτων (τέλη Ιουνίου). Από την δεκαετία του 1970 έως και τα μέσα της δεκαετίας του 1990, ένας μεγάλος αριθμός μαθητών φοίτησε σε σχολεία της Κωνσταντινούπολης. Ορισμένες οικογένειες οικονομικά ανίσχυρες, έστελναν τα παιδιά τους σε οικοτροφεία – ορφανοτροφεία, (όπως τα δύο ορφανοτροφεία της Πριγκήπου, στον λόφο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού και του Αγίου Νικολάου), περιορίζοντας έτσι τις τεράστιες δαπάνες από τα γλίσχρα έσοδά τους».

Αναφερόμενος στην μετάβασή του στην Μονή του Αγίου Νικολάου είπε «Γεννήθηκα το 1962 στην πρωτεύουσα της Ίμβρου, την Παναγία και στην συνοικία που ονομάζεται Φραντζή. Εγώ προσωπικά δεν σπούδασα σε σχολείο της Ίμβρου, καθώς η ελληνική εκπαίδευση στο νησί είχε απαγορευτεί από το 1964. Έκτοτε έκλεισαν τα επτά (7) ελληνικά σχολεία όλων των βαθμίδων, που εκείνο το διάστημα αριθμούσαν συνολικά περίπου 700 μαθητές σε μια ακμάζουσα τότε κοινότητα σχεδόν 8000 Ιμβρίων.

Ο πατέρας μου κάθε χρόνο στις αρχές του Σεπτέμβρη μετέφερε όλα τα παιδιά του στην Κωνσταντινούπολη. Όταν έγινα κι εγώ πέντε (5) ετών ακολούθησα κι εγώ τα βήματα των μεγαλύτερων μου τριών αδελφών. Δεν θυμάμαι πώς πήγαμε για πρώτη φορά στην Πρίγκηπο, δεν έχω επίσης κάποια εικόνα πώς φθάσαμε στο ορφανοτροφείο της μονής του Αγίου Νικολάου ούτε και τις πρώτες εντυπώσεις μου σε αυτό το ίδρυμα. Αργότερα, από όσα μου εξήγησαν τα μεγαλύτερα μου αδέρφια, έμαθα πως όταν έκλεισαν το 1964 το μεγάλο ορφανοτροφείο της Πριγκήπου στον λόφο του Σωτήρος Χριστού, τα κορίτσια φιλοξενήθηκαν αρχικά στην ομώνυμη μονή, ενώ τα αγόρια φιλοξενήθηκαν στο ορφανοτροφείο του Αγίου Νικολάου. Μπαίνοντας από την πόρτα, ανέβαινες αρκετά σκαλοπάτια. Στο ισόγειο του δεξιού κτιρίου βρισκόταν η τραπεζαρία όπου γευματίζαμε όλοι μαζί και στον επάνω όροφο ήταν οι κοιτώνες των κοριτσιών. Στο αριστερό υπήρχαν οι κοιτώνες των αγοριών και στον πάνω όροφο το σπουδαστήριο».

Σε άλλο σημείο σημειώνει «Στο τρίτο επίπεδο υπήρχαν δύο μεγάλα στάδια όπου παίζαμε παιχνίδια και κάναμε διάφορα αθλήματα. Λέγοντας για αθλήματα και παιχνίδια μου άρεσε να παίζω περισσότερο βόλεϊ παρά ποδόσφαιρο. Αυτή η αγάπη προς το βόλεϊ διαρκεί ακόμη και σήμερα. Επίσης, ένα αγαπητό μου παιχνίδι ήταν το τσέρκι, θυμάμαι ότι έπαιζα με τις ώρες στα μεγάλα διαλείμματα. Ακόμα, πλάι στον ναό του Αγίου Νικολάου υπήρχε μια χωματένια αλάνα όπου παίζαμε μπίλιες (βόλους).

Επιπλέον, μου άρεσε να παίζω με τα κουκουνάρια (çam fıstığı). Θυμάμαι πως στο δεύτερο επίπεδο υπήρχε ένα δέντρο κουκουναριάς. Ξυπνούσα νωρίς το πρωί και έβγαινα έξω πριν από όλα τα άλλα παιδιά για να μαζέψω κουκουνάρια που είχαν πέσει χάμω. Είχα παρατηρήσει πως ερχόντουσαν τα κοράκια άνοιγαν με το ράμφος τους τις κουκουνάρες και όσα κουκουνάρια δεν μπορούσαν να σπάσουν το σκληρό κέλυφος τους τα άφηναν να πέσουν στο έδαφος. Τέλος, παίζαμε και μακριά γαϊδούρα».

Με μια συγκινησιακή φόρτιση και γράφοντας για τις εξόδους του, κατόπιν αδείας, είπε « Άλλη μία έξοδος μας ήταν η ομάδα που είχαμε δημιουργήσει για να ψάλουμε τα κάλαντα στις γιορτές των Χριστουγέννων. Φυσικά η ίδια ομάδα έβγαινε και κατά την περίοδο του Πάσχα. Τα Χριστούγεννα, λοιπόν, επισκεπτόμασταν τα σπίτια των Πριγκηπιανών αλλά πηγαίναμε και στην Κωνσταντινούπολη και λέγαμε τα κάλαντα σε ρωμαίικες επιχειρήσεις. Περισσότερο θυμάμαι το Baylan στο Karaköy και το İnci στο Πέραν. Γυρίζαμε στο ορφανοτροφείο με τσουβάλια γεμάτα από τσουρέκια, γλυκά, σοκολάτες και διάφορα άλλα καλούδια αλλά και παιχνίδια.

Πέρασαν τα χρόνια. Μεγάλωσα. Πήγα στο γυμνάσιο στο σχολείο Ζωγράφειο στο Πέραν. Και όταν αποφοίτησα και από αυτό το σχολείο, αποφάσισα με τον πατέρα μου να συνεχίσω το λύκειο στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Αποφοίτησα από αυτό το αξιοθαύμαστο σχολείο το 1980».

Ο Αναστάσιος Ιωαννίδης τρόφιμος του Ιδρύματος, σημειώνει μέσα στις σελίδες του βιβλίου της Μαρίκας Χάτσου «Αγαπώ το Ορφανοτροφείο μας γιατί ανέθρεψε πολλά παιδιά που είχαμε ανάγκη προστασίας. Ήμουν ορφανός από πατέρα γι΄αυτό φοίτησα σ΄αυτό. Με δίδαξε πολλά, μου πρόσφερε πολλά εφόδια για να πετύχω στη ζωή. Εκτός από όλα αυτά που είχα ανάγκη, μου χάρισε και έναν καλό αδελφικό φίλο, που γνωριστήκαμε εκεί και ζήσαμε μαζί όλες τις χαρές, τις λύπες, κάνοντας όνειρα για το μέλλον. Μαζί στην τάξη, μαζί στο παιχνίδι , μαζί και στις αταξίες».

Ο Γ.Κ μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της τελευταίας διευθύντριας θυμάται το τελευταίο βράδυ στο Ίδρυμα, όταν τους ανακοινώθηκε ότι θα κοιμηθούνε για τελευταία φορά, ότι θα πρέπει να μαζέψουν όλοι τα πράγματά τους. Σημειώνει «Πολλά παιδιά ξέσπασαν σε κλάματα και άλλα , γεμάτα απορία , ρωτούσαν να μάθουν την αιτία, να μάθουν γιατί θα φύγουμε, πού θα πάμε….Οι σκηνές που διαδραματίσθηκαν μένουν εντυπωμένες στη μνήμη μου και θα μένουν αλησμόνητες. Μικροί και μεγάλοι μαζεύαμε όλη την ημέρα ο καθένας ότι έβρισκε, δύσκολα πέρασε και η νύχτα, η συγκίνηση, η αγωνία και η σκέψη ότι περνούσαμε την τελευταία μας βραδιά εδώ δε μας άφηνε να κοιμηθούμε…….

Την επομένη ακόμη πιο δύσκολη η ημέρα, η ψυχική κατάσταση όλων ήταν απερίγραπτη όταν μάθαμε ότι θα μένουμε τα αγόρια στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, τα κορίτσια στη Μονή του Χριστού και θα κατεβαίνουμε στο σχολείο της Πριγκήπου για μαθήματα. Το παιδικό μας μυαλό δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί συμβαίνουν όλα αυτά που μας έφεραν τόση αναστάτωση και λύπη……Με πολύ κόπο , πόνο και δάκρυα αποχαιρετήσαμε το μέγαρο που θαυμάζαμε, το αγαπημένο σπίτι μας. Στα μοναστήρια…. Άλλες τραγικές στιγμές. Πώς θα ζήσουμε στα παλιά αυτά κτίρια που ήταν κλειστά. Τίποτα δε θύμιζε τη ζεστή φωλιά μας, το δικό μας σπίτι…… Με λίγα λόγια, βαρύς ο ξεριζωμός και καταθλιπτικές οι συνέπειες».

Κωνσταντίνος Κοκόφ, συνταξιούχος, θυμάται ότι βρέθηκε 5 ετών μετά τον θάνατο του πατέρα του στο Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου. Ήταν το 1949. Παρέμεινε δε μέχρι το 1960. Στην αρχή για ένα χρόνο ήταν με τα άλλα νήπια του Ιδρύματος και στη συνέχεια επί έξι χρόνια πήγε στο δημοτικό σχολείο του Ορφανοτροφείου από όπου αποφοίτησε το 1956. Δεν έφυγε όμως γιατί στο μεταξύ γράφτηκε και η αδελφή του Βασιλική το 1956 και παρέμεινε σε αυτό μέχρι το 1964 αφού η μητέρα τους είχε αρχίσει να εργάζεται σε αυτό.

«Κάθε πρωί έπαιρνα το βαπόρι και πήγαινα στην Πόλη. Είχα αρχίσει να εργάζομαι στο Ρωμαίικο ζαχαροπλαστείο Μπαϊλάν. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι το 1960, χρονιά που άρχισα να εργάζομαι στην εμπορική αγορά του Ταχτάκαλε».

Ενθυμούμενος την ζωή του στο Ίδρυμα είπε «Όταν πήγα στο Ορφανοτροφείο είμασταν περίπου 200 παιδιά, αγόρια και κορίτσια. Διευθυντής μας ο κ. Δημητριάδης. Βρέθηκα σε ένα θεόρατο κτίριο. Ο 1ος όροφος ή ισόγειο ήταν η κουζίνα, το σαλόνι, το θέατρο με το πιάνο, η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμωνος που λειτουργούσε μέχρι το 1942. Ο 2ος όροφος ήταν, το μισό μέρος σχολείο και το άλλο μισό κοιτώνες το κοριτσιών, ενώ μεταξύ των δύο πτερύγων ήταν τα δωμάτια των εκπαιδευτικών. Ο 3ος όροφος κοιτώνες αγοριών και το νοσοκομείο. Ο 4ος και 5ος όροφος ήταν τα ακατοίκητα». Συνεχίζοντας ο κ. Κοκόφ συμπλήρωσε «Η ζωή μας ήταν όμορφη. Όλοι μαζί ήμασταν μια οικογένεια. Σίγουρα κάποια παιδιά είχαν τα δικά τους προβλήματα.

Στο Ορφανοτροφείο βρίσκονταν παιδιά από πολλά μέρη της Πόλης, από την Ίμβρο, τις πόλεις της Μαύρης Θάλασσας, τις πόλεις της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Παρά τα οικονομικά προβλήματα που υπήρχαν η Εφορία έκαμνε το παν για να ζούμε καλά. Κάθε Κυριακή πηγαίναμε να λειτουργηθούμε στην Μονή του Χριστού, όπου έρχονταν παπάς από την Θεολογική Σχολή. Όταν το 1960 κτίσθηκε το κτίριο του σχολείου πηγαίναμε εκεί όπου μαθαίναμε από καλούς δασκάλους και αποκτούσαμε σύγχρονες γνώσεις. Εκτός από τα μαθήματα συμμετείχαμε στην καθαριότητα , στην κουζίνα, ανάβαμε τις σόμπες, κουβαλούσαμε τα ξύλα. Χωριζόμασταν σε ομάδες για κάθε δουλειά. Τα καλοκαίρια μέναμε στο Ίδρυμα. Ντανιάζαμε τα ξύλα που έφερναν τα γαϊδουράκια, μας πήγαιναν θάλασσα, βλέπαμε κινηματογραφικά έργα, είχαμε ποδοσφαιρική ομάδα».

Και κατέληξε με βουρκωμένα τα μάτια «και πάλι αν γινόμουνα παιδί, πάλι από το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου θα ξεκινούσα τη ζωή μου».

The post Ορφανοτροφεία στην Πόλη – Μαρτυρίες appeared first on Enetpress.

Του  Δρ. Συμεών Σολταρίδη

Στο προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε στην ίδρυση Ορφανοτροφείων στην Πόλη, στην μεταφορά τους στα Πριγκηπόννησα, στην ίδρυση σχολείων μέσα στα Ιδρύματα αυτά, στην συνένωση όλων των μεμονωμένων Ορφανοτροφείων των Θηλέων του Συμεών Σινιόσογλου στην Πρώτη, του Ορφανοτροφείου της Χάλκης,  με το ιδρυθέν Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου.

Μετά τη συγκέντρωση όλων των ορφανών στο κτίριο της Πριγκήπου η ανάγκη εκπαίδευσης των παιδιών καλύφθηκε από τη δημιουργία σχολείου και εργαστηρίων επαγγελματικής εκπαίδευσης μέσα στον χώρο του Ορφανοτροφείου. Το μεν σχολείο στεγάσθηκε σε ξεχωριστό κτίριο τα δε εργαστήρια σε αίθουσες μέσα στο κεντρικό οίκημα.

Ο Δρ. Χρυσόστομος Καλαϊτζης , Μητροπολίτης Μύρων, στον τόμο Η’ του έργου του «Και ο λόγος περί Κανονισμών» στο κεφάλαιο  «Διοργανισμό του εν Κωνσταντινουπόλει Εθνικού Ορφανοτροφείου των Ορθοδόξων» γράφει :

« Περί μαθημάτων και τεχνών»

Α) την ανάγνωσιν, την γραφήν, τας αναφκαιοτέρας πράξεις της Αριθμιτικής, στοιχειώδη Γεωγραφίαν και την Ιεράν Κατήχησιν.

Β) Χειρωμακτικάς τέχνας , οίον την ραπτικήν, την σκυτοτομικήν,την ξυλουργικήν και όσας ήθελον κριθή αρμοδιώτεραι προς πορισμόν και αποκατάστασιν των».

Όπως αναφέρει ο κ. Χρήστος Μαυροφρύδης, που διετέλεσε διευθυντής του σχολείου  το 1955, στο «Ιστορικό Λεύκωμα των Ορφανοτροφείων 1853-1958» , «Με το νέο Οργανισμό του Ιδρύματος κατορθώθηκε η λειτουργία του να είναι περισσότερο συστηματική. Σκοπός του ιδρύματος ορίσθηκε η Χριστιανική ανατροφή. Ιδιαίτερη φροντίδα αποφασίσθηκε να λαμβάνεται για την πρακτική εκπαίδευση των ορφανών και την πρώτην αστικήν μόρφωσιν, την θρησκευτική διδασκαλία, την απόκτηση γνώσεων της νεοελληνικής πραγματολογίας, ιστορίας, γεωγραφίας , πρακτικών, και μαθηματικών και φυσικών μαθημάτων τεχνικής ιχνογραφίας, φυτολογίας και η εκπαίδευση αυτή γίνεται εις έξι τάξεις».

Και συνεχίζει «στις επαγγελματικές σχολές της ραπτικής και υποδηματοποιίας προστέθηκαν η λειτουργική, επιπλοποιία και σιδηρουργική.  Η μουσική διδάσκονταν σε όλους από την πρώτη τάξη. Από το τέταρτο έτος η μουσική και τα επαγγέλματα μαζί με την εκπαίδευση γίνονται με ιδιαίτερη διδασκαλία στους τροφίμους. Μπορούσαν όμως μετά την αποφοίτηση για την καλύτερη τελειοποίηση των τροφίμων στα επαγγέλματα  να εξασκηθούν για δύο τρία χρόνια».

Το σχολείο ανήκε στην Ρωμαίικη μειονότητα κάτι το οποίο αποδεικνύεται όχι μόνο από την διδακτέα ύλη, το πρόγραμμα ή τα απολυτήρια αλλά και από το γεγονός ότι είχε διοριστεί Τούρκος υποδιευθυντής από το σχολικό έτος 1936-1937. Στην συνέχεια καταργήθηκε ο θεσμός και επανέρχεται εκ νέου και πάλι από το 1950 μέχρι το 1962.

Στο Λεύκωμα με τίτλο «Το εθνικόν μας Ορφανοτροφείον  1853-1978» και με υπότιτλο «η μητέρα σχολή των ορφανών» διαβάζουμε ότι από τις 52 Ρωμαίικες κοινότητες της Πόλης εστάλησαν από τις 34 παιδιά στο Ορφανοτροφείο που ταυτόχρονα σπούδασαν στο σχολείο. Είχαν σταλεί από την Ανατολική πλευρά της Πόλης 1, από την Αλεξάνδρεια 8, από την Αντιόχεια 6, από την Άγκυρα 3, από την Αττάλεια 1, από το Χατάϊ 1, από την Ίμβρο 11 και την Νικομήδεια 1.

Επί πλέον σημειώνεται ότι από το 1955-1958 τρόφιμοι ήταν 108 αγόρια, 73 κορίτσια και 10 στα Γυμνάσια της Πόλης όπου στέλνονταν οι καλοί μαθητές συνοδεία επιμελητών και διέμεναν σε οικοδομή που διατέθηκε από την Ομογένεια .

Αριθμητικά οι τρόφιμοι του Ορφανοτροφείου αν και κάποιες σημειώσεις και λογοδοσίες δεν ανεβάζουν τον αριθμό πάνω από 150 ο κ. Καλαμάρης, εκπαιδευτικός  που διετέλεσε δάσκαλος από το 1955 μέχρι το 1964, χρονιά που έκλεισε όλο το Ίδρυμα, δήλωσε ότι «το 1955 ήταν 197, το 1956 ήταν 192, το 1957 ήταν 187, το 1958 ήταν 181, ενώ για τα επόμενα χρόνια υπήρξε από περίπου 155-160 μαθητές και μαθήτριες μέχρι το 1964».

Για το μεγαλείο του σχολείου έγραψε ένα ποίημα ο Πριγκηπιανός Γεράσιμος Κούγιας στις 6 Σεπτεμβρίου 2002 όπου μεταξύ άλλων σημειώνει «είναι ένα ίδρυμα τρανό γεμάτο μεγαλείο και όχι ένα ασήμαντο τυχαίο μικρό σχολείο».

Όταν λοιπόν το 1964 οι Τουρκικές αρχές απαγόρευσαν την λειτουργία του Ορφανοτροφείου  τα παιδιά υποχρεώθηκαν να εγκατασταθούν αφενός μεν τα αγόρια στην Μονή του Αγίου Νικολάου, αφετέρου τα κορίτσια στην Μονή του Χριστού για δύο χρόνια και στην συνέχεια έμειναν όλα τα παιδιά στον Άγιο Νικόλαο. Πήγαιναν στο σχολείο του νησιού της Πριγκήπου και παρακολουθούσαν τα μαθήματα τις απογευματινές ώρες μετά την λήξη των μαθημάτων της Αστικής Σχολής Πριγκήπου. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι το σχολικό έτος 1973-1974. Από το επόμενο σχολικό έτος 1974-1975 το σχολείο της Πριγκήπου είχε αποδυναμωθεί από παιδιά του νησιού. Έτσι παρά το ότι στην πραγματικότητα ήταν δύο διαφορετικά σχολεία, το Rum Yetimhane Okulu  (Ρωμαίκιο Σχολείο Ορφανοτροφείου) και Buyukada Rum Okulu (Ρωμαίικο Σχολείο Πριγκήπου) συνενώθηκαν και τα παιδιά διδάσκονταν από κοινού.

Το επιβεβαιώνουν οι ιστορικές πηγές, το επιβεβαιώνει όμως και ο Κωνσταντινουπολίτης  δάσκαλος Γιάννης Καλαμάρης. Όπως λέει «τα αγόρια εγκαταστάθηκαν στην Μονή του Αγίου Νικολάου και τα κορίτσια στην Μονή του Χριστού». Τα κορίτσια για δύο χρόνια από το 1964-1966 μεταφέρθηκαν στα σπίτια της Μονής του Χριστού και αργότερα στην συνέχεια όλα τα παιδιά έζησαν  από κοινού στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου. Στην αρχή τα μαθήματα τα διδάσκονταν τις απογευματινές ώρες στην Αστική Σχολή Πριγκήπου ώστε το πρωί να διδάσκονται τα παιδιά του νησιού. Αργότερα όλα τα παιδιά του νησιού της Πριγκήπου και της Μονής του Αγίου Νικολάου ενσωματώθηκαν σε μία ομάδα και διδάσκονταν από κοινού σε ολοήμερο σχολείο αφού το γεύμα το έπαιρναν όλα τα παιδιά στο σχολείο. Αυτό συνεχίσθηκε μέχρι του 1976. Στον Άγιο Νικόλαο επίσης κατοίκησαν και μαθητές από την Ίμβρο όταν οι Τουρκικές αρχές έκλεισαν τα σχολεία των νησιών Ιμβρου και Τενέδου.

«Τα χρόνια εκείνα που είμασταν με τα παιδιά του Ορφανοτροφείου στο Δημοτικό της Πριγκήπου ήταν όμορφα» μας λέει η επί τριάντα χρόνια εκπαιδευτικός στην Πόλη κ. Αγνή Νικολαίδου. Πριγκηπιανή στην καταγωγή συγκινημένη σημειώνει «είμασταν όλοι δεμένοι συναισθηματικά. Ήμασταν μια παρέα» όσο για τους δασκάλους της εποχής συμπληρώνει «θυσίαζαν την προσωπική τους ζωή και πρόσφεραν το καλύτερο, το ομορφότερο».

Αυτή η σύμπτυξη συνεχίστηκε και στο επόμενο σχολικό έτος οπότε το 1976-1977 όταν έκλεισε το Ορφανοτροφείο του Αγίου Νικολάου όπου διέμεναν τα παιδιά. Αρκετά από τα παιδιά αποφοίτησαν από την Αστική Σχολή και συνέχισαν στα Γυμνάσια της Πόλης άλλα άρχισαν να εργάζονται σε διάφορα επαγγέλματα σαν μαθητευόμενα τσιράκια και άλλα πήγαν στις οικογένειες τους.

Τα σχολικά έτη 1975-1976 και 1976-1977 συνεχίσθηκαν με προβλήματα ενώ το 1976 τέθηκε από τις Αρχές μετά από δώδεκα χρόνια θέμα «στέγασης του σχολείου του Ορφανοτροφείου». Τονίσθηκε ότι «δεν μπορεί ένα βακούφι να συστεγάζεται μαζί με ένα άλλο στον ίδιο χώρο». Στις 19 Αυγούστου 1977 γνωστοποιείται έγγραφο στην Διεύθυνση του σχολείου  ότι «δύναται η εφορεία να προβεί σε ενέργειες έναντι της απόφασης για μη λειτουργία του σχολείου», οπότε  και παραδίδονται τα δημόσια έγγραφα του σχολείου και η σφραγίδα.

H Μαρίκα Χάτσου, τελευταία διευθύντρια του σχολείου του Ορφανοτροφείου   σημειώνει: «Με έντονο συναισθηματισμό επιστρέφω στο ίδρυμα (μετά την παράδοση εγγράφων και σφραγίδας)  γεμάτη φόβο, με κακή προαίσθηση για τη λειτουργία του Οικοτροφείου, αφού δεν έγινε  καμία ενέργεια για την συνέχιση του έργου του». Οι Αρχές δεν είχαν δώσει την άδεια ένα μέρος του κτιρίου να λειτουργήσει ως μαθητικό οικοτροφείο.

Έτσι κλείνει και το σχολείο, τα παιδιά πλέον δεν μπορούν να μείνουν στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου. Αποτέλεσμα είναι το να κλείσει και να τερματιστούν οι διδασκαλίες στα μικρά παιδιά.

Το μεγάλο πρόβλημα όμως στη λειτουργία του σχολείου, όσο και εν γένη σε ολόκληρο το συγκρότημα του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου ήταν το οικονομικό. Σχετικά με αυτό και τις επιπτώσεις του στα παιδιά  σημειώνεται «Συνέπεια των υλικών δυσχερειών είναι η επιδείνωσις των παιδαγωγικών και ψυχολογικών όρων διαβιώσεως των τροφίμων και του εσωτερικού προσωπικού του Ιδρύματος. Ευθύς αμέσως εγένετο δηλ. αντιληπτόν, ότι το έμψυχον υλικόν του Ορφανοτροφείου υπέφερεν από τας νοσηράς συνεπείας του λεγομένου «ιδρυματισμού» γράφει ο Ηλίας Βιγγόπουλος στην μελέτη του με  τίτλο «Το παιδαγωγικόν πρόβλημα των Ορφανοτροφείων Πριγκήπου» που δημοσιεύθηκε στο Δελτίο της Εταιρείας Μελέτης της καθ ημάς Ανατολής στον πρώτο τόμο το 2004.

Για να επουλωθεί το δεινό πρόβλημα υπήρξε μεγάλη προσπάθεια της Εφορίας. Όπως διαβάζουμε  στην λογοδοσία  των πεπραγμένων της εφορείας από 1 Ιουνίου 1908 μέχρι τις 31 Μαΐου 1909 του Εθνικού Ιδρύματος αν και υπάρχουν  δίδακτρα στους υποτρόφους που διαμένουν και μορφώνονται στο Ίδρυμα έναντι χρημάτων, καθώς επίσης και δωρεές ή τόκοι των μεγάλων ευεργετών, εν τούτοις «Η οικονομική κατάσταση του ιδρύματος δεν επέτρεψε στην εφορεία να αυξήσει τον αριθμό των ορφανών, οπότε προσέλαβε μόνο 12, απολύθηκαν στο σχ. έτος 18 και το 1909 ήταν συνολικά 144. Οι αιτήσεις για πρόσληψη ήταν 288».

Επίσης σημειώνει «Τα τέσσερα εργαστήρια απασχόλησαν 96 ορφανά, 25 στο ξυλουργείο, 27 στο σιδηρουργείο, 26 στο ραφείο και 18 στο υποδηματοποιείο. Η οργανική μουσική απασχόλησε 33 παιδιά». Σημειώνεται ότι τα οικονομικά του Ιδρύματος δεν ήταν ανθηρά οπότε το 1903  ζητήθηκε εγγράφως από το Φανάρι να αποδοθούν τα ακίνητα και τα εξαπτέρυγα της παραδίπλα Μονής του Χριστού υπέρ του Εθνικού Ορφανοτροφείου, εκτός από ένα τμήμα που θα γράφονταν στην  Ιερά Θεολογική Σχολή, κάτι που αποδέχθηκε ο Οικουμενικός  Πατριάρχης και η περί αυτόν Αγία και Ιερά Σύνοδος.

Τα οικονομικά του Ιδρύματος δεν ήταν καλά από την περίοδο ίδρυσης του  μέχρι το τέλος, διότι οι υποχρεώσεις του ήταν πολλές. Αυτό φαίνεται και από το σημείωμα που στέλνει ο Μ. Πρωτοσύγκελος Αγάπιος στις 29 Μαρτίου 1966 σε όλους τους Ναούς της Αρχιεπισκοπής και στις παρακείμενες Μητροπόλεις . Αφού τονίζει ότι για την κάλυψη κατά το δυνατό των αναγκών των Ορφανοτροφείων αποφασίσθηκε από την Σύνοδο και εγκρίθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη «να περιέρχεται δίσκος κάθε Κυριακή και τις μεγάλες εορτές υπέρ των αναγκών των Ιερών τούτων Ιδρυμάτων της Ομογένειας».

Διαβάζουμε επίσης ότι στις 21/12/1927 υπάρχει εγκύκλιος Πατριαρχική για να περιέλθει δίσκος για τα Χριστούγεννα υπέρ των Ορφανοτροφείων Πριγκήπου και Χάλκης. Ενώ στο αρχείο υπάρχει ευχαριστήρια επιστολή της εφορείας των Ορφανοτροφείων με ημερομηνία 17/1/1944 των Ορφανών Αρρένων και Θηλέων προς την επιτροπή Παναγίας του Πέρα «για το επιδειχθέν ενδιαφέρον υπέρ των Ορφανών του Γένους εξ αφορμής των εορτών του Δωδεκαημέρου».

Και ενώ γίνονταν υπεράνθρωπες προσπάθειες για λόγους πολιτικούς τον Αύγουστο του 1926 μέχρι τον Οκτώβριο του 1932 το σχολείο του Ορφανοτροφείου έκλεισε και μαζί τα εργαστήρια. Όταν και πάλι άρχισε το σχολείο να λειτουργεί σαν εξατάξιο δεν λειτούργησαν τα εργαστήρια παρά μόνο του ραφείου και υποδηματοποιείου για να εξασφαλιστούν οι ανάγκες των τροφίμων.

Τα οικονομικά προβλήματα και η μη λειτουργία του σχολείου επέφεραν κτηριακά προβλήματα με αποτέλεσμα να λειτουργεί στην συνέχεια μόνο ο πρώτος και ο δεύτερος όροφος ενώ ακατοίκητη πτέρυγα ήταν ο τρίτος όροφος. Οι φθορές ήταν εμφανείς. Οι οποίες πολλαπλασιάστηκαν στο διάβα του χρόνου.

Αποτέλεσμα όσο το κεντρικό επιβλητικό κτίριο του Ορφανοτροφείου όσο και το μικρότερο κτίριο του σχολείου να έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές από τη φθορά των δεκαετιών που μένουν εγκαταλελειμμένα. Το ελπιδοφόρο μήνυμα όμως ήρθε πριν από λίγο καιρό με την πρόσφατη απόφαση της Υπηρεσίας Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού της Τουρκίας η οποία ενέκρινε τα σχέδια αναστήλωσης του σχολικού κτιρίου του Ορφανοτροφείου. Είναι μια αρχή για το μεγαλόπνοο σχέδιο της αποκατάστασης ολόκληρου του συγκροτήματος. Καθώς όμως οι αποφάσεις και οι κινήσεις σε τέτοια θέματα γίνονται με αργούς ρυθμούς η αποκατάσταση του μικρότερου οικοδομήματος του σχολείου είναι μια καλή αρχή.

The post Ορφανοτροφεία στην Πόλη – Το σχολείο ορφανοτροφείο της Πριγκήπου appeared first on Enetpress.

Ιστορία

Η πρόσφατη απόφαση της Υπηρεσίας Προστασίας Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού της Τουρκίας, η οποία ενέκρινε τα σχέδια αναστήλωσης του σχολικού κτιρίου του Ορφανοτροφείου, και η  αδειοδότηση της αποκατάστασης του κτιρίου, που είναι παράρτημα του Ιδρύματος, χαροποίησε την Ομογένεια και δικαίωσε όλους όσους αγωνίστηκαν για τον σκοπό αυτό παρά τα εμπόδια τα οποία υπήρξαν στο παρελθόν.

Αυτή η άδεια  έδωσε το έναυσμα για μια ιστορική ανασκόπηση γύρω από το Ίδρυμα αλλά κυρίως το σχολείο και τα βιώματα που είχαν μαθητές που σπούδασαν σε αυτό καθώς και εκπαιδευτικοί που εργάστηκαν εδώ.

Σκοπός της αρθρογραφίας  που θα αναπτυχθεί σε τρεις συνέχειες είναι να γνωρίσει το κοινό εν συντομία  την ιστορία αυτών  των Ιδρυμάτων αγάπης της Πόλης.

Ιστορία των  Ορφανοτροφείων

Μικρά Ορφανοτροφεία υπήρχαν διάσπαρτα σε όλη την Πόλη από το τέλος του 19^ου και τις αρχές του 20 ου αι.. Κατά συνοικία ή και ακόμη κατά Κοινότητες και περιοχές. Για την ίδρυση τους μέσα στην Ομογένεια έπαιξαν ρόλο οι πόλεμοι, όπως Κριμαϊκός και οι Βαλκανικοί. Επίσης  το γεγονός ότι  Ρωμιοί Ορθόδοξοι από πολλές περιοχές της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  για λόγους βιοποριστικούς εγκαθίσταντο στην Πόλη. Τα ιδρύματα αυτά διέθεταν «παραμάνες» ή «τροφούς » ή «θηλάστρες».

Ένα τέτοιο σημαντικό Ίδρυμα ήταν με επίκεντρο την Παναγία των Εισοδίων Σταυροδρομίου «τα Ορφανά της Παναγίας», που ιδρύθηκε το 1837 και διοικούνταν από την Κεντρική Εφορεία της Κοινότητας. Το 1904  στον Κανονισμό «της εν Σταυροδρομίω Αδελφότητος Τα Ορφανά της Παναγίας», τον οποίο παραθέτει ο Μητροπολίτης Μύρων κ. Χρυσόστομος στο πόνημά του «τα Έκθετα», που εκδόθηκε το 2018 στο άρθρο 1, γράφει «Συνιστάται εν Σταυροδρομίω Αδελφότης υπό τον τίτλον «Τα Ορφανά της Παναγίας», σκοπούσα την περίθαλψιν  και συντήρισιν των εν τη περιφερεία του Σταυροδρομίου βρεφών, άτινα αγνώστων όντα γονέων εγκαταλείπονται λάθρα εις τους Ναούς της ενορίας και τους περιβόλους αυτών».

Αργότερα ιδρύθηκε η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Κυριών του Πέρα που ασχολήθηκε με αυτά. Σκοπός της ίδρυσης της Αδελφότητας  βάσει του Κανονισμού του 1895 είναι «η αρωγή των εν τη περιφερεία Σταυροδρομίου πτωχών και πένητων» ενώ στο άρθρο γ΄ σημειώνεται «δια παροχής βοηθημάτων αναλόγως των πόρων της Αδελφότητος  , εις ανηλίκους, ορφανούς, χήρας, γέροντας, και τους μη δυναμένους να εργασθώσιν αναπήρους».

Μετά πάροδο ετών από την Παναγία τα μεν αγόρια στέλνονταν στο Ορφανοτροφείο του Βαλουκλή και στην Πρίγκηπο. Ενώ τα κορίτσια, όπως σημειώνει ο Μητροπολίτης Μύρων κ. Χρυσόστομος,  «σε οικογένειες επιλεγόμενες για το ήθος τους όπου συνήθως έμεναν, είτε αποκαθιστάμενα είτε γερνούσαν στα σπίτια φιλοξενίας των όπου υπηρετούσαν μια ζωή ως παραδουλεύτρες».

Ίδρυμα  Βαλουκλή -Πριγκήπου

Ο πρώτος ιδρυτής των Ορφανοτροφείων στην Πόλη ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γερμανός ο Δ΄, ο οποίος ολοκλήρωσε τις εργασίες για την ανοικοδόμηση του τότε υπάρχοντος ακινήτου στην περιοχή του Επταπυργίου, που από το 1853πλέον λειτουργούσε ως Ορφανοτροφείο με σκοπό «να διασώσει και προφυλάξει τα ορφανά και απόκληρα παιδιά της Ομογένειας». Το 1882  οι τρόφιμοι ήταν 150 και φοιτούσαν σε σχολείο με τρεις τάξεις και παρακολουθούσαν μαθήματα ραπτικής, υποδηματοποιίας και κηπουρικής. Ο σεισμός όμως του 1894 το κατέστρεψε. Τότε αποφασίστηκε να μεταφερθεί στο κτίριο του Γηροκομείου από το οποίο οι τρόφιμοι είχαν μεταφερθεί στο Νοσοκομείο Βαλουκλή. Με προσπάθειες είχε ανεγερθεί σε διόροφο κτίριο,  όπου το 1901  ζούσαν 150 ορφανά.

Όταν ο Ανδρέας Συγγρός επισκέφθηκε τα ορφανά και είδε τις απαράδεκτες εγκαταστάσεις που διέμεναn, υποσχέθηκε την ανέγερση νέου οικήματος οπότε και κληροδότησε την δημιουργία με 15.000 Οθωμανικές χρυσές λίρες.

Όρος απαράβατος η ανέγερσή του μακράν του Επταπυργίου και όπως σημειώνει ο Ιωάννης Σιδηράς όπως «το νέον Ορφανοτροφείον μεταφερθή μακράν του εθνικού νοσοκομείου, διότι εθεώρει την ανίδρυσίν του εν Επταπυργίω ως επιβλαβή δια τα ορφανά μας υπό πάσαν άποψιν».

Το όνειρο πραγματοποιήθηκε επί Πατριαρχίας  του Ιωακείμ του Γ΄, ο οποίος αγόρασε τίτλους κυριότητας και έγινε η μεταγραφή της πράξης στο όνομα του Οικουμενικού Πατριαρχείου του ξύλινου  κτιρίου  στην Πρίγκηπο δίπλα στη Μονή του Χριστού. Αρωγός υπήρξε η Ελένη Ζαρίφη, σύζυγος Γεωργίου, η οποία αγόρασε το ξενοδοχείο που ανήκε στην εταιρεία Sosiete des Grand Hotels Europeens με Πρόεδρο τον  Μωρίς Μποσδάρι αντί 3.700 χρυσών λιρών. Το ακίνητο βγήκε προς πώληση αφού ο Σουλτάνος δεν έδωσε άδεια να χρησιμοποιηθεί για τουριστικούς λόγους αρνούμενος τη δημιουργία καζίνου.

Το 1902 εκδόθηκε Αυτοκρατορικό Διάταγμα που «επέτρεπε να εγκατασταθεί το Ορφανοτροφείο εις Πρίγκηπον, πράγμα το οποίον αναφέρεται και εις τον τίτλον ιδιοκτησίας»

Έτσι στις 21 Μαίου του 1903 το μεγαλοπρεπές οίκημα δέχθηκε τους πρώτους οικοτρόφους-υποτρόφους  άρρενες τρόφιμους . Ορφανά από έναν γονιό, από δύο γονιούς, προσφυγόπουλα και  παιδιά των οποίων οι γονείς έδιναν κάποια «δίδακτρα» .

Ο Γενικός Κανονισμός του εν Πριγκήπω Εθνικού Ορφανοτροφείου του 1903

Όπως παραθέτει ο Μητροπολίτης Μύρων κ.Χρυσόστομος στον Θ΄τόμο του έργου του «Και ο λόγος περί Κανονισμών»,  αυτός ο κανονισμός υποβλήθηκε στις δύο συνεδριάσεις των δύο σωμάτων στις 4 Ιουλίου και 2 Αυγούστου 1903  και αφού επικυρώθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κυρό Ιωακείμ τέθηκε σε ενέργεια.

Ο σκοπός του Ιδρύματος αναγράφεται στο Α΄Κεφάλαιο στο άρθρο 1. Γράφει: «Το εν Επταπυργίω τέως υφιστάμενον Εθνικόν Ορφανοτροφείον , μετατεθέν εσχάτως, αποφάσει των δύο Διοικητικών της Εκκλησίας Σωμάτων και υψηλή Αυτοκρατορική επινεύσει, εις το εν Πριγκήπω παρά την Μονήν του Χριστού κτίριον «Πρίγκηπο Παλάς», χειραφετείται από της Εφορίας των Εθνικών Φιλανθρωπικών Καταστημάτων, τη συγκατεθέση αυτής και αποτελεί χωριστόν ίδρυμα διοικούμενον υπό ιδίας Εφορίας. Σκοπός του Εθνικού τούτου Ορφανοτροφείου είναι η εν αυτώ εγκατάστασις διατροφή και θρησκευτική ηθική, πνευματική και επαγγελματική μόρφωσις των εξ Επταπυργίου προσληφθέντων 140 ορφανών και των από τούδε, συμφώνως τω παρόντι Κανονισμώ προσληφθισομένων».

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο «Κανονισμός της εσωτερικής λειτουργίας του εν Πριγκήπω Εθνικού Ορφανοτροφείου» όπως τον καταγράφει ο Μητροπολίτης Μύρων κ.Χρυσόστομος στο ίδιο έργο του.

Το πρόγραμμα των μαθητών του σχολείου σύμφωνα με τον κανονισμό διαμορφωνόταν ως εξής:

«8 η ώρα τα ορφανά  μπαίνουν στο διδακτήριο. Κατά το πρόγραμμα της σχολής οι τέσσερις κατώτερες τάξεις διδάκονται 5-6 ώρες , οι δε δύο τελευταίες ( Ε+ ΣΤ) που συμπληρώνουν το 12 ο έτος ηλικίας στις 09.00 πηγαίνουν στα τεχνουργεία , ασχολούνται με τις τέχνες, κάνουν μαθήματα θεωρητικά μόνο 2 ώρες , που γίνονται από τις 07.00 μέχρι τις 09.00

Μεσημεριανό στις 12.00. Μετά το  φαγητό σχολείο μέχρι τις 17.00

Στις 17.00  σπουδαστήριο μέχρι τις 19.00. Στις 19.00 βραδινό και στις 20.00 ύπνος» .

Όσον αφορά το διδακτικό προσωπικό, προβλεπόταν ότι:

Οι δάσκαλοι του Ορφανοτροφείου υπάγονται στην άμεση εποπτεία του Διευθυντή, καθήκον τους δε πρώτιστο είναι η διαπαιδαγώγηση των ορφανών και η διδασκαλία αυτών προς τα γράμματα.

Ιστορία Ορφανοτροφείου Θηλέων

Στο μεταξύ  το 1905, ο μεγάλος ευεργέτης Καππαδόκης από την Μουταλάσκη και Κωνσταντινοπολίτης, ο Συμεών Σινιόσογλου, με επιστολή του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη  Ιωακείμ τον Γ΄ ενημερώνει το Φανάρι ότι επιχορηγεί με 10.000 Οθωμανικές χρυσές λίρες την ίδρυση Ορφανοτροφείου Θηλέων που θα φέρει την ονομασία του. Το Ορφανοτροφείο θα χτιζόταν  στο οροπέδιο του νησιού Πρώτη στην Μονή του Χριστού, στην Μονή της Μεταμορφώσεως  που ανάγεται στην βυζαντινή εποχή.

Κάτι που κάνει τον Πατριάρχη και την Ιερά Σύνοδο να τον ευχαριστήσουν εγγράφως και να αποδεχθούν το αίτημα του. Συγκεκριμένα στις 23/6  Ιουλίου  1905 σε επιστολή του σημειώνει  «την ίδρυση και συντήρηση Ορφανοτροφείου θηλέων , που στο εξής θα ονομάζονταν  Ορφανοτροφείον των Θηλέων της Ορθοδόξου Ελληνικής Κοινότητος Συμεών Σινιόσογλου».Χαρακτηρίστηκε δε λόγω των φιλανθρωπικών του προσφορών «ευεργέτης των ορφανών».

Κανονισμός του εν τη νήσω Πρώτη Εθνικού Ορφανοτροφείου των Θηλέων Συμεών Σινιόσογλου

Ο Μητροπολίτης Μύρων κ. Χρυσόστομος στον τόμο Θ΄του έργου του παραθέτει τον Κανονισμό του παρόντος Ορφανοτροφείου , κεφάλαιο Α΄, Άρθρο 1 και σημειώνει ότι «ιδρύεται εν τη νήσω Πρώτη «Εθνικόν Ορφανοτροφείον των Θηλέων , Συμεών Σινιόσογλου» από του ιδρυτού επωνυμούμενον. Ούτω και η σφραγίς αυτού φέρει την επιγραφήν « Εθνικόν Ορφανοτροφείον των Θηλέων Συμεών Σινιόσογλου» και το έτος της ιδρύσεως μετά της εικόνος του Σωτήρος εν τω μέσω. Εορτή δ΄αυτού ορίζεται η 8^η Σεπτεμβρίου».

Η Λήδα Ιστικοπούλου  στην μελέτη της με τίτλο «Συμεών Σινιόσογλου – Ο Μουταλασκηνός και Κωνσταντινουπολίτης» που δημοσιεύθηκε στον τόμο του 2003 του περιοδικού «Παρνασσός», γράφει ότι  για το έργο του αυτό ο Μητροπολίτης Καισαρείας Ιωάννης  έγραψε «απελπισθείς και προαισθανόμενος το μοιραίον τέλος κατέλιπεν ιεράν περί των Ορφανοτροφείων παραγγελίαν, ονομάσας προστάτην του λοιπού και πατέρα των Ορφανών τον μέγαν των Ορφανοτροφείων ευεργέτην, εξοχώτατον Συμεωνάκην Σινιόσογλου».

Από το 1915 αρχίζει η «περιπλάνηση» του Ορφανοτροφείου αφού το κτίριο επιτάχτηκε από τις αρχές λόγω του πολέμου για να εγκατασταθεί η Στρατιωτική Σχολή Κούλελι. Αργότερα Γερμανοί στρατιώτες, μετά  Ρώσοι πρόσφυγες, οι λεγόμενοι « Λευκοί Ρώσοι», οι οποίοι και προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές στο κτίριο. Τότε τα παιδιά μεταφέρθηκαν στην Ελληνική Εμπορική Σχολή Χάλκης και αργότερα στην Θεολογική Σχολή Χάλκης.

Κανονισμός του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου και της Εθνικής Στέγης Θηλέων Χάλκης

Το 1921 Ο Αναπληρωτής Τοποτηρητής του Οικουμενικού Θρόνου Μητροπολίτης Καισαρείας Κυρός Νικόλαος υπογράφει τον Κανονισμό «του εν Πριγκήπω Εθνικού Ορφανοτροφείου «Αρρένων» και της εν Χάλκη Εθνικής Στέγης «Θηλέων». Τον Κανονισμό παραθέτει ο Μητροπολίτης Μύρων κ. Χρυσόστομος στο ίδιο  έργο του στον τόμο Θ΄. Σημειώνει τον σκοπό : «Το παρά την Μονήν του Χριστού εν Πριγκήπω και εν ιδιοκτήτω κτιρίω …..υφιστάμενον και λειτουργούν Εθνικόν Ορφανοτροφείον των Αρρένων συνενωθέν υπό όρους μετά της εν αυτώ και της εν Χάλκη λειτουργούσης Εθνικής Στέγης , δυνάμει των υπό ημερομηνίαν 9 Οκτωβρίου 1920 και 29 Ιανουαρίου 1921 αποφάσεων του Δ.Ε.Μ. Συμβουλίου σκοπεί την περίθαλψιν , ως και την θρησκευτικήν, ηθικήν, πνευματικήν και επαγγελματικήν μόρφωσιν απόρων ομογενών ορφανών».

Η ταλαιπωρία όμως ήταν επώδυνη και για τα κορίτσια της Πρώτης αφού επιτάχθηκε και το δικό τους Ορφανοτροφείο. Τότε αποφασίσθηκε να μεταφερθούν μέχρι το 1927 στα Φιλανθρωπικά Καταστήματα Βαλουκλή  και στην συνέχεια στην Ελληνική Εμπορική Σχολή Χάλκης. Η ταλαιπωρία των παιδιών έληξε το 1942, όταν επέστρεψαν όλα τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, στην Πρίγκηπο, στο «σπίτι» τους.

Για την ιστορία, μετά την απαγόρευση της λειτουργίας από τις αρχές του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου το 1964, όπως είναι γνωστό, τα παιδιά μεταφέρθηκαν  σε κάποια μοναστήρια.  Στην Μονή του Χριστού, δίπλα στο Ορφανοτροφείο, που ανάγεται στην βυζαντινή εποχή και αναφέρεται στην εποχή του Μανουήλ Κομνηνού του Α΄ τα κορίτσια  και στην Μονή του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται κάτω από τον Άγιο Γεώργιο τον Κουδουνά και απέναντι από την Αντιρρόβυθο τα αγόρια.

Συνένωση των Ορφανοτροφείων Πριγκήπου και Χάλκης

Το 1942 ενώνονται τα δύο Ορφανοτροφεία Πριγκήπου και Χάλκης που είχε ιδρυθεί το 1919 και φιλοξενούσε κορίτσια. Αναφέρει ο Άρης Κυριαζής, ο οποίος δημοσιεύει  στο προσωπικό του αρχείο τον «Κανονισμό και τον Κανονισμό της Εσωτερικής Λειτουργίας του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου «αρρένων» και του Ορφανοτροφείου της Χάλκης «θηλέων».

Σχετικά με τον σκοπό συνένωσης στο άρθρο 1 γίνεται γνωστό ότι  «στο «συνενωθέν» Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου με την Εθνική Στέγη της Χάλκης δυνάμει των υπό ημερομηνίας 9 Οκτωβρίου 1920 και 29 Ιανουαρίου 1921, σκοπεί την περίθαλψην, ως και την θρησκευτικήν, ηθικήν, πνευματικήν και επαγγελματικήν μόρφωσην απόρων ομογενών ορφανών». Στο άρθρο 2, σημειώνεται «Το τμήμα « Θηλέων της Εθνικής Στέγης» που παραμένει στην Χάλκη που είναι εξάρτημα του Εθνικού Ορφανοτροφείου που είναι διοικητικά και οικονομικά ενωμένο ονομάζετε «Εθνική Στέγη Θηλέων».

O Χρήστος Μαυροφρύδης, σημειώνει ότι από το 1942 κατοικούν κάτω από την ίδια στέγη αγόρια και κορίτσια , ότι από το 1919 έως το 1942 στο Ορφανοτροφείο θηλέων στην Χάλκη φοίτησαν 2.342 ενώ στο Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου από την χρονιά ίδρυσης του, το 1903 μέχρι το 1958 φοίτησαν 5.744 παιδιά. Στο ίδιο διάστημα τα δύο Ιδρύματα «ανέθρεψαν 9.068 άπορα και απόκληρα ορφανά». Οι εγκαταστάσεις του σχολείου που ήταν στον περίβολο του Ιδρύματος βρίσκονταν περίπου 500 μέτρα από το κεντρικό κτίριο. Είναι χαρακτηριστικό πως κατασκευάστηκε εσωτερικός περίβολος που διαχώριζε το χώρο του σχολείου από αυτόν του κτιρίου του Ορφανοτροφείου. Υπήρχαν δε αυλόπορτες ώστε τα παιδιά να αισθάνονται ότι φοιτούν σε άλλο χώρο και όχι στον τόπο διαμονής τους.

Σχετικά με το παλαιό σχολικό κτίριο του Ορφανοτροφείου των 13 δωματίων και την ανανέωση του, γράφει η Μαρίκα Χάτσου, που υπήρξε τελευταία διευθύντρια του σχολείου στο πόνημα της «Η πορεία και το τέλος του Εθνικού Ορφανοτροφείου» ότι «ο φιλογενής Ευεργέτης Κυριάκος Παμούκογλου ανέλαβε την αναγκαία δαπάνη για να αποκτήσει το Ορφανοτροφείο σγχρονισμένο σχολείο, ανακαινίζοντας από τα θεμέλια το άχρηστο, ξύλινο, παλαιό κτίριο το οποίο βρισκόταν στον περίβολο του ιδρύματος» και το οποίο  « άρχισε να λειτουργεί το 1959».

Παίρνοντας η Ομογένεια  αφορμή από τις ελευθερίες που παρείχαν τα διατάγματα  Χάττι Σερίφ και Χάττι Χουμαγιούν  ιδρύθηκαν  σχολεία βασιζόμενοι στο σκεπτικό ότι «σκοπός της Ελληνικής Ομογενειακής παιδείας στην Κωνσταντινούπολη είναι η διατήρηση της ιδιαιτερότητας που έχει σχέση με την ομογενειακή ταυτότητα. Ο τρόπος με το οποίο επιτυγχάνεται αυτό είναι η διδασκαλία, η καλλιέργεια και η διάδοση και διάσωση της γλώσσας». Μεταξύ των πολλών εκπαιδευτηρίων ήταν και του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου.

Από πηγές μαθαίνουμε ότι στο Εθνικό πλέον Ορφανοτροφείο λειτουργούσε  αστική σχολή έξι τάξεων που κατά το πρόγραμμα που καταρτίστηκε  στο Φανάρι «επιδίωκε την διάπλαση του ήθους των ορφανών και την διαμόρφωση ηθικού χαρακτήρα, την απόκτηση πρακτικών γνώσεων για την περεταίρω ζωή τους».

«Περί της εκπαιδεύσεως των Ορφανών»

«Το Ορφανοτροφείον παρέχει εις τα ορφανά την συνήθη πρώτην αστικήν παίδευσιν ήτις τείνει εις άρτιαν μεν θρησκευτικήν εν τη πίστη ημών μόρφωσιν, την απόκτησιν δε γνώσεων της νεοελληνικής, πραγματολογίας, γεωγραφίας, ιστορίας, μαθηματικών, φυσικών, ανθρωπολογίας και φυσιολογίας».

«Η παίδευσις της ελληνικής γλώσσας θα περιορίζεται στην ορθή ανάγνωση, χρήση και γραφή της καθομιλουμένης, ενώ απαγορεύονται τα αρχαία κείμενα και η γραμματική αυτής. Γενική Ιστορία και γεωγραφία στοιχειωδώς, ειδικώς η γεωγραφία και η ιστορία των νεότερων χρόνων Ελλάδας και Τουρκίας. Τα μαθηματικά πρακτικά ως προς την εφαρμογή τους στο εμπόριο , τέχνες, βιομηχανία. Στοιχειώδεις γνώσεις στις ανθρωπολογικές και φυσιολογικές σπουδές. Από το πρώτο έτος θα διδάσκονται ιχνογραφία ,ζωγραφική, μουσική και μηχανική» .

Σχετικά με τα τεχνικά και επαγγελματικά διδάσκονταν «Μουσική εκκλησιαστική, φωνητική και οργανική, λεπτουργική και επιπλοποιία, σιδηρουργική, υποδηματοποιία, ραπτική, βαφική και τοιχογραφία, γεωπονία, οινοποιία, δενδροκομία και μελισσοτροφία, ανθοκομία και σηροτροφία».

Έτσι συνενώθηκαν τα Ορφανοτροφεία Πριγκήπου και Χάλκης το οποίο από πολύ νωρίς και για κάποιο διάστημα είχε δεχθεί τα κορίτσια του «Ορφανοτροφείου Συμεών Σινιόσογλου» τα οποία το 1927 μετέβησαν στο Ίδρυμα Βαλουκλή. Τελικά  ενώθηκαν το 1942 στο Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου .

Ξεκινά λοιπόν μια νέα εποχή για το Ρωμαίικο Σχολείο του Ορφανοτροφείου.

The post Τα ορφανοτροφεία στην Πόλη appeared first on Enetpress.