Στον κόσμο του άχρωμου ελαφιού του Λάνθιμου
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
** Ο θάνατος του ιερού ελαφιού
The Killing of a Sτacred Deer. Βρετανία/Ιρλανδία, 2017. Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος. Σενάριο: Ευθύμης Φιλίππου, Γιώργος Λάνθιμος. Ηθοποιοί: Νικόλ Κίντμαν, Κόλιν Φαρέλ, Αλίσια Σίλβερστοουν. 120 λεπτά.
Συγγενική θεματικά με την αμφιλεγόμενη ταινία του «Κυνόδοντας» είναι η νέα, αγγλόφωνη (γυρισμένη στο εξωτερικό) ταινία (κωμωδία τη χαρακτήρισε ο σκηνοθέτης της) του Λάνθιμου, «Η σφαγή του ιερού ελαφιού». Κι εδώ έχουμε μια οικογένεια που προσπαθεί να παραμείνει ενωμένη, τη φορά αυτή όχι απομονωμένη σε ένα σπίτι όπως στον «Κυνόδοντα», και της οποίας, η ήρεμη ζωή ανατρέπεται από τη ξαφνική «εισβολή» ενός παράξενου, πεισματικού αγοριού, που θέλει να εκδικηθεί το χειρούργο πατέρα, υπεύθυνο, όπως πιστεύει, για το θάνατο στο χειρουργικό τραπέζι του πατέρα του. Για κάποιο μυστηριώδη, ανεξήγητο λόγο, τα δυο παιδιά της οικογένειας του γιατρού, αρχίζουν να παραλύουν στα πόδια και να χάνουν την όρεξή τους για φαγητό, και οι γονείς αναγκάζονται κάποια στιγμή να πάρουν μια τραγική απόφαση: να θανατώσουν ένα από τα παιδιά τους για να μπορέσουν οι υπόλοιποι να ζήσουν.
Επηρεασμένος ίσως από τη ταμπέλα «weird cinema», με την οποία χαρακτηρίζουν το έργο του οροσμένοι ξένοι δημοσιογράφοι, ο Λάνθιμος στρέφεται στα ίδια μέσα για να αφηγηθεί την αλλόκοτη αυτή ιστορία του, ελεύθερα εμπνευσμένη από τη θυσία της Ιφιγένειας (σε ένα σημείο στην ταινία γίνεται και αναφορά στο όνομά της), ίσως και από τη βιβλική θυσία του Αβραάμ.
Με συχνά χιουμοριστικούς, μη ρεαλιστικούς, διαλόγους, που στηρίζουν το χιούμορ τους σε επαναλήψεις και στον τρόπο προφοράς τους (ουδέτερη στην ουσία) από τους ηθοποιούς, με σκηνές επηρεασμένες από σκηνοθέτες όπως ο Γκοντάρ, ο Χάνεκε και ο Μπουνιουέλ, που επιδώκουν το αλλόκοτο και την πρόκληση (στο πνεύμα του Μπουνιουέλ η σκηνή της σεξουαλικής επαφής του ζευγαριού, η οποία ξεκινάει με το γιατρό του Κόλιν Φαρέλ πλησιάζει τη ξαπλωμένη γυμνή στο κρεβάτι Νικόλ Κίντμαν, που ερμηνεύει τη γυναίκα του, να προσποιείται την αναίσθητη), χωρίς όμως να διαφέρουν από την απλή μίμηση.
Με την κάμερα να κινείται άνετα σε διαδρόμους (από τα καλύτερα στοιχεία της ταινίας, και που τονίζεται έξοχα από τη φωτογραφία του Θύμιου Μπακατσάκη), και με μια έξυπνα χρησιμοποιημένη, για να δημιουργεί μια απειλητική ατμόσφαιρα, μουσική (που χωρίς αυτήν η ταινία θα έχανε πολύ), ο Λάνθιμος αφηγείται την αλλόκοτη, απίθανη σεναριακά σε αρκετά σημεία της, ιστορία του, ιστορία που έγινε δεκτή με μικτές αντιδράσεις από τους δημοσιογράφους στην πρώτη, δημοσιογραφική προβολή της στο φεστιβαλ των Κανών. Συνολικά μια ταινία που αρχικά υπόσχεται πολλά αλλά που σε αφήνει τελικά αδιάφορο.
*** Mimosas
Ισπανία/Μαρόκου/Γαλλία, 2016. Σκηνοθεσία: Όλιβερ Λαξ. Σενάριο: Σαντιάγκο Φίλολ, Όλιβερ Λαξ. Ηθοποιοί: Αχμέντ Χαμούντ, Σακίμπ Μπεν Ομάρ, Σαϊντ Ααγκλί. 96 λεπτά.
Με το βραβείο της Εβδομάδας της Κριτικής του φεστιβάλ των Κανών μας έρχεται η όμορφη αυτή, ποιητικη ταινία του Όλιβερ Λαξ, την οποία είμαι σίγουρος που θα υπέγραψε ευχαρίστως ο Γιοντορόφσκι.
Με αφορμή το επικίνδυνο ταξίδι που αναλαμβάνει μια γυναίκα για να μεταφέρει το νεκρό σεϊχη σύζυγό της στο ιερό βουνό και να τον θάψει εκει, σύμφωνα με τις επιθυμίες του, ο Λαξ φτιάχνει ένα συναρπαστικό ρόουντ-μούβι, όπου αυτά που σε παρασύρουν είναι τα σχήματα, οι μορφές, οι κινήσεις της κάμερας, τα ατέλειωτα, έρημα, πάντα πανέμορφα τοπία του Μαρόκου.
Στοιχεία που δημιουργούν ενα είδος μουσικής συμφωνίας, βουτηγμένης σε μια μυστικιστική ατμόσφαιρα, που δένει έξοχα με τις εικόνες, φωτογραφημένες με ξεχωριστή φροντίδα και έμπνευση από τον Μάουρο Χερς.
** 1/2 – Ο μεγάλος περίπατος της Άλκης
Ελλάδα, 2017. Ντοκιμαντέρ. Σκηνοθεσία-σενάριο: Μαργαρίτα Μαντά. Σενάριο: Πέτρος Σεβαστίκογλου, Μαργαρίτα Μαντά. Μοντάζ: Χρήστος Γιαννακόπουλος. Φωτογραφία: Ηλίας Αδάμης, Δημήτρης Κασσιμάτης. 88 λεπτά.
Στο πολύ ενδιαφέρον αυτό ντοκιμαντέρ της, η Μαργαρίτα Μαντά καταγράφει την πολυτάραχη, πλούσια σε εμπειρίες, ζωή της συγγραφέα Άλκης Ζέη, μέσα από δικές τη αφηγήσεις καθώς και αφηγήσεις συγγενών και φίλων (ανάμεσα τους και των Μάνου Ζαχαρία, Τίτου Πατρίκιου, Ροβήρου Μανθούλη).
Μια ζωή με πολλές αφετηρίες, ξεκινώντας από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, περνώντας από τη σύντομη θεατρική της καριέρα («Πέγκυ καρδούλα μου», κωμωδίες του Ντε Φιλίπο) και την εξορία της στη Χίο και φτάνοντας ως την αυτοεξορία της στην Τασκένδη και στη συνέχεια στη Μόσχα για να φτάσουμε ως τη δικτατορία της στρατιωτικής χούντας, με την παραμονή της στο Παρίσι.
