ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Συγκλονιστικό γουέστερν στην Αυστραλία των Αβορίγινων
…. και αριστουργηματικές επανεκδόσεις
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
*** Γλυκιά πατρίδα
Sweet Country. Αυστραλία, 2017. Σκηνοθεσία: Γουόρικ Θόρντον. Σενάριο: Στίβεν ΜακΓκρέγκορ, Ντέιβιντ Τράντερ. Ηθοποιοί: Μπράιαν Μπράουν, Λουκα Μάγκντελιν Κόουλ, Σανίκα Κόουλ, Ματ Ντέι. 113΄
Συγκλονιστικό, αντι-ρατσιστικό, με πολιτική τοποθέτηση, γουέστερν, είναι το βραβευμένο πέρσι στο φεστιβάλ Βενετίας «Sweet Country» (Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής) του αυτόχθονου Αυστραλού Γουόρικ Θόρντον. Ο σκηνοθέτης μας μεταφέρει στην Κεντρική Αυστραλία, στη δεκαετία του ’20, για να μας αφηγηθεί μια ιστορία Αβορίγινων, παρμένη από ιστορίες των παππούδων του ίδιου και άλλων συμπατριωτών του.
Η ταινία αφηγείται το δράμα ενός μεσήλικα Αβορίγινου που, για λόγους που ανακαλύπτουμε στη συνέχεια (και που δεν περιορίζονται στην αυτοάμυνα) σκοτώνει ένα λευκό, και, έχοντας για ένα διάστημα διαφύγει, μαζί με τη γυναίκα του, αποφασίζει τελικά να παραδοθεί και να δικαστεί. Δίκη που, όταν αποκαλύπτονται οι αληθινοί λόγοι που τον ανάγκασαν να σκοτώσει το λευκό, αθωώνεται, αν και η αθώωσή του εξοργίζει τους ρατσιστές λευκούς, που ετοιμάζονταν να τον κρεμάσουν.
Ο Θόρντον (που το 2009 κέρδισε τη Χρυσή Κάμερα των Κανών για την ταινία του, «Σαμψών και Δαλιδά») στρέφεται στα κλασικά γουέστερν σκηνοθετών όπως ο Τζον Φορντ («Η αιχμάλωτος της ερήμου») και ο Σαμ Πέκινπα (¨Η μπαλάντα του Κέιπλ Χογκ»), καθώς και σε εκείνα του Σέρτζιο Λεόνε («Για μια χούφτα δολάρια», «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος») για να αφηγηθεί την ιστορία του, μέσα από ωραίες εικαστικά εικόνες που θυμίζουν τα καλύτερα αμερικανικά γουέστερν (ο ίδιος έκανε και τον διευθυντή φωτογραφίας), στρέφοντας το ενδιαφέρον του όχι στους συνηθισμένους ήρωες των παλιών γουέστερν αλλά σε αντι-ήρωες, δίνοντας στους αυτόχθονες χώρο να παρουσιάσουν την αληθινή πλευρά της διαστρεβλωμένης στο παρελθόν ιστορίας τους.
*** Τσε: μέρος δεύτερο: Ο επαναστάτης
Che: Part Two. Ισπανία/Γαλλία/ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Στίβεν Σόντερμπεργκ. Σενάριο: Πίτερ Μπούχμαν, Μπέντζαμιν Βαν Ντερ Βιν. Ηθοποιοί: Μπενίσιο Ντελ Τόρο, Ντέμιαν Μπιχίρ, Ροντρίγκο Σαντόρο, Καταλίνια Σαντίνο Μορένο. 135΄
Στο δεύτερο μέρος της περισσότερο από τεσσερισήμιση ώρες ταινίας του, ο Σόντερμπεργκ ακολουθεί τον Τσε Γκεβάρα στο ταξίδι του στη Βολιβία, το 1966, όπου ηγείται του αποτυχημένου αγώνα για την ανατροπή του καταπιεστικού καθεστώτος, αγώνα που θα οδηγήσει στη σύλληψη και την εκτέλεσή του. Αγώνα που ο Σόντερμπεργκ χρησιμοποιεί για να δείξει τους λόγους αποτυχίας αλλά και να φτιάξει ένα είδος εγχειριδίου για μια πετυχημένη επανάσταση. Χρησιμοποιώντας, όπως και στο πρώτο μέρος, μια κάμερα σε συνεχή κίνηση, που περιφέρεται άλλοτε ανάμεσα στους αγωνιστές είτε σε μάχη είτε σε ανάπαυλα, και άλλοτε προσπαθώντας να ερευνήσει το πρόσωπο του Τσε αλλά και να βυθιστεί στα μύχια της ψυχής του (η φωτογραφία είναι του ίδιου του Σόντερμπεργκ, που παρουσιάζεται με το ψευδώνυμο Πίτερ Άντριους), για να φτιάξει αυτή την εξαίρετη ταινία, στοχασμό πάνω στην αναγκαιότητα της επανάστασης.
ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ
***** Ο κόκκινος κύκλος
Le circle rouge. Γαλλία, 1970. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ζαν-Πιερ Μελβίλ. Ηθοποιοί: Αλέν Ντελόν, Μπουρβίλ, Τζιαν Μαρία Βολοντέ, Ιβ Μοντάν, Φρανσουά Περιέ. 140΄
Με επίκεντρο μια ληστεία διαμαντιών που οργανώνουν στο κέντρο του Παρισιού ένας εγκληματίας που μόλις έχει αποφυλακιστεί (Αλέν Ντελόν), μαζί με έναν άλλο δραπέτη ληστή (Τζιαν Μαρία Βολοντέ) κι ένα πρώην αστυνομικό (Ιβ Μοντάν), με τον Μπουρβίλ στο ρόλο του μεθοδικού αστυνομικού που παίζει ένα παιχνίδι γάτας-ποντικού μαζί τους, ο Ζαν-Πιερ Μελβίλ έφτιαξε ένα συναρπαστικό φιλμ νουάρ, που δεν έχασε τίποτα από τη φρεσκάδα και το ρυθμό του.
Εκείνο που καταφέρνει πάνω απ’ όλα ο Γάλλος σκηνοθέτης, «πνευματικός πατέρας της νουβέλ βαγκ», είναι να συνδυάσει τη σκοτεινή ατμόσφαιρα του γαλλικού θρίλερ, φωτογραφημένη τόσο υποβλητικά από τον τακτικό του συνεργάτη Ανρί Ντεκαέ (που δεν απέχει και πολύ από εκείνη του «Ριφιφί», ιδιαίτερα στη «σιωπηλή» σκηνή της ληστείας), με την ατμόσφαιρα του κλασικού αμερικανικού φιλμ νουάρ, ιδιαίτερα των ταινιών βασισμένων σε βιβλία του Ρέιμοντ Τσάντλερ, αλλά και εκείνη των ιαπωνικών ταινιών με σαμουράι.
**** Η Κλεό από τις 5 ως τις 7
Cleo de 5 a 7. Γαλλία, 1962. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ανιές Βαρντά. Ηθοποιοί: Κορίν Μαρσάν, Αντουαν Μπουρσεγιέ, Ντομινίκ Νταβρέ, Μισέλ Λεγκράν, Χοσέ Λουί ντε Βιλαλόνγκα. 90΄
Την πορεία, στην «Αριστερή Όχθη» του Παρισιού, μιας τραγουδίστριας που περιμένει τα αποτελέσματα μιας σοβαρής ιατρικής εξέτασης (ενώ ψωνίζει, πάει σε πρόβα, επισκέπτεται φίλες) καταγράφει με ντοκιμαντερίστικη λεπτομέρεια στην όμορφη αυτή ταινία της η ελληνικής καταγωγής Γαλλίδα σκηνοθέτρια Ανιές Βαρντά – αξίζει να αναφέρω πως στην επίσκεψή της στην Αθήνα, καλεσμένη από την «Ελευθεροτυπία», στα πρώτα χρόνια του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, μας είχε μιλήσει με ξεχωριστή αγάπη, για την ταινία της αυτή, που θεωρούσε, όπως τη χαρακτήριζε, «ένα ντοκιμαντέρ πάνω στο Παρίσι, ιδωμένο από μια γυναίκα». Και πράγματι, αυτός ο συνδυασμός του Παρισιού, με την 90λεπτη πορεία της Κλεό, που η Βαρντά καταγράφει σε πραγματική κινηματογραφική διάρκεια (στην πραγματικότητα, η ταινία έπρεπε να τιτλοφορείται, «Η Κλεό από τις 5 ως τις 6.30»), αναδίνει, παράλληλα με τους χτύπους γεμάτους αγωνία αλλά και σκέρτσα και γενικά ζωή, παλμούς της ηρωίδας, και τη γεύση, τη μυρωδιά και τον παλμό του Παρισιού της τότε εποχής.
