ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Πίνοντας και χορεύοντας με τον Μαντς Μίκελσεν και την παρέα του
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
Με τη βραβευμένη στα Όσκαρ αλλά και σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ ταινία «Άσπρο πάτο» του γνωστού μας από την περίοδο του «Δόγματος 95» σκηνοθέτη Τόμας Βίντερμπεργκ ξεκινάει η νέα κινηματογραφική εβδομάδα. Που εκτός από τις υπόλοιπες ταινίες (ανάμεσά τους και μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρώτη σκηνοθεσία με «Το νησί των ψεμάτων» της Πάουλα Κονς), προσφέροντάς μας και τρεις ευπρόσδεκτες επανεκδόσεις: τον αριστουργηματικό «Τρελό Πιερό» του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, την ονειρική «2046» του Γουόνγκ Καρ-Βάι και το δράμα εποχής «Επιστροφή στο Χάουαρντς Εντ» του Τζέιμς Αϊβορι.
**** ½ – Άσπρο πάτο
Druk/Another Round. Δανία/Σουηδία/Ολλανδία, 2020. Σκηνοθεσία: Τόμας Βίντερμπεργκ. Σενάριο: Τόμας Βίντερμπεργκ, Τομπίας Λίντχολμ. Ηθοποιοί: Μαντς Μίκελσεν, Τόμας Μπο Λάρσεν, Μάγκνους Μίλανγκ, Λαρς Ράντε, Μαρία Μπονβί. 117΄
Μια δοσμένη με ζεστασιά, συγκίνηση και μπόλικο χιούμορ, είναι η πολυβραβευμένη (μαζί και με Όσκαρ καλύτερης Διεθνούς Ταινίας), «δραμωδία» (dramedy, όπως την αποκαλούν τη δραματική κωμωδία οι Αμερικανοί),«Άσπρο πάτο» του Δανού σκηνοθέτη Τόμας Βίντερμπεργκ («Το κοινόβιο», «Το κυνήγι», «Οικογενειακή γιορτή»).
Η ιστορία αναφέρεται σε τέσσερις φίλους, Δανούς καθηγητές, πρόσωπα που για να ξεπεράσουν το καθημερινό άγχος τους σε μια κοινωνία που δεν έχει τίποτα το ουσιαστικό να τους προσφέρει, αποφασίζουν να ακολουθήσουν τη θεωρία του Νορβηγού ψυχοθεραπευτή Φιν Σκάρντερουντ που υποστηρίζει πως οι άνθρωποι έχουν χαμηλό ποσοστό αλκοόλ στο αίμα τους και πως αν πίνουν καθημερινά ελεγχόμενη ποσότητα αλκοόλ θα μπορούν να αυξήσουν την κοινωνική και επαγγελματική τους απόδοση και να ζήσουν μια πιο ευτυχισμένη ζωή.
Η θεωρία δείχνει αρχικά να έχει επιτυχία και με τους τέσσερις, που αρχίζουν να την εφαρμόζουν στη διάρκεια της καθημερινής τους επαγγελματικής απασχόλησης, τόσο ο καθηγητής Ιστορίας Μάρτιν, που οι φοιτητές του θεωρούσαν βαρετό, έχει επιτυχία τόσο με τους μαθητές όσο και με την αποξενωμένη από αυτόν γυναίκα του, Τρίνε (η οποία εργάζεται βράδια και την οποία βλέπει ολοένα και πιο σπάνια), καθώς και με τα παιδιά του, όσο οι υπόλοιποι συνάδελφοί του: ο προπονητής Τόμι, ο καθηγητής μουσικής Πέτερ και ο ψυχολόγος Νικολάι, που με την μετατροπή τους αυτή καταφέρνουν να αποσπάσουν το σεβασμό και την αγάπη των μαθητών τους, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο, να κάνουν αναφορές, όπως ο Μάρτιν, και σε δημοφιλή πολιτικά πρόσωπα που το ποτό αποτελούσε τμήμα της καθημερινότητάς τους (απολαυστική είναι οι αναφορές στον Χέμινγουεϊ, ή η σκηνή με τον Μάρτιν να αντιπαραθέτει στους μαθητές του τον Ρούζβελτ και τον Τσόρτσιλ με τον teetotaller Χίτλερ στη θεωρία του αυτή για το ποτό).
Μια όχι και τόσο εύκολη απόφαση, όπως θα ανακαλύψουν στην πορεία τους οι τέσσερις φίλοι, που προσπαθούν να κρατήσουν τη θεωρία τους μυστική από τις οικογένειές τους και τις σχολικές αρχές. Ιδιαίτερα όταν τα πράγματα αρχίζουν να χειροτερεύουν όταν, με τον Μάρτιν να προτείνει στους υπόλοιπους να αυξήσουν την καθημερινή τους δόση με αποτέλεσμα να γίνουν αντιληπτοί τόσο από τις οικογένειές τους, όσο και από τη διεύθυνση.
Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει να τη σταματήσουν. Αντίθετα, η φιλία τους θα μεγαλώσει κι είναι τόσο χάρη στο έξυπνο και με ωραία ευρήματα και ζωντανούς διαλόγους σενάριο του Βίντερμπεργκ και του συν-σεναριογράφου του, Λίντχολμ, όσο και στις απολαυστικές ερμηνείες των τεσσάρων πρωταγωνιστών του, μ’ επικεφαλής έναν αμίμητο Μαντς Μίκελσεν (που με τις εκφράσεις, τις συσπάσεις του προσώπου, το απορημένο ή θλιμμένο βλέμμα του, αλλά και τις σιωπές του, δίνει τον πόνο, μαζί και το πάθος του, μέχρι σ’ ένα βαθμό τραγικού, αλλά γεμάτου με σφρίγος για τη ζωή και το ποτό, ήρωά του), που η ταινία όχι απλά δεν χάνει την πορεία και το ρυθμό της αλλά μετατρέπεται σε ένα ύμνο στη ζωή και τις ωραίες, όμορφες στιγμές της, αποκτημένες συχνά από το ποτό, όπως μας δίνει, με το απολαυστικό, θριαμβικό, με τον Μάρτιν να χορεύει και να τραγουδά, φινάλε της.
Σίγουρα, το χωρίς έλεγχο ποτό (ο «άσπρος πάτος», όπως μας λέει και ο ελληνικός τίτλος) δεν μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο τη ζωή μας. Όταν τελικά ξεπερνούν τη συμφωνημένη αρχικά δόση τους, οι τέσσερις φίλοι αρχίζουν να διερωτώνται και να αμφισβητούν το αποτέλεσμα. Όσο διάστημα το ποτό ήταν ελεγχόμενο αυτό τους βοήθησε να ξεπεράσουν τη μοναξιά και τα άγχη τους και να βρουν ένα δρόμο διαφυγής και καλύτερης αντιμετώπισης των προβλημάτων τους.
Ο Βίντερμπεργκ όμως δεν διστάζει να στραφεί και στη σάτιρα για να δείξει τους κινδύνους του αλκοολισμού και να οδηγήσει τα πρόσωπά του στην αυτογνωσία. Μπορεί η κάμερα του (ο τρόπος κινηματογράφησης φέρνει στο νου το Δόγμα 95 στο οποίο φαίνεται ακόμη να πιστεύει ο σκηνοθέτης) να κινείται με την ίδια άνεση και να διασκεδάζει μαζί με τους πότες ήρωές του, αλλά ταυτόχρονα δεν σταματά να δείχνει τα κάθε άλλο παρά ευχάριστα αποτελέσματά της – το μεθύσι, οι οικογενειακές παρεξηγήσεις και τα μπερδέματα στις αίθουσες διδασκαλίας, αλλά και o πονοκέφαλος της επόμενης μέρας.
Κι είναι μόνο όταν αυτοί, με επικεφαλής τον Μάρτιν, και ύστερα από μια επίμονη αντίσταση ενάντια σε μια καταπιεστική χωρίς ικανοποιητικές λύσεις για το άτομο κοινωνία, καταφέρνουν τελικά να το ελέγξουν, και να επιστρέψουν τη φορά αυτή σε μια κοινωνία που μπορούν, με τα «νέα όπλα» που απέκτησαν, να την αντιμετωπίσουν χορεύοντας και τραγουδώντας.
ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
** ½ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΨΕΜΑΤΩΝ (The Island of Lies/La isla de las mantiras), Ισπανία/Αργεντινή/Πορτογαλία, 2020. Σκηνοθεσία: Πάουλα Κονς. Σενάριο: Πάουλα Κονς, Λούις Μαρίας. Ηθοποιοί: Νερέα Μπάρος, Άνα Όκα, Σέρτζιο Κιντάνα. 93΄
Την πολιτική και κοινωνική διαφθορά που κρύβεται πίσω από το ναυάγιο του Santa Isabel κοντά στις ακτές του νησιού Σαλβόρα, το 1921, αναλαμβάνει ν’ αποκαλύψει ένας δημοσιογράφος. Στην πρώτη της αυτή ταινία, με ένα ωραίο σενάριο που έγραψε η ίδια μαζί με τον Λούις Μαρίας και με την ατμοσφαιρική φωτογραφία του Άιτορ Μανξόλα, η Πάουλα Κονς κατάφερε να δώσει την αληθινή εικόνα μιας άδικης, πουριτανικής, διεφθαρμένης κοινωνίας, δημιουργώντας τη σκοτεινή ατμόσφαιρα που απαιτούσε το θέμα και εστιάζοντας την κάμερά της τόσο στη φριχτή νύχτα του ναυαγίου όσο και στην έρευνα του δημοσιογράφου γύρω από τις τρεις γυναίκες που κατάφεραν να διασώσουν τους πενήντα περίπου από τους ναυαγούς.
** ΠΩΣ ΝΑ ΣΚΟΤΩΣΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗ ΣΟΥ (The Comeback Trail). ΗΠΑ, 2020. Σκηνοθεσία: Τζορτζ Κάλο. Σενάριο: Τζορτζ Κάλο, Τζος Πόσνερ, βας. στην ταινία του Χάρι Χούρβιτς. Ηθοποιοί: Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τόμι Λι Τζόουνς, Μόργκαν Φρίμαν, Ζακ Μπραφ. 104΄
Γκανγκστερική κωμωδία γύρω από δυο παραγωγούς που αποφασίζουν να εκμεταλλευτούν τον ηλικιωμένο πρωταγωνιστή τους για να μπορέσουν να ξεγελάσουν τους μαφιόζους στους οποίους χρωστάνε χρήματα. Ριμέικ μιας κωμωδίας του Χάρι Χούρβιτς (1982). Δυστυχώς, εκεί που θα περίμενες μια τρελή κωμωδία, ο σκηνοθέτης προτίμησε να ακολουθήσει μια παραδοσιακή, με χλιαρό ρυθμό, αντιμετώπιση. Εκείνο που ξεχωρίζει, πέρα από τα ωραία ντεκόρ των γουέστερν, είναι οι ερμηνείες των τριών πρωταγωνιστών, ιδιαίτερα αυτή του Τόμι Λι Τζόουνς στο ρόλο του Ντιουκ Μοντάνα, του βετεράνου ήρωα των γουέστερν.
*1/2 – Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ (The Marksman), ΗΠΑ, 2021. Σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Λόρενζ. Σενάριο: Κρις Τσαρλς, Ντάνι Κράβιτς, Ρόμπερτ Λόρενζ. Ηθοποιοί: Λίαμ Νίσον, Κάθριν Γουίνικ, Τερέζα Ρουίζ. 108΄
Ο Λίαμ Νίσον επιστρέφει στο ρόλο του αγρότη στα σύνορα της Αριζόνας (ρόλο πρέπει να πω που έχει ερμηνεύσει για πολλοστή φορά) που για να προστατεύσει ένα κυνηγημένο μικρό αγόρι έρχεται σε σύγκρουση με τους δολοφόνους του μεξικανικού καρτέλ.
Χωρίς χαρακτήρες, με ένα χωρίς εκπλήξεις ή καμιά πρωτοτυπία σενάριο, ο σκηνοθέτης Ρόμπερτ Λόρενζ (πρώην παραγωγός μερικών ταινιών του Κλιντ Ίστγουντ και σκηνοθέτης σε μια από αυτές) δεν καταφέρνει να δώσει ζωντάνια ή ρυθμό (εκτός από κάποιες σκηνές δράσης) σε μια ταινία που χρειαζόταν τουλάχιστο την έμπνευση και τη δεξιοτεχνία ενός Ίστγουντ.
