ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Ο έρωτας, οι χαρές και οι λύπες της παιδικής ηλικίας σε μια όμορφη, ποιητική ταινία

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

**** Η μικρή μαμά
Petite maman. Γαλλία, 2021. Σκηνοθεσία-σενάριο: Σελίν Σιαμά. Ηθοποιοί: Ζοζεφίν Σανζ, Γκαμπριέλ Σανζ, Νίνα Μερίς. 72΄

Η ομορφιά και τα προβλήματα της παιδικής ηλικίας, ανάμιχτα με το φανταστικό (στοιχείο κυρίαρχο στην παιδική ηλικία) είναι στο επίκεντρο της όμορφης, τρυφερής ταινίας, «Μικρή μαμά» της Σελίν Σιαμά. Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που η σκηνοθέτρια του εξαιρετικού «Πορτρέτου μιας φλεγόμενης γυναίκας» καταπιάνεται με την παιδική και εφηβική ηλικία («Το αγοροκόριτσο», «Τα κορίτσια»).

Στη νέα της αυτή ταινία (που πρωτοείδαμε Διαγωνιστικό Τμήμα της Μπερλινάλε), παρακολουθούμε το δεσμό που αναπτύσσεται ανάμεσα σε δυο 8χρονα κορίτσια, την Νέλι (Ζοζεφίν Σανζ) και την Μαριόν (Γκαμπριέλ Σανζ).

Η πρώτη, μετά το θάνατο της γιαγιάς της, ακολουθεί τη μητέρα της (Νίνα Μερίς) στο παλιό, οικογενειακό σπίτι κοντά σε δάσος, όταν, η μητέρα σε νεαρή ηλικία,, όπως της αφηγείται, έβρισκε καταφύγιο στο δάσος όπου έφτιαχνε τη δική της μικρή καλύβα, αν και πολύ σύντομα η μητέρα της, που δεν έχει ακόμη ξεπεράσει το θάνατο της γιαγιάς, εγκαταλείπει για ένα διάστημα το σπίτι, αφήνοντας τη Νέλι με τον πατέρα της. Με την Μάριον, που πρόκειται σε τρεις μέρες να υποβληθεί σε μια πολύ επικίνδυνη, πιθανόν και θανατηφόρο, εγχείρηση, να ζει με τη μοναχική μητέρα της.

Είναι στο δάσος είναι που η Νέλι, ενώ περιφέρεται, θα συναντήσει μια μέρα τη συνομήλική της, Μάριον, που δείχνει να της μοιάζει πολύ (πολύ έξυπνη η ιδέα να χρησιμοποιηθούν, για τους ρόλους δυο αδερφές), η οποία έχει αρχίσει να φτιάχνει, με διάφορα κομμένα κλαδιά, τη δική της μυστική καλύβα.

Στο δάσος, και γύρω από την καλύβα, η Μάριον και η Νέλι θα βρουν ένα καταφύγιο αλλά και ένα άνοιγμα στο δικό τους, παιδικό κόσμο, που η ανιαρή καθημερινότητα δεν μπορεί να τους προσφέρει, κι εδώ αρχίζει να επεμβαίνει το είδος του φανταστικού, με τη δημιουργία μιας «μικρής μαμάς» που φαντάζονται τα δυο κοριτσάκια, στη δική τους ηλικία – με ακόμη και τα δυο σπίτια, αυτό της οικογένειας της Νέλι κι εκείνο της Μάριον, να είναι ακριβώς τα ίδια.

Με πολύ λίγη μουσική και λιγοστό διάλογο, παίζοντας με τα διάφορα χρώματα με την ατμοσφαιρική φωτογραφία της Κλερ Ματόν, η Σιαμά χρησιμοποιώντας έξυπνα το χώρο και το χρόνο (οι σκηνές στο δάσος δίνουν συχνά μια ονειρική διάσταση), ενώ, στις συναντήσεις τόσο ανάμεσα στα δυο κορίτσια και τους γονείς τους, βρίσκει την ευκαιρία να φτιάξει όμορφες, λυρικές συχνά, αλλά και με λεπτό χιούμορ σκηνές: η Νέλι που ταϊζει τη μητέρα της με τσιπς ενώ αυτή οδηγεί το αυτοκίνητο για το παλιό σπίτι, η Νέλι να μαζεύει ανθισμένα κλαδιά που προσθέτει στην καλύβα της Μάριον, τα δυο κορίτσια να μαγειρεύουν ή η βαρκάδα τους στη λίμνη με το φουσκωτό, ή ακόμη οι θεατρικές σκηνές, με τα κορίτσια να παίζουν διάφορους ρόλους.

Χωρίς να αποφεύγει να δώσει και την αλλόκοτη, προς το φινάλε, θλιμμένη, ατμόσφαιρα, που της προσφέρει η ιστορία αυτή των δυο μικρών κοριτσιών, ιδωμένη, μέχρι σ’ ένα βαθμό, από την πλευρά των ενήλικων.

*** Πού κρύβεται η Άννα Φρανκ

Where Is Anna Frank. Βέλγιο/Λουξεμβούργο/Γαλλία/Ολλανδία, Ισραήλ, 2021. Σκηνοθεσία: Άρι Φόλμαν. Σενάριο: από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ. Με τις φωνές των: Έμιλι Κάρι, Μάικλ Μαλόνι, Σεμπάστιαν Κροφτ. 99΄

Μετά το εξαιρετικό, απολαυστικό σατιρικό animation «Βαλς με τον Μπασίρ» (2008), ο Ισραηλινός Άρι Φόλμαν επιστρέφει με μια το ίδιο θαυμάσια, οπτικά συναρπαστική, ταινία animation γύρω από την Άννα Φρανκ, ταυτόχρονα σχόλιο πάνω στη σύγχρονη μεταναστευτική κρίση, συνδυάζοντας επεισόδια από το ημερολόγιό του νεαρού θύματος του Ολοκαυτώματος με τη φανταστική φίλη της Άννας, Κίτι (στην οποία η Άννα απευθυνόταν στο ημερολόγιό της), να περιφέρεται στο σύγχρονο Άμστερνταμ, έχοντας κλέψει από το Μουσείο Άννας Φρανκ, το διάσημο ημερολόγιο της.

Μέσα από μια αφήγηση με φλας-μπακ, βασισμένα στο ημερολόγιο της Άννας, σε ένα Άμστερνταμ γεμάτο με αφίσες που διαφημίζουν την αμοιβή για όποιον βρει το ημερολόγιο, χωρίς να γνωρίζει πώς βρέθηκε εκεί, πόσος καιρός έχει περάσει και τι ακριβώς έχει συμβεί στην Άννα και την αδερφή της Μαργκό, η κυνηγημένη Κίτι που αναζητά απαντήσεις και την πραγματική Άννα (όχι εκείνη που έχει μετατραπεί σε τουριστικό αξιοθέατο στα μουσεία, τους δρόμους και τις βιβλιοθήκες που έχουν πάρει το όνομά της), για να βρει τελικά καταφύγιο κοντά στους φτωχούς, τους περιθωριακούς και τους κυνηγημένους μετανάστες που έχουν γλιτώσει από τις εμπόλεμες ζώνες και που τώρα κινδυνεύουν να απελαθούν πίσω στις χώρες τους.

Επεισόδια που ο Φόλμαν παραλληλίζει με τα δεινά της οικογένειας Φρανκ και των άλλων Εβραίων που μεταφέρθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης – σε σκηνές εφιαλτικές με τους ναζί να παίρνουν τη μορφή γιγαντιαίων απειλητικών φρουρών και το τελευταίο ταξίδι της Άννας παρομοιάζεται με εκείνο το μυθικό ταξίδι στο πέρασμα στον Κάτω Κόσμο μέσα από τον Αχέροντα.

** ½ – Οι καλύτερες οικογένειες

The Best Families/Las mejores familias. Περού, 2020. Σκηνοθεσία-σενάριο: Χαβιέ Φουέντες-Λεόν. Ηθοποιοί: Γκράσια Ολάγιο, Γιέλι Ρεαντέγκουϊ, Τατιάνα Αστένγκο. 99΄

Από το Περού μας έρχεται αυτή η έξυπνη, διασκεδαστική κωμωδία, γυρισμένη από τον Χαβιέ Φουέντες-Λεόν, γνωστό για την ταινία φαντασίας/τρόμου Undertow, από τις σπάνιες LGBTQ ταινίες που γυρίστηκαν στο Περού. Εδώ, παρακολουθούμε τη ζωή δυο πλούσιων, αριστοκρατικών οικογενειών, μέσα από τις εξωφρενικές συζητήσεις ανάμεσα σε δυο ηλικιωμένες γυναίκες, που ζουν σε γειτονικά αρχοντικά και που τις φροντίζουν δυο φτωχές αδερφές υπηρέτριες – με πολιτικές διαδηλώσεις να βρίσκονται σε εξέλιξη έξω στους δρόμους.

Με παράλληλη, συχνά σε διπλή οθόνη, δράση, με τις δυο υπηρέτριες να σερβίρουν τις ξαπλωμένες στα κρεβάτια τους κουτσομπόλες, ανταγωνιστικές μητριάρχες και με δείπνο προς τιμή της επιστροφής του γιου της μιας από τις δυο γυναίκες, δείπνο που μας αποκαλύπτει διάφορα μυστικά, ο Φουέντες-Λεόν έφτιαξε μια απολαυστική, με γοργό ρυθμό, κωμωδία ηθών που κινείται ανάμεσα στη φάρσα και το μαύρο χιούμορ.