ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Η με στιλιζαρισμένες, μαυρόασπρες εικόνες οδύσσεια μιας περουβιανής γυναίκας

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

*** ½ Τραγούδι χωρίς όνομα

Song Without a Name/Cancion sin nombre. Περού, 2019. Σκηνοθεσία: Μελίνα Λεόν. Σενάριο: Μελίνα Λεόν, Μάικλ Γουάιτ. Ηθοποιοί: Πάμελα Μεντόζα, Τόμι Παράγκα, Λούσιο Ρόχας. 97΄

Ύστερα από μια όμορφη, δοσμένη με ποιητική διάθεση, ιεροτελεστία χορού, όπου υποτίθεται πως τα πνεύματα της γης και των Άνδεων θα τους προστατέψουν, η Τζορτζίνα, μια νεαρή έγκυος γυναίκα (Πάμελα Μεντόζα), και ο άντρας της Λέο (Λούσιο Ρόχας) εγκαταλείπουν το χωριό τους για την πρωτεύουσα της χώρας, πιστεύοντας πως η Λίμα θα προσφέρει καλύτερη ζωή στο παιδί που περιμένουν.

Η περουβιανή σκηνοθέτρια Μελίνα Λεόν, στην πρώτη της αυτή εξαιρετική, βουτηγμένη στα μουντά χρώματα μιας μαυρόασπρης φωτογραφίας, ταινία (την πρωτοείδαμε στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στις Κάνες), μας μεταφέρει στο Περού, στη διάρκεια της μεγάλης πολιτικής κρίσης της δεκαετίας του ’80 (με Πρόεδρο τον λαϊκιστή Άλαν Γκαρσία), όταν κυριαρχούσε η διαφθορά και η πολιτική και κοινωνική καταπίεση. Διαφθορά που κάλυπτε και μια, σε μεγάλη κλίμακα, κλοπή βρεφών και την πώλησή τους σε πλούσιους ξένους, όπως σύντομα θ’ ανακαλύψει η Τζορτζίνα.

Η Τζορτζίνα, εισάγεται στην κλινική που, μέσω  μιας ραδιοφωνικής διαφήμισης, προσφέρει δωρεάν ιατρική περίθαλψη, για να ανακαλύψει πως αμέσως μετά τον τοκετό οι νοσοκόμες παίρνουν το μωρό της και, με διάφορες δικαιολογίες (για εξετάσεις δήθεν υγείας), την πετάνε κυριολεκτικά στο δρόμο. Το δράμα της νεαρής ηρωίδας εκτυλίσσεται σε μια χώρα, σε μια περίοδο πληθωρισμού και τεράστιας οικονομικής κρίσης, με τη φτώχια να έχει φτάσει στα ύψη, με την απαγόρευση της βραδινής κυκλοφορίας, τους αντάρτες να αγωνίζονται για την ανατροπή ενός φασιστικών μεθόδων κράτους – στοιχεία που τα πληροφορούμαστε, στην έναρξη της ταινίας, μέσα από ένα μοντάζ με διάφορες καρτέλες και επίκαιρα.

Όταν, τόσο η αστυνομία όσο και η δικαιοσύνη – θεσμοί μπλεγμένοι στη διαφθορά – κωφεύουν στις εκκλήσεις της απελπισμένης μητέρας, η Τζορτζίνα αποφασίζει να καταφεύγει τελικά στην Τύπο (ο πατέρας της σκηνοθέτριας ήταν ένας από τους δημοσιογράφους που κάλυψαν την έρευνα), με τον δημοσιογράφο Πέδρο (Τόμι Παράγκα), να δέχεται πρόθυμα να τη βοηθήσει.

Είναι η δεύτερη φορά μετά την, επίσης μαυρόασπρη, «Ρόμα» του Αλφόνσο Κουαρόν, που μια ταινία από τη Λατινική Αμερική καταπιάνεται, με τόλμη, ζεστασιά και ειλικρίνεια, με σύγχρονα καυτά πολιτικά και κοινωνικά θέματα. Η Λεόν καταγράφει την οδύσσεια της Τζορτζίνα με βάση ένα όμορφο σενάριο (βασισμένο σε αληθινά γεγονότα), με λυρικές, στιλιζαρισμένες εικόνες, βουτηγμένες συχνά σε μια ονειρική, εφιαλτική ατμόσφαιρα, εικόνες που παραμένουν στη μνήμη πολύ μετά την  προβολή της ταινίας (η φωτογραφία του Ίντι Μπριόνες σίγουρα κάτι λέει το ότι αυτός έχει συνεργαστεί με τον Βάλτερ Σάλες και τον Ραούλ Ρουίζ):

H Τζορτζίνα άλλοτε να ανεβαίνει και άλλοτε να κατεβαίνει στο μοναχικό μονοπάτι που, μέσα από μια αχανή, έρημη έκταση, οδηγεί στο απομονωμένο, στις παρυφές της Λίμα, σπίτι/καλύβα τους (είδος εφιαλτικής ανάβασης/κατάβασης σε κόλαση), η Τζορτζίνα να προσπαθεί να βγάλει μερικά λεφτά πουλώντας πατάτες σε κάποια λαϊκή αγορά της πόλης, η Τζορτζίνα να χτυπάει καθημερινά και ασταμάτητα την πόρτα της ψεύτικης κλινικής (την οποία βέβαια οι «ιδιοκτήτες» της την έχουν εγκαταλείψει για άλλην στην οποία θα ξεγελάσουν μιαν άλλη φτωχή, έγκυο γυναίκα), καθώς και ένα εφιαλτικό φινάλε που κυριολεκτικά σε στοιχειώνει. Με την Πάμελα Μεντόζα (μια φοιτήτρια που, όπως μαθαίνουμε, δέχτηκε να προσθέσει και το αναγκαίο βάρος στο σώμα της) να δίνει μια  εκπληκτική, σπαραχτική ερμηνεία.

ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

** ½ – ΤΖΟΤΖΟ (Jojo Rabbit). Τσεχία/Νέα Ζηλανδία/ΗΠΑ, 2019. Σκηνοθεσία-σενάριο: Τάικα Γουατίτι. Ηθοποιοί: Ρόμαν Γκρίφιν Ντέιβις, Σκάρλετ Γιόχανσον, Τμασίν Μακένζι, Τάικα Γουατίτι. 108΄

Δραματική κωμωδία, βασισμένη στο μυθιστόρημα της Κριστίν Λενένς, που διακωμωδεί τη μισαλλοδοξία και το φασισμό, μέσα από την ιστορία ενός αγοριού, ενθουσιώδους μέλους της χιτλερικής νεολαίας, που ανακαλύπτει πως οι γονείς του κρύβουν στο σπίτι τους μια Εβραιοπούλα, με τον ίδιο τον σκηνοθέτη απολαυστικό στο ρόλο του δικτάτορα Αδόλφου, που βρωμάει το στόμα του και που είναι ο φανταστικός φίλος του 10χρονου ναζιστή πρωταγωνιστή.

*½  Η ΓΚΟΥΒΕΡΝΑΝΤΑ (The Turning). Βρετανία/ΗΠΑ, 2010. Σκηνοθεσία: Φλόρια Σιγκισμόντι. Σενάριο: Κάρι Χέις, Τσαντ Χέις, από το μυθ. «Το στρίψιμο της βίδας» του Χένρι Τζέιμς. Ηθοποιοί: ΜαΚένζι Ντέιβις, Φιν Γούλφχαρντ, Μπρούκλιν Πρινς. 94΄

Η Γκουβερνάντα που περιφέρεται σ’ ένα στοιχειωμένο σπίτι, αναγκασμένη να φροντίζει δυο διαταραγμένα (;) ορφανά είναι στη βάση του, δυστυχώς με πολλά κλισέ και χωρίς φαντασία σκηνοθετημένης, αυτής ιστορίας, εμπνευσμένης από το κλασικό βιβλίο του Χένρι Τζέιμς. Βιβλίο που είχε αντίθετα κινηματογραφήσει με έμπνευση και ωραία, εφιαλτική ατμόσφαιρα στην μαυρόασπρη ταινία του ο Τζακ Κλέιτον, με μια έξοχη στο ρόλο της γκουβερνάντας Ντέμπορα Κερ (εδώ την υποδύεται, χωρίς την απαιτούμενη ένταση, η Μακένζι Ντέιβις).