ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

Αλήθειες και ψέματα για τη ζωή και την τέχνη

*** ½ Παιχνίδια ζευγαριών

Non-Fiction/Doubles vies. Γαλλία, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ολιβιέ Ασαγιάς. Ηθοποιοί: Γκιγιόμ Κανέ, Ζιλιέτ Μπινός, Βενσάν Μακέν, Νόρα Χαμζαβί, Κρίστα Τερέ, Πασκάλ Γκρέγκορι. 103΄

Στην κωμωδία ηθών στρέφεται τη φορά αυτή ο Γάλλος σκηνοθέτης Ολιβιέ Ασαγιάς (Personal Shopper, Carlos, «Τα σύννεφα του Σιλς Μαρία») για να μας παρουσιάσει μέσα από την ιστορία δυο βασικά μεσοαστικών ζευγαριών, πέρα από το θέμα της κρίσης του γάμου και της απιστίας, και το θέμα της επίδρασης της ψηφιακής τεχνολογίας στη λογοτεχνία. Θέμα που ο Ασαγιάς αντιμετωπίζει μέσα από μια σειρά μεγάλων συζητήσεων που φέρνουν στο προσκήνιο τους προβληματισμούς πάνω στη χρήση των σύγχρονων μέσων διάδοσης του βιβλίου (μέσω ίντερνετ, tweet, e-books, sms, τις λεγόμενες espresso εκδόσεις, ακόμη προφορικής μετάδοσης μέσω iphone) σε αντίθεση με τις συνηθισμένες εδώ και αιώνες εκδόσεις σε χαρτί.

Συζητήσεις (ο Ασαγιάς είναι πράγματι πολύ καλός στους διαλόγους) που σκοπό δεν έχουν κανένα διδακτισμό ή την υπεράσπιση κάποιας θέσης αλλά την όσο το δυνατό πιο αντικειμενική τοποθέτηση του προβλήματος. Πράγμα που επιτυγχάνεται βασικά χάρη στους χαρακτήρες και τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών που επέλεξe ο Ασαγιάς. Από τη μια, ο μεσήλικας εκδότης Αλέν (Γκιγιόμ Κανέ) και η γυναίκα του, Σελένα (Ζιλιέτ Μπινός) και από την άλλη, ο Λεονάρ (Βενσάν Μακέν), συγγραφέας ενός επίμαχου βιβλίου, με τον τίτλο «Τελεία και παύλα» και η σύντροφός του, Βαλερί (Νόρα Χαμζαβί). Με τον Αλέν να έχει ερωτική σχέση με τη νεαρή βοηθό του, Λορ (Κρίστα Τερέ) και τον Λεονάρ να έχει σχέση με τη Σελένα.

Σχέσεις που οι εμπλεκόμενοι αρνούνται να αποκαλύψουν – για παράδειγμα, δεν ξέρουμε ποτέ στα σίγουρα αν ο Αλέν γνωρίζει τη σχέση της Σελένα με τον Λεονάρ – αν και όταν ένα από τα μέλη αποφασίζει να αποκαλύψει στη σύντροφό του την αλήθεια αυτό δεν δείχνει να οδηγεί πουθενά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η ιστορία αφορά την αστική τάξη, τις πεποιθήσεις, τη συμπεριφορά και την ηθική της, που ο Ασαγιάς διακωμωδεί έντεχνα και με λεπτότητα, αποκαλύπτοντάς μας τόσο τις αδυναμίες όσο και τις όποιες (λιγοστές) αρετές των χαρακτήρων του.

Οι συζητήσεις γύρω από το μέλλον της λογοτεχνίας δίνουν στο σκηνοθέτη την ευκαιρία να αναφερθεί σε αγαπημένους σκηνοθέτες όπως ο Μπέργκμαν και ο Χάνεκε. Με τον Αλέν να παραβάλλει τον πάστορα στην ταινία του Σουηδού δημιουργού, «Χειμωνιάτικο φως», που εξακολουθεί να λειτουργεί σε μια άδεια εκκλησία, με τον εκδότη που εξακολουθεί να εκδίδει βιβλία με τον παραδοσιακό τρόπο σε ένα αιώνα που το βιβλίο έχει πάρει άλλες κατευθύνσεις) και χρησιμοποιώντας χιουμοριστικά τον Χάνεκε, στο επίμαχο βιβλίο του Λεονάρ, ην την τολμηρή σεξουαλική πράξη του ζευγαριού στη διάρκεια της προβολής της ταινίας του, «Η λευκή κορδέλα», που αναφέρεται στο επίμαχο βιβλίο του Λεονάρ.

Συζητήσεις που τελικά καταλήγουν στο ερώτημα: καταστρέφει τη λογοτεχνία το ίντερνετ ή την βοηθά και τις βρίσκει διόδους επιβίωσης; Τελικά, ίσως πρέπει να δεχτούμε αυτό που ο πρίγκιπας Σαλίνα αναφέρει στο τέλος του «Γατόπαρδου» και που παραθέτει ένα από τα πρόσωπα, προς το φινάλε της ταινίας: «Πρέπει ν’ αλλάξουν τα πάντα για να μην αλλάξει τίποτα». Όσο για τις συζυγικές σχέσεις και την απιστία, ο Ασαγιάς τελειώνει με μια μεγάλη, ωραία, ποιητική θα έλεγα, σκηνή, θα έλεγα παραβολή: το ζευγάρι Λεονάρ/Βαλερί να φτάνει, πάνω στη μηχανάκι, σε ένα ειδυλλιακό χώρο στο δάσος. Είδος κάθαρσης μετά από τις αποκαλύψεις του Λεονάρ; Επιστροφή στη φύση (την ειλικρίνεια και την αλήθεια;), Ή μια απλή φαντασίωση, ειρωνεία στο αμερικανικό χάπι-εντ;

*Οι αταίριαστοι

Le Lion. Γαλλία, 2020. Σκηνοθεσία: Λουντοβίκ Κολμπό-Ζιστέν. Σενάριο: Αλεξάντρ Κοκέν, Ματιέ ΛεΝαούρ. Ηθοποιοί: Ντάνι Μπουν, Φιλίπ Κατρίν, Αν Σερά. 95΄

Ο ψυχίατρος ενός ψυχιατρείου βοηθά τον έγκλειστο Λεό (Ντάνι Μπουν), να δραπετεύσει και, μαζί, προσπαθούν να ανακαλύψουν και να σώσουν την κοπέλα του ψυχίατρου, θύμα απαγωγής. Μια χοντροκομμένη, φαρσική κωμωδία, με όλα τα γνωστά και ανιαρά κλισέ, με τον γνωστό από άλλες παρόμοιες κωμωδίες, Ντάνι Μπουν («Σούπερχόνδριος», «Είναι τρελοί αυτοί οι Βόρεοι») να προσπαθεί, όσο καλύτερα μπορεί, να διασκεδάσει και να προσφέρει το γέλιο στην αγχώδη ατμόσφαιρα του κορονοϊού.